Tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội đã nghe báo cáo kết quả thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, tiếp tục giao Chính phủ triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất 2% cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh theo Nghị quyết số 43/2022/QH15.
Về Sử dụng số vốn từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2021 còn dư sau khi thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép bổ sung đối tượng vào Nghị quyết số 43/2022/QH15 và bố trí số vốn gần 3.000 tỷ đồng còn dư sau khi thực hiện chính sách nêu trên cho 05 dự án thuộc ngành y tế.
Đồng thời, Chính phủ kiến nghị cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư phát triển của Chương trình đến hết năm 2024. Giao Chính phủ rà soát, xác định rõ số vốn cần kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân của từng dự án, trên cơ sở đó báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Tăng cường truyền thông chính sách về Nghị quyết số 43/2022/QH15.
Chia sẻ trước phiên thảo luận, một số đại biểu Quốc hội đánh giá cao những nỗ lực và sự chỉ đạo quyết liệt, tích cực, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, vai trò đầu mối của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng như sự tham gia vào cuộc của các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương có liên quan, UBND các tỉnh, thành phố, đã ban hành đầy đủ 17/17 văn bản theo thẩm quyền để cụ thể hóa các chính sách theo yêu cầu tại Nghị quyết số 43/2022/QH15, tổ chức phối hợp, thực hiện và hoàn thành khối lượng lớn công việc, cơ bản đáp ứng yêu cầu.
Đại biểu Lê Minh Nam – Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang cho rằng, Nghị quyết số 43/2022/QH15 rất đặc biệt và với mục tiêu giúp phục hồi, phát triển nhanh các hoạt động sản xuất kinh doanh, thúc đẩy động lực tăng trưởng, ưu tiên một số ngành, lĩnh vực quan trọng, phấn đấu đạt mục tiêu kế hoạch của giai đoạn 2021 - 2025, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, hỗ trợ cho các doanh nghiệp...
Từ cơ chế đặc biệt đó đã tạo ra những hiệu ứng rất đặc biệt, mang lại kết quả rất tích cực về kinh tế, về xã hội, về phòng, chống dịch trong thời gian vừa qua. Nhưng theo đại biểu cũng cần nhìn nhận lại, đánh giá một số những kết quả thực hiện để đánh giá khách quan, hiệu quả của chính sách; rút ra những bài học để hiệu chỉnh chính sách hoặc có phương án thực hiện phù hợp.
Đại biểu Lê Minh Nam – Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang
Đại biểu Lê Minh Nam đề nghị thời gian tới Chính phủ cần lưu tâm đến một số vấn đề liên quan đến chậm giải ngân vốn đầu tư phát triển, trong đó, Nghị quyết số 43/2022/QH15 cũng yêu cầu hoàn thành giải ngân trong năm 2022 và năm 2023, việc này đồng nghĩa với việc phải đảm bảo được khâu chuẩn bị đầu tư phải thực hiện thật tốt về tính đến khả thi, đảm bảo điều kiện để thực hiện. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai có nhiều vướng mắc, vấn đề này cũng đã được Chính phủ chỉ ra do khâu đánh giá, dự báo, chuẩn bị và khâu triển khai chưa được đạt được hiệu quả. Những tồn tại này cũng cần thiết nghiên cứu kỹ lưỡng để có giải pháp khắc phục trong thời gian sắp tới.
Liên quan đến chính sách giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng từ 10% xuống 8%, đại biểu Lê Minh Nam cho rằng, không chỉ giảm xuống còn 8%, mà cần giảm 5%. Tuy nhiên, cũng cần đánh giá thật đầy đủ, thật toàn diện, bởi thực tế trong thời gian qua, khi thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15, chỉ áp dụng cho năm 2022 nhưng trong quá trình triển khai thực hiện, việc hấp thụ chính sách chưa đảm bảo. Vì vậy, tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội đã tiếp tục cho phép được triển khai áp dụng tiếp cho đến hết ngày 31/12/2023. Về kiến nghị của Chính phủ cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư phát triển của Chương trình đến hết năm 2024, đại biểu đề nghị phải nghiên cứu, đánh giá tác động một cách đầy đủ, toàn diện.
