Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Hồng Hà - Ninh Thuận phát biểu tại Hội trường
Về đối tượng áp dụng tại Điều 2 khoản 1 đã xác định đối tượng người bị kết án phạt tù chung thân, đại biểu đề nghị phải khẳng định ngay và bổ sung cụm từ "đã được giảm xuống tù có thời hạn", tương tự bổ sung cụm từ này đối với đối tượng tù chung thân quy định ở khoản 1, khoản 3 Điều 3, khoản 2 Điều 5 và Điều 21 giống như tại khoản 1 Điều 10 của dự thảo luật và Điều 2 dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đặc xá (sửa đổi) đã xác định đối với người bị kết án phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn thì mới được đề nghị đặc xá.
Đại biểu cho rằng quy định như vậy thì mới thống nhất và đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật cũng như chặt chẽ và công bằng so với các nhóm đối tượng bị phạt tù có thời hạn. Bởi vì theo quy định của Bộ luật Hình sự thì tù chung thân là hình phạt tù không thời hạn được áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, nhưng chưa đến mức xử phạt tử hình và được giảm mức hình phạt đã tuyên khi đã chấp hành hình phạt được một thời gian nhất định, nhiều tiến bộ và đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự nên ngay cả đối với người được đặc xá trong trường hợp đặc biệt là đối tượng tù chung thân thì phải quy định đã được giảm xuống tù có thời hạn.
Theo đó nội dung tại điểm b khoản 1 Điều 10 quy định đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 15 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân, nếu sau khi đã giảm xuống tù có thời hạn mà tiếp tục được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm sau đó không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù. Đại biểu đề nghị sửa lại là "đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 15 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn, sau đó tiếp tục được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm đó không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù".
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu điều hành nội dung thảo luận
Thứ hai, đại biểu nhận thấy, một số nội dung quy định tại khoản 2 Điều 10 còn rất chung chung, không cụ thể, rõ ràng. Tại điểm a, đã lập công lớn thì cần phải xác định như thế nào là lập công lớn và nên quy định rõ tại Điều 3 giải thích từ ngữ hay điểm c là người đang mắc bệnh hiểm nghèo hoặc ốm đau thường xuyên hoặc điểm e là có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và tại điểm g lại quy định trường hợp khác do Chủ tịch nước quyết định theo đề nghị của Chính phủ. Đại biểu cho rằng việc quy định còn có trường hợp khác trong điều kiện để đề nghị đặc xá là không minh bạch. Đề nghị Ban Soạn thảo nghiên cứu, rà soát còn những trường hợp nào cần thiết được Chủ tịch nước quyết định thời gian đã chấp hành hình phạt tù ngắn hơn so với quy định tại điểm b khoản 1 Điều 10 thì quy định cụ thể cho rõ ràng, minh bạch ngay trong dự thảo luật. Về khoản 3 Điều 10, Chính phủ quy định chi tiết khoản 1, khoản 2 điều này, tôi cũng đề nghị là bỏ khoản này và đề nghị những nội dung chưa rõ cần phải chi tiết hơn thì nghiên cứu đưa luôn vào luật.
Thứ ba, đề nghị bỏ điểm c khoản 2 Điều 20 về quyền và nghĩa vụ của người được đặc xá, vì điểm c đã xác định nghĩa vụ của người đặc xá đó là phải nghiêm chỉnh chấp hành chính sách pháp luật của nhà nước. Tuy nhiên, tại điểm b khoản 2 Điều 20 đã quy định thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đã cam kết và trong nội dung này cũng đã quy định tại khoản 4 Điều 14 về hồ sơ đề nghị đặc xá là có bản cam kết không vi phạm pháp luật.
Thứ tư, Điều 23 thực hiện quyết định đặc xá trong trường hợp đặc biệt, khoản 3 quy định "Người được đặc xá trong trường hợp đặc biệt có quyền và nghĩa vụ theo quy định tại Điều 20 của luật này”, đại biểu cho rằng quy định như vậy là không phù hợp, vì người được đặc xá trong trường hợp đặc biệt có thể là người nước ngoài nhưng xác định như Điều 20 thì chỉ phù hợp với người được đặc xá là người Việt Nam, kể cả đối với người được đặc xá nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước có quyền và nghĩa vụ như Điều 20 quy định thì cũng chỉ phù hợp nếu là người Việt Nam. Vì vậy, đại biểu đề nghị cần bổ sung vào luật điều khoản quy định quyền và nghĩa vụ của người được đặc xá là người nước ngoài nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt.
Thứ năm, về Chương V khiếu nại và tố cáo, theo đại biểu, nên bỏ chương này vì đã có Luật Khiếu nại và tố cáo. Vì vậy, thực hiện khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo về đặc xá cũng phải tuân thủ theo quy định của pháp luật khiếu nại và tố cáo thì sẽ đúng và đầy đủ hơn.