Phỏng vấn đại biểu QH về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

07/11/2007 15:00

ND - Tại hành lang Hội trường, phóng viên báo Nhân Dân đã có những cuộc phỏng vấn nhanh một số đại biểu QH về những hạn chế, yếu kém cần sớm được khắc phục trong công tác thực hiện pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, một vấn đề được đông đảo cử tri cả nước và nhiều đại biểu QH quan tâm.

Event:

Kỳ họp thứ hai Quốc hội Khóa XII

Ðại biểu QH Mã Ðiền Cư, tỉnh Quảng Ngãi: Quy định về nghĩa vụ tài chính còn quá cao

PV: Sau khi nghe các báo cáo của Chính phủ và của Ủy ban Thường vụ QH về việc cấp GCNQSDÐ, theo ông thì đâu là nguyên nhân làm cho tiến độ cấp giấy chứng nhận chậm?

Ðại biểu Mã Ðiền Cư: Bên cạnh những kết quả đạt được, tôi cho rằng, những hạn chế chung nhất là việc chấp hành pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chưa được thực hiện tốt. Ðiều đó, thể hiện ở chỗ quy định về nghĩa vụ tài chính phải nộp khi đăng ký cấp GCNQSDÐ còn quá cao.

Thực tế cho thấy nhiều hộ gia đình, cá nhân, nhất là ở nông thôn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn đã được cấp GCNQSDÐ nhưng họ không thể nhận hoặc không muốn nhận vì số tiền phải nộp ngoài khả năng tài chính của họ. Do vậy cũng ảnh hưởng tới việc chấp hành pháp luật về cấp GCNQSDÐ và tiến độ cấp giấy chứng nhận.

Việc lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất chưa phù hợp thực tế, cho nên tính khả thi trong thời gian qua không cao. Văn bản quy phạm pháp luật liên quan việc cấp GCNQSDÐ còn chưa rõ ràng hoặc thiếu hoặc chưa thống nhất.

Qua đọc các văn bản của Chính phủ các bộ, ngành và một số tỉnh, tôi nhận thấy rằng, bên cạnh những văn bản do QH ban hành, còn nhiều văn bản hướng dẫn thi hành của Chính phủ và các bộ, ngành T.Ư liên quan chưa phù hợp; các văn bản do địa phương ban hành chưa hợp lý chiếm tỷ lệ còn cao.

Theo tôi, đây là một trong những nguyên nhân có ảnh hưởng chưa tốt tới việc chấp hành pháp luật về cấp GCNQSDÐ và nó thể hiện sự chồng chéo, chưa thống nhất cũng như còn thiếu của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về cấp GCNQSDÐ trong thời gian qua. Trình tự, thủ tục xin cấp GCNQSDÐ còn phức tạp, khó hiểu, chưa chặt chẽ, chưa phù hợp thực tế.

Ðể minh họa cho nhận định này, tôi xin nêu một số kết quả điều tra dư luận xã hội do Trung tâm thông tin nghiên cứu khoa học của Văn phòng QH thực hiện cho thấy, số người được hỏi về chấp hành pháp luật về cấp GCNQSDÐ chưa tốt là 26,7%; quy định nghĩa vụ tài chính cao là 31,3%; lập quy hoạch và kế hoạch chưa phù hợp thực tế là 25,8%, văn bản quy phạm pháp luật liên quan còn chưa rõ hoặc thiếu hoặc chưa thống nhất, trong đó bộ, ngành T.Ư là 23,7%, địa phương là 25,5%.

Về thời gian chờ đợi để được nhận GCNQSDÐ, tôi nhận thấy, tuy thủ tục đăng ký, xem xét và thẩm định hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận được công khai và rút ngắn đáng kể, tạo được dư luận tốt trong nhân dân, nhưng thời gian phải chờ đợi từ 60 đến 90 ngày và hơn 90 ngày là dài và chưa có biện pháp nào khắc phục. Theo tôi, đây là điều rất đáng quan tâm đối với cơ quan quản lý đất đai nói chung và các cơ quan có thẩm quyền cấp GCNQSDÐ nói riêng.

PV: Vậy ông có kiến nghị gì?

Ðại biểu Mã Ðiền Cư: Trước hết, tôi thống nhất với Chính phủ kiến nghị QH về các giải pháp như trong báo cáo. Ở đây, tôi xin nhấn mạnh một số giải pháp sau đây:

Một là, nhằm bảo đảm tính thống nhất của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và phù hợp thực tiễn, kiến nghị QH sớm ban hành Luật Ðăng ký bất động sản, Luật Thuế sử dụng đất, đồng thời qua tổng kết xem xét sửa đổi, bổ sung Luật Ðất đai để khắc phục những bất cập, không hợp lý, đáp ứng nhu cầu của thực tế và phù hợp cơ chế thị trường.

