“Nhìn lại cơn đại hồng thủy vừa qua, khi miền Trung phải oằn mình liên tiếp chịu đựng thử thách khắc nghiệt của thiên nhiên mà hậu quả là vô cùng to lớn, cả trước mắt và lâu dài, do vậy cần định vị cách tiếp cận mới trong Chiến lược phát triển và thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia trong khu vực và cả nước trong bối cảnh mới này”, đại biểu Hoàng Đức Thắng nêu vấn đề.
Lý giải những bất thường về lũ bão vừa qua, đại biểu cho biết có ý kiến giải thích là do ảnh hưởng biến đổi khí hậu, hậu quả về hình thái phức tạp, nắng hạn quá lâu ngày, đất bị nung khô, gặp mưa lớn kéo dài, lượng mưa kỷ lục, độ ẩm đất dốc tăng nhanh, sức kháng của khối đất giảm đi, nên đồi, núi sạt lở, ngập úng lớn kéo dài.
.jpg)
Đại biểu Hoàng Đức Thắng – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị phát biểu tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV.
“Nhưng chắc chắn có thể nhận ra là chúng ta đã mất quá nhiều rừng tự nhiên. Tấm lá chắn chắc chắn an toàn của mẹ thiên nhiên, thiên tai ngày càng dữ dội. Câu chuyện hủy hoại về rừng không còn là chuyện mới. Song nhìn lại lũ lụt, sạt lở miền Trung càng thấy thấm thía cái giá phải trả cho sự tàn phá này”, đại biểu Hoàng Đức Thắng nhận định.
Trong hơn 20 năm qua, các dự án thủy điện nhỏ ồ ạt được xây dựng với những quy mô khác nhau, cùng với mưu sinh của người dân và nhu cầu phát triển hạ tầng, hàng chục ngàn hecta rừng đầu nguồn mất đi, chỉ tiêu phấn đấu về độ che phủ rừng hằng năm đều tăng. Nhưng điều đó không nói được nhiều về chất lượng, khả năng giữ đất, giữ nước, sức chống chịu thiên tai khi mà diện tích rừng tự nhiên, rừng phòng hộ ngày một giảm đi. Phần lớn các vùng bị lũ dữ, sạt lở đất, ngoài những yếu tố về địa chất thì phần lớn xảy ra ở những nơi đồi núi trọc, rừng nghèo, tỷ lệ rừng giàu tự nhiên rất thấp, mất rừng, mất đất tất yếu, mất khả năng điều tiết. Nước ở thượng nguồn là nguyên nhân kích hoạt cho lũ quét và sạt lở đất, cường độ của nước dâng lên cao hơn, lũ đi nhanh hơn và tai họa khủng khiếp hơn. Thủy điện có thể không làm tăng lũ nhưng thủy điện làm mất rừng là tác nhân khiến lũ dữ hơn và tàn phá nặng nề hơn.
Từ phân tích trên, đại biểu Hoàng Đức Thắng đề nghị Chính phủ cần kiên quyết chỉ đạo tiếp tục tổng rà soát, đánh giá đầy đủ thực trạng rừng hiện nay, đặc biệt về chất lượng rừng, khả năng thực tế về độ che phủ, tình hình phát triển các dự án thủy điện nhỏ, nhất là khu vực miền Trung - Tây Nguyên để có các giải pháp căn cơ và lâu dài về môi trường, về khả năng chống chịu mưa bão, lũ lụt như vừa qua. Theo đó, đại biểu cũng đề nghị Quốc hội cần tăng cường các cuộc giám sát tối cao để có các quyết sách mạnh mẽ về mục tiêu, giải pháp, nhất là kiên quyết dừng, loại bỏ các dự án, công trình không hiệu quả, không bảo đảm an toàn, làm ảnh hưởng đến rừng, nhất là rừng đầu nguồn, rừng tự nhiên, tác động đến chế độ dòng chảy tự nhiên, môi trường và đời sống người dân.
Ngoài ra, theo đại biểu Hoàng Đức Thắng, qua mùa lũ lịch sử này, cần nhìn lại tổng quát về chiến lược phát triển kinh tế- xã hội cho vùng chịu nhiều tác động thiên tai để phát triển bền vững. Phải có những ứng xử chủ động, sáng tạo, tăng cường khả năng thích nghi, chống chịu, giảm nhẹ thiên tai trước thiên tai ngày càng khắc nghiệt. Trong quy hoạch và kế hoạch phát triển nhất thiết phải giải quyết cho được vấn đề phát triển nhanh nhưng phải bền vững. Tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức, giáo dục kỹ năng sống, khả năng ứng phó, thích nghi của người dân với thiên tai và biến đổi khí hậu. Nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo các loại hình thiên tai nhanh chóng, kịp thời. Xây dựng mạng lưới thông tin liên lạc phòng, chống thiên tai đồng bộ. Các cơ quan quản lý, các nhà khoa học ở Trung ương cần đánh giá giúp cho địa phương quy hoạch lại vùng bố trí dân cư, nhất là di dời dân và quy hoạch cho vùng dân cư miền núi bị ảnh hưởng của sạt lở đất một cách ổn định và bền vững. Nâng cao năng lực hoạt động tìm kiếm cứu nạn ở các cấp, đầu tư hạ tầng, trang thiết bị hiện đại, bảo đảm nguồn nhân lực, huy động trong các tình huống khẩn cấp, phục vụ tìm kiếm, cứu nạn, đáp ứng nhanh hiệu quả cũng như năng lực thực hiện phương châm 4 tại chỗ.
Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, nhất là hoạt động cứu trợ và tái thiết sau thiên tai. Tăng cường bảo vệ và phát triển rừng, trong đó chú trọng trồng phục hồi rừng tự nhiên ở vùng miền núi, góp phần giảm lũ và chống sạt lở đất. Thực tế, mô hình gian nhà tránh lũ vừa qua, bên cạnh nhà tránh lũ cộng đồng đã phát huy hiệu quả. Nhờ đó giúp bà con giữ được sinh mạng và của cải, nên cần được nghiên cứu, đánh giá để xây dựng thành chương trình gian nhà tránh lũ đối với vùng ngập sâu cho mỗi gia đình tranh lũ. “Một hành động kiên quyết, mạnh mẽ hôm nay dẫu phải hy sinh một phần về kinh tế trước mắt, nhưng chắc chắn sẽ nhìn lại sự sống an toàn, mưu sinh cho hàng chục triệu người dân miền núi và vùng hạ du để không lặp lại thảm cảnh cứ mỗi mùa mưa bão đến”, đại biểu Hoàng Đức Thắng khẳng định.
Cũng theo đại biểu Hoàng Đức Thắng, chỉ còn 1 kỳ họp nữa là Quốc hội khóa XIV sẽ kết thúc với nhiều thành công, dấu ấn nhiệm kỳ. Song vẫn còn đó những vấn đề mà cử tri trao gửi, tin tưởng, tiếp tục cần phải nỗ lực để hoàn thành, trong đó có một số vụ việc, một số vụ án có dấu hiệu oan sai mà nhân dân quan tâm, đại biểu Quốc hội kiến nghị giám sát giải quyết dứt điểm. “Tôi kính mong Ủy ban Thường vụ Quốc hội rà soát lại những vụ việc còn tồn đọng để tập trung chỉ đạo, kết luận kết thúc ngay trong nhiệm kỳ này, như lời hứa danh dự trước nhân dân, Quốc hội lắng nghe, Quốc hội thấu hiểu và Quốc hội hành động vì dân”, đại biểu Hoàng Đức Thắng đề xuất.