Thưa các vị đại biểu và các đồng chí,

Theo chương trình làm việc, hôm nay Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghe Báo cáo kết quả giám sát về việc thực hiện pháp luật bảo đảm an toàn giao thông, đồng thời kết hợp tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, đây là cách làm mới mà chúng ta đang vừa làm, vừa rút kinh nghiệm. Vì vậy trước khi bắt đầu vào chương trình, tôi xin thay mặt Uỷ ban Thường vụ Quốc hội có một số ý kiến về cách đặt vấn đề, yêu cầu, nội dung, thành phần, cách làm để chúng ta thống nhất với nhau trong quá trình tiến hành chương trình ngày hôm nay.

Như các vị và các đồng chí đã biết, theo Luật Tổ chức Quốc hội, Luật hoạt động giám sát của Quốc hội, Nội quy kỳ họp của Quốc hội và Quy chế làm việc của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, giữa hai kỳ họp Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội có trách nhiệm xem xét việc chất vấn và trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội đối với các thành viên của Chính phủ và các cơ quan khác theo quy định của pháp luật. Trong thục tế do những lý do chủ quan và khách quan nên nhiều năm qua chúng ta cũng chưa làm được. Trên cơ sở tổng kết hoạt động của Quốc hội nhiệm kỳ Khoá XI, kể từ đầu Khoá XII đến nay, Quốc hội và Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã quyết định tiến hành việc chất vần và trả lời chất vấn tại phiên họp của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. Cũng dần dần muốn tiến tới điều trần ở cả Hội đồng Dân tộc và các Uỷ ban của Quốc hội.

Thực hiện chủ trương này bắt đầu từ phiên họp thứ 7 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, cách đây gần 1 tháng, cụ thể là ngày 28/3, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn diễn ra trong 1 ngày, với sự tham gia của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, một số vị Bộ trưởng và các cơ quan có liên quan. Ngày hôm ấy chúng ta đã có hai vị Bộ trưởng và Chánh án Tòa án nhân dân tối cao có câu hỏi chất vấn giữa hai kỳ họp của Quốc hội đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức để các vị trả lời tại phiên họp.

Cụ thể Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh trả lời về nguyên nhân tăng giá thời gian gần đây và các biện pháp kiềm chế chống lạm phát.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trả lời vấn đề vì sao mà tăng giá các vật tư nông nghiệp và các biện pháp để kiềm chế, đương nhiên cả một vài chủ đề cụ thể khác nữa, nhưng chỉ tôi nói cái tập trung nhất.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao trả lời vấn đề tình trạng các thẩm phán hiện nay và hướng sắp tới chúng ta khắc phục như thế nào, tình trạng ta nói vừa thiếu về số lượng, vừa yếu về chất lượng.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải và một số Bộ trưởng cũng đã có tham gia trả lời chất vấn và phát biểu làm rõ thêm các vấn đề mà các đại biểu Quốc hội nêu.

Sau khi Phiên họp thứ 7 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết thúc, đấy là lần đầu tiên chúng ta tổ chức chất vấn tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội còn mang tính chất thí điểm. Cho nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp đánh giá kết quả rút kinh nghiệm, đồng thời có lắng nghe ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, dư luận của cử tri để chúng ta khẳng định là có làm tiếp hay không.

Xin báo cáo các đồng chí là Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã khẳng định tuy bước đầu còn ở mức làm thí điểm nhưng ngày chất vấn hôm đó có tác dụng tốt, về cơ bản đạt được yêu cầu. Vì thế hôm nay chúng ta thực hiện quyết định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là tổ chức việc chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Cũng với mong muốn chúng ta tăng cường hơn nữa hoạt động giám sát tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cải tiến việc chất vất, đưa chất vấn không chỉ cả ở Kỳ họp Quốc hội mà đưa về Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Để làm gì, để không phải chỉ giảm tải nội dung chất vấn tại kỳ họp, quan trọng hơn là chúng ta đề cập được những vấn đề thường xuyên hơn, kịp thời hơn, có những giải pháp xử lý thúc đẩy hoạt động việc thực hiện luật pháp và các Nghị quyết, quyết định của Quốc hội một cách có hiệu quả cao hơn. Trên thực tế Phiên thứ 7 đã cho thấy chúng ta, có ý kiến kịp thời về những vấn đề thời sự, bức xúc mà nhân dân và cử tri đang quan tâm. Đó là lý do vì sao chúng ta tiến hành phiên chất vấn, trả lời chất vấn, nhưng lần này có cái mới là không phải chỉ tập trung vào chất vấn, trả lời chất vấn mà kết hợp với nghe báo cáo kết quả giám sát về cùng một chuyên đề.

