Phiên họp thứ 2 của UBTVQH

Ngày 20.9, dưới sự điều khiển của Phó chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên và Phó chủ tịch QH Uông Chu Lưu, UBTVQH đã thông qua Nghị quyết về việc ban hành biểu thuế và khung thuế suất đối với từng nhóm hàng, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi theo danh mục nhóm hàng chịu thuế và khung thuế suất ưu đãi đối với từng nhóm hàng; Nghe báo cáo kết quả giám sát việc chấp hành pháp luật về thực hiện một số biện pháp xử lý hành chính; Nghe báo cáo kết quả giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về phí và lệ phí.

Tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính- Ngân sách đối với dự thảo Nghị quyết về biểu khung thuế xuất khẩu, biểu khung thuế nhập khẩu ưu đãi đều khẳng định việc thực hiện các mức thuế suất cụ thể quy định trong Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi thời gian qua về cơ bản đã đạt được các kết quả quan trọng, góp phần bảo đảm nguồn thu ngân sách nhà nước, bình ổn thị trường và phù hợp với điều ước quốc tế. Việc sửa đổi biểu khung thuế xuất nhập khẩu chủ yếu là để thực hiện cam kết cắt giảm thuế trong WTO và phù hợp với Hệ thống hài hoà mô tả và mã hàng hóa của Tổ chức Hải quan thế giới (HS 2007) và Danh mục Biểu thuế chung ASEAN (AHTN 2007). 

Trong tổng số 1.221 nhóm hàng chịu thuế nhập khẩu, Biểu khung thuế nhập khẩu ưu đãi sửa 1.181 nhóm hàng, chiếm khoảng 96,6% tổng số nhóm hàng chịu thuế. Giảm mức thuế suất trần khung đối với 1.180 nhóm hàng và tăng mức trần khung của một nhóm hàng (nhóm 1701). Giảm mức thuế suất sàn khung 196 nhóm hàng và giữ nguyên mức sàn khung 1.125 nhóm hàng. Đối với Biểu khung thuế xuất khẩu, sẽ có 7 nhóm hàng thuộc đối tượng tăng mức trần thuế xuất khẩu nhằm mục tiêu hạn chế xuất khẩu nguyên liệu thô, giữ nguyên liệu cho sản xuất trong nước, trong đó thuế xuất khẩu mặt hàng dầu mỏ tăng từ 0-8% lên 0- 20%; than đá từ 0-5% lên 0- 20% và quặng kim loại từ 0-3%, 0-5%, 5-20% thành 0-20%.

Cơ bản nhất trí với Tờ trình và báo cáo thẩm tra, các ý kiến của UBTVQH đều cho rằng, việc điều chỉnh khung thuế xuất nhập khẩu sẽ tác động mạnh mẽ, nhiều mặt đến tình hình KT- XH. Do vậy, việc giảm mức trần thuế nhập khẩu đồng loạt ở nhiều mặt hàng với mức giảm lớn phải đi đôi với các biện pháp duy trì ổn định sản xuất trong nước, nhất là sản xuất nông nghiệp và bảo đảm đời sống nhân dân. Bên cạnh đó, việc tăng mức trần thuế xuất khẩu cần được cân nhắc để áp dụng mức thuế hợp lý đối với từng mặt hàng cụ thể, bảo đảm không xung đột với chính sách khuyến khích xuất khẩu, giữ ổn định cán cân thương mại và cơ cấu thu ngân sách nhà nước. Nhiều ý kiến khác bày tỏ lo ngại là với biên độ thuế suất của các mặt hàng xuất khẩu được mở rộng có thể sẽ tạo sự linh hoạt trong công tác điều hành của Chính phủ song lại không bảo đảm tính chặt chẽ trong việc áp thuế suất nên dễ dẫn đến việc áp thuế tùy tiện, không công bằng, tạo sự chênh lệch lớn trong cùng một nhóm hàng, giữa các thời điểm khác nhau và trong nhiều trường hợp khó kiểm soát vấn đề tiêu cực, tham nhũng khi áp thuế.

Nghị quyết về việc ban hành biểu thuế và khung thuế suất đối với từng nhóm hàng, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi theo danh mục nhóm hàng chịu thuế và khung thuế suất ưu đãi đối với từng nhóm hàng sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2008.

