Giá xăng dầu: không nhất thiết tăng, giảm theo giá thế giới

Đây là một bước chuyển đổi cơ bản về cơ chế kinh doanh xăng dầu nhằm khắc phục những hạn chế của cơ chế cũ phù hợp với sự phát triển nền kinh tế thị trường của Việt Nam và hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới, hình thành đồng bộ các yếu tố của nền kinh tế thị trường, phân bổ hợp lý các nguồn lực, hạch toán đúng và đủ các yếu tố chi phí, kích thích sự phát triển lành mạnh của các doanh nghiệp.

3 điểm mới nhất của Nghị định 55:

1. Điều kiện kinh doanh: quy định lại chặt chẽ hơn các điều kiện về cơ sở vật chất kỹ thuật để có thể được kinh doanh xăng dầu, phù hợp hơn với sự phát triển của nền kinh tế. Xăng dầu là ngành kinh doanh đòi hỏi vốn lớn và tính kinh doanh ổn định cao, đòi hỏi phải hình thành các tập đoàn lớn.

2. Trước đây, một doanh nghiệp có thể làm đại lý cho một hoặc nhiều đầu mối, dẫn tới không đảm bảo được việc quản lý về chất lượng xăng dầu (như vụ xăng Aceton vừa qua). Mô hình này không thúc đẩy việc thiết lập một kênh lưu thông mang tính hệ thống và hình thành một hệ thống ổn định. Khắc phục yếu kém này, Nghị định mới quy định một doanh nghiệp chỉ được làm đại lý cho một doanh nghiệp đầu mối. Việc này phù hợp với quy định của Luật Thương mại 2005.

3. Giá phải hình thành trên các nguyên tắc thị trường, bảo đảm hạch toán chính xác, không bị méo mó (Nhà nước bù lỗ diesel và mazút làm cho giá của những mặt hàng này thấp hơn giá thị trường). Nhưng để chống xảy ra các đột biến lớn, chúng ta sẽ tiếp cận từng bước với giá thị trường. Bước đi sẽ phù hợp với tính chất của sản phẩm. Trước hết, xăng là sản phẩm chủ yếu dùng cho otô và xe máy nên được thực hiện ngay theo giá thị trường. Còn diesel và mazút chủ yếu dùng cho sản xuất nên giá các mặt hàng này tác động đến sản xuất, thông qua đó đến người tiêu dùng. Do vậy dự kiến cuối năm nay mặt hàng mazút và đầu năm 2008 là diesel, sẽ được áp dụng theo giá thị trường.

 * Bộ trưởng trả lời rõ về nội dung trong cuộc họp ngày hôm qua về giá và thuế giao cho doanh nghiệp quyết định giá xăng dầu (Báo Kinh tế Việt Nam) 

- Bộ trưởng bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: Cuộc họp hôm qua chúng tôi thống nhất giữa liên bộ và các doanh nghiệp và tất cả các doanh nghiệp đều thống nhất được điều đấy, việc dành quyền định giá cho doanh nghiệp kinh doanh phải bảo đảm không gây ra biến động lớn trong thị trường , tất nhiên giá cả có thể thay đổi và muốn bảo đảm không có biến động lớn doanh nghiệp đấy phải áp dụng biện pháp không phải giá thế giới lên thì tức thời lên theo giá thế giới, giá thế giới giảm xuống tức thời giảm xuống, tăng giảm kiểu này nó dẫn đến hai trường hợp.

Một là giá xăng dầu thế giới có thể do yếu tố nào đấy quyết định, không phải do quan hệ cung cầu nó tạo đầu cơ nên giá tăng vọt, sau yếu tố đó không còn nữa thì nó sẽ giảm, nếu mình tăng tức thời thì doanh nghiệp sẽ quyết định một giá. Doanh nghiệp phải lấy lãi bù lỗ, khi giá xăng dầu biến động lớn đừng có vội chạy theo mà phải bình tĩnh theo dõi vì có thể sau đó nó sẽ xuống, làm thể nào trong cả năm doanh nghiệp vẫn có lãi, để tái đầu tư, bảo vệ môi trường nên họ phải có lợi nhuận để tái đầu tư.

Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp lỗ lên liên tục quá dài thì có thể vốn của doanh nghiệp bị suy giảm dần đi, cho nên phải kết hợp theo dõi, không chạy theo biến động tức thời và cân nhắc tính toán và điều chỉnh giá cho hợp lý, Như vậy có thời điểm giá lên cao, nhưng khi giá xuống thì phải xuống. Đấy cũng là một cách, doanh nghiệp cũng không vội như vậy doanh nghiệp theo dõi trong thời gian ngắn để điều chỉnh giá. Trong trường hợp đấy các cơ quan Nhà nước có thể trao đổi.

