Thảo luận tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV, đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho rằng, năm 2020 nước ta đối diện với tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh COVID-19, làm ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh và một số ngành dịch vụ khác. Tình hình thiệt hại do hạn hán, xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long, tình hình mưa lũ thất thường gây thiệt hại lớn về tính mạng, tài sản, con người và các công trình công cộng ở nhiều tỉnh thuộc khu vực miền Trung. Do vậy, khả năng năm 2020 ngân sách nhà nước sẽ giảm thu.
Chính phủ đã đưa ra các giải pháp điều hành ngân sách nhà nước để xử lý hụt thu. Tuy nhiên, theo đại biểu, trong 8 giải pháp Chính phủ đưa ra, Chính phủ chưa có giải pháp đối với khoản chi mang tính chất cấp bách cho một số nhiệm vụ chi đặc biệt quan trọng và cần thiết. Cụ thể, nhiệm vụ cấp bách để khắc phục thiệt hại sau hạn hán, lũ lụt, hỗ trợ các địa phương tiến hành sửa chữa, xây dựng lại các công trình đảm bảo giao thông và an ninh quốc phòng.
Đại biểu Nguyễn Thanh Hải – Đoàn ĐBQH tỉnh Tiền Giang phát biểu tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV.
Từ các điểm nêu trên, đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho rằng nhiệm vụ thu chi ngân sách nhà nước trong giai đoạn tới sẽ rất khó khăn, cần có sự đồng lòng vào cuộc quyết liệt của tất cả các ngành, các cấp. Việc thu hồi các khoản nợ tạm ứng ngân sách nhà nước cần thực hiện đồng bộ, quyết liệt truy thu các khoản nợ thuế cần thực hiện công khai đảm bảo công bằng cho tất cả những người nộp thuế. Việc lập dự toán, thu chi cần sát với thực tế hơn, đảm bảo khả thi, nhất là các tính toán đến mức hoàn thành dự toán. Rà soát, kiểm điểm trách nhiệm của các bộ, ngành, các địa phương có dư ODA chậm giải ngân, chậm tiến độ. Đồng thời, cần xem xét, cân nhắc, tiếp tục cắt giảm nhiệm vụ chi thường xuyên, chưa cấp bách.
“Chúng ta chưa đến mức cần phải áp dụng ngay các chính sách thắt lưng buộc bụng như một số nước trên thế giới hiện nay, song các giải pháp tài chính trong thời gian tới cần được Chính phủ xây dựng cho nhiều tình huống khác nhau, trong đó cần tập trung cho các kịch bản tài chính xấu nhất khi mà dịch bệnh COVID-19 còn diễn biến hết sức phức tạp, biến đổi khí hậu ngày càng bất thường để chia sẻ những khó khăn chung của nền kinh tế”, đại biểu Nguyễn Thanh Hải nhận định. Ngoài ra, đại biểu thống nhất với đề xuất của Chính phủ về việc chưa tăng lương cơ sở năm 2021 để dành nguồn lực ưu tiên khắc phục thiên tai, khắc phục sản xuất, duy trì và phát triển kinh tế trong thời gian tới.
Về quy hoạch trong thời gian tới, đại biểu Nguyễn Thanh Hải nhận định, các tác động xấu của thời tiết ảnh hưởng tiêu cực đến vấn đề biến đổi khí hậu đã và đang làm nổi bật những hạn chế, yếu kém của nước ta trong vấn đề quy hoạch, thực hiện quy hoạch, vấn đề đô thị hóa nhanh ở các thành phố lớn cũng như các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật trong xây dựng v.v. mà quan trọng nhất là tác động một cách có chủ đích để làm thay đổi, phá vỡ quy luật tự nhiên, phát triển trái với quy luật tự nhiên. Cụ thể, việc xây dựng quá nhiều các dự án thủy điện vừa và nhỏ đã làm phá dỡ một tỷ lệ diện tích rừng đáng kể, làm đất đá dễ xói mòn, nguy cơ lũ quét, lũ ống ngày càng gia tăng ở các vùng núi trung du.
“Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ vừa qua, chúng ta đã rà soát và đưa ra ngoài danh mục đầu tư rất nhiều dự án đầu tư thủy điện vừa và nhỏ, nhưng bên cạnh hiệu quả hoạt động của một số công trình thủy điện trong thời gian qua thì một số công trình còn bộc lộ nhiều bất cập, các tác động xấu từ dự án thủy điện đã và đang được đầu tư này thể hiện công tác thẩm định dự án, công tác đánh giá tác động môi trường của dự án chưa thật sự tốt, bà mẹ thiên nhiên đã trở nên giận dữ hơn bao giờ hết”, đại biểu Nguyễn Thanh Hải nói.
Đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho rằng, việc quy hoạch khu dân cư không đồng bộ, thiếu tầm nhìn để giải quyết các nhu cầu cấp bách về nhà ở, tình trạng lấn, lấp sông, ngòi, kênh rạch để làm nhà ở, xây dựng khu dân cư, hệ thống thoát nước ngầm chưa được chú trọng trong quy hoạch tương xứng, đồng bộ, nối kết với nhau đã và đang làm trầm trọng hơn nữa tình trạng ngập lụt tại các thành phố, đô thị lớn, ở khu dân cư. Đại biểu chi rõ, giải pháp nâng đường chống ngập trong thời gian qua chỉ là giải pháp tình thế, không mang lại nhiều hiệu quả, bởi hiện giờ đường thì không hoặc ít ngập, nhưng đa phần nó ngập tràn vào nhà dân, gây thiệt hại về tài sản, kinh tế, sức khỏe cho người dân, ảnh hưởng đến hàng loạt vấn đề dân sinh khác.
Theo đại biểu Nguyễn Thanh Hải, bên cạnh những tác động tích cực, không thể phủ nhận việc đắp đập ngăn mặn, đắp đê ngăn lũ để thực hiện các công trình ngọt hóa, ngăn chặn, bảo vệ diện tích sản xuất đất nông nghiệp đã và đang gây nhiều hệ lụy, trong đó có việc xâm nhập mặn ngày càng đi sâu vào nội đồng, giảm dần độ màu mỡ phì nhiêu của đất, một phần do canh tác quá mức, một phần do không được bù đắp phù sa, sau nhiều cơn lũ trở về như trước kia.
Từ những phân tích nêu trên, đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho rằng công tác quy hoạch trong thời gian tới là hết sức quan trọng và cần thiết, kết hợp giữa nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau một cách đồng bộ, thống nhất và cần thiết phải tuân theo tự nhiên, quy luật, cần có tầm nhìn dài hạn hơn và gắn với phát triển bền vững. Đồng thời, với vai trò trụ đỡ của nền kinh tế trong quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp nói riêng, bên cạnh việc nghiên cứu, ứng dụng nhiều hơn nữa trong sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp ít ảnh hưởng xấu đến môi trường, sử dụng ít nguồn lực lao động để tăng năng suất lao động của ngành mang lại hiệu quả.
Về quy hoạch, khuyến nghị sản xuất nông nghiệp, ngoài việc cần dựa trên điều kiện thổ nhưỡng, cần xem xét đến các yếu tố khác như mong muốn và nguyện vọng của người dân để đạt hiệu quả cao như mong muốn. Bởi người nông dân luôn mong muốn đạt lợi nhuận cao trong đầu tư sản xuất nông nghiệp. Song mỗi loại đất tương ứng với từng loại cây trồng, vật nuôi khác nhau. Mỗi loại cây trồng, vật nuôi lại có giá trị kinh tế không giống nhau, chưa tính đến việc điều kiện tự nhiên thuận lợi hay không cho sản xuất kinh doanh. Vậy nên, việc thực hiện đúng theo quy hoạch, khuyến nghị của các cơ quan chức năng vẫn còn là ẩn số, nguy cơ phá vỡ quy hoạch vẫn còn là tiềm ẩn, gây nhiều hệ lụy đến việc xây dựng vùng chuyên canh, vùng nguyên liệu cung ứng cho thị trường trong và ngoài nước, tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất hàng hóa trong nước. Suy cho cùng, người chịu thiệt hại vẫn là người dân.
Bàn về vấn đề về giáo dục, đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho biết, theo quy định tại Điều 2 Thông tư 32 ngày 26/12/2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ban hành Chương trình giáo dục phổ thông thì Chương trình giáo dục phổ thông thực hiện theo lộ trình như sau: Năm học 2020-2021 lớp 1; 2021-2022 là lớp 2, lớp 6; 2022-2023 là lớp 3, lớp 7, lớp 10; 2023-2024 là lớp 4, lớp 8, lớp 11 và 2024 -2025 là lớp 5, lớp 9 và lớp 12. Tuy nhiên, ngay giai đoạn đầu của lộ trình thực hiện chương trình giáo dục phổ thông đã vấp phải nhiều ý kiến dư luận xã hội khác nhau, đa phần là phản ánh những hạt sạn ngay chính trong sách giáo khoa, tài liệu để thực hiện giáo dục mà một số trường lựa chọn, phần khác vấn đề về giáo dục là cần thiết của một số vở bài tập. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng nguyên nhân sâu xa của vấn đề này đến từ việc quá vội vàng trong khâu thẩm định nội dung sách giáo khoa của Hội đồng thẩm định, vấn đề thiếu kiểm tra, giám sát của chính cơ quan chủ quản giáo dục trong việc thực hiện thẩm định hay chính trong sự quyết định lựa chọn sách giáo khoa của các địa phương để thực hiện lộ trình theo Thông tư 32 kể trên.
“Vô tình chúng ta xem nhẹ các yếu tố tác động khách quan đến việc thực hiện lộ trình này, trong đó có sự bùng nổ và diễn biến phức tạp của COVID-19 trên toàn thế giới và ngay cả trong nước ảnh hưởng đến việc nghiên cứu, lựa chọn, tập huấn giáo viên một cách đúng thời gian và đúng liều lượng”, đại biểu Nguyễn Thanh Hải nhận định.