Quốc hội thảo luận ở tổ về mở rộng địa giới hành chính thủ đô Hà Nội: Nhất trí về chủ trương, nhưng cần cân nhắc về thời gian và phải có lộ trình cụ thể

Do vấn đề mở rộng địa giới Hà Nội là rất quan trọng, nên hầu hết các tổ đã dành phần lớn thời gian để thảo luận về vấn đề này. Đa số các đại biểu đều nhất trí với chủ trương về sự cần thiết phải mở rộng địa giới Thủ đô, nhưng đề nghị Chính phủ cần cân nhắc về thời gian thực hiện và phải có được lộ trình cụ thể.

Cần phải mở rộng địa giới Hà Nội

Tại tổ Hà Nội, đa số các đại biểu đều nhất trí với quan điểm của Chính phủ cần phải mở rộng địa giới Hà Nội. Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Hồng Sơn cho rằng cần phải cân nhắc đến những kiến nghị của Ủy ban Pháp luật, đó là chúng ta cần cân nhắc đến phương án mở rộng, lộ trình và thời gian. Trước hết, cần phải lấy ý kiến nhân dân trong phạm vi điều chỉnh, trên cơ sở công bố các phương án mở rộng, sau đó là lấy ý kiến nhân dân cả nước, bởi Hà Nội là Thủ đô, có một điều khó hiểu là đề án quy hoạch thành phố Hà Nội hai bên bờ sông Hồng thì được tổ lấy ý kiến đóng góp công khai, tại sao vấn đề mở rộng địa giới lớn thế này lại không lấy ý kiến rộng rãi? Việc điều chỉnh địa giới hành chính Thủ đô Hà Nội theo hướng hợp nhất tỉnh Hà Tây và một số địa phương khác vào thành phố Hà Nội là một vấn đề lớn, quan trọng mang tính lịch sử và rất phức tạp, nhạy cảm, trong khi đó, Tờ trình và các tài liệu kèm theo còn khá sơ sài. Ngoài những nghị quyết của HĐND các địa phương có liên quan là những văn bản mà theo quy định của pháp luật cần phải có, thì chỉ có Báo cáo tóm tắt và Đề án định hướng quy hoạch Hà Nội mở rộng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Các tài liệu này tuy cần thiết nhưng chưa đủ các luận cứ khoa học, các chỉ số kinh tế - kỹ thuật cần thiết để đánh giá; một số nội dung quan trọng liên quan đến quy hoạch xây dựng thành phố Hà Nội sau khi được mở rộng cũng chưa rõ giải pháp cụ thể, lộ trình, bước đi trong quá trình tổ chức thực hiện, nhất là nguồn kinh phí cho việc thực hiện đề án... Việc thiếu những thông tin như vậy rất khó cho việc xem xét quyết định, đề nghị Chính phủ báo cáo, giải trình thêm để các đại biểu có thông tin đầy đủ trước khi bấm nút biểu quyết.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Đào cho rằng, những chủ trương của Đảng và Nhà nước trong Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị và Pháp lệnh Thủ đô rất phù hợp với yêu cầu phát triển của Hà Nội. Tuy nhiên, theo đại biểu, cả 3 phương án của Bộ Xây dựng đưa ra đều không thỏa đáng, một câu hỏi được đặt ra: vậy Hà Nội thực chất là trung tâm hành chính, chính trị hay là một trung tâm kinh tế, hay là một trung tâm với đầy đủ các chức năng... có lẽ nếu là trung tâm đầy đủ các chức năng như giải trình của Bộ Xây dựng thì 1 thế kỷ nữa cũng chưa đạt được. Trong tờ trình của Chính phủ đã nêu ra nhiều nguyên nhân cần thiết phải mở rộng Hà Nội như... nhưng theo đại biểu, mở rộng Hà Nội tốt nhất là đầu tư xây dựng cho Hà Nội phát triển về giao thông, về nhà ở, các cơ quan hành chính.... những ai tâm huyết với Hà Nội cần cân nhắc trước khi bấm nút, làm tròn trách nhiệm của người đại biểu nhân dân.

