Phiên họp thứ 48 của UBTVQH

Dự thảo Pháp lệnh Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn đã được UBTVQH cho ý kiến tại phiên họp tháng 12.2006. Tiếp thu ý kiến của UBTVQH, dự thảo pháp lệnh đã được chỉnh lý theo hướng bỏ bớt một số nội dung không có tính khả thi cho phù hợp với tình hình thực tiễn ở cơ sở, quy định rõ và cụ thể hơn về trách nhiệm của cơ quan Nhà nước, cán bộ, công chức cấp xã, phường, thị trấn nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức triển khai thực hiện pháp lệnh. Cơ bản tán thành với hướng tiếp thu, chỉnh lý trên, tuy nhiên, một số ủy viên UBTVQH cho rằng một số quy định về nội dung công khai để nhân dân biết, nhân dân bàn và quyết định, giám sát, tham gia ý kiến trước khi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định... cần được quy định chi tiết và rộng mở hơn.

Lấy phiếu tín nhiệm là một trong những hình thức thực hiện quyền giám sát của nhân dân. Nhưng, cách cơ quan thẩm tra tiếp thu, chỉnh lý nội dung này chưa làm hài lòng một số ủy viên UBTVQH. Đơn cử như quy định về các trường hợp mà MTTQ cấp cơ sở phải báo cáo kết quả lấy phiếu tín nhiệm với HĐND cùng cấp. Theo dự thảo pháp lệnh thì chỉ trong trường hợp số phiếu tín nhiệm không đạt 50% tổng số người thuộc thành phần tham gia lấy phiếu tín nhiệm thì Ban thường trực UB MTTQ Việt Nam cấp xã kiến nghị HĐND cùng cấp xem xét quyết định. Vậy, những trường hợp khác như số phiếu tín nhiệm đạt khoảng 90- 100% thì sao- Chủ nhiệm UB Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Trần Thị Tâm Đan băn khoăn. Quy định như vậy là chưa đề cao đúng mức vai trò của HĐND. Về nội dung này, Phó chủ tịch Nguyễn Văn Yểu cho biết, về mặt chủ trương là tất cả kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với một số chức danh cấp xã phải được báo cáo với HĐND cùng cấp xem xét, quyết định. Thực tế, điều này đã được quy định trong Luật Tổ chức HĐND và UBND.

Một số Ủy viên UBTVQH khác lại cho rằng phạm vi nội dung công khai để nhân dân biết còn hẹp. Điều này đồng nghĩa với việc, nếu dự thảo pháp lệnh được thông qua sẽ chưa tạo điều kiện thuận lợi cho người dân ở các xã, phường, thị trấn thực hiện quyền dân chủ của mình. Kết luận về nội dung này, Phó chủ tịch QH Nguyễn Văn Yểu đề nghị, Ban soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần phối hợp với nhau để giải quyết những vướng mắc này. Việc có thông qua dự thảo pháp lệnh này hay không sẽ được quyết định trong ngày làm việc hôm nay, 20.4.

Dự thảo Pháp lệnh Ký kết và thực hiện thỏa thuận quốc tế đã được thông qua với đa số Ủy viên UBTVQH tán thành. Theo đó, pháp lệnh có phạm vi điều chỉnh khá rộng, quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục ký kết, thực hiện thỏa thuận quốc tế nhân danh QH, các cơ quan của QH, cơ quan giúp việc của QH, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước, bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; HĐND, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ hoặc cơ quan TƯ của tổ chức chính trị- xã hội, tổ chức chính trị- xã hội- nghề nghiệp... Pháp lệnh này có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2007.

Buổi chiều, UBTVQH đã nghe Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Mai Ái Trực trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của UBTVQH quy định hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân để sử dụng vào mục đích nông nghiệp. Việc xây dựng dự thảo Nghị quyết này nhằm cụ thể hóa khoản 3 Điều 71 của Luật Đất đai, khai thác, sử dụng đất nông nghiệp có hiệu quả, phát huy tối đa tiềm năng, nguồn lực đất đai để phát triển KT- XH nông thôn... hạn chế tình trạng người trực tiếp sản xuất nông nghiệp không còn đất sản xuất do ruộng đất tập trung quá nhiều vào một số cá nhân. UB Kinh tế và Ngân sách – cơ quan thẩm tra dự thảo Nghị quyết- đồng thuận với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết ban hành Nghị quyết của UBTVQH về nội dung này. Cơ bản tán thành với quan điểm trên, nhưng khi đi vào nội dung cụ thể như phạm vi điều chỉnh, hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất..., các Ủy viên UBTVQH lại chưa đạt sự nhất trí cao.  

