Cứ theo Nghị quyết của QH mà làm

 Nhưng tại Kỳ họp thứ Ba này, Chính phủ lại trình ra một dự án Luật Cán bộ, công chức với những nội dung quy định không giống như... “hình dung” của các ĐBQH. Chiều 21.5 và sáng qua, 22.5, cho ý kiến về dự thảo Luật này, các ĐBQH yêu cầu Chính phủ phải nghiên cứu lại để trình QH một dự án Luật theo đúng mục tiêu là khung pháp lý để xây dựng một nền công vụ hành chính nhà nước minh bạch.

ĐBQH Trần Du Lịch (TP Hồ Chí Minh): Chế định chung như dự thảo luật sẽ không thể có một nền công vụ hành chính công quyền minh bạch

      Vấn đề cần tập trung nhất hiện nay là xây dựng một chế độ công vụ trong bộ máy hành chính Nhà nước, mà theo Hiến pháp đứng đầu bộ máy hành chính Nhà nước là Chính phủ. Thủ tướng Chính phủ vừa là nhà chính trị nhưng vừa là nhà hành chính cao cấp nhất để chỉ huy toàn bộ về hành chính. Cái chúng ta đang cần trong dự thảo Luật này chính là hành chính công, hành chính công quyền, sản phẩm của bộ máy hành chính Nhà nước để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước theo nghị quyết của Đảng.

Công vụ là một khái niệm rất rộng, nên dự án Luật cần xác định rõ, giới hạn phạm vi là xây dựng chế độ công vụ trong bộ máy hành chính công quyền, đứng đầu từ Chính phủ trở xuống. Bộ máy này chuyển từ một nền hành chính quan liêu sang một nền hành chính phục vụ. Như vậy, quy định chế độ công vụ, trách nhiệm công chức là những người thực thi trong guồng máy hành chính công quyền.

Tôi tán đồng các đại biểu rằng hệ thống chính trị của ta đều thực hiện những công vụ, nhưng tính chất công vụ giữa tổ chức đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội và bộ máy hành chính công quyền khác nhau một điểm cơ bản là hành chính công quyền mang tính công quyền, cưỡng chế của Nhà nước, còn các sản phẩm công vụ khác không mang tính chất cưỡng chế của Nhà nước, tức là không mang tính công quyền. Như vậy, chúng ta cứ đưa ra một chế định chung cho tất cả các đối tượng là rất khó. Ví dụ trong Điều 10, dự thảo Luật có quy định rất đúng cho đoàn thể, nhưng không đúng với bộ máy hành chính. Ví dụ quy định cấp trên yêu cầu cấp dưới thực hiện, cấp dưới không đồng ý cũng phải thực hiện - với đoàn thể thì được, nhưng trong bộ máy công quyền mà làm như vậy thì sẽ rối loạn ngay. Một quyết định hành chính có thể sai, nhưng hệ quả của cái sai đó rất cụ thể còn nếu như cấp dưới mà tâm không phục, khẩu cũng không phục thì hành chính sẽ rối loạn.

Trong hành chính thì quyền của bộ máy hành chính cũng có nghĩa là nghĩa vụ, nhiệm vụ. Bộ máy hành chính không có quyền hiểu theo nghĩa dân sự là nhiệm vụ, thành ra trong hành chính là trách nhiệm hành chính, người ta thường gọi là ủy nhiệm mà không ủy quyền, vì đó là nhiệm vụ. Chính vì vậy không thể vận dụng, tôi đồng ý như trong Dự thảo. Trong quan hệ giữa công dân và bộ máy công quyền thì cái gì luật không cấm, dân được làm nhưng bộ máy hành chính công quyền chỉ được làm cái gì luật cho phép, vì quyền đó đồng nghĩa với nhiệm vụ. Do đó, chỗ này tôi thấy điểm khác biệt nếu ta cứ chế định chung như dự thảo Luật thì không thể nào có được một nền công vụ hành chính công quyền minh bạch.

ĐBQH Nguyễn Đình Quyền  (Hà Tây): Cứ theo Nghị quyết của QH mà làm

Dự án luật này đã quy định rất nhiều vấn đề về công vụ Nhà nước, tại sao lại lấy tên là Luật Cán bộ, công chức? Hơn nữa, theo chương trình xây dựng luật, pháp lệnh nhiệm kỳ Khóa XII và năm 2008, QH đã thông qua xây dựng một luật về công vụ, trong đó có nền công vụ Nhà nước và chủ thể thực hiện nền công vụ Nhà nước đó là cán bộ, công chức nên tôi đề nghị cứ theo Nghị quyết của QH mà làm.

Theo đó, thì dự án Luật nên xây dựng theo hướng quy định những vấn đề chung nhất về cán bộ, công chức. Nếu dự án luật này đi vào những vấn đề cụ thể về vấn đề cán bộ, công chức trên tất cả các lĩnh vực của hệ thống chính trị, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội, các cơ quan Nhà nước trong lĩnh vực lập pháp, hành pháp và tư pháp. Nếu đi vào cụ thể thì dự án luật này sẽ tắc, cho nên định hướng của luật này là phải đi vào những vấn đề chung nhất của nền công vụ Nhà nước và những vấn đề chung nhất của cán bộ, công chức. Những quy định nguyên tắc của luật này phải làm cơ sở chung để xác định những nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức trong các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội, trong các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp cũng như là căn cứ chung để xác định, để xây dựng một nền công vụ nhà nước Việt Nam.

