THẢO LUẬN TỔ 2: HOÀN THIỆN HÀNH LANG PHÁP LÝ BẢO VỆ NGUỒN NƯỚC PHỤC VỤ NGƯỜI DÂN
Các đại biểu Quốc hội tại phiên họp
Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được thực hiện lấy ý kiến nhân dân từ ngày 03/01/2023 đến ngày 15/3/2023. Chính phủ đã chỉ đạo tổ chức nhiều hoạt động để đẩy nhanh tiến độ và bảo đảm chất lượng lấy ý kiến như: tổ chức các đoàn công tác kiểm tra, đôn đốc việc triển khai lấy ý kiến Nhân dân, đồng thời tiếp nhận các ý kiến góp ý trực tiếp của các địa phương đại diện cho các vùng, miền có tính đặc thù.
Tiếp thu ý kiến góp ý của Nhân dân, một số chương, mục, điều của dự thảo Luật đã được chỉnh sửa, thay đổi cơ bản về cấu trúc và nội dung. Dự thảo Luật sau khi hoàn thiện có bố cục gồm 16 chương, 263 điều, trong đó tăng 5 mục (mục 3 Chương IV, mục 1 Chương VII; mục 1, 2, 3 chương XVI), bổ sung mới 40 điều, bỏ 13 điều so với dự thảo lấy ý kiến Nhân dân.
Đáng chú ý, dự thảo Luật cũng đã làm rõ nguyên tắc định giá đất, giá đất thị trường, căn cứ định giá đất, thông tin đầu vào để xác định giá đất, các phương pháp định giá đất. Bổ sung quy định về tư vấn thẩm định giá đất. Theo đó, việc định giá đất phải bảo đảm các nguyên tắc: phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường; tuân thủ đúng phương pháp, trình tự, thủ tục định giá đất; bảo đảm khách quan, công khai, minh bạch; bảo đảm tính độc lập trong các khâu xác định giá đất, thẩm định giá đất, quyết định giá đất. Thông tin đầu vào để xác định giá đất theo các phương pháp phải đảm bảo: giá đất được ghi trong hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đã được công chứng, chứng thực; giá đất trúng đấu giá quyền sử dụng đất mà không chịu tác động của các yếu tố gây tăng hoặc giảm giá đột biến, giao dịch có quan hệ huyết thống hoặc có những ưu đãi khác được ghi nhận trong cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai; đối với trường hợp chưa có thông tin giá đất trong cơ sở dữ liệu đất đai thì thu thập thông tin giá đất qua điều tra, khảo sát, thông tin về doanh thu, chi phí, thu nhập từ việc sử dụng đất theo thị trường.
Đồng thời, tiếp tục quy định bảng giá đất được ban hành hàng năm để đảm bảo giá đất phù hợp với nguyên tắc thị trường. Tuy nhiên, bổ sung quy định về chuyển tiếp thực hiện theo hướng tiếp tục sử dụng bảng giá đất hiện hành đến hết 31/12/2025 để các địa phương có đủ thời gian để xây dựng, ban hành bảng giá đất mới theo quy định mới của Luật Đất đai. Quy định Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền phải phê duyệt quyết định giá đất cụ thể trong thời gian không quá 180 ngày kể từ ngày có quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất, chuyển hình thức sử dụng đất, điều chỉnh quyết định giao đất, cho thuê đất, điều chỉnh quy hoạch chi tiết.
Đại biểu Quốc hội Dương Ngọc Hải
Qua thảo luận, các ý kiến trong Tổ đánh giá cao việc Chính phủ đã chỉ đạo Cơ quan soạn thảo và các bộ, ngành khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu nhiều ý kiến của Nhân dân, ý kiến đại biểu Quốc hội và ý kiến các cơ quan của Quốc hội để chỉnh lý dự thảo Luật có bước tiến quan trọng về chất lượng; các tài liệu trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5 được chuẩn bị nghiêm túc, công phu, nhiều nội dung đã được tiếp thu, giải trình.
Phát biểu ý kiến vào các nội dung cụ thể, đại biểu Dương Ngọc Hải bày tỏ ủng hộ phương án là phải có bảng giá đất, vì bảng giá đất là cơ sở để tính tiền sử dụng đất, tính thuế, cơ sở cho việc bồi thường, giải tỏa, thu hồi đất và thậm chí là cơ sở cho việc đấu giá. Tuy nhiên, đại biểu Dương Ngọc Hải cho rằng, việc tiếp tục quy định bảng giá đất được ban hành hàng năm thì tốn rất nhiều thời gian, công sức. Có thể Sở Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan có liên quan hàng năm phải lo việc xây dựng bảng giá đất, năm nào cũng trình Hội đồng nhân dân... Đại biểu cho rằng, như vậy không cần thiết lắm, và đề xuất bảng giá đất nên kéo dài cái thời gian trong 2-3 năm là hợp lý.
