Đại biểu Lê Thị Thanh Xuân, Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk
Đặt câu hỏi đối với Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên, từ điểm cầu Đắk Lắk, đại biểu Lê Thị Thanh Xuân cho biết, tình trạng buôn lậu, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc còn rất sôi động, cho thấy công tác quản lý thị trường, đấu tranh, phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại còn nhiều khó khăn, phức tạp. “Bộ Công Thương có giải pháp gì để công tác quản lý thị trường, phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại tốt hơn, nhất là thương mại điện tử”, đại biểu chất vấn.
Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thừa nhận hiện nay tình trạng buôn lậu, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn diễn ra phổ biến. Về nguyên nhân của tình trạng này, Bộ trưởng cho biết, do chính lợi nhuận mà hàng lậu mang lại. Bên cạnh đó, nhu cầu sử dụng hàng hóa của người dân ngày càng cao, nhưng nền sản xuất của nước ta còn mất cân đối, chất lượng sản phẩm chưa đáp ứng yêu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng. Trong khi đó, tâm lý sính hàng hóa ngoại, nhu cầu tiêu dùng của xã hội ngày càng có sự thay đổi, yêu cầu của người tiêu dùng tăng cả về số lượng và chất lượng, cũng như hình thức, mẫu mã của sản phẩm hàng hóa. Xuất phát từ nhu cầu đó, hàng hóa do nước ngoài sản xuất có xu hướng cạnh tranh và tìm cách xâm nhập vào thị trường nước ta bằng con đường buôn lậu. Đáng chú ý, công tác xử lý chưa triệt để, hiệu quả do phương thức hoạt động, thủ đoạn vi phạm của các đối tượng rất tinh vi.
Bộ trưởng nhấn mạnh thời gian qua, Bộ Công Thương đã chỉ đạo các lực lượng tiến hành thanh tra toàn diện, chuyên đề, mở các đợt tấn công triệt phá các đường dây, ổ nhóm vi phạm, kết quả, thu giữ, xử lý được khá lớn. Bên cạnh đó, Bộ cũng chỉ đạo đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình kiểm tra, giám sát, thực thi nhiệm vụ. Bên cạnh đó, siết chặt kỷ cương, kỷ luật đối với cán bộ, nhất là đối với những cán bộ thị trường hoạt động trực tiếp tại các địa bàn.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn
Thời gian tới, Bộ Công Thương, Tổng cục Quản lý thị trường khẩn trương, nghiêm túc chấp hành các chỉ đạo của Chính phủ và phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng, nhất là phát huy vai trò là lực lượng chủ công trong Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, các tỉnh, thành phố, phối hợp với lực lượng Công an, biên phòng…, nâng cao hiệu quả phòng, chống buôn lậu.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, Bộ Công Thương sẽ xây dựng, triển khai đồng bộ các phương án, chuyên đề tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường. Đặc biệt, sẽ triển khai phối hợp với biên phòng, hải quan tăng cường kiểm tra giám sát hoạt động buôn lậu. "Quan điểm của Bộ là kiên quyết xử lý đối với những cá nhân vi phạm. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương công vụ bằng việc thanh tra, kiểm tra công vụ thường xuyên, gắn trách nhiệm cho người đứng đầu. Nếu người đứng đầu vi phạm sẽ bị xử lý, đầu tiên là tạm đình chỉ, hoặc luân chuyển công tác,…" Bộ trưởng nhấn mạnh.
Ngoài ra, thời gian tới Bộ Công thương sẽ làm tốt hơn công tác tuyên truyền, giáo dục chính sách pháp luật, làm tốt hơn công tác phổ biến, mở rộng mặt trận để người dân tham gia giám sát, giúp đỡ lực lượng chức năng.
