Tổng thuật sáng 27/9: Hội nghị triển khai kế hoạch giám sát của Quốc hội năm 2023
Ngày 27/9 vừa qua, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã chủ trì Hội nghị triển khai Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2023. Hội nghị là dịp nhìn lại, đánh giá việc triển khai và kết quả thực hiện các nhiệm vụ giám sát năm 2022, rút ra những bài học kinh nghiệm, những cách làm hay, các cải tiến đã được đánh giá là có hiệu quả và sáng tạo, đồng thời cùng trao đổi để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cùng nhau rút kinh nghiệm để thống nhất nhận thức và hành động thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ đề ra trong Chương trình giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong năm 2023.
Quan tâm tới Hội nghị, GS.TS Anh hùng lao động Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội Tp.Hà Nội cho rằng, thời gian qua, Quốc hội đã có sự đổi mới mạnh mẽ, ngày càng tích cực, chủ động hơn trong cách thức tổ chức tiến hành hoạt động giám sát, không ngừng nâng cao hiệu quả công tác này, tạo ra nhiều kết quả rõ rệt, đáng ghi nhận trong thực tế, đảm bảo lợi ích của người dân, đáp ứng mong mỏi của cử tri cả nước về một Quốc hội hoạt động hiệu lực, hiệu quả, vì dân.
Hội nghị triển khai Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2023
Phóng viên: Hội nghị triển khai chương trình giám sát của Quốc hội năm 2023 là một dịp nhìn lại các hoạt động giám sát của Quốc hội trong năm vừa qua. Đại biểu có đánh giá như thế nào về công tác giám sát của Quốc hội năm 2022?
GS.TS. Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội Tp.Hà Nội: Năm vừa qua là một quãng thời gian đầy thách thức, khi đại dịch COVID-19 cùng những hậu quả của nó còn ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống kinh tế - xã hội, cùng với đó, những biến động, xung đột chính trị trên thế giới cũng gây tác động không nhỏ tới mọi mặt đời sống, gây ra nhiều khó khăn cho các mặt công tác của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội. Tuy nhiên, vượt lên trên những khó khăn đó, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn kiên trì, nhất quán đổi mới và đẩy mạnh thực hiện công tác giám sát một cách hiệu quả, đem lại nhiều kết quả tích cực. Tôi đặc biệt đánh giá cao những thay đổi, tiến bộ trong việc tổ chức thực hiện công tác giám sát của Quốc hội trong năm vừa qua, nhất là trong việc tiến hành chất vấn, giám sát chuyên đề, giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Một trong những hoạt động giám sát nhận được nhiều sự chú ý của cử tri nhất trong thời gian vừa qua là hoạt động chất vấn. Qua tiếp xúc cử tri, tôi được biết, nhân dân hết lòng mong đời các phiên chất vấn được tường thuật trực tiếp, nơi các đại biểu Quốc hội đại diện cho người dân đưa ra các câu hỏi về những vấn đề cấp thiết, quan trọng liên quan đến vai trò, trách nhiệm quản lý nhà nước của các Bộ trưởng, trưởng ngành, các thành viên Chính phủ. Trong năm vừa qua, Quốc hội luôn dành thời gian thích đáng cho nội dung chất vấn tại các Kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng tổ chức các phiên chất vấn vào Phiên họp tháng 3 và tháng 8. Theo đánh giá của tôi, việc lựa chọn, quyết định nội dung chất vấn đã bám sát thực tiễn, “đúng”, “trúng” những vấn đề “nóng”, bức xúc nổi lên trong đời sống kinh tế - xã hội, đều là những nội dung vừa có tính thời sự cấp bách, vừa mang tính chiến lược, lâu dài, đáp ứng nguyện vọng của cử tri và Nhân dân cả nước. Các đại biểu Quốc hội thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trước cử tri, đặt câu hỏi ngắn gọn, súc tích, tranh luận sắc bén, đi vào chiều sâu.