Nguyên tắc thứ 2: Dựa trên dự báo không ai có khả năng dự báo  một cách chính xác về giá xăng dầu, phụ thuộc rất nhiều yếu tố. Những chuyên gia dầu mỏ cũng không thể nào dự báo được giá dầu mỏ, nếu quan hệ giữa Mỹ và Iran căng thẳng, hoặc nhà máy nào đó có sự cố. Tuy nhiên chúng tôi chỉ khống chế mức tăng trung bình năm của giá xăng năm nay ở mức hợp lý, không được quá lớn để tác động đến chỉ số tăng giá chung mà quốc hội đã quyết định, quốc hội quyết định mức tăng giá của năm 2007 không được tăng hơn hoặc thấp hơn mức tăng GDP  và Thủ tướng Chính phủ đưa ra mục tiêu phấn đấu mức tăng giá năm 2007 không quá mức 7%.

Giá xăng dầu tăng năm nay phải làm thế nào để không tác động đến mức giá chung, đây là mức quan trọng. Doanh nghiệp trước khi tăng giá phải đăng ký với liên bộ.Nếu không hợp lý thì Liên bộ không đồng ý, chi phí hình thành trong nhiều năm và Bộ Tài chính kiểm tra và đã biết đấy có phải là tối ưu không thì chưa bàn, nhưng mà chi phí này hình thành trọng với mức giá thế giới, trọng với mức thuế, nếu thấy bình thường thì thôi, còn không hợp lý ra lệnh stop.

Các doanh nghiệp phải thực hiện kiểm toán Nhà nước về kinh doanh chống lãng phí không hợp lý và cổ phần hóa, tôi yêu cầu kiểm toán Nhà nước và trước hết là xăng dầu, nhưng không đợi tôi yêu cầu bắt đầu từ Tháng 10 năm nay đã kiểm toán trước Tổng Công ty xăng dầu. Làm tốt đơn vị này là tấm gương cho các đơn vị khác noi theo. Trên cơ sở nguyên tắc nữa thì sẽ có nguyên tắc khác là phải đảm bảo mức thu thuế theo yêu cầu mức thu tổng thuế của Nhà nước. Các năm trước đây mức thu thuế xăng dầu là 2,5%.

Do năm 2006 giá xăng dầu biến động nhiều do vậy Thủ tướng Chính phủ đã không thu thuế xăng dầu. Mặc dù vậy nếu như không có gì đột biến, cao hoặc thấp quá thì Nhà nước phải điều chỉnh, Nhà nước phải thu thuế để tăng thu cho Nhà nước.

Nếu cao quá mức dự kiến Nhà nước sẽ phải giảm xuống. Trên tổng thể khoảng 10% với mức ấy dự kiến giá trung bình của năm 2007 không tăng quá theo tính toán của Liên bộ và doanh nghiệp ở khoảng 7%, và nó không vượt quá nhiều. Giá có thể có sự thay đổi nhưng không tạo nên cú sốc. Vừa có tăng giá vừa có lấy lãi bù lỗ để để đảm bảo giá.

* Nếu không còn bù lỗ xăng dầu thì các doanh nghiệp sẽ không chuyển xăng dầu lên vùng sâu, vùng xa. Xin Bộ trưởng cho biết giải quyết vấn đề này như thế nào? (Phóng viên Website Chính phủ) 

- Bộ trưởng bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: Nói chung bất cứ một người nào sống ở vùng nào thì người ta phải được hưởng quyền lợi ở vùng ấy, ví dụ như người miền núi, đường miền núi vận tải còn khó khăn, phải tăng giá xăng dầu, nếu không tăng ta sẽ phải bù lỗ.

Nhà nước có chính sách trợ giá đối với một số mặt hàng thiết yếu như muối iốt, dầu thắp sáng, thuốc chữa bệnh, giấy viết. Nếu Nhà nước không hỗ trợ giá về giấy viết thì giá giấy viết ở miền núi vẫn cao hơn giá giấy viết miền xuôi, Nhà nước không thể quyết định mặt bằng giá miền xuôi và miền núi, khi Nhà nước phải áp đặt giá thì mới làm được việc ấy.

Bất cứ người dân nào miền núi phải mua cá biển đắt, miền xuôi phải mua hoa quả đắt, có những mặt hàng thiết yếu ở miền núi Nhà nước phải trợ giá. Về lâu dài phải phát triển miền núi.

Trở về câu chuyện xăng dầu, dùng cơ chế tạo điều kiện kinh doanh bình đẳng tránh độc quyền, tạo điều kiện cho họ cạnh tranh. Bây giờ chúng ta để các doanh nghiệp quyết định giá thì giá miền núi đắt hơn miền xuôi. Cuộc sống là như thế, chúng ta hiện nay chưa cân bằng được, chưa xoá bỏ được chênh lệch giữa miền núi và miễn xuôi, giữa thành thị và nông thôn.