Thứ hai, nội dung chất vấn và trả lời chất vấn, Thường vụ Quốc hội quyết định chọn vấn đề thực hiện luật pháp về bảo đảm trật tự an toàn giao thông như thế nào trong thời gian vừa qua, đây là vấn đề rất bức xúc, nổi cộm từ nhiều năm nay. Thời gian vừa qua các ngành, các cấp dưới sự chỉ đạo rất quyết liệt của Chính phủ đã quan tâm vấn đề này, chúng ta đã tạo được những chuyển biến bước đầu. Nhiều kỳ họp Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội đã có chất vấn, Bộ Giao thông vận tải là một trong những Bộ được chất vấn thường xuyên và tương đối nhiều. Xem ra cho đến nay đây vẫn còn là vấn đề chúng ta tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa. Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội tại kỳ họp thứ 2 về công tác giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong năm 2008, mấy tháng gần đây Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thành lập Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội do đồng chí Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn làm Trưởng đoàn, đồng chí Chủ nhiệm Ủy ban quốc phòng an ninh của Quốc hội Lê Quang Bình làm Phó trưởng đoàn đi giám sát tương đối toàn diện.

Hôm nay chúng ta sẽ nghe Báo cáo của Chính phủ, nghe Báo cáo kết quả của Đoàn giám sát, Thường vụ và các vị tham dự hội nghị thảo luận đánh giá về báo cáo đó, sau đó chúng ta tiến hành chất vấn, trả lời chất vấn. Thời gian một ngày hôm nay chỉ tập trung chuyên đề này với mong muốn làm tương đối sâu sát triệt để với tinh thần phân tích kỹ nguyên nhân và tìm ra giải pháp của vấn đề này. Đó là về nội dung.

Về thành phần tham dự, vì kỳ họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thành phần đương nhiên các đồng chí trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhưng chúng tôi đề nghị nên mở rộng, có các vị đại biểu Quốc hội chuyên trách tham gia công tác ở Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, tức là các cơ quan Trung ương và một số các vị đại biểu Quốc hội có gửi câu hỏi chất vấn đến các vị được trả lời, chúng ta lựa chọn đưa ra hôm nay, mời các vị đại biểu Quốc hội đó đến dự. Hôm nay có 7 đồng chí và có một số vị đại biểu Quốc hội chuyên trách hoặc không chuyên trách ở các địa phương, các đoàn đại biểu Quốc hội có nguyện vọng đăng ký đến tham dự, chúng tôi cũng mời tất cả. Như vậy có đại diện từ Cao Bằng đến Cà Mau, Cao Bằng, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Yên Bái, Hà Nội, Hà Nam, Thái Bình, Quảng Bình, Bình Định, Thành phố Hồ Chí Minh, An Giang, Tiền Giang, Tây Ninh, Cà Mau. Tôi nhớ không biết có hết không nhưng đại thể các vùng miền của đất nước là có.

Chúng tôi có mời Thường trực Chính phủ, cụ thể hôm nay Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã có mặt rất sớm và hôm trước cũng dự với chúng ta 1 ngày. Bộ Trưởng Bộ Giao thông vận tải - Hồ Nghĩa Dũng là người được đa số đại biểu Quốc hội quan tâm và cũng có gửi nhiều câu hỏi đến nhiều lần, có trách nhiệm trực tiếp trả lời hôm nay. Nhưng cũng tính có một số bộ liên quan, một số ngành liên quan cũng mời để có gì các đồng chí cùng tham gia trao đổi, làm rõ vấn đề, phối hợp với đồng chí Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải. Có mời đồng chí lãnh đạo của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Thanh tra Chính phủ, Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Chính phủ.

Các đồng chí Bộ trưởng hôm nay tham dự có Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ là đồng chí Nguyễn Xuân Phúc.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp - Hà Hùng Cường.

Đồng chí Thứ trưởng Bộ Công an - Trần Đại Quang.

