Đại biểu Nguyễn Phương Thuỷ - Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội
Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Phương Thuỷ - Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội đánh giá cao kết quả chỉ đạo của lãnh đạo, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng như nỗ lực làm việc của Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội và các cơ quan, tổ chức có liên quan trong một khoảng thời gian rất ngắn, chỉ hơn 5 tháng đã hoàn thành khối lượng công việc rất lớn với tinh thần trách nhiệm cao, đã tiến hành rà soát một cách tổng thể việc thực hiện chính sách, pháp luật quy hoạch từ cấp Trung ương cho đến từng địa phương.
Đồng thời xây dựng được hệ thống báo cáo rất cụ thể, chi tiết về kết quả giám sát, trong đó đã chỉ ra nhiều vấn đề còn bất cập, hạn chế đang là điểm nghẽn làm ảnh hưởng trực tiếp đến công tác lập, phê duyệt hệ thống quy hoạch quốc gia và tổ chức thực hiện các quy hoạch đã có. Trách nhiệm nhiệm của các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc Luật Quy hoạch chậm đi vào cuộc sống và việc để xảy ra chậm trễ trong quá trình lập, thẩm định và quyết định phê duyệt quy hoạch thời gian qua. Quan trọng hơn, trên cơ sở kết quả giám sát, Đoàn giám sát đã chỉ ra được một loạt các kiến nghị, giải pháp cụ thể có giá trị thực tiễn cao nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong công tác quy hoạch, đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch thời kỳ 2021-2030 cũng như cho việc tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật trong lĩnh vực này.
Đại biểu cũng bày tỏ nhất trí với nhiều nội dung nhận xét, đánh giá được nêu trong báo cáo kết quả giám sát. Tuy nhiên, đối với phần nhận định về tồn tại, hạn chế, đại biểu Nguyễn Phương Thuỷ cho rằng cần phân tích, đánh giá xác định rõ hơn đâu là những hạn chế, bất cập, có tính thời điểm, bởi đây là lần đầu tiên thực hiện việc lập quy hoạch cho phương pháp tích hợp có sự phối hợp đa ngành và đâu là điểm hạn chế, bất cập, chưa phù hợp sẽ có tác động ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng, hiệu quả của công tác lập, quyết định, tổ chức thực hiện quy hoạch để có giải pháp phù hợp, đặc biệt là đối với việc sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về quy hoạch.
Do đó, đại biểu Nguyễn Phương Thuỷ cũng bày tỏ tán thành với việc đề nghị Quốc hội cho phép Chính phủ, các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia lập quy hoạch được thực hiện ngay một số giải pháp cần thiết có thể khác với quyết định của luật để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ và bảo đảm chất lượng công tác quy hoạch nhằm đáp ứng các yêu cầu của công tác quy hoạch trong thời điểm hiện tại.
Khi đã hình thành được hệ thống quy hoạch mới từ quy hoạch tổng thể quốc gia cho đến quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn thì sẽ xem xét, đánh giá một cách toàn diện để có những điều chỉnh cần thiết trong Luật Quy hoạch nhằm bảo đảm tính phù hợp, nâng cao hiệu quả của công tác này. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng việc xây dựng và phê duyệt quy hoạch tổng thể đơn vị hành chính quốc gia và từng địa phương là vấn đề còn thiếu sót trong quy định của pháp luật về công tác quy hoạch cần có sự bổ khuyết kịp thời nhưng chưa được nhắc đến trong báo cáo kết quả giám sát cũng như trong dự thảo nghị quyết của Quốc hội.
Theo đại biểu, quy hoạch có ý nghĩa hết sức quan trọng, thể hiện tầm nhìn chiến lược dựa trên cơ sở tính toán khoa học, hợp lý nhằm sử dụng có hiệu quả các yếu tố tự nhiên, kinh tế xã hội, các điều kiện về nguồn lực làm cơ sở cho việc xây dựng và thực hiện kế hoạch phát triển trung hạn và ngắn hạn. Đa phần các nội dung quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế xã hội hiện nay nước ta đều gắn trên địa bàn của các đơn vị hành chính. Tuy nhiên, lại chưa có quy hoạch tổng thể đơn vị hành chính cấp quốc gia và từng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cũng chưa có quy hoạch về đơn vị hành chính lãnh thổ thuộc địa phương để làm định hướng cho việc sắp xếp các không gian phát triển, tập trung các nguồn lực đầu tư, nâng cao năng lực quản lý nhà nước, quản lý xã hội.
Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 24/12/2018 về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã đã đặt ra yêu cầu về xây dựng và phê duyệt Quy hoạch tổng thể đơn vị hành chính quốc gia và từng địa phương phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế xã hội. Gần đây, Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24/01/2022 về Quy hoạch xây dựng, phát triển, quản lý và phát triển bền vững hệ thống đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2015 tiếp tục nhấn mạnh nội dung này và giao Ban Cán sự Đảng Chính phủ nhiệm vụ xây dựng và triển khai thực hiện Quy hoạch tổng thể đơn vị hành chính các cấp giai đoạn đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045.
Đối chiếu với quy định của pháp luật về quy hoạch và việc triển khai thực hiện công tác quy hoạch của các cấp thời gian qua, đại biểu Nguyễn Phương Thuỷ nêu rõ hiện nay vẫn chưa có quy hoạch về đơn vị hành chính, nội dung này cũng chưa được thể hiện tích hợp trong quy hoạch tổng thể quốc gia hay trong các quy hoạch cấp tỉnh.
Tham gia thực hiện nội dung giám sát chuyên đề của Ủy ban Thường vụ về việc thực hiện Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019-2021, đại biểu Nguyễn Phương Thuỷ chỉ ra rằng, một số địa phương thực hiện việc sắp xếp các đơn vị hành chính chủ yếu nhằm vào các đơn vị chưa bảo đảm đủ 50% tiêu chuẩn cả về dân số và diện tích tự nhiên theo yêu cầu của Trung ương mà chưa tính hết các yếu tố về yêu cầu phát triển các quy hoạch đã có, nhất là quy hoạch đô thị.
Do đó, việc sắp xếp hợp nhất hay điều chỉnh địa giới các đơn vị hành chính còn tương đối bị động, nhiều nơi mới thực hiện lắp ghép một cách cơ học, chưa có định hướng phát triển chung cho đơn vị mới thành lập. Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính có nhiều nội dung quy hoạch trước đây bị phá vỡ hoặc phải điều chỉnh nhiều. Nhiều công trình, trụ sở vừa được xây dựng, nâng cấp nay lại để không gây lãng phí. Tuy nhiên, bên cạnh đó, ở địa phương khác khi thực hiện việc sắp xếp các đơn vị hành chính lại được cấp ủy, chính quyền hết sức quan tâm và coi đây là một khâu đột phá quan trọng, không chỉ đơn thuần nhằm mục tiêu tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế mà còn xác định đây là một cơ hội hết sức thuận lợi để sắp xếp, tổ chức lại không gian phát triển của địa phương, mang lại những vận hội phát triển mới.
Việc nhập, điều chỉnh địa giới các đơn vị hành chính đã được cấp ủy đưa vào nghị quyết, kế hoạch từ rất sớm, thể hiện tầm nhìn dài hạn, có tính quy hoạch, định hướng cao. Bởi vậy, một số địa phương không chỉ sắp xếp lại các đơn vị chưa đủ tiêu chuẩn theo quy định mà còn chủ động thực hiện sắp xếp cả đối với những đơn vị hành chính thuộc diện khuyến khích gắn với việc thực hiện chiến lược quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội của địa phương, và kết quả thực hiện cho đến thời điểm này hết sức khả quan.
Do đó, đại biểu Nguyễn Phương Thuỷ - Đoàn đại biểu Quốc hội Tp.Hà Nội đề nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm, bổ sung nội dung xây dựng và phê duyệt quy hoạch tổng thể đơn vị hành chính quốc gia, quy hoạch đơn vị hành chính của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương vào hệ thống quy hoạch quốc gia hoặc bổ sung nội dung quy hoạch này thành một nội dung tích hợp trong quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch cấp tỉnh để làm cơ sở định hướng cho việc sắp xếp, bố trí không gian phát triển, bảo đảm hiệu quả đầu tư và khai thác, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tổ chức bộ máy quản lý hành chính các cấp, trực tiếp làm cơ sở cho việc tiếp tục thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính trong giai đoạn 2022-2030 trên phạm vi cả nước đúng với tinh thần quy hoạch phải đi trước một bước./.