Cần cân nhắc thời điểm thực hiện

Đại biểu Nguyễn Viết Thịnh cho rằng việc mở rộng địa giới Thủ đô không thể đơn giản như việc mở rộng, hay sáp nhập một xã, huyện; đây là vấn đề lớn, muốn thông qua, ít nhất phải qua hai vòng thảo luận như quy trình thông qua các luật. Cần phải có sự đánh giá về những tác động về mặt xã hội, môi trường, có ý kiến của các bộ, ngành chức năng, các hội, của nhân dân. Theo đại biểu, trước mắt cần phải xây dựng các đô thị vệ tinh hơn là xây dựng một đô thị lớn, Hà Nội phải được xây dựng theo đúng yêu cầu phát triển, theo nguyện vọng của nhân dân Thủ đô và cả nước, không nên “dập khuôn” theo mô hình Thủ đô nào khác trong khu vực và trên thế giới.

Tại các tổ khác, đa số các đại biểu đều nhất trí với với Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, đó là theo Đề án định hướng Thủ đô Hà Nội mở rộng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 kèm theo Tờ trình thì trung tâm hành chính quốc gia sẽ được đặt tại đô thị Hòa Lạc, vấn đề đặt ra là một quyết định quan trọng như vậy thì nên tiến hành như thế nào? Nhất là đối với Hà Nội không chỉ là thành phố trực thuộc Trung ương mà còn là Thủ đô - Trái tim của cả nước. Theo dự thảo Nghị quyết về việc mở rộng địa giới hành chính thành phố Hà Nội thì Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2008. Đây là một vấn đề cần được cân nhắc, vì với thời gian như vậy, các cơ quan, tổ chức không thể có đủ thời gian, vật chất chuẩn bị, sẽ gặp không ít khó khăn trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức. Đặc biệt, những vấn đề liên quan đến trách nhiệm, nghĩa vụ giữa các cơ quan, tổ chức và công dân ở những địa phương được sáp nhập đang được giải quyết thì sẽ được tiếp tục xử lý như thế nào?

Ý Đảng phải hợp với lòng dân

Trong tiến trình thực hiện dân chủ hóa xã hội, Đảng và Nhà nước ta luôn luôn thực hiện chủ trương “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, theo đó việc mở rộng địa giới Hà Nội cũng nên công bố, trển lãm rộng rãi nhằm tạo sự đồng thuận trong nhân dân, tương tự như một số công trình quan trọng. Một số đại biểu đặt câu hỏi liệu đã đến lúc phải mở rộng Hà Nội đến mức như vậy không? (sau khi mở rộng Thủ đô Hà Nội sẽ đứng thứ 11 về diện tích trong số những Thủ đô lớn nhất thế giới); kinh phí cần thiết cho việc mở rộng, sẽ tốn bao nhiêu, lấy từ đâu ra? Việc mở rộng địa giới hành chính thành phố Hà Nội đòi hỏi một khoản ngân sách nhà nước rất lớn, chi trong nhiều năm để bảo đảm cho việc thực hiện Nghị quyết. Tuy nhiên, trong Tờ trình của Chính phủ cũng chưa thấy đề cập đến việc dự kiến nguồn kinh phí chi cho việc mở rộng địa giới hành chính thành phố Hà Nội là bao nhiêu, lấy từ nguồn nào? Sau khi mở rộng địa giới hành chính Thủ đô thì dân số tăng gấp 2 lần, diện tích tăng gấp 3,6 lần so với dân số, diện tích của thành phố Hà Nội hiện nay và phạm vi quản lý rộng hơn, địa bàn nông thôn, vùng sâu, vùng xa nhiều hơn, khối lượng, quy mô công việc quản lý, điều hành lớn hơn và phức tạp hơn, đội ngũ cán bộ, công chức của Hà Nội sẽ được hợp nhất từ các địa phương khác nhau, chắc chắn sẽ đông hơn, trình độ chuyên môn, năng lực quản lý không đồng đều - đây là vấn đề không đơn giản nhưng cũng chưa được làm rõ trong Tờ trình của Chính phủ. Chủ trương mở rộng địa giới hành chính Thủ đô Hà Nội là chủ trương đúng của Đảng, nhưng là vấn đề vô cùng quan trọng, cần phải lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân, để ý Đảng hợp với lòng dân.