Đồng chí Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo - Phạm Vũ Luận,

Đồng chí Nguyễn Văn Pha đại diện Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Đồng chí Thứ trưởng Bộ Công nghiệp và một số đồng chí công tác ở các vụ và các cơ quan của Văn phòng Quốc hội cũng như của Chính phủ và các cơ quan khác. Chúng ta có mời các cơ quan báo chí để anh em theo dõi và đưa tin về phiên họp của chúng ta. Đặc biệt lần này sau khi đã làm thí điểm thành công, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết định mời các cơ quan báo chí, phát thanh truyền hình trực tiếp. Đồng thời, hôm nay có một hình thức nữa là có đường dây nóng để các đại biểu ở xa không có điều kiện trực tiếp tham dự Hội nghị này vẫn có thể gửi câu hỏi đến được.

Về cách làm, chúng tôi đề nghị chúng ta phải tuân theo luật pháp, theo Điều 19 Luật Hoạt động giám sát, Điều 25 quy chế hoạt động của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Hôm nay có hai phần:

Phần thứ nhất, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có đề nghị với các đồng chí chúng ta tách bạch tương đối, phần đầu Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các đồng chí sẽ nghe báo cáo của Chính phủ do đồng chí Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ báo cáo với Thường vụ, sau đó nghe báo cáo của Đoàn giám sát Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các đồng chí tham gia Hội nghị này chúng ta thảo luận về báo cáo. Sau đó, khoảng độ 10h30, sớm hay muộn hơn thì tùy ý kiến, chúng ta chuyển sang phần chất vấn và trả lời chất vấn với chủ đề liên quan đến vấn đề này, hai cái đó bổ sung cho nhau rất tốt.

Phần chất vấn và trả lời chất vấn chúng ta làm tương tự như phiên họp thứ 7 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đồng chí Hồ Nghĩa Dũng đã dự ở đây cũng đã biết tương tự như làm ở Quốc hội. Tức là Bộ trưởng sẽ trả lời những ý kiến vừa qua có 7 vị đại biểu Quốc hội nêu 12 vấn đề gửi đến Bộ trưởng. Tại Kỳ họp thứ 2 của Quốc hội ngày 17 tháng 11 năm 2007, Bộ trưởng cũng đã trả lời chất vấn trước Quốc hội, tại đó có 12 đại biểu chất vấn trực tiếp Bộ trưởng đã trả lời, sau đó Chủ tọa gom lại một số ý từ đó đến nay đã thực hiện, triển khai được cái gì, đến đâu, nhất là những giải pháp Bộ trưởng đã nêu, có tiến độ thế nào? Sau đó chúng ta xem phần đối thoại, các vị đại biểu Quốc hội tham dự ở đây cũng như các vị đại biểu Quốc hội không tham dự ở đây qua đường dây nóng có thể hỏi câu hỏi, trao đổi trực tiếp. Qua đường dây nóng Văn phòng Quốc hội sẽ có kế hoạch để tập hợp ghi ý kiến của các vị các nơi gửi đến Bộ trưởng và phản ánh cho chúng tôi. Tùy thời gian chúng ta sẽ lựa chọn, cố gắng tránh trùng lặp. Còn các vị đại biểu ở xa đã gửi câu hỏi đến cố gắng đọc cho rõ nội dung, tránh ghi chép không đầy đủ và cho biết quý danh, địa chỉ và tốt nhất cho biết thẻ đại biểu Quốc hội cho tiện liên hệ.

Hội trường của chúng ta ở đây chưa bố trí được những điều kiện như Hội trường họp chung, trên này chúng tôi chưa nhìn được hết sợ chưa biết hết tên các vị đại biểu Quốc hội có ý kiến chất vấn. Trước khi hỏi các vị cho biết quý danh, anh em truyền hình, phát thanh còn biết tên để giới thiệu với cử tri và đại biểu Quốc hội trong cả nước. Mỗi một vị hỏi nên ngắn thôi, chúng ta rút kinh nghiệm một hai phút không cần diễn giải nhiều, Bộ trưởng trả lời cùng lắm từ 5,7 phút cho một câu, trực tiếp vào, đương nhiên cũng có vấn đề cần giải trình và anh em cũng khó nhưng các đồng chí cố gắng gọn, cùng một chủ đề ấy có thể có một số vị đại biểu Quốc hội nêu.