Ngày 13/3/2015, tại phiên họp thứ 36 của Ủy ban thường vụ Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội đã tiến hành chất vấn Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc. Cùng tham dự và giải trình, làm rõ thêm những vấn đề liên quan có Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường; đại diện lãnh đạo các Bộ: Tài chính, Kế hoạch và đầu tư, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng, Công an, Y tế, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Giáo dục và Đào tạo, Lao động, thương binh và xã hội. Mời tham dự phiên họp còn có đại diện lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Văn phòng Chính phủ. Phiên chất vấn được truyền hình trực tuyến đến 63 tỉnh, thành phố để các vị đại biểu Quốc hội trong cả nước tham gia chất vấn; được phát thanh, truyền hình trực tiếp để cử tri và nhân dân theo dõi, giám sát.
Thực hiện sự chỉ đạo của Ủy ban thường vụ Quốc hội, Văn phòng Quốc hội xin thông báo kết luận của Ủy ban thường vụ Quốc hội về phiên họp chất vấn và trả lời chất vấn như sau:
1. Phiên chất vấn đã diễn ra với tinh thần trách nhiệm, nghiêm túc, thẳng thắn. Nội dung chất vấn tập trung vào những vấn đề được các vị đại biểu Quốc hội và cử tri cả nước quan tâm liên quan đến lĩnh vực tòa án và dân tộc là: Tình hình oan sai trong hoạt động tố tụng hình sự và bồi thường oan sai theo quy định của Luật trách nhiệm bồi thường của nhà nước; việc thực hiện Chương trình 135, những khó khăn, thách thức và triển vọng, kết quả đến hết năm 2015; thực trạng và giải pháp sắp xếp bố trí dân cư vùng thường xảy ra thiên tai, vấn đề di cư tự do, đào tạo nghề, đất ở, đất sản xuất cho đồng bào thiểu số; giải pháp giải quyết vấn đề ma túy và một số hủ tục, mê tín dị đoan trong vùng dân tộc thiểu số.
Ủy ban thường vụ Quốc hội nhận thấy, thời gian qua, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc đã có nhiều cố gắng trong lĩnh vực được giao, thực hiện nghiêm túc các nghị quyết của Quốc hội, kết luận của Ủy ban thường vụ Quốc hội và đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, còn một số tồn tại đó là việc ban hành một số văn bản hướng dẫn thi hành pháp luật của ngành Tòa án còn hạn chế, chưa kịp thời; tỷ lệ các bản án, quyết định về hình sự bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán chưa giảm nhiều; việc giải quyết bồi thường còn bị kéo dài, đùn đẩy trách nhiệm giữa các cơ quan tố tụng... Đời sống đồng bào dân tộc còn nhiều khó khăn, còn chênh lệch đáng kể so với mặt bằng chung, đặc biệt là vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa và một số dân tộc ít người; một số chính sách về dân tộc còn chồng chéo; tình trạng thiếu đất sản xuất còn kéo dài; cuộc sống người dân vùng tái định cư còn nhiều khó khăn, bất cập; một số chính sách kém hiệu quả, chưa đạt yêu cầu đề ra...
2. Ủy ban thường vụ Quốc hội ghi nhận các giải pháp mà Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc đã nêu, đồng thời yêu cầu một số vấn đề sau đây:
2.1. Đối với Tòa án nhân dân tối cao
- Khẩn trương nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, đề xuất sửa đổi một cách cơ bản các đạo luật và văn bản pháp luật liên quan theo đúng tinh thần và nội dung của Hiến pháp, đảm bảo xác định rõ trách nhiệm của từng cơ quan tiến hành tố tụng, khắc phục những hạn chế, thiếu sót dẫn tới oan, sai. Tích cực phối hợp với các cơ quan liên quan để ban hành văn bản hướng dẫn và Quy chế phối hợp liên ngành để triển khai thực hiện có hiệu quả Luật trách nhiệm bồi thường của nhà nước.
