Quốc hội thảo luận về Dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi): Chế tài cần đủ mạnh để giảm tai nạn giao thông

(VOV)_ Trong buổi chiều 28/5 và sáng nay (29/5), Quốc hội đã thảo luận về dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi). Theo chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2008 của Quốc hội thì dự án Luật này sẽ được đưa ra thảo luận và thông qua tại 2 kỳ họp.

Học “giả”, nhưng có bằng lái xe “thật”

Thảo luận tại Hội trường, nhiều đại biểu bức xúc với thực trạng nhiều lái xe sử dụng giấy phép lái xe giả, nạn mua bán bằng lái xe giả diễn ra phổ biến trong khi chất lượng đào tạo, sát hạch chưa cao.

Đại biểu Trương Xuân Quý (đoàn Tuyên Quang) nêu ý kiến nạn học giả nhưng có bằng lái xe thật hiện nay đang diễn ra khá phổ biến. Đại biểu cho biết, nhiều cử tri đã phản ánh tình trạng chỉ cần đăng ký và có tên trong danh sách ở các lớp dạy lái xe, không cần đi học, thậm chí khi thi có người thi hộ. Nạn mua giấy phép lái xe ở những trung tâm sát hạch diễn ra khá công khai, phổ biến thông qua các cơ sở đào tạo liên kết trá hình. Tinh vi hơn còn có đường dây mua giấy phép lái xe tại các nước lân cận rồi sau đó về nước xin đổi giấy phép để “hợp lý hoá”. Chính vì thế, đại biểu đề nghị trong dự thảo Luật Giao thông đường bộ phải có chế tài nghiêm khắc đối với các trung tâm cũng như các cá nhân vi phạm vấn đề cấp giấy phép lái xe.

Liên quan đến chất lượng đào tạo tại các trung tâm sát hạch giấy phép lái xe, đại biểu này bày tỏ không đồng tình với báo cáo giám sát của Uỷ ban Thường vụ  (UBTV) Quốc hội, cho rằng nội dung đào tạo, sát hạch để cấp giấy phép cho những người học lái xe đã được đổi mới theo hướng tiếp cận các tiêu chuẩn, chất lượng của khu vực và trên thế giới. Theo đại biểu Trương Xuân Quý, đánh giá như vậy là chưa khách quan bởi kết quả khảo sát của đoàn giám sát UBTV Quốc hội tại một số doanh nghiệp vận tải đường bộ cho thấy, họ chỉ tuyển được khoảng 50%- 70% lái xe đã được cấp bằng tại các trung tâm do tay nghề còn yếu.

Cũng theo đại biểu, việc quy định “cứng” mức thu học phí đào tạo, sát hạch lái xe cơ giới đường bộ như hiện nay là chưa phù hợp. Với tình hình biến động giá cả thị trường hiện nay, các trung tâm đào tạo tìm cách giảm chi phí bằng việc cắt xén chương trình đào tạo mà phổ biến là giảm số km thực hành lái xe, vì thế nguyên nhân gây tai nạn là do khâu đào tạo, cấp bằng lái xe có vấn đề chứ không phải do người lái xe còn trẻ.

Đại biểu Nguyễn Hữu Trí (đoàn Tiền Giang) cũng khẳng định, việc mua bán giấy phép lái xe giả khó phát hiện đã tạo tâm lý chủ quan, coi thường pháp luật của người sử dụng giấy phép lái xe giả, họ sẵn sàng không đến xử lý vi phạm về trật tự an toàn giao thông do họ gây ra. Để làm giảm cung, cầu trong việc làm, sử dụng giấy tờ giả, nâng cao tính giáo dục và chủ động phòng ngừa tai nạn giao thông với người điều khiển phương tiện, đại biểu đề nghị Quốc hội bổ sung, sửa đổi Điều 267 Bộ Luật hình sự về tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức theo hướng cụ thể hơn, hoặc tách thành 2 điều: Một điều quy định về tội làm tài liệu giả; Một điều quy định về tội sử dụng tài liệu giả.

Cần sát hạch đạo đức người lái xe

Đại biểu Trương Xuân Quý cho rằng Luật cần quy định bắt buộc người học lái xe phải học và qua sát hạch môn đạo đức người lái xe với nội dung, thời gian thiết thực và được kiểm duyệt chặt chẽ. Đại biểu này nêu thực tế, mặc dù hiện nay Bộ Giao thông - Vận tải đã tăng gấp đôi thời gian học môn đạo đức người lái xe trong chương trình đào tạo nhưng khi chính đại biểu đi học thì lại thấy thất vọng, bởi thay vì học viên được học đạo đức, quy tắc ứng xử của người lái xe trong mọi tình huống tham gia giao thông thì lại được học đạo đức của con người xã hội chủ nghĩa(!?)