Hai là, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành T.Ư và địa phương cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa trong việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật về cấp GCNQSDÐ.

Ba là, Chính phủ chỉ đạo xem xét lại những quy định về nghĩa vụ tài chính phải nộp khi đăng ký cấp GCNQSDÐ đối với hộ gia đình và cá nhân theo hướng giảm thiểu các khoản phí và lệ phí phải nộp cho người dân, nhất là người dân ở vùng khó khăn, vùng nông thôn nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số.

Bốn là, Chính phủ tập trung chỉ đạo đơn giản hóa các biểu mẫu trong hồ sơ để người dân dễ hiểu, dễ kê khai đăng ký cấp GCNQSDÐ; rà soát lại các bước trong quy trình lập hồ sơ đăng ký nhằm giảm bớt các thủ tục không cần thiết nhưng vẫn bảo đảm tuân thủ về trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật hiện hành; phổ biến, công khai các quy định về thủ tục và trình tự xin cấp GCNQSDÐ để người dân được biết. Bồi dưỡng, nâng cao năng lực, kỹ năng thực hiện các công việc liên quan cấp GCNQSDÐ cho cán bộ, công chức, nhất là cán bộ địa chính cấp xã, phường, thị trấn.

Năm là, Chính phủ chỉ đạo chấn chỉnh lại công tác quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất, nhất là đất ở khu vực đô thị, nhằm bảo đảm tính khả thi của quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất.

Hoàng Vân (Thực hiện)

Đại biểu Dương Kim Anh, đại biểu QH tỉnh Trà Vinh: Cần tập trung chỉ đạo việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

PV: Xin bà cho biết ý kiến của mình về tình hình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDÐ) thời gian qua?

Ðại biểu Dương Kim Anh: Tôi và nhiều đại biểu QH đánh giá cao sự chuẩn bị công phu của Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương để báo cáo trước QH việc thực hiện pháp luật về cấp GCNQSDÐ và Báo cáo của Ủy ban Thường vụ QH giám sát việc chấp hành pháp luật về cấp GCNQSDÐ. Tuy nhiên, trong Báo cáo giám sát khẳng định kết quả đạt được trong việc cấp GCNQSDÐ là cơ sở để giải quyết những tranh chấp, khiếu kiện về đất đai. Tôi đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ cân nhắc lại nội dung đánh giá này, vì mỗi năm vẫn có gần 300.000 đơn, thư khiếu kiện, trong đó có hai phần ba liên quan việc giải tỏa, đền bù, giải phóng mặt bằng, tái định cư...

Trong phần đánh giá những mặt hạn chế, yếu kém báo cáo có nêu: Theo kế hoạch ban đầu của Chính phủ, thì đến hết năm 2005 phải hoàn thành việc cấp GCNQSDÐ. Chính phủ đã có nhiều văn bản yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh tổ chức thi hành Luật Ðất đai. Trong đó chỉ đạo các địa phương hoàn thành cơ bản việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong năm 2006.

Nhưng đến 30-9-2007, còn 27 tỉnh, thành phố việc cấp GCNQSDÐ đạt dưới 70%. Theo tôi, ý kiến chỉ đạo của Chính phủ mang tính pháp lệnh. Song, năm 2005 các địa phương không hoàn thành việc cấp GCNQSDÐ, thì Chính phủ lại chỉ đạo các địa phương cơ bản hoàn thành việc này trong năm 2006.

Chính việc chưa kiên quyết trong chỉ đạo của Chính phủ, cho nên đến nay vẫn còn nhiều địa phương cấp GCNQSDÐ mới đạt dưới 70% và còn 309 huyện chưa thành lập Văn phòng đăng ký QSDÐ, trong đó có 19 tỉnh, thành phố chưa có Văn phòng đăng ký QSDÐ cấp huyện.

Một số địa phương vẫn chưa thật sự quan tâm đúng mức, chưa coi trọng việc cải cách thủ tục hành chính trong quản lý đất đai, một số nơi vẫn tiếp tục theo quy định cũ, còn để xảy ra tình trạng cán bộ, công chức cố tình gây phiền hà, nhũng nhiễu cho tổ chức và người dân khi có nhu cầu làm thủ tục hành chính về đất đai.

Cán bộ cấp giấy chứng nhận ngại trách nhiệm, không nhận thức được bức xúc và yêu cầu chính đáng của người dân, chưa làm hết trách nhiệm, có trường hợp cố tình kéo dài thời gian để vụ lợi.