Hiện nay, nước ta đang tồn tại tình trạng khác nhau về mức độ ruộng đất giữa các vùng, miền và hộ gia đình, cá nhân. Điều này tạo nên sự manh mún, phân tán trong sản xuất nông nghiệp. Nếu tiếp tục duy trì cách làm ai cũng có đất sản xuất nông nghiệp như trên, Bộ trưởng Mai Ái Trực cho rằng, nước ta không thể đi lên cũng như đạt mục tiêu, trở thành nước công nghiệp vào năm 2020. Hay nói như Chủ nhiệm VPQH Bùi Ngọc Thanh là nếu chia cho mỗi gia đình vài sào ruộng thì không thể nhìn thấy một nền sản xuất lớn. Để khắc phục tình trạng này, Chủ nhiệm Bùi Ngọc Thanh cho rằng, cần có bước đi theo hướng với 7 triệu ha đất nông nghiệp như hiện nay chỉ sử dụng khoảng 1- 2 triệu lao động (chứ không cần sử dụng đến 55- 56% dân số làm nông nghiệp như hiện nay). Đồng thuận với ý kiến này, Ủy viên thường trực UB Kinh tế và Ngân sách Hoàng Thanh Phú, khi tham gia phát biểu đã đề xuất: Dự thảo Nghị quyết nên bỏ quy định, diện tích vượt hạn mức phải chịu mức thuế cao hơn so với mức thuế áp dụng đối với diện tích đất trong hạn mức nhận chuyển quyền theo quy định của pháp luật về thuế sử dụng đất. Như vậy mới tránh được mâu thuẫn giữa việc muốn có nền sản xuất nông nghiệp lớn, nhưng lại phân chia quyền sử dụng đất cho từng hộ gia đình, cá nhân. Nếu bỏ quy định này, khi xảy ra việc các hộ gia đình, cá nhân nhận chuyển quyền sử dụng đất vượt hạn mức thì sẽ căn cứ vào đâu để xử lý- Phó chủ nhiệm UB Kinh tế và Ngân sách Dương Thu Hương nêu vấn đề. Nên giữ quy định này để làm cơ sở pháp lý cho việc xử lý các vi phạm liên quan đến việc vượt hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất- Phó chủ tịch QH Nguyễn Văn Yểu kết luận.

Về hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất, dự thảo Nghị quyết đưa ra hạn mức đối với 3 loại đất là đất trồng cây hàng năm, lâu năm và đất rừng sản xuất là rừng trồng. Và, hạn mức của từng loại đất cụ thể nêu trên được quy định chi tiết theo các vùng, miền và địa phương. Đối với đất trồng hàng năm là không quá 5ha tại các tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai, Tây Ninh và TP Hồ Chí Minh. Không quá 15ha tại An Giang, Bạc Liêu... Căn cứ vào đâu mà cơ quan soạn thảo đưa ra các hạn mức 5ha, 15 ha...- Phó chủ nhiệm UB Đối ngoại Nguyễn Ngọc Trân bày tỏ băn khoăn khi tham gia phát biểu. Chủ nhiệm Bùi Ngọc Thanh cho rằng càng quy định chi tiết về hạn mức này càng khó quản lý. Vả lại, đối chiếu quy định này giữa Luật Đất đai, Nghị định 181/2004/NĐ- CP về thi hành Luật Đất đai và dự thảo nghị quyết sẽ thấy vênh nhau- ủy viên thường trực UB Kinh tế và Ngân sách Hoàng Thanh Phú nhận định. Thực tế, việc nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp là quyền dân sự- Phó chủ nhiệm UB Pháp luật Nguyễn Thị Bắc bổ sung. Vậy mà hạn mức của việc này lại có sự phân biệt giữa các vùng miền. Như thế là không bình đẳng. Chủ nhiệm UB Kinh tế và Ngân sách Nguyễn Đức Kiên cho rằng, việc phân vùng để chia hạn mức nên thống nhất, ít nhất là phù hợp với Luật Đất đai và Nghị định 181.

Ngoài ra, việc có nên đưa đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối vào phạm vi điều chỉnh hay không cũng chưa đạt được sự thống nhất cao giữa các ủy viên UBTVQH.

Theo chương trình, dự thảo Nghị quyết sẽ được UBTVQH xem xét, thông qua tại phiên họp này. Tuy nhiên, do còn khá nhiều ý kiến khác nhau xung quanh những vấn đề nêu trên... nên đa số ủy viên UBTVQH đề nghị Ban soạn thảo dành thêm thời gian nghiên cứu, bổ sung dự thảo Nghị quyết cho phù hợp với thực tiễn.