Toàn cảnh phiên làm việc sáng 23/5
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa đồng tình với việc cần có những biện pháp đột phá trong thu hút đầu tư trong nước và nước ngoài để có nguồn lực phát triển đất nước trong hàng chục năm tới. Chủ trương thành lập các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt hay các đặc khu kinh tế cũng nhằm mục đích này.
Tuy nhiên, qua thực tiễn của nhiều nước khác và của chính nước ta, nhiều dự án có chủ trương đúng nhưng lại thất bại gây nhiều tổn thất, thậm chí thảm họa do khâu tổ chức, thực hiện. Vì vậy, cho dù đã có quyết định về chủ trương, nhưng theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa thì trách nhiệm của Quốc hội là thiết kế các luật và các nghị quyết để bảo đảm các chủ trương đó được thực hiện thắng lợi cao nhất, vì lợi ích tối ưu của đất nước và của nhân dân.
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa phát biểu tại phiên họp
Về mục đích và yêu cầu của luật về thành lập các đặc khu kinh tế, đại biểu cho rằng, việc thành lập các đặc khu kinh tế không chỉ là thành lập các đơn vị hành chính thông thường mà là một trong những dự án đầu tư công rất lớn nếu đối chiếu với Điều 7 và dự án quan trọng quốc gia của Luật Đầu tư công. Chúng ta dành ra nhiều ki lô mét vuông đất liền và hàng chục ngàn ki lô mét vuông vùng biển với những tài nguyên thiên nhiên thuộc loại giàu đẹp nhất của nước ta và thế giới để mời gọi đầu tư. Tại những khu vực này nhà nước đã đầu tư hàng trăm ngàn tỷ đồng vào đường sá, điện nước, sân bay, bến cảng, theo tài liệu của các đề án sẽ phải đầu tư tiếp hơn 1,5 triệu tỷ đồng vào hạ tầng kỹ thuật, trong đó sự đóng góp không nhỏ của ngân sách nhà nước, chẳng những thế sự ưu đãi hào phóng về tiền thuê đất, thuê mặt nước, về các sắc thuế như đề xuất của các bộ ngành và địa phương cũng chính là những khoản đầu tư tài chính cực lớn từ ngân sách. Toàn bộ tổ chức bộ máy hành chính của chúng ta sự di dời hay ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng trăm ngàn dân ở ba khu vực trên đều phục vụ cho các nhà đầu tư của ba đặc khu này.
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa nhấn mạnh về câu hỏi tất yếu đặt ra trong 10 năm, 20 năm hay 50 năm tới tất cả những khoản đầu tư ấy sẽ đem lại những lợi ích gì, bao nhiêu và cho ai, nhiều chuyên gia và cử tri lưu ý đây là những vùng đất tiềm năng lớn, rất hấp dẫn, ngay cả khi chưa có những ưu đãi của luật này. Đất ở 3 đặc khu hiện nay giá đã cao ngất ngưởng, và đã có chủ thuộc 2 loại chủ sau đây: đất của các nhà đầu cơ mua đất để chờ bán lại và đất của những nhà đầu tư đã tiến hành dự án thậm chí đã kinh doanh, khai thác hoặc đang chờ ưu đãi để triển khai dự án. Cử tri chờ đợi các đại biểu Quốc hội phân tích và trả lời chính xác câu hỏi: Chúng ta hy sinh với ưu đãi để được những lợi ích gì, bao nhiêu, và cho ai? Ngoài bài toán kinh tế, chúng ta sẽ được và mất những gì về văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng? Câu trả lời tất yếu phải là: Chúng ta phải được nhiều và nhiều lần so với những chi phí và tổn thất phải bỏ ra và gánh chịu. Ba đặc khu phải góp phần làm cho nền kinh tế tăng trưởng nhanh hơn với công nghệ hiện đại hơn, chất lượng và hiệu quả cao hơn, bảo đảm môi trường xanh, sạch hơn, đời sống vật chất, văn hóa của người dân sở tại tốt hơn, chủ quyền lãnh thổ và chủ quyền kinh tế phải được bảo vệ vững chắc hơn, và cuối cùng phải tạo ra những thành phố Việt Nam văn minh và thịnh vượng hơn, ngang tầm với khu vực và thế giới.
Đại biểu Trương Trọng nghĩa nhận định, Luật Đặc khu kinh tế có những quy định khác với luật pháp hiện hành nhưng không được phép trái với Hiến pháp và những nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam. Do đó, cần có một điều khoản quy định rõ những quyết định thỏa thuận hay hành vi trái với Hiến pháp và nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam đều vô hiệu. Có những luật chúng ta thiết kế một số điều cấm, nhưng luật này thì không thấy.
Đại biểu cũng đề nghị cơ quan soạn thảo cần phải quy định tiêu chí và quy trình rà soát chặt chẽ đối với nhà đàu tư chiến lược, vì dự luật dành cho họ những ưu đãi và quyền hạn quá lớn. Liệu các nhà đầu tư công nghệ cao có lựa chọn các đặc khu hay các đặc khu chủ yếu sẽ thu hút đầu tư về casino, du lịch và bất động sản./.