Những vấn đề yếu kém nêu trên chỉ mới dừng lại ở việc phản ánh thực trạng yếu, kém của việc cấp GCNQSDÐ hiện nay. Còn trách nhiệm về những yếu, kém đó trách nhiệm thuộc về ai? Bộ, ngành, địa phương nào, thì trong Báo cáo của Chính phủ vẫn chưa định danh được.

Trong hai báo cáo nói trên cũng đánh giá nhiều địa phương hiểu không đúng và không đầy đủ những quy định của Luật Ðất đai năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Nhiều địa phương vẫn chưa coi trọng việc cải cách thủ tục hành chính khi giải quyết cấp GCNQSDÐ. Không ít địa phương tiếp tục thực hiện một số thủ tục theo quy định cũ đã bị bãi bỏ hoặc thay thế.

Tôi cho rằng, các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức không thực hiện đúng luật, thì chỉ làm khổ người dân, thiệt thòi chỉ thuộc về người dân. Sai sót, yếu kém trong việc cấp GCNQSDÐ chậm được khắc phục, vẫn còn khá phổ biến. Ðây có thể là một trong những nguyên nhân chủ yếu tăng khiếu kiện trong nhân dân.

PV: Theo bà cần có các giải pháp gì để đẩy nhanh tiến độ cấp GCNQSDÐ?

Ðại biểu Dương Kim Anh: Theo tôi, cần thống nhất cấp một loại giấy chứng nhận bao gồm: Quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất. Sớm sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ðất đai theo hướng khắc phục những bất cập, chồng chéo, không thống nhất giữa Luật Ðất đai và các luật khác có liên quan.

Ðề nghị Chính phủ cần thành lập một tổ soạn thảo, gồm những người vừa có chuyên môn sâu, nhưng cũng vừa có kinh nghiệm thực tiễn, sát thực tiễn, đừng để tình trạng luật bị sửa đi, sửa lại nhiều lần, nhưng tuổi thọ của luật quá ngắn ngủi, điển hình như Luật Ðất đai.

Cần chú trọng đúng mức hơn công tác tuyển dụng cán bộ, công chức làm công tác địa chính ở xã, phường, quận, huyện, ít về số lượng, nhưng phải có chuyên môn, nghiệp vụ, nhất là phải có phẩm chất đạo đức tốt. Cùng với chất lượng cán bộ là chế độ lương và các chính sách phải rõ ràng, để cán bộ địa chính yên tâm công tác.

Ðề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành và các địa phương tổ chức kiểm điểm và làm rõ trách nhiệm chậm hoàn thành việc cấp GCNQSDÐ. Và đề ra biện pháp xử lý nghiêm khắc các trường hợp sai phạm.

Xử lý nghiêm các trường hợp cán bộ, công chức lợi dụng chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao để sách nhiễu, tiêu cực trong việc cấp GCNQSDÐ. Sớm xử lý các quy hoạch treo.

Cần tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra việc thực hiện cấp GCNQSDÐ cho các tổ chức và người dân.

Tôi nghĩ, kiểm tra không chỉ để xử lý những vụ việc vi phạm, mà quan trọng hơn là để giúp cho cán bộ ở cơ sở làm tốt hơn. Hướng dẫn, bồi dưỡng thêm chuyên môn, nghiệp vụ công tác địa chính cho đội ngũ cán bộ các cấp...

PV: Xin cảm ơn bà.

LÊ HOÀNG (Thực hiện)

Ðại biểu QH Phan Văn Vĩnh, tỉnh Nam Ðịnh: Vướng mắc do nhiều quy định mâu thuẫn nhau

PV: QH hôm qua dành hẳn một ngày giám sát chuyên đề về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Ông có ý kiến gì về vấn đề này?

Ðại biểu Phan Văn Vĩnh: Tôi rất đồng tình bởi đây là vấn đề nhạy cảm, là mối quan tâm đặc biệt của đông đảo cử tri. Trong thực tế đã và đang nảy sinh biết bao phức tạp chung quanh vấn đề đất đai và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDÐ). Việc cấp GCNQSDÐ nằm trong lộ trình thực hiện Luật Ðất đai, là một chủ trương, chính sách lớn của Ðảng, Nhà nước.

