Đại biểu Nguyễn Anh Trí phát biểu
Phát biểu về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 tại Hội trường, đại biểu Nguyễn Anh Trí có một số ý kiến như sau:
Thứ nhất, đại biểu đồng ý chuyển đổi chủ trương sang đầu tư công đối với 3 dự án thành phần gồm Mỹ Hảo - Phan Thiết, Mai Sơn - Quốc lộ 45 và Phan Thiết - Dầu Giây. Lý do, qua Tờ trình của Chính phủ cho thấy nếu đầu tư công sẽ đẩy nhanh được tiến độ; đem lại hiệu quả về kinh tế - xã hội; có hiệu quả về đầu tư.
Thứ hai, dù có đồng ý nhưng đại biểu vẫn có những băn khoăn, cụ thể là sẽ khó cho Chính phủ để đảm bảo có đủ vốn cho sự điều chỉnh. Đặc biệt, khi đất nước vừa mới tạm ổn với đại dịch COVID-19, vấn đề giải phóng mặt bằng mới được 73%, phần còn lại chắc cũng không dễ, dự kiến dự án sẽ hoàn thành trong năm 2023. Như vậy, áp lực về tiến độ khi dùng vốn của nhà nước là không nhỏ. Có thể có được không một phương án tốt và hiệu quả để thu hồi vốn nhà nước khi đầu tư cho dự án này, góp phần giúp giảm áp lực rất lớn về nhu cầu vốn cho việc phát triển các công trình hạ tầng khác trong cả nước. Những băn khoăn này cũng đã được nhiều đại biểu đề cập. Đại biểu mong Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải, địa phương và các cơ quan có liên quan lưu ý giải quyết những băn khoăn đó để dự án hoàn thành kịp tiến độ.
Thứ ba, dù có đồng ý với sự điều chỉnh này thì đại biểu cho rằng chúng ta cần tìm ra được bài học, rút ra được một số kinh nghiệm. Bộ Giao thông vận tải cần rút kinh nghiệm trong việc trình dự án, cần phải xem xét thấu đáo các khía cạnh có liên quan, nhất là về tài chính, về tính hiệu quả của dự án.
Theo đại biểu, Tờ trình lần này viết rất thuyết phục, nhất là phần khó khăn, vướng mắc, về huy động vốn tín dụng và phần nói về giải quyết mục tiêu kép. Vậy tại sao trước đây không nêu ra thật rõ cho Quốc hội biết những ý hay, ý tốt này để Quốc hội quyết định cho đúng, tránh việc Quốc hội đã bấm nút thông qua chưa lâu thì nay lại phải điều chỉnh?
Qua theo dõi thảo luận, đại biểu cho biết, không ít các đại biểu Quốc hội còn đề xuất mạnh dạn sử dụng 100 vốn nhà nước để đầu tư cho tất cả các dự án thành phần của dự án này. Nghiên cứu Tờ trình của Chính phủ, đại biểu cho rằng đó là một đề xuất có lý, rất nên xem xét, vì đầu tư cho giao thông thường là một lĩnh vực có sinh lợi và bền vững. Việc xây dựng bộ hồ sơ để gọi thầu nhưng chỉ gọi được các nhà thầu có năng lực tài chính yếu, thậm chí là không có nhà thầu nào tham gia cũng nên được xem xét, cần được rút kinh nghiệm để rồi đây không lặp lại tình trạng đó cho những dự án quan trọng khác. Hơn thế nữa, cần xem lại chính sách thu hút đầu tư theo phương thức PPP của chúng ta.
Bên cạnh đó, cần xây dựng cho được phương án, cách thức, biện pháp thật tốt và minh bạch để thu hồi vốn, nhất là vốn của nhà nước để dự án thực sự phát huy hiệu quả về kinh tế - xã hội, để bảo đảm và tăng thêm được vốn cho nhà nước nhằm đầu tư cho những dự án hạ tầng khác. Xin đừng để xảy ra những khiếm khuyết như những dự án BOT giao thông trong những năm trước đây đã làm. Đừng để đến khi đường đã làm xong, xe cộ lưu thông mới hối hả thúc giục các nhà đầu tư phải lắp đặt trạm thu phí không dừng đã trầy trật hơn 2 năm nay mà vẫn chưa hoàn thiện.
Ngoài ra, đại biểu cũng bày tỏ sự thông cảm, chia sẻ với Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể với lời hứa trước Quốc hội đến cuối năm 2019 sẽ hoàn thành việc lắp đặt các trạm thu phí không dừng, việc này là rất khó. Đề nghị Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo nghiêm khắc, quyết liệt; mong muốn Bộ Giao thông vận tải quyết tâm hơn nữa, tháo gỡ, tìm cách làm cho thật nghiêm nhưng hợp lý để thực hiện cho được việc lắp đặt trạm thu phí không dừng tại các dự án BOT, thậm chí trên toàn bộ hệ thống giao thông trong cả nước./.