Vẫn còn bất cập trong công tác THTK, CLP
Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Phạm Thúy Chinh nhấn mạnh, các nhiệm vụ, chỉ tiêu, giải pháp THTK,CLP đã phát huy hiệu quả, góp phần đạt được nhiều kết quả tích cực trong thực hiện nhiệm vụ tài chính ngân sách nhà nước (NSNN), tạo nguồn lực quan trọng trong khắc phục hậu quả của dịch bệnh, thiên tai, tạo đà phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước
Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách nhận thấy, theo báo cáo của Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ hai (tháng 10/2021), ước thu ngân sách trung ương (NSTW) năm 2021 hụt thu khoảng 28-29 nghìn tỷ đồng đã ảnh hưởng rất lớn đến việc triển khai nhiệm vụ của NSTW. Tuy nhiên, đến nay, Chính phủ báo cáo thu NSTW ước tăng 6,7% so với dự toán, thể hiện nỗ lực cao của Chính phủ trong việc tăng cường quản lý thu NSNN trong những tháng cuối năm 2021, song điều này cũng thể hiện việc dự báo, đánh giá tình hình không sát với thực tiễn.
Mặc dù Quốc hội đã có Nghị quyết về khoanh nợ tiền thuế, xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp NSNN và Luật Quản lý thuế có hiệu lực từ ngày 1/7/2020, nhưng nợ thuế của doanh nghiệp vẫn có xu hướng tăng; tình trạng gian lận, trốn lậu thuế, buôn bán hóa đơn diễn biến phức tạp.
Việc quản lý, sắp xếp các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách mặc dù đã được các bộ, ngành quan tâm rà soát, sắp xếp, tuy nhiên số lượng các quỹ tài chính ngoài ngân sách còn lớn, một số quỹ có quy mô nhỏ, phạm vi hẹp; có quỹ chưa được bổ sung đủ vốn điều lệ theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ; có quỹ có số dư lớn phải tạm dừng việc tổ chức thu do nhu cầu sử dụng quỹ chưa hết. Quỹ phát triển khoa học công nghệ của một số doanh nghiệp có số dư còn cao do vướng mắc về cơ chế sử dụng dẫn đến lãng phí nguồn lực.
Việc chậm phân bổ vốn chương trình mục tiêu quốc gia đã tác động đến thực hiện các mục tiêu tăng trưởng, giảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, ảnh hưởng rất lớn đến các mục tiêu; gây lãng phí lớn về nguồn lực NSNN và ảnh hưởng đến khả năng giải ngân vốn đầu tư công năm 2022.
Trong THTK, CLP khâu mua sắm, sử dụng phương tiện, thiết bị làm việc của cơ quan, tổ chức trong khu vực nhà nước; quản lý, sử dụng tài sản công vẫn còn những tồn tại, hạn chế: Việc tổ chức, triển khai thực hiện Luật Quản lý, sử dụng tài sản công ở một số bộ, ngành, địa phương còn chậm, chưa đầy đủ các nội dung theo quy định. Một số loại tài sản và lĩnh vực còn thiếu văn bản quy định chi tiết, không còn phù hợp với luật nhưng chưa được thay thế, sửa đổi, bổ sung....
Ngoài ra, còn tình trạng đầu tư xây dựng, sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp không đúng mục đích, vượt tiêu chuẩn, định mức; Tiến độ sắp xếp lại, xử lý nhà, đất ở một số địa phương còn chậm, một số quy định chưa cụ thể hoặc không còn phù hợp với yêu cầu thực tiễn; Một số dự án quan trọng quốc gia còn xảy ra tình trạng chậm trễ trong công tác triển khai, đưa vào hoạt động gây lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; Tình trạng ách tắc trong việc mua sắm trang, thiết bị y tế chưa được tháo gỡ kịp thời, ảnh hưởng đến công tác phòng chống dịch. Còn tồn tại thực trạng mua sắm hàng hóa, trang thiết bị, vật tư không đúng quy định, mua sắm vượt quá nhu cầu dẫn đến không sử dụng hoặc sử dụng kém hiệu quả... gây lãng phí NSNN.