Đại biểu cũng đề nghị đánh giá đầy đủ và toàn diện đến việc giải ngân gói hỗ trợ lãi suất 2% với giá trị dự kiến là 40.000 tỷ, nếu giải ngân hết sẽ tạo ra nguồn cung tín dụng khoảng 2 triệu tỷ. Nếu doanh nghiệp hấp thụ được sẽ lan tỏa để phát triển được quy mô sản xuất kinh doanh hoặc doanh thu, có tác động rất lớn đến nền kinh tế, giúp việc phục hồi và phát triển tích cực hơn. Tuy vậy, quá trình tổ chức thực hiện thời gian 2 năm vừa qua cũng chỉ đạt 781 tỷ, quy mô tín dụng quá thấp.
Theo đánh giá của Chính phủ, có một số ý kiến vướng mắc do lo ngại về thanh tra, kiểm toán, về vấn đề liên quan đến thủ tục. Nhưng đại biểu Lê Minh Nam cho rằng, cần phải xem xét thật kỹ tại sao chỉ có 29% doanh nghiệp biết đến chính sách này. Trong khi chính sách được công bố rất công khai, rộng rãi trên tất cả các phương tiện thông tin đại chúng và kể cả trong quá trình triển khai các hoạt động, thông tin rất sáng rõ, do vậy đại biểu đề ngh xem lại công tác phổ biến, truyền thông về chính sách trong thời gian tới.
Cũng theo thống kê có tới 56,7% doanh nghiệp gặp khó khăn khi thực hiện các thủ tục tiếp nhận khoản vay. Vì vậy, ngoài việc xem xét lại công tác truyền thông, cũng cần thiết xem xét việc phổ biến các điều kiện, tiêu chí, tiêu chuẩn cũng như khâu đánh giá, nhận định từ ban đầu để xác định nhóm đối tượng được thụ hưởng chính sách.
Đại biểu Đặng Hồng Sỹ - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận
Đại biểu Đặng Hồng Sỹ - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận quan tâm đến chính sách hỗ trợ lãi suất 2% trong gói 40.000 tỷ theo Nghị quyết 43 thông qua các ngân hàng thương mại. Đây là chính sách rất tốt và Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 31 vào tháng 5/2022 nhưng đến tháng 8/2023 mới chỉ giải ngân được 781 tỷ, chưa được 2% so với tổng gói 40.000 tỷ.
Từ thực tế này, đại biểu đề xuất làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền để doanh nghiệp có thông tin tiếp cận với các điều kiện vay vốn, nếu chỉ tuyên truyền chung chung thì hiệu quả hạn chế, vì vậy cần thay đổi phương thức và hình thức tuyên truyền, đảm bảo đúng đối tượng thụ hưởng chính sách. Cùng với đó, cải cách, cải tiến điều kiện cho vay vốn, mặc dù ngay từ đầu năm 2023, Chính phủ đã chỉ đạo vấn đề này nhưng đến thời điểm hiện nay cũng chưa thấy được sửa đổi bổ, sung.
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương xây dựng các cơ chế đặc thù thực hiện Nghị quyết 43/2022/QH15
Đại biểu Vũ Hồng Thanh – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh cũng đồng tình với ý kiến của đại biểu Lê Minh Nam cho rằng, Nghị quyết 43/2022/QH15 chính sách rất đặc biệt, đặc thù trong bối cảnh đặc biệt, bởi chưa bao giờ có gói hỗ trợ về cả về tài khóa, cả về tiền tệ với nguồn vốn tương đương 8% GDP so về giá trị tuyệt đối. Nhiều nội dung trong Nghị quyết này đã đi vào cuộc sống và có tác động rất tích cực.
Về kiến nghị của Chính phủ trình Quốc hội xem xét, tiếp tục giao Chính phủ triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất 2% cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh đại biểu nêu quan điểm vẫn nên tiếp tục thực hiện, vì thời hạn trong Nghị quyết nêu đến ngày 31/12/2023, đến giữa năm 2024 báo cáo Quốc hội sẽ xem xét, đánh giá tổng thể của cả chương trình này.
Về đề nghị của Chính phủ chuyển nguồn vốn còn lại dành cho việc hỗ trợ thuê nhà cho người lao động chuyển sang 5 công trình của Bộ Y tế, đại biểu Vũ Hồng Thanh cho rằng, nếu xem xét thì không đúng quy định hiện hành. Nhưng với quan điểm lĩnh vực y tế là lĩnh vực cấp bách, cần thiết, nâng cao công tác phòng, chống bệnh, chữa bệnh cho người dân, việc chuyển số tiền này sang ngành y tế là phù hợp.
Về tiến độ giải ngân, theo báo cáo của Chính phủ đến thời điểm này mới giải ngân được 29%, còn nhiều công trình, dự án còn dở dang, nếu tiếp tục cho phép kéo dài thời gian lại liên quan đến kỷ luật, kỷ cương về hành chính, về đầu tư công. Vì vậy, Chính phủ cần có giải pháp quyết liệt để tập trung giải ngân và có phương án điều hòa giữa các dự án chương trình của Nghị quyết 43 với chương trình đầu tư công; nếu tiếp tục kéo dài chính sách này chỉ cho phép kéo dài đến năm 2024 để tạo động lực cho các bộ, ngành, địa phương tập trung quyết liệt để giải ngân.
Đại biểu Ma Thị Thúy – Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang
Đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết số 43 của Quốc hội, đại biểu Ma Thị Thúy – Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang ghi nhận sự nỗ lực các bộ, ngành, địa phương tập trung triển khai quyết liệt Nghị quyết số 43. Tuy nhiên, qua theo dõi báo cáo và giám sát thực tế tại địa phương, đại biểu cho rằng sau 2 năm triển khai, một số chính sách có nguồn lực lớn nhưng kết quả thực hiện còn hạn chế.
Về chính sách hỗ trợ đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống y tế cơ sở, y tế dự phòng, trong báo cáo của Chính phủ hiện chưa có báo cáo các số liệu liên quan đến nội dung này. Từ nguồn vốn hỗ trợ này, tỉnh Tuyên Quang đã xây dựng 8 trạm y tế, trung tâm y tế, nhưng trong báo cáo của Chính phủ chưa thống kê và đánh giá đầy đủ đối với việc triển khai; đề nghị Chính phủ báo cáo rõ hơn vì thực tế tại các trung tâm y tế, bệnh viện tại các địa phương đang thiếu thốn về cơ sở vật chất, trang thiết bị.
Đại biểu cũng đồng tình với đề nghị của Chính phủ cho phép kéo dài các chương trình đã triển khai hiệu quả để tránh lãng phí nguồn lực, nhất là các chương trình tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh kinh tế trong nước, khu vực và thế giới đang khó khăn. Ngoài ra, để thực hiện hiệu quả hơn chính sách từ Nghị quyết số 43, đại biểu Ma Thị Thúy đề nghị đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương xây dựng các nghị quyết, cơ chế đặc thù để tháo gỡ khó khăn trong thực hiện chương trình. Đối với chính sách hỗ trợ 2% lãi suất cho doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh, Chính phủ tiếp tục nghiên cứu chuyển thành hỗ trợ trực tiếp và giảm thuế thu nhập cho doanh nghiệp hay thuế giá trị gia tăng, để thúc đẩy phát triển và giảm thiểu những thủ tục xác minh phức tạp.
Đại biểu Nguyễn Thành Trung – Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái cũng đồng tình với kiến nghị của Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép kéo dài thời hạn thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư phát triển của các dự án thuộc chương trình theo Nghị quyết 43. Để giảm áp lực cân đối vốn cho các năm sau, tránh tình trạng dự án dở dang, phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản, đại biểu đề nghị quốc hội cho phép kéo dài thời hạn giải ngân kế hoạch vốn đầu tư phát triển, bố trí cho các dự án đầu tư của chương trình đến hết năm 2024. Đồng thời, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương đẩy nhanh việc thực hiện triển khai, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công của các dự án thuộc chương trình, đảm bảo theo đúng tiến độ đã được Quốc hội xem xét, quyết định điều chỉnh.
