Phó Trưởng đoàn Phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau Nguyễn Quốc Hận
Đánh giá cao việc mở rộng sự tham gia của cộng đồng trong bảo vệ và phát huy giá trị di sản
Phóng viên: Qua 2 Kỳ họp, đến nay dự án Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) đã đạt được sự đồng thuận cao từ phía các đại biểu Quốc hội. Trong dự án Luật này, đâu là nội dung mà đại biểu tâm đắc nhất?
Phó Trưởng đoàn Phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau Nguyễn Quốc Hận: Tôi cho rằng, dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) là dự án Luật có nhiều nội dung lớn, chuyên môn sâu mang tính xã hội cao, đối tượng chịu sự tác động trực tiếp rộng, nhận được sự quan tâm rất lớn của cử tri cả nước và các vị đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7, cũng như tại Kỳ họp thứ 8. Được hoàn thiện qua 2 Kỳ họp, tôi cho rằng, dự thảo Luật đã cơ bản đảm bảo các yếu tố để Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 8 lần này. Nội dung của dự thảo Luật đã cơ bản phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, như Cương lĩnh, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 09/6/2014 của Hội nghị lần thứ 9 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, Kết luận số 76-KL/TW ngày 04/6/2020 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và chủ trương, đường lối tại các văn bản khác của Đảng; phù hợp với Hiến pháp, cơ bản thống nhất với các quy định của hệ thống pháp luật.
Quốc hội sẽ tiến hành biểu quyết thông qua dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) vào ngày mai (23/11)
Một nội dung đáng chú ý trong dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) mà tôi thấy tâm đắc đó là việc mở rộng sự tham gia của cộng đồng trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa. Điều này thể hiện sự công nhận vai trò của cộng đồng địa phương như những người bảo tồn chủ thể của di sản. Việc này không chỉ giúp tăng cường ý thức của người dân về việc bảo vệ di sản mà còn tạo ra sự gắn kết, đồng lòng giữa các cấp chính quyền và cộng đồng trong việc bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.
Ngoài ra, các biện pháp tăng cường bảo vệ di sản phi vật thể, đặc biệt là các phong tục, tập quán và nghệ thuật truyền thống, cũng là điểm mạnh của việc sửa đổi này. Những nỗ lực để đảm bảo việc bảo tồn các di sản này diễn ra một cách bền vững và không bị mai một qua thời gian chính là điều quan trọng để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
Quỹ bảo tồn di sản văn hóa mang lại cả lợi ích trực tiếp và lâu dài
Phóng viên: Dự án Luật lần này đã bổ sung quy định về thành lập Quỹ bảo tồn di sản văn hóa ở địa phương. Theo đại biểu, Quỹ này có ý nghĩa như thế nào đối với công tác bảo tồn di sản văn hóa ở mỗi địa phương?
Phó Trưởng đoàn Phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau Nguyễn Quốc Hận: Tôi cho rằng, Quỹ bảo tồn di sản văn hóa ở địa phương có ý nghĩa quan trọng và thiết thực đối với công tác bảo tồn di sản văn hóa, đóng vai trò như một nguồn tài chính bổ trợ giúp bảo đảm sự phát triển bền vững trong công tác bảo tồn, phục hồi và phát huy các giá trị văn hóa độc đáo của mỗi địa phương. Cụ thể, Quỹ này sẽ có thể hỗ trợ tài chính cho các dự án bảo tồn thông qua việc cung cấp kinh phí cho các dự án bảo tồn, trùng tu các di tích lịch sử, công trình kiến trúc, và các tài sản văn hóa khác cần được duy trì và phục hồi.
Bên cạnh đó, sự hiện diện của Quỹ bảo tồn sẽ khuyến khích sự đóng góp và tham gia của cộng đồng, bao gồm các doanh nghiệp, tổ chức phi lợi nhuận và người dân địa phương, từ đó tạo ra sự hợp lực trong công tác bảo tồn. Đồng thời, giúp giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn ngân sách nhà nước, mở rộng các kênh tài chính khác nhau, từ đó linh hoạt hơn trong việc triển khai các dự án bảo tồn.