Tôi đánh giá cao Báo cáo của Chính phủ về công tác này, song cũng hết sức băn khoăn về bảy hạn chế, yếu kém tồn tại mà báo cáo nêu lên - những yếu kém dẫn đến thất thoát hữu hình và vô hình khá lớn cho Nhà nước mà chưa tổng kết, đánh giá được. Trong đó, có hai thuộc trách nhiệm đội ngũ cán bộ, còn 5 thuộc trách nhiệm các địa phương. Thế nhưng có bao nhiêu cán bộ lãnh đạo địa phương phải kiểm điểm, xử lý kỷ luật về trách nhiệm của mình?

Theo báo cáo của Thanh tra Chính phủ, qua thanh tra việc cấp GCNQSDÐ và quyền sở hữu nhà ở năm 2006, sai phạm chiếm tới gần 15% số hồ sơ được kiểm tra (tức là hơn 678.000 hồ sơ).

PV: Hiện nay 80% số vụ khiếu kiện liên quan vấn đề đất đai, nhiều vụ dường như rất khó giải quyết dứt điểm. Vì sao thưa đồng chí?

Ðại biểu Phan Văn Vĩnh: Ðây là điểm nóng nhất mà theo tôi, báo cáo chưa đánh giá hết. Năm 2007, theo báo cáo của Chính phủ, số lượng vụ khiếu nại tố cáo tăng hơn năm 2006 và diễn biến phức tạp, gay gắt. Hơn 80% vụ việc liên quan đến thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, giá cả đền bù, tái định cư. Bà con đi khiếu kiện hầu hết rất khó khăn, thiếu thốn, nhất là những ngày mưa rét vừa qua.

Theo chức trách của mình, Công an các địa phương phải về Hà Nội, TP Hồ Chí Minh phối hợp các cơ quan chức năng của hai thành phố không những bảo đảm an toàn cho bà con, mà còn hướng dẫn, giải thích, vận động để bà con không vi phạm pháp luật, không để phần tử xấu lợi dụng kích động làm việc sai trái. Anh em rất vất vả, nhưng điều đáng buồn là bà con chưa hiểu nên nhìn hình ảnh người công an theo chiều hướng khác đi.

Theo tôi, một trong những nguyên nhân của sự chậm trễ và phức tạp trong việc cấp GCNQSDÐ là do việc thể chế hóa văn bản luật chậm đổi mới, nhiều quy định mâu thuẫn, chồng chéo, văn bản này mâu thuẫn văn bản khác, ngay trong cùng một văn bản cũng có những điểm không nhất quán và không tôn trọng đạo luật gốc.

Riêng trong lĩnh vực này, kể từ khi có Luật Ðất đai, đã có khoảng 40 văn bản dưới luật được ban hành; chưa kể có những nội dung mâu thuẫn với đạo luật khác như Luật Nhà ở chẳng hạn.

Tôi xin dẫn ra vài thí dụ: Năm 2001, chúng ta đã cấp xong đất nông nghiệp cho hộ gia đình và cá nhân. Khi có Luật Ðất đai năm 2003, lại quy định cấp cho mỗi thửa một giấy chứng nhận, khiến địa phương gặp khó khăn, lúng túng. Ðề nghị mãi, ngày 21-7-2006, Bộ Tài nguyên và Môi trường mới ban hành quyết định giải quyết một bước và đến 25-5-2007, Nghị định 84/2007/NÐ-CP mới có quy định điều chỉnh. Thế là quá chậm, gây khó khăn cho địa phương và cơ sở.

Về giá đất, những hộ kê khai cấp GCNQSDÐ từ năm 2005 lại đây phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo giá mới, cao hơn rất nhiều so với những hộ kê khai từ năm 2004 về trước, là một nguyên nhân phát sinh khiếu kiện. Có lẽ đây là vướng mắc chủ yếu của Nghị định 84, nên sớm có giải pháp tháo gỡ.

PV: Vậy theo ông, làm thế nào để đẩy nhanh tiến độ cấp GCNQSDÐ, góp phần "hạ nhiệt" những khiếu kiện chung quanh vấn đề đất đai?

Ðại biểu Phan Văn Vĩnh: Tôi kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho Chính phủ sớm đánh giá, tổng kết ba năm thực hiện Luật Ðất đai, giải quyết những điểm vướng mắc, nhất là những vướng mắc liên quan công tác quản lý nhà nước về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tổ chức những khu tái định cư..., góp phần giảm thiểu khiếu nại tố cáo của công dân, nhất là khiếu nại tố cáo đông người. Ðây cũng là điều kiện tiếp cận, nghiên cứu thực tiễn tốt nhất cho lộ trình sửa đổi Luật Ðất đai vào năm 2009.

BÌNH XUYÊN (Thực hiện)

(http://www.nhandan.com.vn/)

Hoạt động của Quốc hội