Chất lượng dự báo, cảnh báo còn hạn chế dẫn đến công tác ứng phó còn bị động
Theo Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng, Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng và tác động rất nặng nề bởi thiên tai và biến đổi khí hậu, đặc biệt là bão lũ, hạn hán, xâm nhập mặn. Trung bình hàng năm thiên tai đã làm chết và mất tích trên 300 người và thiệt hại về kinh tế khoảng xấp xỉ 1% GDP. Tính từ đầu năm đến nay, nước ta thiệt hại khoảng 26 nghìn tỷ đồng và làm chết 245 người. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tập trung chỉ đạo huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và toàn dân trong công tác phòng chống thiên tai ứng phó biến đổi khí hậu; đã triển khai đồng bộ, kịp thời các giải pháp từ chủ động phòng ngừa ứng phó để khắc phục hậu quả, để khôi phục hệ thống hạ tầng, sản xuất và ổn định đời sống của người dân sau thiên tai. Từ đó, giảm thiểu đến mức thấp nhất về tính mạng và tài sản của người dân, những thiệt hại của nhà nước.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng đã tổ chức nhiều hội nghị về phòng, chống thiên tai, đặc biệt là lần đầu tiên tổ chức Hội nghị rất lớn gồm nhiều chuyên gia, nhà khoa học, các vị khách quốc tế và đầy đủ lãnh đạo của các địa phương vùng Đồng bằng Sông Cửu Long về phát triển bền vững Đồng bằng Sông Cửu Long. Hội nghị đã đưa ra các quan điểm, mục tiêu, giải pháp để ứng phó với thiên tai biến đổi khí hậu mà có tầm nhìn dài hạn, tầm nhìn đến năm 2050 và có thể định hướng xa hơn đến năm 2100 theo kịch bản biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì mưa lũ cũng đã gây ra nhiều thiệt hại nặng nề ở khu vực các tỉnh miền núi Bắc Trung Bộ và Bắc Bộ trong thời gian qua. Theo Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Định Dũng, một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng nói trên là do: Thứ nhất, dự báo lũ ống, lũ quét và các khu vực sạt lở đất do mưa lũ tại khu vực miền núi còn rất bị động và rất hạn chế. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến việc không thể chủ động ứng phó được với những thiệt hại khi thiên tai ở những khu vực này xảy ra. Thứ hai, nguồn lực cho công tác phòng, chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu còn rất hạn chế. Thứ ba, tình trạng vi phạm pháp luật về bảo vệ rừng rất nghiêm trọng, tình trạng vi phạm pháp luật về đê điều, phòng, chống thiên tai còn nhiều, chậm được khắc phục. Nổi cộm là việc khai thác cát trái phép, lấn chiếm lòng sông, bờ sông, kênh rạch gây sạt lở đê, kè, cống, v.v... Ngoài ra, việc sắp xếp bố trí dân cư vào các vùng an toàn chậm được thực hiện và còn lúng túng, bị động.
Hoàn thiện chiến lược quốc gia về phòng chống và giảm nhẹ thiên tai, trong đó lấy phòng ngừa là chính
Về một số giải pháp trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết, Chính phủ đang tập trung hoàn thiện chiến lược quốc gia về phòng chống và giảm nhẹ thiên tai, trong đó lấy phòng ngừa là chính. Tập trung lồng ghép việc phòng, chống thiên tai trong xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành, phát triển kinh tế - xã hội của mỗi địa phương. Đồng thời, nâng cao năng lực ứng phó với thiên tai, biến đổi khí hậu, thực hiện tốt chương trình mục tiêu ứng phó biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh. Quy hoạch và phân bổ lại dân cư, từ đó xây dựng kế hoạch thực hiện quy hoạch bao gồm lộ trình thực hiện.
Chính phủ cũng sẽ cân đối các nguồn lực để thực hiện, trong đó có lộ trình trung hạn, dài hạn. Đồng thời tập trung bảo vệ nguồn nước, đặc biệt khu vực đồng bằng Sông Cửu Long, bảo vệ lòng sông, bờ biển, bảo vệ rừng, đặc biệt là rừng phòng hộ và rừng phòng hộ đầu nguồn, bảo vệ đê điều, hồ đập, v.v.... Đối với khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long sẽ thực hiện theo phương án xây dựng, phát triển, trong đó có công tác ứng phó bằng các giải pháp cứng và mềm để chống xói lở bờ biển; ứng phó với việc thiếu nguồn nước ngọt. Ngoài ra là các giải pháp thích nghi, tập trung chủ yếu là cấu trúc lại nền kinh tế của khu vực này.
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng cho biết, Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ đã có Nghị quyết rất quan trọng để lựa chọn mô hình tăng trưởng phù hợp, lập các quy hoạch, huy động các nguồn lực để đầu tư phát triển khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long, trong đó sẽ xem xét thành lập Quỹ phát triển bền vững đồng bằng Sông Cửu Long.