Dự án Luật Thanh tra (sửa đổi) đã được trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV. Ngay sau kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Thường trực Ủy ban Pháp luật tổ chức nhiều cuộc họp, làm việc với các bộ, ngành có liên quan để thống nhất tiếp thu và chỉnh lý 87/117 điều sau khi dự thảo luật trình tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV. Trong dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) đã có những quy định mang tính nguyên tắc để phân định giữa kiểm tra và thanh tra, trách nhiệm của người có thẩm quyền trong tổ chức, chỉ đạo hoạt động thanh tra, xử lý kịp thời kết luận, kiến nghị thanh tra và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi, quyết định của mình.
Tham gia phát biểu ý kiến hoàn thiện dự án Luật Thanh tra (sửa đổi) tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, đại biểu Nguyễn Đại Thắng – Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên bày tỏ nhất trí cao với nội dung trong dự thảo Báo cáo tiếp thu, giải trình các ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự án Luật Thanh tra (sửa đổi) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đối với quy định giữ nguyên hệ thống tổ chức cơ quan thanh tra theo cấp hành chính được quy định tại Điều 10 Chương II của dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi), đại biểu cho rằng đây là quy định phù hợp, nhất là việc giữ nguyên thanh tra huyện tại điểm c khoản 1 Điều 10 của dự thảo luật.
Đại biểu Nguyễn Đại Thắng – Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên
Đại biểu chỉ ra rằng, thực tiễn chứng minh thanh tra huyện có quá trình hình thành và phát triển lâu dài, đồng thời bảo đảm được nguyên tắc ở đâu có quản lý ở đó có thanh tra. Trong thực tiễn, việc xử lý đơn, thư khiếu nại, tố cáo có tính chất phức tạp ngay từ cơ sở là cần thiết, trong công tác quản lý ở địa phương khi phát hiện cơ quan, tổ chức, cá nhân có dấu hiệu vi phạm pháp luật hoặc theo yêu cầu của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo nếu không duy trì thanh tra huyện vụ việc sẽ phải báo cáo lên cấp trên xem xét, thực hiện thanh tra đột xuất, như vậy sẽ không bảo đảm được tính kịp thời và gây áp lực cho thanh tra tỉnh. Đồng thời, thanh tra huyện còn giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện quản lý nhà nước về công tác thanh tra. Tuy nhiên, trong tổ chức và hoạt động của thanh tra huyện thời gian qua còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế. Để nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra huyện, đại biểu đề nghị Chính phủ sớm có giải pháp căn cơ, đồng bộ và cần quan tâm, bố trí đủ nguồn lực về con người, sớm kiện toàn về tổ chức, biên chế, bảo đảm các điều kiện cần thiết để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của thanh tra huyện, bảo đảm để thanh tra huyện đủ năng lực thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Về quy định thành lập Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ, đại biểu cho rằng quy định như trong dự thảo là phù hợp, đáp ứng được yêu cầu quản lý và tạo cơ sở pháp lý, minh bạch cho hoạt động thanh tra chuyên ngành của các cơ quan này. Qua thực tiễn, hiện có 56 cơ quan cấp Tổng cục, Cục thuộc Bộ không tính trong quân đội nhân dân, công an nhân dân và lĩnh vực ngân hàng được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành để đáp ứng yêu cầu quản lý và theo điều ước quốc tế Việt Nam là thành viên. Các cơ quan này đã tổ chức các đơn vị tham mưu về công tác thanh tra chuyên ngành và bố trí đội ngũ công chức làm thanh tra. Do vậy, đại biểu cho rằng, việc thành lập thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ là phù hợp với yêu cầu thực tiễn đặt ra, không làm phát sinh tổ chức biên chế mới do hiện tại ở cơ quan này đã có bộ máy và biên chế làm nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, bảo đảm phù hợp với yêu cầu của Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả để nâng cao hoạt động thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ và kiểm soát chặt chẽ việc thành lập cơ quan thanh tra tại những cơ quan này. Đại biểu tán thành cao với việc quy định trong dự thảo luật các tiêu chí, quy tắc thành lập thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ trong ba trường hợp như quy định tại khoản 2 Điều 19 của dự thảo luật.
Về nội dung Thanh tra sở, đại biểu nhấn mạnh, việc giao thẩm quyền cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thành lập Thanh tra sở là phù hợp, bảo đảm mục tiêu đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, nâng cao trách nhiệm của chính quyền địa phương trong thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước trên địa bàn, khắc phục được tình trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn. Tuy nhiên, để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở các lĩnh vực quản lý chuyên ngành rộng, phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra vi phạm pháp luật như đất đai, tài nguyên, môi trường, y tế, tài chính, giáo dục, v.v. cần quy định rõ trong luật hoặc giao Chính phủ quy định rõ việc thành lập thanh tra cấp sở để thống nhất việc thực hiện trên toàn quốc. Việc thành lập thanh tra tại các sở, ngành khác nên trao quyền quyết định cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Đại biểu cho rằng, quy định như vậy sẽ tạo điều kiện để Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chủ động trong việc quyết định tổ chức bộ máy, cơ quan chuyên môn tại địa phương, vừa phù hợp với yêu cầu thực tiễn của địa phương, vừa bảo đảm sự thống nhất tương đối về bộ máy thanh tra trên toàn quốc.