* 1. Theo NĐ 55/2007/NĐ-CP ngày 06/4/2007 quy định cán bộ, nhân viên trực tiếp kinh doanh phải được học về nghiệp vụ... thời gian học tối thiểu 3 tháng. Đây là điều rất khó đối với DN kinh doanh xăng dầu, vì trước đây đã có giấy chứng nhận học qua lớp nghiệp vụ kinh doanh xăng dầu 2 tuần. Nay quy định 3 tháng, đề nghị Bộ Trưởng xem xét lại.

2. Theo NĐ 55 quy định Điều kiện đối với Tổng đại lý : có kho, bể dung tích tối thiểu 5.000 mét khối là quá lớn đối với địa phương. Đề nghị Bộ Trưởng xem xét lại, nếu địa phương không đủ tiêu chuẩn làm Tổng đại lý thì DN phân phối xăng dầu có cung cấp đủ, hết tới các đại lý vùng sâu, vùng xa hay không?(Đoàn Vĩnh Hưng, 0 Doanhung@hopthu.com )

- Bộ trưởng bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: Xăng dầu là mặt hàng kỹ thuật, phải có 3 điểm:

1. An toàn PCCC, cho nên thời gian 2 tuần không đủ để sử dụng tập phương tiện PCCC,

2. Hạn chế độc hại phải biết cách để hạn chế độc hại,

3. Môi trường: xăng dầu không quản lý tốt sẽ ảnh hưởng đến môi trường xung quanh, môi trường dân cư, xăng dầu là mặt hàng kỹ thuật, phải có biện pháp kiểm tra kỹ tạo một tổng thể, định tính, thì tránh việc nhà đầu mối cung cấp mặt hàng không có chất lượng.

Xăng dầu là mặt hàng cần có kỹ thuật, để khi bơm xăng thừa nó không bị tràn ra cho nên thời gian 3 tháng là bao gồm cả thời gian thực tập ở cây xăng và kho xăng dầu.

Sắp tới Bộ Thương mại có thông tư hướng dẫn Nghị định, rõ ràng và cấp giấy phép và điều kiện cụ thể và trong nghị định có nhiều nghị định mẫu, các doanh nghiệp có thể đọc Nghị định này. Các Bộ đang rất tích cực để đề ra quy chế mới, sẽ tham khảo cử tri, tham khảo ý kiến của các Bộ khác để làm quy chế mới về đại lý sau này.

* Bộ trưởng nói về đầu mối kinh doanh xăng dầu theo kinh tế thị trường, ngoài 11 đầu mối, tương lai doanh nghiệp tư nhân có thể kinh doanh nhập khẩu xăng dầu được không? (Phóng viên Báo Lao động ) 

Bộ trưởng bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: Tôi đã nói rồi, giá theo thị trường không có nghĩa là từ bỏ trách nhiệm quản lý của Nhà nước trong quản lý giá, Nhà nước có quyền kiểm soát giá nếu làm không đúng. Doanh nghiệp phải biết kết hợp để lấy lãi bù lỗ, phải có nguyên tắc điều hành, nếu giá thế giới tăng thì  doanh nghiệp có thể không tăng ngay, giá thế giới giảm thì doanh nghiệp có thể không giảm ngay, cần có thời gian đủ để bù lỗ trong thời gian không tăng. Chúng tôi đã thống nhất nguyên tắc thành lập 1 tổ giám sát  điều hành có cơ chế và trách nhiệm của họ nên không phải lo lắng nhiều vì đây là vấn đề nhạy cảm.

Hiện nay ta có 11 đầu mối, trong Nghị định 55 không quy định bao nhiêu đầu mối, chỉ quy định ai có đủ điều kiện thì có thể tham gia kinh doanh xăng dầu, có quyền nhập khẩu nếu họ có khả năng tài chính. Kinh doanh xăng dầu phải có tính tích tụ cao.

Chính phủ không quy định đầu mối nhập khẩu bao nhiêu, trước đây đây quy định là 60% nhưng tôi yêu cầu không quá cứng nhắc, doanh nghiệp nào có khả năng cạnh tranh tốt thì tạo điều kiện cho doanh nghiệp đó phát triển. Nếu doanh nghiệp có khả năng chiếm lĩnh thị trường thì nên tạo điều kiện cho họ cạnh tranh với nhau và phát triển. Không phải lúc nào cũng kinh doanh xăng dầu theo Nhà nước, cơ chế xăng dầu hiện nay không phải là một cơ chế xăng dầu hoàn hảo.

Về vấn đề khi nào thì tư nhân tham gia, chúng tôi không hạn chế nhưng cần cân nhắc, vì hiện tại Nhà nước vẫn phải bù lỗ, vì Nhà nước bù lỗ dễ hơn rất nhiều so với tư nhân. Tại thời điểm này chưa cho tư nhân tham gia, nếu Nhà nước có vốn dự trữ lớn thì sẽ tạo điều kiện. Trong thời điểm hiện nay cơ chế thị trường chưa phải là hoàn hảo, đôi khi Nhà nước phải áp đặt giá.

