TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP CHIỀU 17/3: UỶ BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI XEM XÉT CHO Ý KIẾN VỀ DỰ ÁN LUẬT NHÀ Ở (SỬA ĐỔI)
ỦY BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI CHO Ý KIẾN VỀ DỰ ÁN LUẬT NHÀ Ở (SỬA ĐỔI): KHÔNG TÁN THÀNH QUY ĐỊNH SỞ HỮU NHÀ CHUNG CƯ CÓ THỜI HẠN
Tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe trình bày Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). Điều hành nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, đây là một dự án luật lớn được dư luận Nhân dân, dư luận xã hội đặc biệt quan tâm, cũng là một luật có nội dung phức tạp, liên quan nhiều đến các luật khác như Luật Đất đai, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Kinh doanh bất động sản, Bộ luật Dân sự; liên quan đến quyền lợi trực tiếp của người dân, tác động đến chỗ ở và chính sách an sinh xã hội và thông qua đó cũng tác động rất mạnh đến chính sách kinh tế vĩ mô của Nhà nước.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung thảo luận
Theo hồ sơ dự án Luật Chính phủ trình thì dự thảo Luật gồm có 13 chương với 196 điều. So với luật hiện hành năm 2014 thì dự thảo luật sửa đổi đã tăng thêm 13 điều nhưng trong đó bãi bỏ 7 điều trong luật hiện hành, giữ nguyên 47 điều, sửa đổi, bổ sung 104 điều, thêm mới 34 điều, trong đó, luật hóa từ nghị định 11 điều.
Tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tập trung thảo luận về hồ sơ dự án luật, điều kiện để trình Quốc hội xem xét; về phạm vi, đối tượng điều chỉnh của luật; các nội dung lớn của dự thảo luật, nhất là một số vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau, như việc bổ sung quy định về quyền sở hữu có thời hạn đối với nhà ở chung cư; quy định về sử dụng các loại đất không có đất ở làm dự án xây dựng nhà ở thương mại; các vấn đề liên quan đến các chính sách nhà ở xã hội, an sinh xã hội; các vấn đề liên quan đến tính thống nhất của dự án luật với chủ trương, đường lối của Đảng, tính hợp Hiến, hợp pháp, tính tương thích với các văn bản khác và điều quốc tế; tính khả thi của các quy định trong dự thảo luật để khắc phục được những tồn tại, bất cập, vướng mắc trong thực tiễn thi hành Luật Nhà ở hiện nay.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, sau thời gian làm việc rất khẩn trương và trách nhiệm cao, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các đại biểu dự họp đã thẳng thắn phát biểu nhiều ý kiến cụ thể, sâu sắc, góp ý vào các chính sách lớn và nhiều quy định cụ thể của dự án luật.
Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Nhà ở; đánh giá Chính phủ, cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo đã chuẩn bị hồ sơ đúng quy định, bảo đảm đầy đủ, có chất lượng, được chuẩn bị công phu. Các tài liệu cơ bản được chuẩn bị phù hợp, đủ điều kiện để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét. Dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) sau khi tiếp thu, hoàn chỉnh ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp lần này đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 5.
Toàn cảnh phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi)
Để tiếp tục hoàn chỉnh thủ tục, hồ sơ để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý Chính phủ cần tiếp tục hoàn thiện đầy đủ, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các đại biểu dự họp, ý kiến các cơ quan, tổ chức và Nhân dân để hoàn chỉnh trình Quốc hội một dự án có chất lượng.
Đề nghị không quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư
Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý đến vấn đề sở hữu nhà chung cư có thời hạn. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, đây là vấn đề được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xác định là vấn đề quan trọng, nhạy cảm. Qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị không quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư. Bên cạnh đó, cần có quy định cụ thể về việc Nhà nước có quyền quyết định và có trách nhiệm tổ chức thực hiện việc di dời, phá dỡ, cải tạo nhà chung cư không còn an toàn cho việc sử dụng, vì mục đích bảo đảm sức khỏe, an toàn tài sản, tính mạng cho người dân và những người xung quanh.
Đồng thời, cần quy định về các trường hợp cụ thể, về trình tự, thủ tục, các phương án tiến hành, quyền và nghĩa vụ của các chủ thể có liên quan để cải tạo nhà chung cư không còn an toàn, bảo đảm quyền lợi và nghĩa vụ của người dân có nhà phải di dời và quyền được hưởng an toàn của những người dân có liên quan cũng như trách nhiệm của các chủ thể có liên quan.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định kết luận nội dung thảo luận
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết thêm, theo quy định của pháp luật, Chính phủ có quyền trình Quốc hội phương án của Chính phủ. Nếu Chính phủ tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì Chính phủ hoàn thiện Dự thảo theo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Nếu Chính phủ có phương án riêng, đề nghị Chính phủ trình 2 phương án và làm rõ ưu điểm, nhược điểm của từng phương án để làm cơ sở cho đại biểu Quốc hội thảo luận dân chủ, phát huy trí tuệ tập thể để lựa chọn được phương án tốt nhất, khả thi nhất, vừa khắc phục được những bất cập, vướng mắc của Luật Nhà ở hiện hành, của công tác thực thi pháp luật về nhà ở hiện hành. Đồng thời phải đáp ứng được nguyện vọng, quyền và nghĩa vụ của người dân, của Nhà nước và phục vụ sự ổn định trật tự xã hội và phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật
Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý đối với các nội dung lớn của dự án Luật cần bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các luật và dự thảo luật có liên quan và phù hợp với Nghị quyết 18-NQ/TW của Trung ương về đất đai, Nghị quyết 06-NQ/TW của Bộ Chính trị về quản lý, phát triển đô thị. Đó là các vấn đề như: quyền sử dụng đất của cá nhân người nước ngoài; chính sách phát triển nhà ở xã hội, nhà lưu trú cho công nhân; chính sách nhà ở cho lực lượng vũ trang; hình thức sử dụng đất để phát triển nhà ở thương mại; lựa chọn chủ đầu tư xây dựng nhà ở, chủ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú cho công nhân; thời điểm xác lập quyền sở hữu nhà ở; về áp dụng pháp luật; về điều khoản chuyển tiếp.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) phối hợp chặt chẽ với các cơ quan để đảm bảo tính đồng bộ đối với dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Đấu thầu (sửa đổi), Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi), Bộ luật Dân sự, Luật Công đoàn, Luật Xây dựng, Luật Giá (sửa đổi) và các luật khác. Đề nghị các Ủy ban của Quốc hội nghiên cứu phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra để tiếp tục thẩm tra, bảo đảm sự thống nhất về chính sách giữa các dự án luật đang chuẩn bị trình Quốc hội với nhau.
Đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo lưu ý 3 vấn đề được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến:
Thứ nhất, về đối tượng được sở hữu nhà ở và hình thức được sở hữu tại Việt Nam của tổ chức, cá nhân nước ngoài. Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý nội dung này phải phù hợp với Luật Đất đai hiện hành và dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Nghị quyết 18-NQ/TW của Trung ương về đất đai, không xác định quyền sử dụng đất gắn liền với quyền sở hữu nhà của cá nhân người nước ngoài.
Thứ hai, về điều kiện đối với chủ đầu tư xây dựng nhà ở thương mại có quyền sử dụng đất ở hoặc đất ở với đất khác hoặc có quyền sử dụng đất khác.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, điểm c khoản 1 Điều 40 dự thảo bổ sung 4 trường hợp đất khác. Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 3, khoản 4 Điều 78 và Điều 126, Điều 127 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cho thấy hiện nay chưa có sự thống nhất giữa 2 dự thảo này với nhau. Trong khi đó, Nghị quyết 18-NQ/TW có chủ trương về tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại.
Thứ ba, về cải tạo xây dựng nhà chung cư. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị phải kịp thời khắc phục các bất cập nhưng đồng thời cụ thể hóa đầy đủ chủ trương tại Nghị quyết 06 của Bộ Chính trị về xây dựng phát triển quy hoạch bền vững Việt Nam, trong đó có nội dung "tháo gỡ các vướng mắc về pháp lý, ban hành cơ chế, chính sách đột phá" và phân cấp triệt để cho các địa phương để đẩy nhanh cải tạo, xây dựng lại các chung cư cũ, công trình hết niên hạn sử dụng.
Rà soát kĩ lưỡng để luật hóa tối đa các vấn đề đã được thực tiễn kiểm nghiệm
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cần có cơ chế kiểm soát chặt chẽ của Nhà nước để tránh sơ hở lợi dụng như là bố trí quỹ đất; xây dựng nhà ở xã hội; ưu đãi chủ đầu tư nhà ở xã hội; đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội; nhà lưu trú công nhân; vấn đề chuyên gia, người lao động nước ngoài trong nhà lưu trú công nhân bố trí trong khu công nghiệp. Cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra rà soát các quy định trong dự thảo luật để bảo đảm chặt chẽ và có cơ chế kiểm soát phù hợp.
Về các nhóm vấn đề liên quan đến giảm bớt các thủ tục hành chính, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý yêu cầu quản lý đơn giản hóa các thủ tục đầu tư, tránh dùng mệnh lệnh hành chính can thiệp sâu vào các quan hệ dân sự, kinh tế, bảo đảm thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, góp phần làm giảm chi phí tuân thủ pháp luật như các quy định về xây dựng, phê duyệt, điều chỉnh chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở; quy định về giai đoạn đầu tư xây dựng dự án nhà ở; về nguyên tắc bán, cho thuê, cho thuê nhà ở xã hội; quyền giám sát của Mặt trận Tổ quốc và nhân dân trong thực hiện chính sách pháp luật về nhà ở.
Đề nghị các cơ quan phối hợp tiếp tục rà soát, nghiên cứu, lấy ý kiến cả các đối tượng chịu sự tác động để tiếp tục hoàn chỉnh các quy định cho phù hợp, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
Đề nghị luật hóa tối đa các vấn đề đã được thực tiễn kiểm nghiệm, phát huy hiệu quả trên thực tế, hạn chế tối đa việc giao cho Chính phủ quy định chi tiết nhiều vấn đề trong luật. Đồng thời, đề nghị hoàn chỉnh các nghị định quy định chi tiết để bảo đảm đồng bộ hệ thống pháp luật và các nghị định có hiệu lực cùng thời điểm luật có hiệu lực.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ trên cơ sở ý kiến tại phiên họp, đề nghị Chính phủ nghiên cứu, tiếp thu, hoàn chỉnh dự án Luật, tờ trình và hồ sơ dự án Luật gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội để phân công Ủy ban Pháp luật tiếp tục thẩm tra chính thức./.