Bên cạnh đó, để đảm bảo giá đất phù hợp với nguyên tắc thị trường, đại biểu Dương Ngọc Hải đề xuất điều chỉnh liên tục bằng một hệ số. Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố cần phải cập nhật liên tục, điều chỉnh công khai.
Đại biểu Quốc hội Văn Thị Bạch Tuyết
Bày tỏ quan điểm về nội dung này, đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết cho rằng, cần cân nhắc đối với quy định về xây dựng bảng giá đất hàng năm. Theo nữ đại biểu, vấn đề quan trọng là chính quyền địa phương sẽ cập nhật kịp thời các biến động ở những khu vực có biến động, còn ở những khu vực không có biến động thì không cần phải lập bảng giá đất này. Bởi nếu như chính quyền địa phương ban hành chậm sẽ ảnh hưởng đến người dân khi người dân có nhu cầu thực hiện các thủ tục có liên quan đến cái bảng giá đất.
Đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết cũng đề nghị dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần phải quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền các cấp trong việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai vào trong dự thảo Luật càng sớm càng tốt. Theo đó, Nhà nước cũng phải dành kinh phí cho việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai và việc số hóa cơ sở dữ liệu đất đai.
Liên quan đến nội dung về điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, dự thảo Luật quy định việc rà soát quy hoạch sử dụng đất sẽ được thực hiện 5 năm một lần để điều chỉnh phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, theo các đại biểu, qua thực tế, nếu cứ 5 năm mới thực hiện rà soát, đối với những vùng kinh tế biến động mạnh mẽ thì việc quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất có thể không bắt kịp với sự phát triển cũng như tình hình kinh tế xã hội.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lệ
Từ thực tế này, đại biểu Nguyễn Thị Lệ đề nghị, dự thảo Luật xem xét áp dụng linh hoạt về thời hạn, định kỳ rà soát, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất bảo đảm phù hợp với từng vùng, từng địa phương.
Ngoài ra, về các quy định về thu hồi đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, dự thảo luật cũng đã quy định rất cụ thể các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng và quy định rõ nội hàm dự án phát triển kinh tế xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng có điều kiện, cứ tiêu chí. Dự thảo luật cũng đã điều chỉnh cụ thể hơn về các chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để sau khi thu hồi đất, người dân có đất bị thu hồi được đảm bảo có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi cũ; thực hiện có hiệu quả việc đào tạo nghề, tạo việc làm, tổ chức lại sản xuất, ổn định đời sống cho người có đất bị thu hồi…
Các đại biểu cho rằng, những nội dung này cũng đã thể hiện đầy đủ tinh thần Nghị quyết 18 của Trung ương là sửa đổi quy định đất đai theo hướng có lợi nhất cho người sử dụng đất; luật hóa rõ ràng nghĩa vụ của cơ quan chính quyền là phải tạo điều kiện cho người dân có thu hồi đất có cuộc sống bằng hoặc thậm chí tốt hơn nơi ở cũ...
Một số hình ảnh tại phiên họp:
Tổ 2 gồm các đại biểu của Đoàn ĐBQH thành phố Hồ Chí Minh
Qua thảo luận, các ý kiến trong Tổ đánh giá cao việc Chính phủ đã chỉ đạo Cơ quan soạn thảo và các bộ, ngành khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu nhiều ý kiến của Nhân dân, ý kiến đại biểu Quốc hội và ý kiến các cơ quan của Quốc hội
Các đại biểu cho rằng, dự thảo Luật có bước tiến quan trọng về chất lượng; các tài liệu trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5 được chuẩn bị nghiêm túc, công phu, nhiều nội dung đã được tiếp thu, giải trình
Các đại biểu cho rằng, những nội dung của dự thảo Luật đã thể hiện đầy đủ tinh thần Nghị quyết 18
Nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc quy định ban hành bảng giá đất hàng năm
Một số ý kiến đề nghị áp dụng linh hoạt về thời hạn, định kỳ rà soát, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất bảo đảm phù hợp với từng vùng, từng địa phương