Bên cạnh đó, còn xảy ra vi phạm các quy định về THTK,CLP liên quan đến công tác phòng, chống dịch COVID-19 trong quản lý, nghiên cứu, ứng dụng khoa học; đấu thầu, mua sắm, quản lý, sử dụng tài sản công như vụ án xảy ra tại Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á và một số cơ quan, địa phương trong thời gian vừa qua đã làm thất thoát, lãng phí kinh phí, tài sản công, gây bức xúc trong nhân dân;…
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Phạm Thúy Chinh trình bày báo cáo thẩm tra
Cụ thể hóa hơn những giải pháp đẩy mạnh THTK, CLP
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, mặc dù chịu tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19 , nhưng với quyết tâm cao, sát sao trong chỉ đạo, điều hành nên công tác THTK, CLP năm 2021 của Chính phủ đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Đồng thời, y thức tiết kiệm, chống lãng phí từng bước được nâng lên, đảm bảo sử dụng các nguồn lực nhà nước, của nhân dân ngày càng tiết kiệm, hiệu quả hơn. Tuy nhiên, qua báo cáo của Chính phủ, báo cáo thẩm tra và ý kiến phát biểu tại Thường vụ, cho thấy cả 7 lĩnh vực quan trọng theo quy định của Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí vẫn diễn ra tình trạng lãng phí, chưa tiết kiệm, còn vi phạm, sai sót ở mức độ khác nhau, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý ngân sách nhà nước, đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm công, quản lý đất đai, tài sản công, tài nguyên và khoáng sản.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cơ bản thống nhất với các nhiệm vụ, giải pháp năm 2022 Chính phủ đã nêu trong báo cáo và Ủy ban Tài chính, Ngân sách đã nhấn mạnh thêm trong báo cáo thẩm tra. Đồng thời, đề nghị cụ thể hóa hơn những giải pháp đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, trong đó lưu ý các giải pháp để rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong mua sắm công, quản lý đầu tư công, đất đai, tài sản công, cổ phẩn hóa. Sửa đổi, bổ sung hoàn thiện cơ chế, chính sách về định mức đơn giá tiêu chuẩn chế độ còn thiếu.
Ngoài ra, Chính phủ cần nghiên cứu ban hành quy định tiêu chí để định lượng rõ hơn các vấn đề liên quan đến năng suất, tiết kiệm của cán bộ, công chức, hợp đồng. Khắc phục tình trạng phân bổ dự toán chậm, giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp. Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động ở mức độ tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập để giảm chi ngân sách. Tiếp tục sắp xếp, tổ chức lại bộ máy, biên chế của các cơ quan nhà nước để tiết kiệm chi. Tổ chức triển khai tốt Luật Quản lý tài sản công, quản lý chặt chẽ, khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên đất đai, ngân sách nhà nước, đặc biệt là vốn đầu tư công, các chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó đặc biệt lưu ý các giải pháp gắn liền với việc tiếp tục thực hiện công tác phòng, chống dịch COVID-19 trong bối cảnh phục hồi và phát triển kinh tế.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải kết luận nội dung làm việc
Để hoàn thiện báo cáo thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021 của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính, Ngân sách, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải lưu ý, cụ thể hơn về kết quả đạt được cũng như bất cập, hạn chế, rà soát, nêu bật những việc làm được, chưa làm được theo các mục tiêu, chỉ tiêu của Quyết định 2276 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình tổng thể Chính phủ về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021. Ngoài ra, cần cụ thể thêm các bộ, ngành, địa phương, các điển hình thực hiện tốt và các bộ, ngành, địa phương, đơn vị thực hiện chưa tốt theo 7 lĩnh vực của Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và xác định rõ ràng trách nhiệm của tập thể và cá nhân.
Đồng thời, bổ sung số liệu tình hình để nêu rõ những lĩnh vực cần phải có giải pháp quyết liệt để tiết kiệm, chống lãng phí như thống kê diện tích đất nông nghiệp để hoang hóa, không chỉ sử dụng, sử dụng đất sai mục đích, giao đất không thu tiền sử dụng đất, kết quả việc quản lý đất đai của các nông, lâm trường quốc doanh theo Nghị quyết 112 của Quốc hội, các dự án treo, dự án nhà ở sinh viên, nhà ở xã hội, nhà ở tái định cư hiệu quả sử dụng chưa cao, vi phạm trật tự trong xây dựng. Việc xử lý liên quan đến các dự án doanh nghiệp nhà nước thua lỗ, các ngân hàng thua lỗ, chậm trễ trong công tác cổ phần hóa, gây lãng phí.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng lưu ý, rà soát nội dung cải cách hành chính và thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hành tiết kiệm liên quan đến người dân và doanh nghiệp. Chú ý đến lĩnh vực tiết kiệm, chống lãng phí liên quan đến tín dụng Nhà nước, tài sản trong các ngân hàng thương mại nhà nước, ngân hàng cổ phần Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước và tình hình tăng trưởng nóng của thị trường chứng khoán gần đây.
“Chính phủ nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến thẩm tra, ý kiến tham gia của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của đồng chí Chủ tịch Quốc hội để hoàn chỉnh, hoàn thiện báo cáo gửi Quốc hội, cơ quan thẩm tra, trong đó lưu ý về bố cục, cách trình bày tóm tắt để tập trung vào các vấn đề lớn và quan trọng, nêu bật các vấn đề cụ thể và đánh giá, kiến nghị các giải pháp căn cơ, trọng tâm, xác định được trách nhiệm rõ ràng. Ủy ban Tài chính, Ngân sách thẩm tra chính thức trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV vào tháng 5/2022. Kiểm toán Nhà nước có báo cáo theo chuyên đề để cung cấp thêm số liệu cho các vị đại biểu nghiên cứu theo chương trình đã đề ra.”, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị./.