* Thưa Bộ trưởng, thuế nhập khẩu xăng dầu và giá xăng dầu sẽ cố định trong bao lâu? (Báo Tuổi trẻ) 

- Bộ trưởng bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: Giá và thuế nhập  khẩu xăng dầu phải linh hoạt theo biến động thị trường. Điều đấy không có nghĩa là chạy theo thị trường. Phải ổn định tương đối và để doanh nghiệp có thể quyết định giá hợp lý. Quản lý mức tăng giá xăng dầu để quản lý giá nói chung. Mức thuế xăng dầu năm nay khoảng 10%, cố gắng không có biến động lớn  thì giữ ở mức đó.

Nhưng nếu giá xăng dầu tụt xuống thấp thì chúng ta cũng đưa thuế lên để bảo đảm tăng nguồn thu ngân sách, nhưng nếu tăng vọt quá thì lại giảm thuế xuống, cố gắng ổn định không cứng nhắc. Mục tiêu đề ra là ổn định xăng dầu và doanh nghiệp không bị lỗ.

* Trước tiên cho tôi xin gửi lời chúc sức khoẻ đến Bộ Trưởng và tất cả các thành viên trong buổi đối thoại trực tuyến. Xin cho phép tôi hỏi Bộ trưởng như sau:

1. Hiện nay trên địa phương tôi có một số cây xăng vi phạm khoảng cách về hành lang bảo vệ đường bộ, vòng xoay các giao lộ, gần bệnh viện, trường học và các cơ quan mà uỷ ban nhân dân tỉnh đã có chủ trương phải di dời, giải toả. Những trường hợp nói trên có điều theo Nghị định 55/2007/NĐ-CP không?

2. Các đại lý bán lẻ xăng dầu (cây xăng) họ tự bỏ vốn để đầu tư toàn bộ về trang thiết bị, máy móc, hàng hoá thì mua đứt bán đoạn cộng với thuế GTGT và phí xăng dầu nhưng chỉ được hưởng hoa hồng trên đầu lít xăng dầu bán ra mà còn phải chịu 28% thuế thu nhập doanh nghiệp, như vậy có đúng không?

3. Giá xăng dầu theo cơ chế thị trường thì chế độ hưởng của các đại lý bán lẻ ra sao? Xin chân thành cám ơn Bộ trrưởng cùng tất cả anh chị em trong buổi đối thoại.  (Nguyễn Thanh Ngoan, 30t, nt-ngoan@sanyoshv.com.vn) 

Bộ trưởng bộ Thương mại Trương Đình Tuyển:

1. Hiện nay có một số cây xăng vi phạm khoảng cách về đường bộ, bệnh viện, trường học...Nghị định 55 Bộ Thương mại phải chịu trách nhiệm xây dựng quy hoạch các kho xăng dầu, và phải phối hợp với Bộ giao thông vận tải, còn chủ tịch UBND địa phương phải có trách nhiệm xây dựng quy hoạch để phát trtiển các cửa hàng xăng dầu và các cửa hàng phải có trách nhiệm thực hiện theo đúng  quy hoạch của UBND các tỉnh và thành phố trực thuộc TW , nếu không theo quy hoạch mà UBND các tỉnh, TP phê duyệt thì phải di dời theo lộ trình nhất định của UBND tỉnh, thành phố đã quyết định.

2. Tự bỏ vốn đầu tư, các trang bị hàng hóa: Nếu họ thỏa thuận chi phí theo người bán lẻ theo nguyên tắc người bán lẻ cũng phải bù đắp được chi phí kể cả chi phí khấu hao, tài sản cố định, chi phí vay ngân hàng để đầu tư, nếu không đảm bảo được chi phí ấy thì đại lý sẽ không làm đại lý cho anh và anh không có khả năng mở rộng thị trường cạnh trạnh.

Cơ chế chúng ta cho phép 1 đại lý hoặc 1 tổng đại lý chỉ làm  với một đầu mối thuộc các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh ổn định, chính cơ chế này nó giúp cho các đầu mối phải sinh ra ổn định cơ chế chi phí hợp lý để bảo đảm họ đi với mình. Chính cơ chế mới này thúc đẩy hình thành một hệ thống kinh doanh trên cơ sở cùng chia sẻ.

Khi mà chúng ta giao cho doanh nghiệp tự định giá trên cơ sở giá nhập khẩu, chi phí lưu thông thì bản thân họ phải thỏa thuận chi phí cho người bán lẻ, và cũng phải theo nguyên tắc, người bán lẻ phải đủ chi phí, nếu không đảm bảo được thì đại lý sẽ không làm đại lý cho anh và không có khả năng mở rộng thị trường trong cạnh tranh

3. Chế độ đại lý: Chế độ đại lý là do doanh nghiệp và đại lý thỏa thuận, không doanh nghiệp nào không muốn phát triển cho đại lý của mình.

