Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi

Tờ trình của Chính phủ về dự án luật này, sau khi đánh giá Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành được Quốc hội khóa XI thông qua ngày 17-6-2003 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2004, qua bốn năm thực hiện cho thấy: Luật hiện hành đã đạt được mục tiêu đề ra, góp phần quan trọng cải thiện môi trường đầu tư, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện và trước yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước trong giai đoạn tới, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp đã bộc lộ những nhược điểm, hạn chế cần được nghiên cứu, xem xét, bổ sung và sửa đổi như mức thuế suất, ưu đãi thuế, căn cứ tính thuế...

Về phạm vi sửa đổi lần này, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp chỉ quy định về các nội dung chính sách. Trước hết là đối tượng nộp thuế. Các đối tượng là cá nhân và hộ gia đình sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ sẽ chuyển sang nộp thuế theo Luật Thuế thu nhập cá nhân từ ngày 1-1-2009. Vì vậy, đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo dự thảo luật này chỉ còn bao gồm tổ chức, doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế.

Ðối với thu nhập chịu thuế, Chính phủ đề nghị bỏ quy định thu bổ sung đối với chuyển quyền sử dụng đất mà áp dụng chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản (bao gồm cả chuyển nhượng đất và tài sản trên đất) theo hướng: kê khai riêng thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản để nộp thuế theo thuế suất chung (25%); nếu doanh nghiệp được hưởng ưu đãi đầu tư thì thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản không được ưu đãi thuế và nếu có lỗ thì chỉ được bù trừ với lãi từ hoạt động này trong năm năm tiếp theo mà không được bù trừ với lãi từ các hoạt động kinh doanh khác.

Về thu nhập miễn thuế, để phù hợp thực tế hiện nay, bảo đảm rõ ràng, minh bạch và thể hiện được chính sách điều tiết đối với từng loại thu nhập, dự thảo Luật lần này quy định rõ thu nhập chịu thuế, thu nhập được miễn thuế (không phải tính thuế) và thu nhập tính thuế trên cơ sở sắp xếp lại các Ðiều 2, Ðiều 7, Ðiều 19 của Luật hiện hành.

Ðáng chú ý là việc sửa đổi thuế suất. Khi ban hành Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (năm 2003), để bảo đảm tính cạnh tranh trong thu hút đầu tư, Quốc hội có cân nhắc rất kỹ để quy định mức thuế suất 28%, thấp hơn so với các nước trong khu vực có điều kiện về cơ sở hạ tầng tốt hơn nước ta như: Malaysia (32%), Thái-lan (30%), Philippines (35%), Indonesia (30%). Riêng thuế suất đối với doanh nghiệp trong lĩnh vực khai thác mỏ, dầu khí, thủy điện từ 30% đến 45% và Trung Quốc (33%). Vì vậy để khuyến khích tổng thể nền kinh tế, tạo thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp có điều kiện tăng tích lũy, tích tụ thêm nguồn lực để đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh và cũng là tăng khả năng cạnh tranh với các nước trong khu vực, dự thảo Luật dự kiến hạ mức thuế suất chung từ 28% xuống 25%, đồng thời với việc cải cách ưu đãi thuế. Dự thảo Luật còn đề nghị sửa đổi, bổ sung các khoản chi được trừ và các khoản chi không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế; nơi nộp thuế, ưu đãi thuế, điều kiện ưu đãi thuế.

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách của QH cũng nhận định rằng, để góp phần động viên các nguồn lực đầu tư cho phát triển kinh tế, nhất là nguồn lực tài chính từ mọi thành phần kinh tế, nâng cao sức cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam; đồng thời cũng để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong quá trình cải cách hệ thống pháp luật về thuế khi Luật Quản lý thuế đã quy định bao quát các nội dung về quản lý thuế, Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết phải sửa đổi căn bản Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ ba, Quốc hội khóa XII.

Thảo luận, cho ý kiến vào dự thảo luật này, các ý kiến đều nhất trí về sự cần thiết ban hành, các quan điểm chỉ đạo xây dựng luật. Tuy nhiên, về nhiều vấn đề cụ thể, các ý kiến phát biểu còn khác nhau và tập trung nhất là về mức thuế suất. Nhiều ý kiến tán thành với dự thảo Luật là hạ mức thuế suất hiện nay là 28% xuống còn 25%. Một số ý kiến đề nghị hạ mức thuế suất chung xuống còn từ 20 đến 22%. Nhưng một số ý kiến lại cho rằng, thuế thu nhập doanh nghiệp hiện đang là nguồn thu chủ yếu trong cơ cấu thu ngân sách Nhà nước, do vậy việc hạ mức thuế suất như dự thảo có thể dẫn tới giảm thu ngân sách Nhà nước. Ðiều này chưa phù hợp chiến lược cải cách thuế mà gây mất ổn định và khả năng cân đối của ngân sách Nhà nước.

Số đông ý kiến trong Ủy ban Tài chính-Ngân sách của QH tán thành với dự thảo và cho rằng, mức thuế suất 25% là phù hợp, vừa bảo đảm sức cạnh tranh trong việc thu hút vốn đầu tư, tạo động lực mạnh hơn cho sản xuất, kinh doanh, đồng thời vẫn bảo đảm nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.