Đại biểu Quốc hội Ngọ Duy Hiểu - Đoàn Đại biểu Quốc hội Tp. Hà Nội chất vấn Chánh án Toà án nhân dân tối cao
Ngày 02/4/2018, Chánh án Toà án nhân dân tối cao đã có văn bản trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội Ngọ Duy Hiểu - Đoàn Đại biểu Quốc hội Tp. Hà Nội tại phiên chất vấn tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XIV liên quan tới việc nguyên tắc tranh luận trong tố tụng và xét xử chưa được thực hiện tốt; và việc nhiều bản án tuyên không rõ ràng dẫn đến việc không được thi hành trong thời gian qua.
Toàn bộ nội dung chất vấn như sau:
Vấn đề thứ nhất: Trong phần trả lời chất vấn, Chánh án đã khẳng định tranh luận là nguyên tắc quan trọng trong tố tụng nói chung và xét xử nói riêng. Tuy nhiên, trong thời gian qua nhiều cử tri cũng như Luật sư có phàn nàn với chúng tôi rằng, trong nhièu vụ án nguyên tắc này chưa được thực hiện tốt. Một số vụ án hình sự khi Luật sư, người tham gia tố tụng đưa ra những chứng cứ, những lập luận tranh luận thì đại diện Viện kiểm sát chỉ nói một câu VKS giữ nguyên quan điểm như phần tanh luận tại phiên toà. Nhìn lại các vụ án oan sai thời gian qua thì không ít nhưng vụ án do Luật sư đã tranh luận và đã lập luận, tuy nhiên không được tranh luận đến cùng, do vậy đã dẫn đến oan sai. Với trách nhiệm của Chánh án và Viện trưởng VKSNDTC, các tư lệnh ngành sẽ có những giải pháp gì để khắc phục tình trạng trên?
Vấn đề thứ hai: Xin được đề xuất với Chánh án, về vấn đề liên quan tơitới chất lượng của bản án. Trong số các bản án dân sự không được thi hành thời gian qua có tỷ lệ không nhỏ có nguyên nhân từ việc bản tuyên không rõ ràng hoặc chưa đủ những căn cứ so với thực tế. Theo thống kê của Bộ Tư pháp có 525 bản án trong thời gian một năm vừa qua và Bộ Tư pháp đã gửi 569 kiến nghị để Toà án giải thích hoặc đính chính, xem xét kháng nghị. Tuy nhiên, Toà án chỉ có hơn 200 trả lời, do vậy thời gian tới rất mong được nâng cao chất lượng bản án; các giải pháp để nâng cao chất lượng bản án trong thời gian tớI?
Chánh án Toà án nhân dân tối cao đã có nội dung trả lời như sau:
Chánh án Toà án nhân dân tối cao Nguyễn Hoà Bình trả lời chất vấn
1. Về thực hiện nguyên tắc tranh tụng:
[...] Sau khi Quốc hội thông qua Hiến pháp năm 2013 và theo tinh thần các đạo luật tư pháp mới được sửa đổi, bổ sung thì mô hình tố tụng hiện nay được lựa chọn là mô hình thẩm vấn kết hợp với tính ưu việt của tranh tụng. Nguyên tắc tranh tụng đã được Hiến định, luật định. Nhiều chế định về quyền con người, công khai minh bạch, kiểm soát quyền lực tư pháp, về Luật sư... đã được ghi nhận, đây là những cơ sở pháp lý quan trọng để đảm bảo cho việc thực hiện nguyên tắc tranh tụng tại phiên toà.
Trong hoạt động chỉ đạo điều hành, Chánh án TANDTC cũng đã yêu cầu các Toà án tăng cwofng tổ chức các phiên toà rút kinh nghiệm theo tinh thần cải cách tư pháp, trong đó làm tốt hoạt động tranh tụng là một trong bốn yêu cầu đề ra. Năm 2017, các Toà án đã phối hợp với VKS các cấp tổ chức 7.825 phiên toà rút kinh nghiệm, tăng trên 3.500 phiên toà so với năm 2016. Ngày càng có nhiều phiên toà tổ chức tốt hoạt động tranh tụng và được dư luận đánh giá cao, xã hội, người dân và cả giới luật sư cũng ghi nhận điều này.
Để đản bảo thực hiện tốt nguyên tắc tranh tụng trong xét xử, các giải pháp cần tập trung thực hiện trong thời gian tới là:
- Triển khai nghiêm túc các quy định của Bộ Luật hình sự năm 2015 (sửa đổi) và Bộ Luật tố tụng hình sự năm 2015....
- Ban hành hướng dẫn về tổ chức các phiên toà theo tinh thần cải cách tư pháp, trong đó các yêu cầu đặt ra của phiên toà này là: Thẩm phán độc lập chỉ tuân theo pháp luật; thực hiện tốt nguyên tắc tranh tụng; bảo vệ quyền cong người; HĐXX thực hiện đầy đủ các quyền năng tố tụng.
- Tiếp tục giao chỉ tiêu cho từng Thẩm phán làm chủ toạ các phiên toà rút kinh nghiệm, coi đây là giải pháp đột phá và thiết thực để các TP nâng cao tinh thần trách nhiệm, tích luỹ kiến thực, kinh nghiệm, tạo bước chuyển biến rõ nét trong công tác xét xử.
- Tăng cường tập huấn chuyên sâu về kỹ năng điều hành tranh tụng tại phiên toà cho các TP. Nghiên cứu xây dựng Cuốn sổ tay TP về kỹ năng điều hành tranh tụng tại phiên toà; tổ chức phát sóng các phiên toà mẫu theo tinh thần cải cách tư pháp...
- Thực hiện nghiêm túc việc công bố bản án, quyết định trên Cổng thông tin điện tử TANDTC để nhân dân tham gia giám sát hoạt động xét xử của Toà án.
2. Về nâng cao chất lượng các bản án:
Trong những năm gần đây, số lượng các bản án tuyên không ỏõ ràng, gây khó khăn cho công tác thi hành án dân sự đã giảm một cách rõ rệt. Tuy nhiên, tình trạng này cũng chưa được khắc phục một cách triệt để.
Để nâng cao chất lượng các bản án, khắc phục tình trạng án tuyên không rõ ràng gây khó khăn cho công tác thi hành án dân sự, các giải pháp cần tập trung thực hiện trong thời gian tới là:
- Thực hiện tốt 14 giải pháp nâng cao chất lượng công tác xét xử đã được Ban cán sự Đảng, lãnh đạo TANDTC đề ra...
- Thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 05/2017/CT-CA ngày 16/10/2017 của Chánh án TANDTC về việc giải quyết các bản án, quyết định tuyên không rõ, khó thi hành; xác định rõ trách nhiệm à giải pháp xử lý theo trách nhiệm của từng cơ quan.
- Tổ chức tập huấn nghiệp vụ, kỹ năng viết bản án cho các Thẩm phán, Thẩm tra viên và Thư ký Tòa án.
Toàn bộ văn bản trả lời chất vấn xin xem tại file đính kèm./.