Những đổi mới trong việc tổ chức, thực hiện chất vấn trong thời gian vừa qua đã đem lại những hiệu quả thực chất trong thực tiễn. Trong phiên chất vấn về các vấn đề thuộc trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Tài chính tại Kỳ họp thứ 3 vừa qua, tôi đã tham gia chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc về việc thẩm định giá sách giáo khoa, đồng thời cũng đưa ra đề nghị đưa sách giáo khoa thành hàng hóa đặc biệt, cần có sự trợ giá sách giáo khoa cho học sinh ở các vùng khó khăn. Tiếp thu ý kiến này, ngay sau Kỳ họp, Bộ Tài chính, Bộ Giáo dục Đào tạo cùng các cơ quan hữu quan đã tổ chức các cuộc làm việc, đóng góp ý kiến về nhiều khía cạnh: biên soạn, in ấn, sản xuất, phát hành, vấn đề quản lý giá sách giáo khoa đang dần được tháo gỡ, làm yên lòng cử tri. Mới đây, Bộ Tài chính đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Giá (sửa đổi), trong đó đưa ra đề xuất Bộ Giáo dục Đào tạo sẽ có trách nhiệm thẩm định giá sách giáo khoa. Những tiếp thu kịp thời, đầy đủ và toàn diện như vậy đã chứng tỏ sức ảnh hưởng, giá trị lớn của hoạt động chất vấn nói riêng, công tác giám sát nói chung, đối với các vấn đề kinh tế - xã hội.
GS.TS Anh hùng lao động Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội Tp.Hà Nội
Về hoạt động giám sát chuyên đề, đến thời điểm này, các chuyên đề giám sát của Quốc hội, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong năm 2022 đều đã cơ bản hoàn thành, đem lại hiệu ứng, kết quả tích cực ngay từ khi mới bắt đầu triển khai. Đây cũng là hoạt động được Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, các Phó Chủ tịch Quốc hội đặc biệt quan tâm, chỉ đạo sâu sát và quyết liệt, đồng thời cũng cho thấy nhiều thay đổi mạnh mẽ. Trong quá trình giám sát, các Đoàn giám sát chuyên đề này đã huy động được sự nhập cuộc tích cực của các Đoàn ĐBQH, Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành; phối hợp chặt chẽ với Chính phủ và các Bộ, ngành hữu quan; tận dụng tối đa, có hiệu quả các kết quả, kết luận thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; huy động sự phối hợp tham gia giám sát của các nhà chuyên môn, các chuyên gia, nhà quản lý, nhà nghiên cứu, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh, các tổ chức chính trị, xã hội…
Một trong những điều tôi tâm đắc là hiệu ứng tích cực đã lan tỏa mạnh ngay trong quá trình giám sát. Tại cuộc làm việc của Đoàn giám sát với Bộ Y tế về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, cá nhân tôi cùng các đại biểu Quốc hội đã lên tiếng về 2 dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức tại Hà Nam đang chậm tiến độ kéo dài. Đoàn Giám sát đã yêu cầu các cơ quan chức năng phân tích kỹ nguyên nhân, rút ra bài học, giải pháp cho 2 dự án này. Sau cuộc làm việc này, Bộ Y tế đã có nhiều chỉ đạo cụ thể đối với 2 dự án. Đặc biệt, ngày 18/9 vừa qua, đích thân Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đến tận nơi để khảo sát thực tế, kiểm tra thực địa, làm việc với Bộ Y tế, các bộ, ngành và tỉnh Hà Nam về 2 dự án này. Còn quá sớm để nói về kết quả xử lý và những chuyển biến trong tổ chức thực hiện, tuy nhiên, tinh thần cầu thị, tích cực lắng nghe, phối hợp chặt chẽ của Chính phủ, các bộ ngành trong công tác giám sát của Quốc hội sẽ giúp công tác này ngày càng thực chất hơn, mang đến hiệu quả tốt hơn nữa.
Phóng viên: Quốc hội khóa XV có nhiều đổi mới mạnh mẽ trong cách thức tổ chức hoạt động, không ngừng nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác giám sát. Tinh thần đổi mới này được thể hiện thế nào trong chương trình giám sát của Quốc hội năm 2023, thưa đại biểu?
GS.TS Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội Tp.Hà Nội: Tại kỳ họp thứ Nhất của Quốc hội Khóa XV, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: “Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát, nhất là giám sát chuyên đề, hoạt động chất vấn, phát huy dân chủ, tăng tính tranh luận, phân tích sâu, làm rõ những thành tích, ưu điểm, cũng như những tồn tại, khuyết điểm, tìm ra nguyên nhân, bài học kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp xác đáng, khả thi. Chú trọng giám sát việc thực hiện các kết luận, kiến nghị sau giám sát”. Bám sát chỉ đạo trên, ngay từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, công tác giám sát theo Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức một cách chủ động, nghiêm túc, kết quả những đổi mới đó đã thể hiện rõ nét trong kết quả hoạt động giám sát của Quốc hội trong năm 2022.