Trên thực tế, hoạt động trong quản lý Nhà nước chúng ta đang phát sinh rất nhiều vấn đề trong hoạt động lập pháp, hành pháp và tư pháp. Ví dụ chế định ủy quyền của nền công vụ của Nhà nước ta được thực hiện ở cơ quan nào, ở một phạm vi nào, ở lĩnh vực hành pháp, tư pháp, lập pháp, lĩnh vực nào được thực hiện chế định ủy quyền trong nền công vụ Nhà nước? Ủy quyền cho ai, ủy quyền đến đâu, trách nhiệm pháp lý phát sinh như thế nào? Nghiên cứu những quy định của Hiến pháp năm 1992, chúng ta thấy những vấn đề mà Chính phủ, với tư cách là cơ quan chấp hành của QH thì được cụ thể hóa rất nhiều. Nhưng Chính phủ với tính chất là cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất thì về mặt lý luận cũng như trong quy định của pháp luật của chúng ta còn khá mờ nhạt. Cho nên, tôi thấy rằng cần thiết phải xây dựng một nền công vụ, trong đó cần làm rõ vai trò của Chính phủ với tư cách là cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất. Rất nhiều vấn đề không chỉ thực hiện ở trong các cơ quan hành pháp, mà còn thực hiện trong các cơ quan lập pháp và tư pháp. Ví dụ về quản lý tài sản Nhà nước, những vấn đề về quan hệ hành chính trong các cơ quan, tổ chức này, những vấn đề khen thưởng, kỷ luật, quản lý và sử dụng cán bộ công chức, văn thư, lưu trữ... đấy là tất cả những vấn đề mang tính chất công vụ và một nền hành chính Nhà nước thống nhất.

Vấn đề thứ hai, về phạm vi điều chỉnh, tôi cơ bản nhất trí là dự án luật này không thể tách đội ngũ cán bộ, công chức trong các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội và trong các hệ thống chính trị của Nhà nước ta. Đây là câu chuyện đã được tranh luận suốt 12 năm, từ năm 1986 đến năm 1998, từ khi chúng ta ban hành pháp lệnh này, bởi vì cán bộ của Đảng thì hôm nay có thể ở trong cơ quan Nhà nước, ngày mai đã chuyển sang các cơ quan Đảng. Như vậy hệ thống cán bộ, công chức của chúng ta bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống chính trị. Nhưng cùng với cải cách hành chính, chúng ta phải tách toàn bộ những vấn đề về viên chức, sự nghiệp công và phải rà soát lại xem phạm vi của sự nghiệp công đến đâu, có những vấn đề không nhất thiết phải đưa vào sự nghiệp công mà trong nền kinh tế thị trường có thể giao cho dịch vụ, giao cho doanh nghiệp làm. Chỉ những vấn đề về dịch vụ công mới do viên chức thực hiện và viên chức phải được điều chỉnh bằng một văn bản đặc thù khác.

ĐBQH Phạm Quốc Anh (Đồng Nai): Chính phủ cần xây dựng dự án Luật theo đúng Nghị quyết của QH

Mục tiêu của dự thảo luật này là nhằm làm sao để chúng ta xây dựng được một nền công vụ đáp ứng yêu cầu hiện đại phục vụ nhân dân một cách hoàn chỉnh. Nếu như vậy thì quy định như dự thảo Luật Cán bộ công chức là quá rộång. Với phạm vi điều chỉnh rộng như vậy, mục tiêu của luật này cũng sẽ không đạt được bởi vì mỗi một lĩnh vực đều có đặc thù riêng. Ví dụ , đối với công chức Nhà nước là nhân danh Nhà nước để điều hành các hoạt động, thực hiện các hoạt động của mình, gắn liền với quyền lực thì phải có những quy định bắt buộc nhưng các tổ chức chính trị xã hội, tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp, thì yêu cầu, nhiệm vụ khác hẳn.

Tôi nhiều năm làm việc trong cơ quan của Đảng, bây giờ làm trong tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp là Hội Luật gia, tôi thấy Đảng chủ yếu định hướng về quan điểm, đường lối trong chỉ đạo điều hành. Với Hội như Hội chúng tôi thì chủ yếu triển khai hoạt động với tư tưởng chung là phong cách làm sao phải thuyết phục để vận động đông người, thu hút được đông đảo lực lượng tham gia. Nếu đưa các tổ chức chính trị xã hội vào phạm vi điều chỉnh của Luật này thì chúng ta có hành chính hóa, Nhà nước hóa các tổ chức này không? Nếu quy định như dự thảo luật thì tại sao không đặt ra Bộ Thanh niên, Bộ Phụ nữ, Bộ Công đoàn đi? Tôi phân vân mãi cách giải thích tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp với tổ chức chính trị xã hội nó khác nhau ở chỗ nào? Tôi thấy những chuyện đó không được rõ ràng, không được cụ thể. Ngay chính tôi công tác 4, 5 năm nay ở Hội, chúng tôi thấy chỗ đó cũng là chỗ phân vân, nhưng chúng ta quy định chung như thế này là dễ hành chính hóa và Nhà nước hóa các tổ chức. Cho nên, Chính phủ nên xây dựng một đạo luật theo đúng Nghị quyết của QH là Luật Công vụ, điều chỉnh chung tất cả các hoạt động liên quan đến điều động, bổ nhiệm, đề bạt, tuyển chọn và quan hệ đối với dân như thế nào- Đó cũng là những vấn đề cấp bách nhất hiện nay.