Ngân hàng hạn chế cho vay ngoại tệ

Khuyến khích đầu tư  trực tiếp ra nước ngoài

QĐ 09 quy định TCTD được phép hoạt động ngoại hối xem xét quyết định cho khách hàng là người cư trú vay vốn bằng ngoại tệ đối với các nhu cầu vốn:

1/Để thanh toán cho nước ngoài tiền NK hàng hoá, dịch vụ phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh;

 2/Để trả nợ nước ngoài trước hạn, nếu khoản vay đó đảm bảo các điều kiện: Chấp hành đúng các quy định về vay, trả nợ nước ngoài theo quy định của pháp luật về ngoại hối; khách hàng vay có khả năng trả nợ gốc và lãi vốn vay bằng ngoại tệ, tiết kiệm được chi phí vốn vay so với việc vay vốn nước ngoài;

3/Để đầu tư trực tiếp ra nước ngoài theo quy định của pháp luật về đầu tư và hướng dẫn của NHNN. Nhu cầu vay này lần đầu tiên được đưa vào đối tượng được vay vốn bằng ngoại tệ của các TCTD.

Một điểm đáng chú ý nữa của QĐ 09 là chấm dứt sự can thiệp của Nhà nước và cơ chế xin-cho bằng việc bỏ nhu cầu vay ngoại tệ để thực hiện các dự án đầu tư theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ và các nhu cầu vốn nằm ngoài quy định tại Quyết định 966/2003/QĐ-NHNN được sự chấp thuận của Thống đốc NHNN.

QĐ09 chưa làm giảm căng thẳng nguồn vốn

Khi được hỏi liệu QĐ 09 có làm giảm nhu cầu vay ngoại tệ của DN, một số lãnh đạo NH nói trước mắt là chưa. Nhiều NH cho biết từ cuối năm 2007 đến nay, dù NHNN chưa hạn chế nhu cầu vay ngoại tệ nhưng vì quá căng thẳng nguồn nên NH chủ yếu cũng chỉ đáp ứng nhu cầu ngoại tệ cho các DN NK xăng dầu, phôi thép, máy móc thiết bị, nguyên vật liệu, dược liệu, hoá chất... phục vụ sản xuất kinh doanh. Hạn chế cho vay NK hàng tiêu dùng và gần như không cho vay các nhu cầu vay khác.

Như vậy, chỉ để thanh toán tiền NK thôi thì hiện nay các NH cũng còn rất khó khăn để giải quyết. Một số lãnh đạo NH nói chừng nào còn tình trạng nhập siêu và lãi suất USD và VND còn sự chênh lệch thì nhu cầu vay ngoại tệ còn chưa giảm.

Giám đốc nguồn vốn của một NHTMNN nói: "QĐ 09 ở thời điểm này chỉ là văn bản để từ chối khách hàng để khách khỏi cho là NH gây khó khăn, chứ chưa giúp làm giảm căng thẳng về nguồn vốn ngoại tệ hiện nay"!

Lãi suất đến 11%/năm

Theo nhận định của giới đầu tư, NHTƯ Mỹ (FED) có thể tiếp tục cắt giảm, đưa lãi suất cơ bản USD xuống 2%/năm vào cuối tháng 4 này. Tuy nhiên, tình hình lãi suất USD tại VN đang diễn biến trái chiều.

Trước ngày 2.4, một số NHTMCP đã đẩy mức lãi suất huy động USD kỳ hạn 12-13 tháng lên mức 6,9%-7%/năm. Ngay NH nước ngoài tại VN cũng có chi nhánh thông báo áp dụng lãi suất 6,5%/năm đối với tài khoản có số dư 500USD trở lên. Sau ngày 2.4, mặc dù tất cả các thành viên của Hiệp hội NH giảm trần lãi suất huy động USD xuống 6%/năm, nhưng mấy ngày nay đã xuất hiện sự "phá rào" dưới các hình thức chứng chỉ tiền gửi ngoại tệ ngắn hạn kỳ hạn trên 6%/năm.