Quỹ bảo tồn di sản văn hóa sẽ mang lại cả lợi ích trực tiếp và lâu dài
Đặc biệt là góp phần phát triển du lịch văn hóa và giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của địa phương. Tôi cho rằng, việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa sẽ làm tăng sức hấp dẫn của địa phương đối với du khách, từ đó phát triển ngành du lịch, tạo việc làm và thúc đẩy kinh tế địa phương. Cùng với đó, Quỹ giúp bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống và đặc trưng, bảo đảm rằng các thế hệ tương lai sẽ được tiếp cận và hiểu rõ về lịch sử, bản sắc của địa phương mình.
Tóm lại, Quỹ bảo tồn di sản văn hóa không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho công tác bảo tồn mà còn có tác động tích cực lâu dài đến sự phát triển kinh tế - xã hội và giữ gìn bản sắc văn hóa địa phương.
Phóng viên: Cần đảm bảo những điều kiện nào để Quỹ này hoạt động có hiệu quả thưa đại biểu?
Phó Trưởng đoàn Phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau Nguyễn Quốc Hận: Để Quỹ bảo tồn di sản văn hóa hoạt động có hiệu quả, tôi cho rằng cần đảm bảo được một số điều kiện.
Thứ nhất, quản lý minh bạch và chuyên nghiệp. Quỹ cần có hệ thống quản lý tài chính minh bạch và chuyên nghiệp, bao gồm việc giám sát, báo cáo chi tiêu rõ ràng, và kiểm toán định kỳ để đảm bảo nguồn vốn được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả.
Thứ hai, có mục tiêu rõ ràng. Quỹ phải xác định rõ các mục tiêu cụ thể như bảo tồn kiến trúc cổ, khôi phục di sản văn hóa phi vật thể, hoặc hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu, giáo dục liên quan đến di sản. Mục tiêu rõ ràng giúp định hướng sử dụng nguồn lực hợp lý và tập trung vào những ưu tiên quan trọng.
Thứ ba, có nguồn vốn ổn định và bền vững. Quỹ cần có nguồn tài trợ ổn định từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm ngân sách nhà nước, tài trợ từ các tổ chức quốc tế, đóng góp của doanh nghiệp và cá nhân. Điều này giúp Quỹ hoạt động liên tục mà không bị gián đoạn do thiếu hụt tài chính.
Thứ tư, sự tham gia của cộng đồng. Các hoạt động của Quỹ cần có sự tham gia và hỗ trợ từ cộng đồng địa phương để tăng cường sự hiểu biết, nhận thức và cam kết bảo tồn di sản. Sự tham gia này có thể thông qua các chương trình giáo dục, sự kiện văn hóa hoặc các dự án cộng đồng.
Thứ năm, đội ngũ chuyên gia có năng lực. Để thực hiện các dự án bảo tồn một cách chuyên nghiệp và hiệu quả, Quỹ cần có sự hợp tác với các chuyên gia về bảo tồn, khảo cổ học, kiến trúc, và văn hóa. Đội ngũ này đóng vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu, lên kế hoạch và thực hiện các hoạt động bảo tồn.
Phó Trưởng đoàn Phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau Nguyễn Quốc Hận
Thứ sáu, kế hoạch và chiến lược dài hạn. Quỹ cần xây dựng các chiến lược bảo tồn dài hạn để đảm bảo di sản được bảo vệ bền vững qua nhiều giai đoạn. Kế hoạch này nên bao gồm các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, biện pháp bảo tồn, và các bước phát triển liên tục để thích ứng với những thay đổi trong xã hội và môi trường.
Thứ bảy, ứng dụng công nghệ. Sử dụng công nghệ hiện đại trong bảo tồn như số hóa, quét 3D, và lưu trữ thông tin điện tử giúp bảo vệ và phục hồi di sản một cách chính xác và nhanh chóng. Công nghệ cũng hỗ trợ việc chia sẻ và phổ biến thông tin di sản ra cộng đồng một cách hiệu quả.
Thứ tám, hợp tác quốc tế. Quỹ nên tìm kiếm sự hợp tác và hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế về bảo tồn di sản để học hỏi kinh nghiệm, nhận sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính, cũng như mở rộng mạng lưới đối tác.