Đại biểu Trịnh Tiến Long (đoàn Bắc Kạn) cũng cho rằng, quy định nâng cao độ tuổi và khoảng cách thời gian cấp phép các hạng giấy phép lái xe như Dự thảo luật đã là giải pháp quan trọng, giúp giảm thiểu tai nạn giao thông. Tuy nhiên quy định như vậy vẫn chưa khắc phục được một cách triệt để nguyên nhân chủ quan gây ra tai nạn giao thông, đó là do đạo đức của người lái xe kém. Nhiều lái xe sau khi vi phạm đã có rất nhiều lý do để ngụy biện cho việc vi phạm của mình. Những hành vi đó đã lộ rõ sự coi thường pháp luật, coi rẻ tính mạng của hành khách và đó chính là hành vi thiếu nhân văn, phi đạo đức cần phải bị lên án. Đại biểu cho rằng những bài học về đạo đức trong chương trình đào tạo lái xe hiện nay là chưa đủ, bởi phẩm chất của người lái xe chưa thể được cải thiện ngay trong những bài học với một thời gian ngắn như hiện nay. Đại biểu đề nghị cần bổ sung vào luật thêm điều kiện về phẩm chất đạo đức đối với người điều khiển phương tiện giao thông đường bộ cho đối tượng là người lái xe chở người từ 10 chỗ ngồi trở lên. Cụ thể theo hình thức để có thể được cấp giấy phép lái xe từ 10 chỗ ngồi trở lên, người xin cấp giấy phép lái xe phải có xác nhận của chính quyền địa phương nơi cư trú về tình trạng đạo đức của mình, để làm cơ sở cho cơ sở đào tạo, cấp giấy phép lái xe.

Quy hoạch hạ tầng giao thông cần đồng bộ

Đại biểu Võ Văn Liêm (đoàn Vĩnh Long) dẫn Khoản 2, Điều 9 trong dự thảo luật quy định việc nghiêm cấm khoan xẻ đường trái phép, đặt chướng ngại vật. Tuy nhiên, trên thực tế lực lượng đào, khoan, xẻ đường trái phép lại chủ yếu là lực lượng giao thông cầu đường, ngành cấp, thoát nước, bưu điện, công trình đô thị… Họ liên tục thi công trên các trục đường, nguyên nhân là do chúng ta quy hoạch và đầu tư không đồng bộ, giữa các ngành chưa phối hợp trong thi công. Đây là một trong những nguyên nhân gây lãng phí lớn, gây ách tắc giao thông, tai nạn giao thông, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt của dân cư ở hai bên trục đường. Vì thế, đại biểu đề nghị luật cần quy định trong quy hoạch đầu tư các công trình trên trục đường giao thông phải đồng bộ, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành trong quá trình thi công để khắc phục những vấn đề nêu trên.

Đại biểu Đinh Ngọc Lượng (đoàn Cao Bằng) nêu một thực tế, kết cấu hạ tầng giao thông miền núi có khoảng cách rất xa so với vùng đồng bằng và các đô thị, kinh phí đầu tư của Nhà nước rất hạn chế, nhiều địa phương chưa có khả năng tự cân đối ngân sách, dẫn đến nhiều công trình giao thông xây dựng dở dang không đảm bảo tiến độ, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, xã hội và đi lại của nhân dân. Đại biểu đề nghị khi thực hiện chính sách này cần phải cân đối nguồn lực đầu tư hợp lý giữa các vùng miền, đồng thời quy định rõ lộ trình thực hiện cụ thể, giai đoạn nào thực hiện ưu tiên phát triển giao thông vùng kinh tế trọng điểm và thành phố, giai đoạn nào thực hiện ưu tiên phát triển kinh tế miền núi, nông thôn và các vùng khó khăn để nhân dân yên tâm và có những điều chỉnh chuyển đổi nghề nghiệp phù hợp, kịp thời trước khi có quyết định thu hồi đất và giải phóng mặt bằng để phát triển giao thông.

Về qui hoạch kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ tại Điều 40, Khoản 3 của Dự thảo luật quy định tỷ lệ đất giao thông đô thị so với đất đô thị phải đảm bảo từ 16-26% để đáp ứng yêu cầu phát triển lâu dài của giao thông đô thị. Đại biểu cho rằng, cần dành quỹ đất thích hợp để phát triển giao thông đô thị là hết sức cần thiết. Tuy nhiên quy định như trong Dự thảo luật có lẽ cũng chỉ phù hợp với sự phát triển giao thông ở các đô thị mới, các đô thị hiện tại gần như không có quỹ đất, hoặc nếu có cũng khó quy hoạch và rất tốn kém. Mặt khác quy hoạch cần phải mở rộng dẫn đến tách, nhập địa giới hành chính dân cư rất phức tạp. Hơn nữa quá trình mở rộng giao thông đô thị sẽ có nguy cơ chiếm dụng quỹ đất nông nghiệp, nông dân có nguy cơ thiếu đất sản xuất.

Việc đền bù giải phóng mặt bằng tái định cư và giải quyết chuyển đổi nghề cho nông dân và giải quyết các vấn đề xã hội khác sẽ nảy sinh nhiều bất cập. Vì vậy để bảo đảm thuận tiện cho việc phát triển quy hoạch giao thông đô thị và đảm bảo tính khả thi của luật, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc kỹ và quy định rõ tỷ lệ quỹ đất dành cho giao thông loại đô thị hiện tại và loại đô thị mới sẽ xây dựng ngay ở trong luật để dễ thực hiện./.