Cũng liên quan đến công tác quản lý thị trường của Bộ Công Thương, đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long nêu vấn đề, chủ trương tổ chức bộ máy quản lý thị trường thực hiện theo mô hình quản lý ngành dọc đã khẳng định tính đúng đắn, phù hợp và đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội rất lớn, nhưng cũng bộc lộ một số bất cập. “Bộ trưởng có phát hiện ra những vướng mắc, chồng chéo trong thực thi chức năng, nhiệm vụ của lực lượng quản lý thị trường, nhất là trong công tác chỉ đạo, điều hành, trong công tác phối hợp thanh tra của ngành, liên ngành ở các địa phương hay không? Nếu có thì Bộ trưởng sẽ làm gì để nhanh chóng xây dựng lực lượng quản lý thị trường chuyên nghiệp, hiện đại, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.”, đại biểu nêu câu hỏi.
Đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long
Về nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, lực lượng quản lý thị trường mới được tổ chức theo mô hình dọc. Về mô hình này, chúng ta đều thấy trong đề án được Chính phủ thông qua Nghị định 98, quản lý thị trường là một hoạt động diễn ra trong phạm vi của một đất nước và thị trường không có biên giới, cho nên lực lượng quản lý thị trường nếu như dừng lại ở từng địa phương, chỉ trực thuộc Sở Công thương thì cũng giống như hoạt động thanh tra của ngành công thương ở địa phương. Để xử lý được những vụ việc buôn lậu, gian lận thương mại, hàng gian, hàng giả thì hoạt động kiểm tra, kiểm soát và xử lý phải liên thông. Như vậy, không còn là biên giới các huyện, xã, tỉnh với nhau mà cùng một lực lượng, chỉ là những đơn vị cơ sở, trao đổi và phối hợp với nhau để xử lý cho tốt.
Tuy nhiên, 3 năm qua, thời gian chuyển từ Chi cục trở thành Cục, chuyển từ trực thuộc Sở Công Thương về trực thuộc Tổng cục thuộc Bộ Công Thương. Trong cùng thời gian đó vừa phải ổn định tổ chức, bộ máy, nhất là nhân sự từ các địa phương, cho nên khi về tổng cục trực thuộc Bộ rất mất thời gian trong việc đánh giá, sắp xếp, quản lý. Trong lúc thời điểm đó cũng là thời điểm phải gia tăng các hoạt động kiểm tra, kiểm soát, xử lý hay nói khác nhiệm vụ chính trị vẫn như thế, thậm chí còn tăng hơn, cho nên cũng xảy ra một vài vụ việc hạn chế.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, trong thời gian vừa qua, Bộ đã chỉ đạo tổng cục làm việc với toàn hệ thống và đưa ra những cơ chế quản lý, giám sát rất chặt chẽ, đưa ra những quy tắc ứng xử, những quy định và những chế tài xử lý khi vi phạm, đặc biệt là gắn trách nhiệm cho người đứng đầu và tập thể lãnh đạo.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng cho biết Bộ Công Thương tiếp tục đưa ra quy định để lực lượng quản lý thị trường thực hiện một cách nghiêm túc."Đề nghị đại biểu và cử tri, nhân dân giám sát, phát hiện những đơn vị nào xảy ra vi phạm nào mà người đứng đầu quản lý thị trường đó không thực thi được, như cây xăng nào đóng cửa không lý do, găm hàng mà không bị lập biên bản, không bị xử lý thì dứt khoát Bộ Công Thương sẽ xử lý," Bộ trưởng lưu ý.
Bộ trưởng nêu rõ, quản lý thị trường mặc dù quản lý theo mô hình ngành dọc hay địa phương, muốn hoạt động hiệu quả hay không trước hết phải đảm bảo sự lãnh đạo của cấp ủy chính quyền địa phương và phải được sự ủng hộ giúp đỡ của nhân dân. "Bộ Công Thương đã chủ động yêu cầu Tổng cục Quản lý thị trường phải tuân thủ sự chỉ đạo, lãnh đạo của cấp ủy chính quyền, tranh thủ sự lãnh đạo chỉ đạo, phối hợp các cơ quan chức năng địa phương và của nhân dân," Bộ trưởng Bộ Công thương khẳng định./.