 * 1/ Theo như Nghị định 55/2007/ND-CP của Chính phủ sẽ có hiệu lực từ ngày 21-4-2007, trong đó quy định sẽ thả nổi giá xăng tiếp cận với thị trường thế giới. Tuy nhiên hiện nay giá nhập khẩu xăng dầu đã vượt trần giá bán lẻ. Nếu không cho tăng giá, xin hỏi Bộ trưởng ai sẽ bù lỗ cho doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu?

2/ Với thị phần bán lẻ chiếm gần 60% sản lượng xăng dầu của Tổng công ty xăng dầu VN, Khi Nghị định 55/2007/ND-CP có hiệu lực, có phải là tạo thế độc quyền cho Petrolimex? Trong khi các DN đầu mối khác không có thế mạnh ấy? (Huynh Tan Hoang, nhibinhsgn@yahoo.com.vn) 

- Bộ trưởng bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: Câu hỏi về giá thì tôi trả lời rồi.

Nghị định 55 có tạo vị thế độc quyền của Petrolimex không ? Trước hết Vị thế độc quyền của Petrolimex gắn với cơ chế tập trung, trước đây Nhà nước ta chỉ có một Tổng Công ty duy nhất là Tổng CTy xăng dầu Việt Nam họ thống lĩnh độc quyền 100% nhưng  chúng ta đã hạn chế mức độc quyền của Tổng cty xăng dầu, chúng ta quy định mức nhập khẩu tối thiếu của tổng cty 60% vì các doanh nghiệp lớn chưa đủ lớn để bù đắp.

Nhưng Nhà nước không hạn chế mức nhập khẩu của các doanh nghiệp khác, các doanh nghiệp có quyền nhập khẩu mức nhiều hơn tuỳ ý, chính quy định mức tối thiếu đã bảo đảm quy định cung cầu và bảo đảm các doanh nghiệp khác làm tốt hơn đấy là cách để chúng ta giảm dần dần mức độc quyền của Tổng Công ty xăng dầu.

 * Thưa Bộ trưởng, theo như tôi được biết thì tiền hoa hồng các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu chi cho các đại lý là 300 đồng/lít. Tôi nghĩ con số này là quá lớn. Bởi lượng xăng tiêu thụ hằng ngày ở các đại lý là rất lớn, có khi lên đến hàng trăm nghìn lít. Có nghĩa là mỗi ngày có đại lý thu được mấy trăm triệu. Xin Bộ trưởng cho biết mức chi hoa hồng như thế có hợp lý không? Xin cảm ơn Bộ trưởng. (Lê Anh Tuấn, 30 , leanhtuanvnt@gmail.com ) 

- Bộ trưởng bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: Mức hoa hồng tuỳ thuộc vào doanh nghiệp tôi không thể quy định được. Ông đầu mối cây xăng ông mua đất hay thuê đất của dân mà cao thì hoa hồng phải cao, ông bán hàng trả tiền sau thì tiền hoa hồng khác, ông đại lý cây xăng thì mức hoa hồng khác...

Không có mức quy định nào về hoa hồng cố định mà do đại lý và do doanh nghiệp quy định. Nếu ông giao mức hoa hồng quá lớn thì lợi nhuận của đầu mối nhỏ, ngược lại nếu hoa hồng quá thấp thì thì đại lý không chịu làm.

Có 2 nguyên tắc kinh doanh lãi trên 1 đơn vị thì ít nhưng, bán được nhiều thì sẽ có lãi, kinh doanh ăn lãi nhiều thì bán được ít, ăn lãi ít thì bán được nhiều. Đây là 2 doanh nghiệp thoả thuận với nhau trên nguyên tắc lợi nhuận không chỉ trên một đơn vị mà là cuối cùng kết quả thu về được bao nhiêu của quý, năm…

* Xin vui lòng cho biết: 1. Định mức hao hụt xăng dầu trong kinh doanh hàng xăng dầu được tính theo tỷ lệ như thế nào và quy định ở văn bản nào? 2. Các phương tiện đánh bắt hải sản của nước ngoài ở vùng biên giới sang bán hải sản cho Việt Nam thuộc vùng tiểu ngạch có được mua dầu ở Việt Nam để phục vụ cho đánh bắt hay không? (Nguyễn Chí Công, 37, chicongxd@gmail.com) 

- Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: 

1. Trước đây khi còn Bộ Vật tư, Nhà nước phê duyệt mọi thứ, giá bán, chiết khấu trên cơ sở mức hao hụt, quy định mức chiết khấu và bây giờ vẫn là chuẩn xem xét chi phí lưu thông của doanh nghiệp. Tuy nhiên trong quản lý lưu thông phải dựa trên các yếu tố tổng thể để đưa ra tiêu chuẩn cho doanh nghiệp lựa chọn nhằm bảo đảm kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu mà doanh nghiệp đầu tư kho lớn hiện đại thì hao hụt sẽ giảm nhưng chi phí đầu tư sẽ tăng lên, nếu đầu tư kém hao hụt sẽ tăng lên và sẽ ảnh hưởng đến môi trường. Vì vậy phải bảo đảm hài hòa giữa đầu tư và vấn đề môi trường nhằm bảo đảm hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Ví dụ: tôi có thể đầu tư 1 kho hiện đại có cái phao để hạn chế hao hụt, nhưng chi phí đầu tư lại tăng lên. 

