CHỦ TỊCH QUỐC HỘI VƯƠNG ĐÌNH HUỆ: SẼ LÃNG PHÍ VÀ KHÔNG ĐẠT ĐƯỢC MỤC TIÊU NẾU TRIỂN KHAI CHƯƠNG TRÌNH GIÁM SÁT CỦA NĂM 2024 CHƯA ĐỔI MỚI
Hội nghị triển khai Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2024
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Cao Thị Xuân cho biết, qua 07 năm tổ chức triển khai thi hành Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân cho thấy, các quy định của Luật đã tạo cơ sở pháp lý khá đầy đủ và toàn diện phục vụ hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, góp phần đổi mới, cải tiến, nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử trên các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động giám sát thời gian qua cũng còn những hạn chế nhất định, chưa thực sự đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn và nguyện vọng của Nhân dân. Hoạt động giám sát có nội dung chưa gắn kết chặt chẽ với hoạt động xây dựng pháp luật và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương. Một số quy định chưa phù hợp với thực tiễn; một số hoạt động giám sát đã được quy định nhưng chưa triển khai thực hiện hoặc thực hiện chưa hiệu quả ; một số hoạt động giám sát chưa có hướng dẫn chi tiết dẫn tới còn khó khăn trong tổ chức thực hiện ; Chất lượng một số hoạt động giám sát chưa cao; nhiều nội dung nghị quyết, kết luận, kiến nghị còn chung chung, chưa có định lượng, mốc hoàn thành, chưa phân định rõ trách nhiệm người đứng đầu dẫn đến khó theo dõi giám sát việc thực hiện, khó quy trách nhiệm, chưa bảo đảm việc giám sát đến cùng. Việc xây dựng kế hoạch, chương trình và điều hòa hoạt động giám sát còn những hạn chế, ảnh hưởng nhất định đến hoạt động thường xuyên của các đối tượng chịu sự giám sát. Việc tổ chức hoạt động giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội còn gặp khó khăn. Hoạt động giám sát của đại biểu Quốc hội chủ yếu theo chương trình giám sát của Đoàn giám sát, chưa có hoạt động giám sát riêng.
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Cao Thị Xuân
Mặt khác, trước yêu cầu đổi mới ngày càng cao về tổ chức và hoạt động của của Quốc hội theo tinh thần Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng “Việc đổi mới và đẩy mạnh công tác giám sát là khâu trọng tâm, then chốt để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội”; Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của BCH Trung ương Đảng đã đề ra nhiệm vụ“Tiếp tục nghiên cứu để xác định rõ hơn phạm vi, đối tượng, phương pháp, hình thức giám sát tối cao của Quốc hội phù hợp thực tiễn; nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản quy phạm pháp luật, chú trọng việc theo dõi, xem xét, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát; thực hiện nghiêm việc lấy phiếu tín nhiệm của Quốc hội”. Đảng đoàn Quốc hội đã ban hành Kết luận số 843-KL/ĐĐQH15 ngày 03/8/2022 về Đề án tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội.
Vì vậy, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Cao Thị Xuân nhấn mạnh, để tiếp tục thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân và khắc phục những tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân thời gian qua, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử thì việc nghiên cứu sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân là thực sự cần thiết.
Chủ tịch HĐND TP. Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn
Cùng quan điểm, Chủ tịch HĐND TP. Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn đề nghị, sớm tổng kết và xem xét sửa đổi, ban hành Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân mới. Trong đó, đề nghị nghiên cứu cụ thể hóa hơn về nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực Hội đồng nhân dân, nhất là việc thực hiện các công việc giữa 2 kỳ họp của Hội đồng nhân dân; nghiên cứu bổ sung quy định cụ thể hơn về việc Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân cấp trên giám sát Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân cấp dưới và giám sát việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan;..
Bên cạnh đó, Chủ tịch HĐND TP. Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn cũng lưu ý, cần cụ thể quy trình giám sát của Tổ đại biểu và đại biểu Hội đồng nhân dân; cụ thể hóa đối tượng chịu sự chất vấn, giải trình là Thủ trưởng cơ quan Thi hành án dân sự cùng cấp, Thủ trưởng các cơ quan liên quan cùng cấp và Chủ tịch UBND cấp dưới. Đồng thời, nghiên cứu để luật hóa các quy định, chế tài đối với các cá nhân, tổ chức cố tình không thực hiện, thực hiện không đầy đủ hoặc kéo dài thời gian thực hiện các yêu cầu, kiến nghị của các Đoàn giám sát của Hội đồng nhân dân.
Chia sẻ bên lề hội nghị, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH chuyên trách tỉnh Bình Định Lý Tiết Hạnh nhấn mạnh, cần sớm sửa đổi, bổ sung của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Trong đó, luật hoá một số quy định trong thực tiễn đã áp dụng có hiệu quả… Cụ thể: Cần chú trọng hoàn thiện quy định về thẩm quyền, trách nhiệm của Quốc hội, cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân, cơ quan của Hội đồng nhân dân, đại biểu Hội đồng nhân dân và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan trong hoạt động giám sát; Hoàn thiện các quy định liên quan đến bảo đảm thực hiện nghị quyết, kết luận, yêu cầu, kiến nghị giám sát; Hoàn thiện quy định về trình tự, thủ tục, thời gian, thời hạn hoạt động giám sát;..
Đại biểu Lý Tiết Hạnh - Phó Trưởng Đoàn ĐBQH chuyên trách tỉnh Bình Định
Cũng theo đại biểu, khó nhất của các Đoàn đại biểu Quốc hội trong triển khai hoạt động giám sát tại địa phương hiện nay là vấn đề nhân lực (đặc biệt là các chuyên gia am hiểu, chuyên môn sâu đối với một số lĩnh vực đặc thù) và kinh phí tổ chức. Do đó, đại biểu kiến nghị, nên chăng khi triển khai các cuộc giám sát, Quốc hội có thể tổ chức các hội thảo, hội nghị trực tuyến để các Đoàn Đại biểu Quốc hội, các đại biểu Quốc hội lắng nghe ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học, các nhà chuyên môn, phản biện của Mặt trận Tổ quốc… về những nội dung đại biểu suy nghĩ, trăn trở trước thềm giám sát.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường
Trước đó, Báo cáo tại Hội nghị, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường nêu rõ, sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2024.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường đề nghị, để phục vụ việc xây dựng dự án Luật này, trong thời gian tới, các cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố từ thực tiễn giám sát, tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các chính sách và nội dung cần sửa đổi, bổ sung; Chính phủ, các Bộ, ngành, cơ quan liên quan tích cực góp ý kiến để hoàn thiện dự án Luật. Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội chủ động, tích cực phối hợp thực hiện nhiệm vụ được giao./.