- Tăng cường công tác hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật, nâng cao chất lượng công tác xét xử của Tòa án các cấp; kịp thời phát hiện những sai sót trong hoạt động xét xử về xác định tội danh, áp dụng tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ để quyết định hình phạt, cho bị cáo hưởng án treo không đúng quy định; hạn chế thấp nhất việc hủy, sửa bản án do lỗi chủ quan. Tiếp tục rà soát, giải quyết dứt điểm các đơn khiếu nại kêu oan; nếu có căn cứ phải kiên quyết hủy án đã có hiệu lực để điều tra, xét xử lại, đảm bảo việc kết tội, tuyên hình phạt đúng pháp luật; tăng cường phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng cùng cấp để đảm bảo giải quyết tốt các vụ án, tạo chuyển biến rõ nét về án oan, sai trong năm 2015.
- Tiếp tục thực hiện quyết liệt các giải pháp để giảm một cách cơ bản số lượng án oan, sai trong các năm tới: tăng cường tranh tụng tại phiên tòa; tập trung làm tốt công tác đào tạo, đào tạo lại, tập huấn, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, công chức; theo dõi, tổng kết, xây dựng bộ án lệ.
- Chủ trì phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu, đánh giá, tổng kết việc thi hành Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP, ngày 24/12/2007 của Bộ Công an, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp và Công văn số 234/TANDTC-HS ngày 17/9/2014 của Tòa án nhân dân tối cao về việc triển khai thực hiện Thông tư để sửa đổi kịp thời, bảo đảm cho công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu đấu tranh triệt để, nghiêm khắc đối với tội phạm ma túy.
2.2. Đối với Ủy ban Dân tộc
- Phối hợp với các cơ quan, tham mưu giúp Chính phủ rà soát, tổng kết việc thực hiện các chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số; trên cơ sở đó, đề xuất việc ban hành, lồng ghép các chính sách dân tộc, các chương trình mục tiêu, chương trình phát triển kinh tế-xã hội, gắn kết với xây dựng nông thôn mới trong vùng dân tộc thiểu số, đảm bảo tính bền vững, thực sự có hiệu quả. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và phối hợp với các địa phương để tổ chức thực hiện tốt các chương trình đề ra.
- Phối hợp với các địa phương, bộ, ngành hữu quan để ban hành chính sách phù hợp về định canh, định cư, đất ở, đất sản xuất, tái định cư, đào tạo nghề phù hợp với điều kiện kinh tế-xã hội của từng vùng, từng dân tộc; thực hiện theo quy hoạch, từng bước khắc phục tình trạng di cư không theo quy hoạch; ban hành chính sách đặc thù cho các dân tộc còn ít người nhưng đang gặp nhiều khó khăn.
- Các bộ, ngành có liên quan đến việc thực hiện các chính sách dân tộc rà soát nhiệm vụ được giao, sử dụng nguồn lực tiết kiệm, hiệu quả để thực hiện thắng lợi chỉ tiêu kinh tế - xã hội năm 2015 đối với vùng dân tộc, miền núi; tiếp tục vận động đồng bào xóa bỏ các tập quán lạc hậu, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình.
3. Các vị Bộ trưởng, Trưởng ngành đã trả lời chất vấn cần có kế hoạch, biện pháp thiết thực thực hiện những vấn đề đã trả lời trước Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, đồng bào và cử tri cả nước; có báo cáo kết quả thực hiện gửi đến Ủy ban thường vụ Quốc hội vào các kỳ họp cuối năm. Hội đồng dân tộc, các Uỷ ban của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội và các vị đại biểu Quốc hội chú trọng giám sát việc thực hiện những nội dung chất vấn để hoạt động chất vấn tại Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội đạt chất lượng, hiệu quả.
CHỦ NHIỆM
(Đã ký)
Nguyễn Hạnh Phúc