2. Về nguyên tắc bán cho người nước ngoài hoặc không phải hiện diện thương mại ở Việt Nam là hoạt động xuất khẩu xăng dầu và hoạt động tái xuất vì đối tượng tiêu thụ xăng dầu không phải là người Việt Nam. Nhà nước phải có biện pháp kiểm soát hoạt động này, song do việc kiểm soát bán xăng dầu trên biển của ta còn nhiều khó khăn, chưa đủ lực lượng để kiểm soát việc bán xăng dầu trên biển cho các đối tượng nước ngoài theo đúng quy định trên.

* Khi giá xăng sắp tăng,doanh nghiệp dầu mối hạn chế cung hàng hoặc cắt giảm hoa hồng của các đại lý lại, như vậy rất khó cho các đại lý trong thời điểm này, đóng cửa không bán thì không được mà bán thì khó nhận hàng tiếp và không có lời. (Hoàng nhật khang, 23, nhatkhangsonata@yahoo.com) 

- Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: 

Bộ Thương mại đã lường hết tình hình có thể xảy ra, cho nên ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ký Nghị định ngày 6-4-2007, cá nhân tôi với tư cách là Bộ trưởng Thương mại đã điện chỉ đạo các doanh nghiệp đầu mối và các chi cục quản lý thị trường và Sở Thương mại kiểm tra hoạt động cây xăng để bảo đảm nhu cầu của thị trường.

Chúng ta sẽ tiếp tục tăng cường kiểm tra. Trong buổi họp báo này tôi chính thức yêu cầu Chi Cục quản lý thị trường tăng cường kiểm tra, đánh giá tiến độ cung ứng từ thời điểm ký Nghị định đến thời điểm Nghị định có hiệu lực, xem các doanh nghiệp cung ứng có hợp lý không và có những cảnh báo cần thiết.

Về nguyên tắc: cơ bản phải bảo đảm cung ứng cho thị trường tiêu thụ xăng dầu, còn lỗ thì phải dồn vào các đầu mối chứ không phải các đại lý, các đại lý không bao giờ kinh doanh bị lỗ, lỗ thì doanh nghiệp đầu mối phải gánh chịu và phải thỏa thuận với đại lý một lượng hoa hồng để họ không bị lỗ. Tôi khẳng định như vậy.

Chỉ có thể có hiện tượng các doanh nghiệp đầu mối hạn chế rót hàng cho đại lý và do đó tác động đến nguồn cung ứng; các đại lý có thể lợi dụng đầu cơ lấy hàng nhiều lên để ăn lãi bất chính, chứ không thể bị lỗ, Nhà nước không dồn lỗ cho các đại lý mà là các đầu mối.

* Đứng dưới góc độ nhà quản lý Bộ trưởng có nhận định gì về quyền lợi của người tiêu dùng? Đứng dưới góc độ của người tiêu dùng, minh bạch của các Công ty kinh doanh xăng dầu? Người tiêu dùng có được phép biết về sự minh bạch cuả các Công ty xăng dầu không? Qua đó có thể đánh giá công ty kinh doanh xăng dầu đó có bán đúng giá hay không? (pv, 18,) 

- Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: Về quyền lợi và nghĩa vụ người tiêu dùng quyết định in một số văn bản khác, văn bản pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu đùng, Bộ Thương mại đăng ký với Chính phủ  xây dựng Luật bảo vệ người tiêu dùng trong năm 2008, người tiêu dùng phải có trách nhiệm xăng dầu đã được quy định trong Luật phòng chống tham nhũng, mỗi công dân phải tiết kiệm, phòng chống lãng phí, đó là nghĩa vụ của người tiêu dùng.

Riêng về yêu cầu minh bạch công khai chi phí, kiểm toán Nhà nước đang làm kiểm toán Tổng Cty xăng dầu, chúng ta căn cứ vào kết quả kiểm toán thông báo để người dân biết, không nhất thiết Tổng Cty Xăng dầu phải giữ 100% vốn Nhà nước, còn hệ thống xí nghiệp bán lẻ tốt nhất là cổ phần hoá để họ kinh doanh lành mạnh. Tôi khuyến khích nhập khẩu, nếu nhập khẩu phân phối lớn phải có lộ trình, công khai.