Năm 2023 tới đây, tiếp nối tinh thần đổi mới đó, các hoạt động giám sát của Quốc hội sẽ tiếp tục cải thiện dựa trên kế thừa những kinh nghiệm sẵn có, tổng kết, đúc rút từ thực tiễn hoạt động. Một trong những trọng tâm của hoạt động giám sát trong năm tới là 4 chuyên đề giám sát với những vấn đề nóng bỏng, cấp thiết, ảnh hưởng lớn tới đời sống người dân, tình hình kinh tế - xã hội. Cụ thể, Quốc hội sẽ giám sát hai chuyên đề: “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng”; “Việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030”. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ giám sát 02 chuyên đề: “Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông”; “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021”. Đây đều là những nội dung rất lớn, quan trọng, trúng, đúng, được cử tri và Nhân dân rất quan tâm.
Đặc biệt, trong năm 2023 tới đây, tại Kỳ họp thứ 6 vào tháng 10, Quốc hội sẽ tiến hành hoạt động lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn, gồm: Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Phó chủ tịch nước, Phó chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Thường vụ Quốc hội, Tổng kiểm toán Nhà nước, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ. Tại cuộc bỏ phiếu tín nhiệm này, các vị đại biểu Quốc hội trên cơ sở xem xét, đánh giá khách quan, toàn diện về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của những người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn để cho ý kiến công tâm, khách quan tại kỳ họp.
Bên cạnh các hoạt động nổi bật này, Quốc hội vẫn sẽ tiếp tục tiến hành các hoạt động chất vấn tại các Kỳ họp, Phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội; xem xét các báo cáo; giám sát ban hành văn bản quy phạm pháp luật; giám sát việc giải quyết kiến nghị, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo… Cá nhân tôi hy vọng rằng, cơ chế phối hợp giữa Quốc hội với các tổ chức đảng, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội trong hoạt động giám sát đã được xây dựng trong thời gian qua sẽ càng hoàn thiện hơn nữa trong năm hoạt động này, qua đó phát huy vai trò giám sát của mỗi cơ quan, cùng tạo sức cộng hưởng thúc đẩy, nâng cao chất lượng, hiệu quả giám sát.
Phóng viên: Đúng như đại biểu nhận định, công tác giám sát của Quốc hội đã huy động được sự nhập cuộc tích cực của các Đoàn ĐBQH, Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành, Chính phủ, các bộ ngành có liên quan. Đại biểu có chia sẻ gì về sự nhập cuộc của Đoàn ĐBQH, Hội đồng nhân dân Tp.Hà Nội đối với công tác giám sát của Quốc hội?
GS.TS Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội Tp.Hà Nội: Trong năm vừa qua, Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội đã tích cực, chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan, đảm bảo thực hiện đúng kế hoạch, đúng tiến độ giám sát và chất lượng báo cáo kết quả giám sát theo quy định. Cụ thể, Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội đã phối hợp triển khai 04 Đoàn giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội, 05 đoàn giám sát của các Ủy ban của Quốc hội, trong đó có nhiều nội dung lớn, phức tạp, quan trọng. Bên cạnh đó, Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội chủ động tổ chức 01 đoàn khảo sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về dân chủ ở cơ sở giai đoạn 2016-2021”. Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội đã thể hiện tinh thần trách nhiệm, tham gia đầy đủ và đóng góp nhiều ý kiến tại các cuộc giám sát. Những nội dung giám sát chuyên đề được thực hiện đồng bộ trên nhiều lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, các vấn đề an sinh được cử tri quan tâm. Bên cạnh đó, trong năm 2022, Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội đã phối hợp tổ chức các đoàn giám sát chuyên đề của các Ủy ban của Quốc hội về giám sát tại thành phố Hà Nội như Ủy ban Xã hội, Ủy ban Tư pháp, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục. Đồng thời, Đoàn ĐBQH Thành phố tham gia tích cực cùng các đoàn khảo sát do các Tổ giúp việc cho Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về khảo sát tại thành phố Hà Nội trước khi tổ chức làm việc chính thức với Thành phố.