UBTVQH đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận trình bày Báo cáo giám sát việc chấp hành pháp luật về thực hiện biện pháp xử lý hành chính đưa người vào cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng, cơ sở chữa bệnh theo quy định của Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính. Báo cáo giám sát nêu rõ, biện pháp đưa người vào cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng, cơ sở chữa bệnh là hình thức cưỡng chế áp dụng đối với người có hành vi vi phạm pháp luật nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự nhằm quản lý, giáo dục, chữa bệnh. Do tính chất nghiêm khắc của biện pháp này liên quan đến việc hạn chế quyền tự do, dân chủ của công dân nên nhìn chung chính quyền các cấp đều rất thận trọng khi áp dụng các biện pháp quản lý đối tượng theo quy định của pháp luật. Kết quả thực hiện đã góp phần quan trọng trong việc giữ gìn trật tự, an toàn xã hội và đấu tranh phòng, chống tội phạm. Tuy nhiên, do những bất cập trong các văn bản hướng dẫn thi hành Pháp lệnh về các biện pháp xử lý hành chính không phù hợp với thực tế nên gây nhiều khó khăn cho cơ quan tổ chức thực hiện. Trưởng ban Dân nguyện Trần Thế Vượng cho rằng, việc bỏ trống cơ quan giữ vai trò giám sát việc lập hồ sơ và quyết định đưa các đối tượng vào các cơ sở giáo dưỡng, cơ sở chữa bệnh - khiến cho hoạt động này cần phải xem xét lại bởi liên quan trực tiếp đến hạn chế quyền tự do của công dân. Đồng tình với quan điểm này, Chủ nhiệm UB Văn hoá- Giáo dục- TN, TN và NĐ Đào Trọng Thi nhấn mạnh là cần thiết phải phân loại và xác định đúng các đối tượng trước khi ra quyết định đưa vào các cơ sở. Đây là yếu tố rất quan trọng nhằm bảo đảm hiệu quả công tác giáo dục đối với các đối tượng vi phạm.

Một nội dung được quan tâm là hiện nay ở hầu hết các cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng, cơ sở chữa bệnh mới chỉ chú ý đến tổ chức lao động mà chưa quan tâm đến công tác đào tạo nghề và giáo dục văn hoá cho các học viên, nhất là đối với các cơ sở giáo dưỡng. Và có nghịch lý là các cơ sở giáo dục không có chương trình giáo dục đặc thù, mỗi địa phương làm một kiểu khác nhau, người được đưa đi giáo dục thì lo sợ và trốn tránh. Điều này dẫn tới luồng dư luận cho rằng, các cơ sở giáo dưỡng giống như là nơi giam giữ trẻ em hơn là môi trường giáo dục. Bên cạnh đó, các đối tượng cai nghiện do không được phân loại và đào tạo nghề nên tỷ lệ tái nghiện cao, có địa phương lên tới hơn 90%, vì vậy khả năng tái hoà nhập cộng đồng của các đối tượng này gặp nhiều khó khăn. Các ý kiến đều cho rằng, cần có sự rà soát và đánh giá tổng thể những bất cập hiện nay, nhất là khả năng tái hoà nhập cộng đồng của các đối tượng vi phạm để có thể ban hành cơ chế chính sách thích hợp, bảo đảm các chính sách pháp luật được ban hành phù hợp với thực tiễn.

Tiếp đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách Phùng Quốc Hiển đã trình bày Báo cáo kết quả giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về phí và lệ phí. Sau 5 năm triển khai Pháp lệnh phí, lệ phí, cơ chế quản lý phí và lệ phí đã được đổi mới tích cực và đến nay các cơ quan chức năng và chính quyền các cấp đã bãi bỏ được 340 loại phí, lệ phí không phù hợp, giảm gánh nặng cho người dân. Tuy nhiên, qua giám sát thực tế cho thấy thực trạng hiện nay là việc ban hành văn bản hướng dẫn quản lý các loại phí còn chậm khiến cho việc triển khai thực hiện gặp nhiều khó khăn. Hiện vẫn còn 31/301 các khoản phí, lệ phí được ban hành nhưng chưa có văn bản hướng dẫn và với 340 loại phí đã được bãi bỏ nhưng nhiều địa phương đến nay vẫn chưa ban hành văn bản bãi bỏ tại địa phương. Bên cạnh đó, công tác quản lý thu – chi phí và lệ phí hiện nay tồn tại nhiều bất cập như chưa bao quát hết các khoản phí, lệ phí và còn nhiều khoản không phù hợp cơ chế thị trường; Thu và quản lý sử dụng các khoản phí, lệ phí ở nhiều địa phương chưa nhất quán gây nhiều bức xúc trong dư luận; Huy động các khoản đóng góp từ nhân dân đầu tư cho hệ thống cơ sở hạ tầng ở khu vực nông thôn tại nhiều địa phương có sự chênh lệch lớn, sử dụng tùy tiện và các cấp chính quyền còn nhầm lẫn, hành chính hoá khoản đóng góp tự nguyện với các khoản thu bắt buộc.