Thị trường ngoại tệ liên NH chỉ cho vay các món nhỏ với kỳ hạn ngày đến 2 tuần. Tiền gửi tiết kiệm USD tăng rất chậm. Cầu lớn hơn cung rất nhiều nên lãi suất cho vay USD hiện đang ở mức cao, mặt bằng chung là từ 9% đến 10,05%/năm, cá biệt đã có khoản NH cho vay với lãi suất đến mức 11%/năm. Đây là mặt bằng lãi suất cho vay USD cao chưa từng thấy từ trước đến nay.

Do lãi suất các NH trong nước cao, một số tập đoàn kinh tế và DN liên doanh hoặc DN 100% vốn nước ngoài đang chú ý đến việc vay vốn nước ngoài. Đến nay, số dư vốn vay nước ngoài riêng TP.Hà Nội đã là 3,1 tỉ USD. Lãi suất vay USD từ nước ngoài hiện chỉ ở mức 4%-5%/năm.

Tỉ giá sẽ dao động quanh mức 16.000-16.200 đồng/1USD?

Nếu QĐ 09 chưa giải quyết được tình hình thì biện pháp nào có thể làm giảm căng thẳng về nguồn vốn ngoại tệ hiện nay? Có một số ý kiến đề xuất  NHNN tái cấp vốn ngoại tệ với các NHTM có đủ điều kiện; giảm mức dự trữ bắt buộc ngoại tệ...

Tuy nhiên khó có khả năng NHNN thực hiện, vì làm như vậy sẽ làm tăng tình trạng USD  hoá trong tài sản nợ của các NH mà một trong những mục tiêu của chính sách quản lý ngoại hối của VN là tiến tới thay quan hệ vay-trả ngoại tệ bằng quan hệ mua-bán.

Dự đoán về tỉ giá trong những tháng còn lại của năm 2008, một số  chuyên gia NH cho rằng, sẽ không tăng cao, chỉ dao động quanh mức từ 16.000 đồng-16.200 đồng/ 1USD. Cơ sở để đưa ra dự báo này là:

1/ Kinh tế Mỹ chưa thoát khỏi suy thoái, FED tiếp tục hạ lãi suất cơ bản USD để kích thích tăng trưởng, giá USD trên thị trường thế giới có những thời điểm hồi phục nhẹ nhưng về cơ bản vẫn ở mức thấp;

2/ Lạm phát ở VN nhiều khả năng vẫn ở mức 2 con số, như vậy VND sẽ mất giá ở mức độ nhất định;

3/ Để hỗ trợ XK, NHNN sẽ không điều hành tỉ giá theo hướng để VND lên giá như 3 tháng đầu năm. Điều đáng ngạc nhiên là  rất ít người có thể dự đoán được khi nào thì nguồn và sử dụng vốn ngoại tệ của các NH sẽ cân đối ổn định.

So với Quyết định 966/2003/ QĐ-NHNN do Thống đốc NHNN ban hành năm 2003 về đối tượng cho vay bằng ngoại tệ của các TCTD, QĐ 09 bỏ các nhu cầu vốn mà khách hàng không có nhu cầu sử dụng vốn vay bằng ngoại tệ gồm:

1/ Để thực hiện các dự án đầu tư, phương án sản xuất, kinh doanh hàng hoá và dịch vụ XK; thực hiện các dự án đầu tư, phương án sản xuất, kinh doanh có nguồn thu ngoại tệ trên lãnh thổ VN;

2/ Đối với người lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài;

3/ Để thực hiện các dự án đầu tư theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ;

4/ Các nhu cầu vốn ngắn hạn để sản xuất, kinh doanh mà khách hàng vay không có nguồn thu ngoại tệ, nếu được TCTD được phép hoạt động ngoại hối cam kết bằng văn bản bán ngoại tệ hoặc có hợp đồng mua ngoại tệ kỳ hạn để trả nợ vay;

5/ Các nhu cầu vốn nằm ngoài quy định tại Quyết định 966/2003/QĐ-NHNN được sự chấp thuận của Thống đốc NHNN.