QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ LUẬT BẢO VỀ QUYỀN LỢI NGƯỜI TIÊU DÙNG (SỬA ĐỔI)
Bổ sung quyền đề nghị thương lượng của các tổ chức, cá nhân
Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh cho rằng, sau hơn 10 năm thi hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, tạo dựng hành lang pháp lý cần thiết để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và có những tác động tích cực đến sự phát triển của thị trường. Trong xu thế phát triển nhanh, năng động của nền kinh tế, việc sửa đổi luật lần này là cần thiết để có thể bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trước những biến đổi nhanh của thị trường. Đại biểu bày tỏ sự thống nhất cao với Dự thảo luật và có một số nội dung góp ý như sau:
Nội dung thứ nhất, việc giải quyết tranh chấp bằng hình thức thương lượng giữa người tiêu dùng với các tổ chức, cá nhân kinh doanh là một trong các phương thức được sử dụng phổ biến, thường xuyên khi xảy ra tranh chấp vì tính linh hoạt của nó. Tuy nhiên, trình tự, thủ tục thương lượng và các chế tài liên quan đến việc thực hiện kết quả thương lượng còn chưa được quy định hướng dẫn cụ thể, dẫn đến việc người tiêu dùng không nhận thức đầy đủ về quyền hạn, trách nhiệm của mình trong vai trò là một bên thương lượng, dẫn đến việc thực thi các kết quả thương lượng thường không đạt được những hiệu quả như mong muốn và đôi khi cuộc thương lượng sẽ trở thành những cái bẫy đặt ra cho người tiêu dùng, thậm chí là đưa họ vào vòng lao lý, thực tiễn đã diễn ra vài vụ việc trong thời gian qua.
Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam
Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo xem xét, nghiên cứu bổ sung vào dự thảo luật một số vấn đề quan trọng như, bổ sung quyền đề nghị thương lượng của các tổ chức, cá nhân kinh doanh và trình tự, thủ tục thương lượng trong trường hợp tổ chức, cá nhân kinh doanh đề nghị thương lượng tại các Điều 56, 57 của dự thảo. Bổ sung vào Mục 2 Chương V của dự thảo về nguyên tắc thực hiện thương lượng, bổ sung quy định về việc thực hiện kết quả thương lượng để đảm bảo tính hiệu quả của công tác thương lượng.
Đồng thời, đề nghị bổ sung vào Điều 53 dự thảo luật quy định về việc các bên có quyền thỏa thuận chọn một hoặc nhiều phương thức giải quyết tranh chấp bằng văn bản khi xác lập giao dịch để nâng cao tính chặt chẽ trong quá trình giao dịch và dễ dàng trong việc lựa chọn phương thức giải quyết nếu xảy ra tranh chấp.
Lĩnh vực an toàn thực phẩm chưa bao giờ hết nóng
Nội dung thứ hai, đối với vấn đề bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong lĩnh vực an toàn thực phẩm. Theo đại biểu, đây là vấn đề chưa bao giờ hết nóng bởi gần như hằng năm đều xảy ra các vụ việc vi phạm về an toàn thực phẩm với quy mô lớn, tính chất nghiêm trọng bị phát hiện, gây hoang mang dư luận, chưa kể các loại thực phẩm bẩn, kém chất lượng tràn lan trên thị trường mà chưa được kiểm soát hiệu quả.
Đại biểu cho biết, thực tế, các thực phẩm bẩn, thực phẩm không đảm bảo chất lượng có thể không gây nguy hại ngay cho người tiêu dùng, chẳng khác nào họ đem tiền mua bệnh mà không hề biết mình phải đối diện với nhiều tác hại bệnh tật, bào mòn dần sự sống, thậm chí là nguyên nhân của những căn bệnh rất nguy hiểm như ung thư sau thời gian dài sử dụng. Trong trường hợp này, người tiêu dùng cần được pháp luật bảo vệ theo hướng tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm bẩn, thực phẩm và nguyên liệu thực phẩm kém chất lượng phải có trách nhiệm bồi thường cho người tiêu dùng mà không cần phải minh chứng bằng hậu quả.
Các đại biểu tham dự phiên họp
Hiện nay, hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn còn tồn tại bởi một mặt do công tác quản lý, mặt khác là do tâm lý người tiêu dùng mong muốn tìm đến hàng hóa giá rẻ, trong khi người sản xuất, kinh doanh thì thổi bùng chất lượng đánh lừa người tiêu dùng, do vậy mà hàng hóa chất lượng, sản phẩm xanh, sạch khó có thể cạnh tranh với hàng giả, hàng nhái. Đơn cử, có rất nhiều mô hình thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp hướng đến các sản phẩm xanh, sạch và đảm bảo chất lượng nhưng lại gặp rất nhiều khó khăn do sản phẩm luôn có giá thành cao, trong khi thị hiếu người dân hướng đến sản phẩm rẻ, đẹp mà ít quan tâm đến chất lượng, dẫn đến tình trạng nông sản sạch khó có đất sống, còn các nông sản bẩn vẫn tràn lan.
Đại biểu chỉ rõ, câu chuyện này có một phần trách nhiệm từ các cơ quan quản lý, trách nhiệm của các hộ sản xuất, kinh doanh nông sản và một phần đến từ trách nhiệm của người tiêu dùng khi còn quá dễ dãi với những sản phẩm hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng nói chung và thực phẩm, nông sản bẩn nói riêng. Vì vậy, trong dự thảo luật cần xem xét bổ sung quy định về trách nhiệm của người tiêu dùng trong trường hợp xảy ra hậu quả mà người tiêu dùng cũng có lỗi khi không thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ được quy định tại khoản 1 Điều 16 nghĩa vụ của người tiêu dùng.
Ngoài ra, theo đại biểu, hiện nay trên môi trường không gian mạng, các loại quảng cáo trên các nền tảng trình duyệt, ứng dụng giải trí dễ dàng tiếp cận người tiêu dùng mà chưa được sự kiểm soát chặt chẽ, thật nguy hại khi các sản phẩm chức năng, các loại thuốc ngày ngày vẫn được phù phép, quảng cáo có tác dụng tự như thần dược trên các ứng dụng lớn như Facebook, Youtube, Tiktok, thậm chí là các trang báo điện tử chính thống. Vừa qua, tình trạng một số nghệ sĩ Việt Nam quảng cáo thuốc, mỹ phẩm sai sự thật đã được báo chí lên án nhưng chế tài đối với các vấn đề này vẫn chưa được xây dựng đầy đủ. Đề nghị trong dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng lần này cần quy định hành vi chuyển tải các quảng cáo sai sự thật là một trong các hành vi cấm các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh quảng cáo, cho phép quảng cáo đối với các sản phẩm này đều phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình.