Tín dụng đen, đòi nợ thuê vẫn là nỗi lo
Phát biểu từ điểm cầu Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Yên, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền cho biết, tại Hội nghị tiếp xúc cử tri sau kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Yên đã nhận được nhiều ý kiến của cử tri về tình trạng cho vay tín dụng đen, về sự lộng hành của các nhóm đòi nợ thuê đang ngày càng diễn biến phức tạp. Hoạt động trái luật này không chỉ gây sợ hãi cho một cá nhân, gia đình, dòng họ mà có khi còn gây náo loạn, gây mất an ninh, trật tự cả 1 khu phố, thôn, xóm vào bất kỳ giờ giấc nào trong ngày. Người dân vô cùng bức xúc trước hành động bất chấp của những dịch vụ đòi nợ thuê hiện nay. Các doanh nghiệp này dù được cấp phép kinh doanh nhưng trên thực tế lại hoạt động không lành mạnh. Hành vi và phương thức hoạt động mang tính chất giang hồ. Nhân viên thì có thái độ rất là côn đồ, dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực đối với những người đang rơi vào tình cảnh nợ nần.
Đại biểu Phạm Thị Minh Hiền – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Yên
Đại biểu cho biết thêm, thời gian qua, đã có một số bài viết phản ánh trên báo chí, lên án kiểu đòi nợ theo hình thức xã hội đen, đặt nghi vấn hành động đòi nợ này đã gián tiếp gây ra cái chết của một công dân nghèo tại Thành phố Hồ Chí Minh. Đằng sau cái chết đó là hợp đồng cho vay của một số công ty tài chính. Thậm chí vợ của nạn nhân đã cho biết, băng nhóm đòi nợ đã xuất hiện tại nhà, liên tục lớn tiếng chửi bới, động tay, động chân và đe dọa đánh chết vợ, chồng nạn nhân ngay trước mặt 2 đứa con nhỏ. Theo lời khai của con trai nạn nhân, nhóm này đã liên tục tát vào mặt, chửi bới trong khi nạn nhân chỉ biết cúi đầu khóc lóc, chịu đòn. Thật đau xót và phẫn nộ khi nhóm người đòi nợ đã cố tình để những đứa trẻ phải chứng kiến cảnh cha mẹ mình bị khủng bố tinh thần và hành hung như vậy.
Theo đại biểu Phạm Thị Minh Hiền, không có điều khoản nào cho phép một dịch vụ kinh doanh với hình thức mang tính chất bất nhân, bất lương như thế. Không có pháp luật nào lại bảo hộ cho kiểu kinh doanh làm ăn lãi suất cắt cổ người dân như vậy. Thế nhưng, trước khi dịch vụ này chính thức bị khai tử khi Luật Đầu tư (sửa đổi) có hiệu lực thì sự biến tướng hiện nay của dịch vụ đòi nợ thuê đã cho thấy hiện thực không mấy tốt đẹp. Từ dịch vụ cho vay thông qua các công ty tài chính, trong đó có cả công ty trực thuộc ngân hàng thương mại và lãi suất thậm chí còn cao hơn cả tín dụng đen. Có công ty cho vay tiền mặt, có công ty bán hàng và liên kết với các ngân hàng để cho người tiêu dùng vay tiền mua trả góp với các điều kiện khá đơn giản, đến giai đoạn đòi nợ ngân hàng hay công ty tài chính sẽ ký hợp đồng với dịch vụ thực hiện thu hồi nợ bằng nhiều hình thức khác nhau. Mức độ từ nhẹ đến nặng, từ quấy rối thông qua cuộc gọi, tin nhắn điện thoại cho tới lớn tiếng đe dọa, khủng bố tinh thần cùng với nhiều thủ đoạn, thậm chí là ghép những hình ảnh dung tục gửi đến cho người nhà nhằm bôi nhọ con nợ, làm liên lụy đến gia đình và người thân của con nợ dù họ không có trách nhiệm và nghĩa vụ liên quan.
Tuy nhiên đó chỉ là phần ngọn mà vấn đề thật sự cần được các cơ quan chức năng chú ý, chuyên tâm giải quyết chính là phần gốc là các công ty tài chính đứng sau dịch vụ này.
Tín dụng đen trên môi trường mạng dễ dàng tiếp cận người dân
Một vấn đề khác được đại biểu Phạm Thị Minh Hiền chỉ ra là các dịch vụ tín dụng đen, kinh doanh đa cấp trái luật tiếp cận với người dân thông qua app điện thoại, internet hết sức dễ dàng. Tín dụng đen hay kinh doanh đa cấp đã chủ động gõ cửa từng nhà, đặt dịch vụ vào tay từng người dân bằng hàng trăm app điện thoại không thể kể hết tên với thủ tục, điều kiện cho vay vô cùng đơn giản, với lời mời chào, hứa hẹn đầy nhân ái, tốt đẹp như quăng một chiếc phao cứu người đuối nước để rồi chưa kịp bơi vào bờ thì lại trở thành nạn nhân đuối nước từ chính chiếc phao cứu sinh này. Phần lớn nạn nhân là người dân có điều kiện kinh tế thiếu thốn, khó tiếp cận nguồn vốn vay chính thống từ ngân hàng hoặc người cả tin, mong muốn đổi đời nhanh chóng.
Thực trạng này đã bị dư luận báo chí lên án rất nhiều trong thời gian qua nhưng đến nay vẫn chưa được kiểm soát chặt chẽ, chưa có quy định, chế tài nào để quản lý, xử lý loại hình giao dịch này mà mới chỉ dừng lại ở việc khuyến cáo, cảnh báo người dân phải thận trọng, cảnh giác từ cơ quan chức năng. Để có cơ sở cho cơ quan điều tra vào cuộc, người dân phải làm đơn tố cáo nhưng cái khó của nạn nhân là không biết đơn vị nào cho vay đứng sau, thậm chí là không biết kẻ khủng bố, đe dọa mình là ai, thuộc công ty thu hồi nợ nào nếu sử dụng SIM rác.
Dư luận xã hội, nhiều cử tri đã đặt ra câu hỏi tại sao sự biến tướng chứa đựng nhiều rủi ro về mặt pháp lý từ các dịch vụ tín dụng đen hay app đa cấp này vẫn ngang nhiên diễn ra, vẫn tồn tại trong đời sống xã hội. Phải chăng là do năng lực quản lý của chính quyền, của cơ quan chức năng yếu kém hay vì lý do gì mà nhắm mắt ngó lơ. Một người dân bình thường hiểu biết công nghệ, nhận thức pháp luật còn hạn chế vẫn có thể tiếp cận được các app tín dụng đen dễ dàng, còn cơ quan chức năng với điều kiện, biện pháp nghiệp vụ, các công cụ quản lý hỗ trợ đắc lực lại không thể quản lý và kiểm soát được.
Cử tri cũng đề nghị rằng, những hành vi nguy hiểm này cần phải có sự vào cuộc quyết liệt, xử lý mạnh mẽ từ các cơ quan bảo vệ pháp luật và Quốc hội phải tham gia giám sát. Các hiện tượng, hành vi có dấu hiệu lừa đảo, cưỡng đoạt tài sản đang dần bộc lộ rõ bộ mặt thật từ dịch vụ đen thời gian qua, thay vì chờ dân tố cáo, nếu cơ quan chức năng thật sự vào cuộc vẫn có đủ cơ sở pháp lý để làm rõ trách nhiệm, thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự với các tội danh liên quan.
Từ thực tiễn trên, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền kiến nghị các cơ quan chức năng quản lý nhà nước, cần tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, nhận diện các phương thức, thủ đoạn của các tín dụng đen, nhằm cảnh tỉnh người dân phải hết sức tỉnh táo khi tiếp cận với những dịch vụ cho vay một cách quá dễ dàng như hiện nay.
Cùng với đó, nếu để loại hình này tồn tại kéo dài và công tác điều tra, xử lý quá chậm trễ càng khiến cho lòng tin của người dân suy giảm, tạo sự nghi ngờ trong dư luận xã hội về sự tiếp tay, bao che của tập đoàn tài chính này hay thế lực ngầm nào khác chống lưng. Do đó, cần dùng pháp luật để điều chỉnh./.
