DỰ ÁN LUẬT BẢO HIỂM XÃ HỘI (SỬA ĐỔI): CẦN DỰ LIỆU CÁC TÌNH HUỐNG PHÁT SINH TRONG QUÁ TRÌNH TRIỂN KHAI CHÍNH SÁCH
Trước đó tại phiên làm việc toàn thể hội trường, các đại biểu đã nghe Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) và Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).
Thảo luận tại Tổ 04 gồm các Đoàn ĐBQH các tỉnh/thành phố: Hải Phòng, Bà Rịa – Vũng Tàu, Lai Châu và Thừa Thiên – Huế
Thảo luận tại Tổ 04, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Nguyễn Thị Yến nêu rõ bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, liên quan rộng lớn đến đông đảo người dân và người lao động. Luật BHXH năm 2014 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2016. Qua hơn 5 năm thi hành, Luật đã đi vào cuộc sống, khẳng định tính đúng đắn của chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội theo nguyên tắc đóng - hưởng, đáp ứng nguyện vọng của đông đảo người lao động, bảo đảm an sinh xã hội và hội nhập quốc tế.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, quá trình thực hiện Luật BHXH năm 2014 đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế, bất cập. Diện bao phủ đối tượng tham gia và thụ hưởng bảo hiểm xã hội trên thực tế còn thấp so với tiềm năng (mới đạt khoảng 37,2% với với 17.308 triệu người tham gia). Tính tuân thủ pháp luật về BHXH còn chưa cao. Tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH diễn ra ở nhiều doanh nghiệp, nhiều địa phương. Chính sách BHXH tự nguyện chưa thật sự hấp dẫn người dân tham gia. Một số quy định không còn phù hợp với bối cảnh, điều kiện thực tiễn hiện nay như điều kiện hưởng BHXH một lần còn khá dễ dàng, Quỹ hưu tri và tử tuấ khó đảm bảo cân đối trong dài hạn, vướng mắc trong thanh quyết toán bảo hiểm y tế.
Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Nguyễn Thị Yến phát biểu
Do đó, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu thống nhất việc Quốc hội xem xét, cho ý kiến về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) là yêu cầu cấp thiết, phù hợp với đòi hỏi bức thiết từ thực tiễn.
Một trong những nội dung của dự án Luật BHXH được nhiều đại biểu quan tâm là việc chậm đóng và trốn đóng BHXH bắt buộc. Các đại biểu nhấn mạnh sửa Luật cần có các quy định nhằm giảm tối thiểu tình trạng người sử dụng lao động trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng tiền đóng BHXH của người lao động. Đề nghị Ban soạn thảo có quy định chặt chẽ chế tài xử lý, cần mạnh hơn nữa và ngăn chặn ngay từ đầu; tăng cường các biện pháp về thanh tra, kiểm tra, xử lý các vi phạm theo dự thảo Luật đưa ra. Đồng thời, đề nghị có thêm các quy định để định rõ các vai trò, trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan thực hiện các chính sách BHXH nếu để tình trạng trốn đóng, chậm đóng BHXH bắt buộc gia tăng.
Đại biểu Nguyễn Thanh Hải – Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên - Huế phát biểu
Đại biểu Nguyễn Thanh Hải – Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết thực tế, đóng BHXH chiếm đến 20-25% chi phí của doanh nghiệp nên nhiều doanh nghiệp lách luật để né đống BHXH bằng nhiều cách. Đã có quy định chế tài hình sự đối với hành vi trốn đóng BHXH nhưng thời gian qua xử lý trách nhiệm hình sự là rất ít, chủ yếu xử lý pháp nhân mà chưa có cá nhân bị xử lý.
Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Nguyễn Thị Phúc cho biết dự thảo Luật mới đề cập đến doanh nghiệp, người lao động, các tổ chức chính trị xã hội tham gia bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người lao động mà chưa đặt ra vấn đề về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước. Do đó cần lượng hóa vai trò, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thực hiện chính sách BHXH để giảm tình trạng trốn đóng, chậm đóng BHXH, không thể để gia tăng theo tốc độ, số lượng ngày càng có dấu hiệu gia tăng như thời gian qua.
Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Nguyễn Thị Phúc
Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Nguyễn Thị Phúc chỉ rõ khoản 2 Điều 37 của dự thảo Luật có quy định: “Cơ quan có thẩm quyền quyết định ngừng sử dụng hóa đơn đối với người sử dụng lao động chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội từ 06 tháng trở lên, đã áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính mà vẫn không đóng hoặc đóng không đủ số tiền bảo hiểm xã hội bắt buộc phải đóng”. Song đại biểu cho rằng với tình trạng hiện nay hành vi trốn đóng 6 tháng trở lại phải áp dụng quy định về hình sự. Việc áp dụng biện pháp “ngừng sử dụng hóa” là chưa bảo đảm tính răn đe; đồng thời nếu quy định biện pháp này cần rà soát để bảo đảm tính thống nhất với các luật liên quan như Luật Đầu tư…
Đại biểu Lã Thanh Tân – Đoàn ĐBQH Tp.Hải Phòng thì cho rằng quy định tại khoảng 4 Điều 37 của dự thảo Luật “Người sử dụng lao động có hành vi chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội và cơ quan có thẩm quyền đã áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính mà người sử dụng lao động vẫn không đóng hoặc đóng không đủ số tiền bảo hiểm xã hội bắt buộc phải đóng thì cơ quan bảo hiểm xã hội có quyền khởi kiện người sử dụng lao động theo quy định của pháp luật.” là chưa thực sự phù hợp. Bởi hành vi hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH đã bị áp dụng biện pháp xử lý vi phạm hành chính mà tiếp tục tiếp diễn thì cần áp dụng biện pháp cao hơn của cơ quan có thẩm quyền. Trong khi đó dự thảo lại chuyển sang khởi kiện tức chế tài dân sự là chưa phù hợp, cần được tiếp tục nghiên cứu làm rõ, chỉnh sửa hợp lý hơn.
Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên – Huế Lê Trường Lưu cho rằng cần có chế tài cưỡng chế qua tài khoản. Bởi hiện nay do không có biện pháp cưỡng chế nên rất khó trong giải quyết xử lý tình trạng nợ BHXH.
Một số hình ảnh tại buổi thảo luận:
Toàn cảnh phiên thảo luận Tổ 04
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại Tổ
Trưởng Đoàn ĐBQH Tp.Hải Phòng Lê Tiến Châu điều hành phiên thảo luận
Các đại biểu Đoàn ĐBQH Tp.Hải Phòng
Các đại biểu Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu
Các đại biểu Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên - Huế
Các đại biểu Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu
Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Nguyễn Thị Yến
Đại biểu Lã Thanh Tân - Đoàn ĐBQH Tp.Hải Phòng
Đại biểu Nguyễn Thanh Hải - Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên - Huế
Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên - Huế Nguyễn Thị Sửu.