Thứ chín, đánh giá và điều chỉnh. Quỹ cần thường xuyên đánh giá hiệu quả hoạt động và điều chỉnh các chiến lược khi cần thiết để đáp ứng các thách thức mới và cải thiện hiệu quả của các dự án bảo tồn.
Tôi cho rằng, chỉ khi các điều kiện trên được đáp ứng, Quỹ bảo tồn di sản văn hóa mới có thể thực sự hoạt động, vận hành một cách hiệu quả, góp phần bảo vệ và phát triển di sản văn hóa cho các thế hệ tương lai.
Phóng viên: Để hoàn thiện dự thảo Luật này trước khi Quốc hội tiến hành biểu quyết thông qua, đại biểu có góp ý gì thêm?
Phó Trưởng đoàn Phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau Nguyễn Quốc Hận: Để hoàn thiện dự thảo Luật này trước khi thông qua, tôi còn có một số đề xuất.Tôi cho rằng, dự thảo Luật cần đưa ra những biện pháp cụ thể hơn để bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, đảm bảo sự đa dạng và không bị mai một trước tác động của toàn cầu hóa và công nghệ hiện đại. Đồng thời làm rõ hơn về quyền sở hữu và trách nhiệm của cá nhân, tổ chức trong việc bảo tồn, sử dụng và phát huy giá trị của di sản.
Dự thảo Luật cũng cần đề xuất các cơ chế tài chính phù hợp để hỗ trợ việc bảo tồn và phát triển di sản, ví dụ như khuyến khích sự tham gia của các nhà đầu tư tư nhân, hợp tác công tư. Tăng cường các quy định về việc tổ chức các chương trình giáo dục, truyền thông để nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản. Quy định các chế tài xử phạt nghiêm minh và hiệu quả đối với những hành vi xâm hại, phá hoại di sản văn hóa.
Cuối cùng là rà soát thật kỹ lưỡng để đảm bảo rằng các quy định trong dự thảo Luật không mâu thuẫn hoặc chồng chéo với các luật hiện hành khác như Luật Môi trường, Luật Xây dựng…
Kỳ vọng di sản văn hóa quốc gia được bảo vệ, phát triển toàn diện và bền vững
Phóng viên: Đại biểu có kỳ vọng gì khi dự án Luật này có hiệu lực thi hành?
Phó Trưởng đoàn Phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau Nguyễn Quốc Hận: Khi dự án Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) được thông qua và có hiệu lực thi hành, kỳ vọng lớn nhất của tôi là Luật sửa đổi sẽ cung cấp những quy định chặt chẽ và cụ thể hơn nhằm bảo vệ và gìn giữ các di sản văn hóa, ngăn chặn các hành vi xâm phạm hoặc phá hoại di sản; đồng thời quản lý và phát triển di sản bền vững, tôi tin rằng việc áp dụng Luật mới có thể thúc đẩy việc quản lý di sản theo hướng bền vững, hài hòa giữa việc bảo tồn và khai thác du lịch, đảm bảo rằng di sản văn hóa không bị xuống cấp hoặc mất đi giá trị vốn có.
Cùng với đó, tăng cường nhận thức và trách nhiệm cộng đồng. Luật sửa đổi có thể đặt ra các biện pháp nhằm nâng cao nhận thức của người dân và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa. Tạo điều kiện cho việc đầu tư, hỗ trợ tài chính và nhân lực nhằm phục vụ tốt hơn cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.
Ngoài ra, tôi mong đợi rằng, Luật sửa đổi sẽ giúp đồng bộ các quy định trong nước với các cam kết và công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, từ đó mở rộng cơ hội hợp tác quốc tế trong lĩnh vực bảo tồn di sản.
Tóm lại, tôi thực sự kỳ vọng khi Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) có hiệu lực thi hành sẽ đảm bảo được rằng, di sản văn hóa của quốc gia được bảo vệ, phát triển một cách toàn diện, bền vững, và có sự tham gia tích cực của toàn xã hội./.
Phóng viên: Trân trọng cảm ơn đại biểu!