Với cá nhân tôi, một trong những quyết tâm lớn tự đặt ra cho mình là giải quyết vấn đề rác thải đô thị, cụ thể là các vấn đề xoay quanh khu liên hiệp xử lý chất thải Nam Sơn. Trong thời gian qua, Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội đã phối hợp chặt chẽ cùng Hội đồng nhân dân, Ủy ban Nhân dân Tp.Hà Nội, tổ chức các đoàn công tác thực địa về các địa phương, giám sát chặt chẽ với các biên bản làm việc cụ thể, đưa ra yêu cầu, đề nghị rõ ràng. Nhờ sự đốc thúc và giám sát liên tục, ngày 25/7 vừa qua, Nhà máy Điện rác Sóc Sơn, đặt tại Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn, huyện Sóc Sơn, đã chính thức hòa lưới điện quốc gia. Với tôi, đây là một thành công đáng tự hào, không chỉ trong việc giải quyết vấn đề xử lý rác thải, tăng nguồn cung năng lượng, mà còn là minh chứng cho việc phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan dân cử là Quốc hội, Hội đồng nhân dân với Ủy ban nhân dân và các cơ quan hữu quan. Chính qua quá trình giám sát, Quốc hội đã nhập cuộc chủ động và tạo nên những thay đổi lớn lao, dài hạn, đem lại lợi ích thiết thực cho người dân.
Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội tích cực tham gia, phối hợp trong các hoạt động giám sát của Quốc hội
Về triển khai Chương trình giám sát năm 2023, cá nhân tôi nhất trí cao với các nội dung chương trình giám sát theo Nghị quyết số 47/2022/QH15 của Quốc hội năm 2023 và Nghị quyết số 23/2022/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Những nội dung giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2023 đều là những nội dung rất lớn, quan trọng, trúng, đúng, được cử tri và Nhân dân rất quan tâm. Tôi tin tưởng rằng, Đoàn ĐBQH Thành phố Hà Nội sẽ triển khai nghiêm túc, trách nhiệm các nội dung giám sát theo Kế hoạch của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đảm bảo khoa học, chất lượng, hiệu quả và đúng các quy định.
Để tăng cường phối hợp, đảm bảo hiệu quả công tác giám sát trong năm tới, tôi cho rằng cần tiếp tục tăng cường các hoạt động giám sát, nội dung tập trung vào một số lĩnh vực: công tác quy hoạch, công tác quản lý đất đai; các chính sách khuyến khích thu hút đầu tư; các chính sách an sinh xã hội, đặc biệt là các đối tượng bị ảnh hưởng nghiêm trọng vì dịch bệnh Covid-19; công tác giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo của công dân và việc thực hiện các kết luận giám sát nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quả giám sát của Quốc hội và HĐND các cấp.
Bên cạnh đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến nội dung Nghị quyết số 334/2017/UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về quy chế tổ chức thực hiện một số hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội từng bước cụ thể hóa địa vị pháp lý của Đoàn giám sát, khảo sát trong thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của Đoàn giám sát.
Cùng với đó, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp. Việc ứng dụng công nghệ sẽ tạo được hiệu quả cao trong việc theo dõi, đôn đốc, giám sát kết quả thực hiện các kiến nghị, kết luận sau giám sát, công tác giải quyết kiến nghị cử tri, giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo của công dân.
Tôi cho rằng, một khâu quan trọng trong việc tiến hành giám sát là phải đưa ra kết luận, và kết luận đó phải được triển khai thành các hoạt động cụ thể, được kiểm tra, giám sát kết quả kỹ càng, đảm bảo hiệu quả tích cực trong thực tế. Chính vì vậy, công tác hậu giám sát, hậu chất vấn là rất quan trọng. Lâu nay, các công tác này còn chưa được coi trọng đúng mức. Tôi cho rằng, để công tác giám sát đạt được hiệu quả thực chất, kết luận của giám sát cần nêu rõ các giải pháp cụ thể, các nhiệm vụ chủ yếu và định mức thời gian hoàn thành. Sau giám sát, cần tiếp tục rà soát, đánh giá lại hoạt động của cơ quan bị giám sát, qua đó đánh giá đúng chuyển biến sau giám sát, đảm bảo kết luận giám sát được tiếp thu đầy đủ, toàn diện, đạt được hiệu quả như mục tiêu giám sát đề ra ban đầu.
Với kinh nghiệm tổ chức thực hiện giám sát phong phú của Quốc hội, cùng tinh thần cầu thị, liên tục tổng kết rút kinh nghiệm, tích cực đổi mới, chủ động lắng nghe, tôi tin tưởng công tác giám sát của Quốc hội sẽ còn đạt được nhiều kết quả tích cực hơn nữa trong thời gian tới, tạo sức bật cho tình hình kinh tế - xã hội của đất nước.
Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn đại biểu!