* Kính chào Bộ trưởng, tôi có 3 vấn đề xin hỏi Bộ trưởng:

1. Theo tinh thần của Nghị định 55/2007 thì chỉ có doanh nghiệp nhà nước mới được tham gia kinh doanh xăng dầu, còn thương nhân nước ngoài thì sẽ tham gia kinh doanh xăng dầu theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Xin hỏi Bộ Trưởng, chính xác khi nào thì các doanh nghiệp VN thuộc các thành phần kinh tế khác (cổ phần, TNHH…) được phép gia nhập thị trường này? Và khi nào thì thị trường chính thức mở cửa cho thương nhân nước ngoài? Xin ông cho biết lộ trình cụ thể.

2. Petrolimex hiện đang nắm giữ 55% thị phần, với lợi thế về quy mô, giá thành sản phẩm của Petrolimex chắc chắn sẽ rẻ hơn. Theo Luật cạnh tranh, Petrolimex được coi là có vị trí thống lĩnh thị trường và được đặt trong diện “kiểm soát đặc biệt” của nhà nước để ngăn chặn việc Petrolimex lạm dụng vị trí này. Ông là Bộ trưởng Bộ Thương mại, là “mẹ” của Petrolimex, nhưng ông đồng thời cũng là chủ tịch Hội đồng Cạnh tranh quốc gia. Nhiều người bảo rồi ông sẽ tiếp tục khuynh hướng nghiêng về bảo vệ cho Petrolimex hơn là cầm chịch sân chơi một cách công bằng để các doanh nghiệp cạnh tranh một cách hiệu quả. Ông có thấy mình bị mâu thuẫn không?

3.  Theo cơ chế quản lý mới thì các doanh nghiệp phải đảm bảo mức dự trữ lưu thông xăng dầu tối thiểu bằng 20 ngày cung ứng, và mức này được tăng lên 30 ngày đến năm 2010. Được biết đến 2008 thì nhà nước sẽ chấm dứt bù giá hoàn toàn đối với mặt hàng xăng dầu, doanh nghiệp phải tự chủ kinh doanh. Nhưng hình như Chính phủ vẫn không “buông tha” cho họ nhiệm vụ phải làm là dự trữ xăng dầu quốc gia, mà điều này ảnh hưởng đến vòng quay đồng vốn và lợi nhuận của họ. Xin hỏi, Chính phủ có lộ trình để tự mình làm nhiệm vụ này chưa hay vẫn tiếp tục dựa vào các doanh nghiệp trong nhiều năm sắp tới? Nếu thị trường mở cửa cho các thành phần kinh tế khác thì họ có bị buộc cũng phải dự trữ như vậy hay không?( Vo Nhu Hang, hangvonhu@tuoitre.com.vn) 

- Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: 

1. Trong cam kết gia nhập WTO, Việt Nam không cam kết mở cửa thị trường xăng dầu. Nhưng không có nghĩa là Việt Nam mãi mãi cấm doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực xăng dầu mà đến một lúc nào đó thấy có lợi cho phát triển kinh tế - xã hội thì Chính phủ sẽ quyết định mở cửa thị trường này.

2. Về câu hỏi liên quan đến cá nhân:

- Tôi không phải là Chủ tịch Hội đồng cạnh tranh quốc gia, hiện tại chức vụ này do một đồng chí Thứ trưởng phụ trách và đồng chí này cũng đã đến tuổi nghỉ hưu.

- Về câu hỏi liên quan đến việc tôi sẽ có khuynh hướng nghiêng về bảo vệ cho Tổng Cty Xăng dầu vì trước đây là tôi ở Tổng Cty xăng dầu. Tôi cho rằng đây là vấn đề cơ chế chứ không phải là vấn đề cá nhân. Các bạn không nên lo lắng về vấn đề này. Chính tôi, trong cuộc họp ngày hôm qua (19-4) đã yêu cầu kiểm toán nhà nước trước hết đối với Tổng Cty Xăng dầu.

Và chính tôi đã đề xuất với Chính phủ  không nên giao hạn mức cứng về nhập khẩu xăng dầu mà chỉ giao hạn mức nhập khẩu tối thiểu, để các  doanh nghiệp khác có thể nhập khẩu mức lớn hơn để phát triển kinh doanh, hạn chế vị trí độc quyền của Tổng Cty xăng dầu (đã hình thành do lịch sử để lại), Nghị định cũng không khống chế số lượng doanh nghiệp đầu mối, mà chỉ quy định điều kiện kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu, doanh nghiệp nào có đủ điều kiện thì sẽ được làm.

* 1.Theo tôi được biết, mỗi ngày Kho Saigon Petro và PDC Vũng Tàu xuất kho khoảng 4 triệu lít xăng A83, nhưng trên thị trường miền Nam nói chung, trụ xăng A83 chỉ có rất ít. Vậy lượng xăng A83 được tiêu thụ ở đâu? Phải chăng có sự gian lận ở đây?

