Toàn cảnh phiên họp sáng 23/5
Đại biểu Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong hơn 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, chúng ta đã xây dựng và thử nghiệm nhiều mô hình kinh tế mới để tìm ra mô hình phù hợp cho tiềm năng, lợi thế, nguồn lực và định hướng phát triển của đất nước. Sự ra đời và nở rộ mô hình các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế mở, khu kinh tế tự do tại các địa phương trong những năm trước đây đã thu hút được lượng lớn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, đóng góp đáng kể cho tăng trưởng kinh tế.
Để xây dựng thành công các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt tại Việt Nam từ bài học kinh nghiệm sống còn của các quốc gia đã phát triển thành công đặc khu kinh tế là phải xây dựng một bộ luật điều chỉnh riêng cho các đặc khu. Nhằm thể hiện cam kết lâu dài, ổn định, không thay đổi về cơ chế, chính sách từ Đảng, Quốc hội, Nhà nước đối với các nhà đầu tư. Đặc biệt là các nhà đầu tư chiến lược khi họ bỏ ra nhiều tỷ USD để đầu tư kinh doanh. Đây là lý do chính mà các quốc gia dù có một hoặc một vài đặc khu thì đều vẫn ban hành một đạo luật riêng để điều chỉnh. Trên tinh thần đó đại biểu tán thành cao về sự cần thiết ban hành luật và xác định đây là bước chuẩn bị tiền đề quan trọng và khó khăn nhất cho quá trình xây dựng đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt.
Đại biểu Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại phiên họp
Góp ý kiến về dự thảo Luật, Đại biểu cho rằng, yếu tố cạnh tranh quốc tế phải được đặt lên hàng đầu. Theo đó, 3 đặc khu cần phải hội tụ đầy đủ các điều kiện về nguồn lực cũng như những điểm mạnh, ưu đãi, lợi thế so sánh quốc gia với các quốc gia khác. Do vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần nghiên cứu, rà soát danh mục ngành nghề ưu tiên gắn với quy hoạch về địa giới hành chính ở mỗi đặc khu để đảm bảo hội tụ đầy đủ sức mạnh, điều kiện cần thiết cho mỗi đặc khu khi muốn cạnh tranh quốc tế để thu hút đầu tư. Cụ thể, ở đây đại biểu Nguyễn Văn Thắng đề nghị bổ sung 3 lĩnh vực vào danh mục ngành nghề ưu tiên phát triển gắn với quy hoạch cho cả ba đặc khu, trong đó có 2 lĩnh vực liên quan đến nguồn lực rất quan trọng mà đặc khu nào cũng cần phải có mới đảm bảo yếu tố thành công đó là:
Thứ nhất, lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bao gồm chủ yếu các ngân hàng thương mại trong và ngoài nước, các quỹ đầu tư, các công ty tài chính, vì khi triển khai 3 đặc khu thì Việt Nam phải dành một nguồn lực rất lớn để triển khai và trong bối cảnh nguồn lực ngân sách có hạn thì việc huy động nguồn vốn ngoài ngân sách, trong đó quan trọng nhất là đến từ ngân hàng, các quỹ đầu tư và định chế tài chính là nguồn lực có yếu tố quyết định đối với nhà đầu tư, doanh nghiệp khi họ tham gia đầu tư vào đặc khu. Bên cạnh đó sự hiện diện của các ngân hàng, các định chế tài chính cũng đem lại những lợi ích rất lớn về tài chính, về ngân sách khi họ tham gia đầu tư kinh doanh trên thị trường quốc tế. Chính vì vậy, đại biểu đề xuất đưa lĩnh vực tài chính, ngân hàng vào danh mục ưu đãi đầu tư và bổ sung vào quy hoạch xây dựng khu tài chính, ngân hàng cho cả 3 đặc khu.
Thứ hai, lĩnh vực giáo dục, đào tạo, đây là nguồn nhân lực chất lượng cao của Việt Nam đang rất thiếu về số lượng và yếu về chất lượng. Đối với ba đặc khu của chúng ta hiện nay thì thiếu cả thầy lẫn thợ, đặc biệt nguồn lực chất lượng cao thì gần như không có, trong khi nhu cầu lại rất cần và đây cũng là yếu tố rất quan trọng khi nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư nước ngoài cân nhắc đầu tư tại đặc khu, đồng thời để tránh hiện tượng nhà đầu tư nước ngoài đưa nhân lực có trình độ thấp từ nước ngoài đến đặc khu nếu chúng ta không đáp ứng được. Do vậy, vấn đề khuyến khích đào tạo nguồn nhân lực phải được đặt lên hàng đầu đối với tất cả các đặc khu, đại biểu Nguyễn Văn Thắng đề xuất đưa lĩnh vực giáo dục đào tạo, dạy nghề vào danh mục ngành nghề ưu tiên cho cả ba đặc khu.
Thứ ba, vấn đề về y tế, ba đặc khu đều có chung những lĩnh vực ưu tiên nghỉ dưỡng, khách sạn, casino thì cũng nên được khuyến khích chung về phát triển y tế, ít nhất xây dựng kinh doanh bệnh viện và cơ sở khám, chữa bệnh để việc phục vụ cho loại hình du lịch nghỉ dưỡng, du lịch chữa bệnh cũng như chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp tại đặc khu. Đây là lĩnh vực đầu tư rất tốn kém, chi phí cao và rất khó thu hút nguồn nhân lực và độ rủi ro rất lớn, nếu không có cơ chế ưu đãi sẽ không thể huy động được nguồn vốn và nguồn lực thực hiện.
Đại biểu Nguyễn Văn Thắng cho rằng, đây là lần đầu tiên chúng ta xây dựng các đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt dựa trên học tập kinh nghiệm và mô hình phù hợp của nước ngoài, nên việc tiến hành phải vừa mạnh dạn, vừa thận trọng nhưng không quá cầu toàn để không làm chậm các cơ hội thu hút đầu tư tạo cực tăng trưởng mới để phát triển kinh tế đất nước. Sau một thời gian sẽ tổng kết, đánh giá để tiến tới hoàn thiện và mở rộng đến các khu vực khác có điều kiện, khả năng phù hợp./.