Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy- Tp. Đà Nẵng chất vấn Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh Ảnh: Đình Nam
Theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy- Tp. Đà Nẵng, cách đây 7 năm, khi dư luận và nhiều đại biểu Quốc hội lo lắng về hiệu quả kinh tế và sự an toàn của các công trình khai thác bauxite ở Tây Nguyên, Bộ Công thương đã có văn bản giải trình và cam kết trước Quốc hội. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy, những lo lắng của dư luận và đại biểu là hoàn toàn đúng thể hiện qua việc thua lỗ, xảy ra một số sự cố tràn bùn đỏ và hóa chất.... Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đề nghị Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đánh giá những ý kiến giải trình cam kết trước đây của Bộ Công thương và các giải pháp của Bộ trưởng đối với vấn đề này?.
Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cho biết, đối với hai dự án ở Đắk Nông là Nhân Cơ và Tân Rai, thực hiện các chủ trương của Chính phủ, các dự án đã được triển khai trong thời gian qua với sự quan tâm rất cao về các vấn đề bảo vệ môi trường. Theo báo cáo của Tập đoàn Công nghiệp Than- Khoáng sản Việt Nam Vinacomin (VTM), các dự án được triển khai thực hiện đã có sự phê duyệt của Bộ Tài nguyên và Môi trường, phù hợp với những quy chuẩn, tiêu chuẩn về môi trường Việt Nam trong lĩnh vực của các dự án đó. Trong quá trình thực hiện dự án, các Ban quản lý dự án, chính quyền địa phương, Bộ Công thương, các bộ, ngành có liên quan đều tổ chức các hoạt động kiểm tra và đánh giá về việc chấp hành pháp luật về môi trường, giải quyết những vấn đề lớn như các giải pháp để xử lý bùn đỏ, quá trình tổ chức thi công thực hiện các hạng mục đầu tư của hai dự án và việc chấp hành pháp luật về môi trường trên địa bàn Tây Nguyên.
Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng cho biết, trong thời gian thi công cũng đã xảy ra một số sự cố như sự cố làm tràn xút tại Nhà máy Alumin ngày 23/07/2016 của dự án Nhân Cơ. Lý do là do mưa cũng như do một số yếu tố thời tiết, thiên nhiên đã làm cho các đê chắn, hồ bị tràn xuống hệ thống của thu thoát nước mưa, và thoát ra đường xả. Việc này đã được các nhà thầu, Ban quản lý dự án kiểm tra và có biện pháp khắc phục kịp thời. Bên cạnh đó, việc tổ chức rút kinh nghiệm, kiểm tra lại các quá trình thực hiện, chất lượng của các dự án đầu tư và bảo đảm việc chấp hành pháp luật trong từng hạng mục cũng như trong công tác vận hành chung của nhà máy cũng đã được thực hiện.
Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh trả lời chất vấn
Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Công thương đề nghị, cần tăng cường vai trò của chính quyền địa phương, các chủ đầu tư để phối hợp, giám sát và có các biện pháp kiểm tra kịp thời. Đồng thời, cần có sự sinh hoạt, chỉ đạo thường xuyên giữa các bộ, ngành, trong đó có Bộ chủ quản là Bộ Công thương, VTM cũng như Bộ Tài nguyên và Môi trường để kiểm tra định kỳ, kiểm tra ý thức chấp hành pháp luật của các dự án này vì đây là những dự án có tác động và có ảnh hưởng rất lớn về vấn đề môi trường cũng như hiệu quả về đóng góp và phát triển kinh tế- xã hội của vùng và của đất nước.
Tranh luận về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy cho rằng, câu trả lời của Bộ trường là “chưa thuyết phục, chưa đi vào câu hỏi”. Do đó, Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cần tập trung đánh giá những ý kiến giải trình cam kết trước đây của Bộ Công thương về vấn đề này, hay nói cách khác, trách nhiệm của và các giải pháp của Bộ ra sao? Lấy ví dụ về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy phân tích, “ngay cam kết trước đây và theo Báo cáo gửi Đoàn giám sát của Ủy ban thường vụ Quốc hội vào tháng 5/2014, Bộ Công thương đã đưa ra kiến nghị xin giảm đầu tư hồ chứa bùn đỏ vì thiết kế có độ an toàn quá cao, như vậy theo tôi đây là một vấn đề không logic”.
Đại biểu đặt câu hỏi, “khi duyệt thiết kế hồ sơ bùn đỏ, Bộ Công thương dựa theo tiêu chí, tiêu chuẩn nào để phê duyệt mà bây giờ lại báo cáo Đoàn giám sát cho rằng vượt tiêu chuẩn quá cao mà xin rút giảm hẳn xuống? Trong khi đó, nguy cơ an toàn hồ chứa bùn đỏ trên thế giới người ta sợ nhất bùn đỏ trong sản xuất nhôm từ Bauxite vì chứa độ kiềm cao đến 12pH, trong khi đó công nghệ thế giới hiện nay vẫn chưa xử lý được loại sút trong bùn đỏ này?”.
Phản hồi lại ý kiến của đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh đề nghị được trả lời bằng văn bản vấn đề này.