2. Theo Nghị định 55/2007/NĐ-CP, mỗi tổng đại lý chỉ được chọn quan hệ mua bán với duy nhất 1 đầu mối nhập khẩu. Điều này có trái với Luật Doanh nghiệp không? Xin cảm ơn.(Minh Quang, minhquang.tl@gmail.com) 

- Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: 

Trước hết quy định mỗi đại lý chỉ được làm với một tổng đại lý là không trái với Luật doanh nghiệp và Luật Thương mại. Luật Thương mại cho phép Chính phủ trong một số mặt hàng nhất định thì Chính phủ có quyền quy định những mặt hàng ấy doanh nghiệp chỉ làm đại lý cho một doanh nghiệp. Thậm chí trong kinh doanh xăng dầu có quyền áp dụng cơ chế độc quyền Nhà nước. Tại sao xăng dầu lại phải quyết định cho phép đại lý chỉ làm đại lý cho một doanh nghiệp liên quan đến rất nhiều câu hỏi lúc đầu tiên của anh là xăng A83.

Xăng A83 do PDC và Sài gòn Petro sản xuất nên đáng lẽ chỉ được lưu hành trong hệ thống của PDC và Sài Gòn Petro để khi người ta kiểm tra ở các cây xăng khác thì sẽ phát hiện ra, sẽ đặt ra câu hỏi là A83 từ đâu ra. Nếu đại lý làm đầu mối cho nhiều doanh nghiệp, thì các doanh nghiệp sẽ trộn lẫn lộn. Nên cơ chế 1 đại lý làm đầu mối để có thể quản lý chặt chẽ nguồn xăng dầu do từ đâu đến, từ khâu nào để xác định được chất lượng của xăng dầu vì xăng dầu không có bao bì như các sản phẩm thông thường khác.

Tóm lại hiện nay khuynh hướng chung chúng ta muốn nâng cao tiêu chuẩn chất lượng xăng dầu, không nên dùng xăng chất lượng thấp.

Tuy nhiên xăng A83 có lịch sử của nó, chúng ta tận dụng cơ sở vật chất, tận dụng nguồn khí hình thành khi khai thác dầu mỏ sẵn có hình thành nên xăng A83, vì vậy phải chấp nhận lưu hành xăng A83.

* Theo khoản 2 điều 13 Nghị định 55/2007/NĐ-CP có qui định tiêu chuẩn tổng đại lý là phải có kho 5.000m3 thuộc sở hữu DN hoặc thuê sử dụng dài hạn nhưng không có qui định cụ thể vị trí kho thuộc phạm vi nào (phạm vị đối với địa điểm kinh doanh của tổng đại lý), sức chứa đó là sức chứa 1 kho hay tổng hợp nhiều kho, từ đó sẻ xảy ra các trường hợp thuê kho chủ yếu để đối phó chứ không trực tiếp phục vụ kinh doanh (vì 1 tổng đại lý tại Tiền Giang có thể thuê kho ở Vũng Tàu do Nghị định 55/2007/NĐ-CP không qui định cụ thể). (Nguyễn Kim Cúc, 32, cuc_hnm@yahoo.com.vn) 

- Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: Chính phủ không quy định kho Tổng đại lý ở đâu, vì quy định như vậy là cứng nhắc, chỉ quy định phải theo quy hoạch do UBND tỉnh, TP phê duyệt.  Còn xây dựng kho lớn để phân phối, kho tiếp nhận của các doanh nghiệp  đầu mối thì phải nằm trong tổng thể phát triển hệ thống cầu cảng, hệ thống kho chứa và theo quy hoạch của Bộ Thương mại.

Có thể phát triển kho trên nhiều địa bàn cụ thể, để bảo đảm tổng dung tích là 5000m3. Ví dụ: Có thể xây dựng một bể ở Tây Ninh hoặc ở Vũng Tàu, có thể thuê của người khác (thuê dài hạn và có hợp đồng thuê). Khi xin cấp giấy chứng nhận đủ kiều kiện kinh doanh thì phải được các nhà quản lý đến đó để kiểm tra.

* Kính thưa Bộ trưởng, doanh nghiệp của chúng tôi được Sở Thương mại mới cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xăng dầu năm 2007, thời hạn của giấy chứng nhận đến 2010, nhưng hiện nay doanh nghiệp có phải đổi lại giấy chứng nhận hay không? Hay là hoạt động với giấy phép cũ? (Nguyễn Thăng Long, 41 , ntlong66@yahoo.com) 

- Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển: Các doanh nghiệp đủ điều kiện kinh doanh không thay đổi gì so với quy định, vẫn tiếp tục sử dụng giấy phép kinh doanh đó, các doanh nghiệp chưa đủ hoặc không đủ điều kiện thì theo NĐ 55 từ nay cho đến hết năm 2007 doanh nghiệp đó phải làm cho đủ để có giấy chứng nhận mới.