Thẩm tra Dự án đường Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, về sự đáp ứng tiêu chí dự án thuộc thẩm quyền Quốc hội, Ủy ban Kinh tế nhận thấy tại Báo cáo số 218 Chính phủ đã tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, áp dụng phương thức đối tác công tư cho Dự án, theo đó Dự án đáp ứng các tiêu chí phân loại dự án thuộc thẩm quyền Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư theo quy định tại khoản 1 Điều 12 Luật Đầu theo phương thức đối tác công tư, cụ thể: dự án sử dụng vốn đầu tư công kết hợp cùng vốn BOT; Dự án cần chuyển mục đích sử dụng 816 ha đất trồng lúa nước từ 02 vụ trở lên; Áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc biệt cho Dự án cần được Quốc hội quyết định. Do đó, việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư Dự án là phù hợp với quy định của pháp luật.
Về hồ sơ Dự án, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu rõ, hồ sơ cơ bản đáp ứng yêu cầu tại Điều 16 Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, khoản 2 Điều 53 của Nội quy kỳ họp Quốc hội (ban hành kèm theo Nghị quyết số 102/2015/QH13 ngày 24/11/2015). Tuy nhiên, ngày 08/4/2022, Chính phủ mới có Tờ trình số 126 và Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án gửi đến Quốc hội là chưa bảo đảm yêu cầu về thời hạn gửi hồ sơ, do đó, ảnh hưởng tới công tác khảo sát, thẩm tra, góp ý kiến của các cơ quan của Quốc hội.
.jpg)
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh
Đối với sự cần thiết của Dự án, Ủy ban Kinh tế nhất trí với sự cần thiết đầu tư Dự án với những lý do đã nêu tại Tờ trình số 208 nhằm cụ thể hóa Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 đã được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng thông qua và phù hợp với Nghị quyết số 29/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội về Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, trong đó yêu cầu “khẩn trương chuẩn bị đầu tư, sớm khởi công và cơ bản hoàn thành các dự án đường vành đai 3, 4 của khu vực động lực Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh”.
Tuy nhiên, một số ý kiến đề nghị cần đánh giá kỹ về tính cấp bách và khả năng bố trí nguồn lực, đánh giá tác động của việc triển khai cùng lúc nhiều dự án hạ tầng đến lạm phát, khả năng giải ngân, hấp thụ vốn, sự cân đối và hiệu quả trong phân bổ nguồn lực, năng lực quản lý, thi công, khả năng huy động vốn của doanh nghiệp dự án. Ngoài ra, một số ý kiến đề nghị báo cáo rõ hơn về thứ tự ưu tiên đầu tư Dự án này trong bối cảnh các dự án đường vành đai khác của Thành phố Hà Nội còn chưa bảo đảm tiến độ; đồng thời, cần quan tâm và phân bổ nguồn lực hợp lý không chỉ phát triển đường cao tốc mà còn cho việc phát triển hệ thống giao thông công cộng là vấn đề rất cấp bách, bức xúc nhưng chưa có nhiều chuyển biến tại đô thị Hà Nội.
Toàn cảnh phiên họp
Về sự phù hợp của Dự án đối với chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch có liên quan, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho rằng, dự án được lập cơ bản phù hợp với Chiến lược, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội đã được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng thông qua; Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, phù hợp với quy hoạch của các ngành, các địa phương có liên quan và Kế hoạch thực hiện Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Dự án đường Vành đai 4 Vùng thủ đô Hà Nội được triển khai đầu tư trong giai đoạn 2021-2025). Tuy nhiên, đến nay các tỉnh, thành phố (Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Ninh) thuộc phạm vi Dự án đang triển khai thực hiện lập quy hoạch tỉnh, do đó đề nghị các địa phương cần cập nhật, cụ thể hóa Dự án này trong quy hoạch tỉnh để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống quy hoạch.
Ngoài ra, về phương án thiết kế sơ bộ, phân kỳ đầu tư, theo Tờ trình số 208, Chính phủ đề xuất Dự án đầu tư phân kỳ với quy mô 4 làn xe, mặt đường 17m và mặt cầu 17,5m (không có 2 làn dừng xe khẩn cấp), chưa phù hợp theo tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN 5729:2012) về đường ôtô cao tốc. Do đó, một số ý kiến cho rằng quy mô đầu tư bề rộng nền đường 17m không có làn dừng xe khẩn cấp mà chỉ bố trí điểm dừng xe khẩn cấp sẽ khó bảo đảm an toàn giao thông và dễ xảy ra tình trạng tắc nghẽn làm giảm hiệu quả đầu tư. Ngoài ra, có ý kiến đề nghị rà soát việc phân bổ lưu lượng xe trên toàn tuyến (đi kèm với việc ấn định chính xác các vị trí nút giao), từ đó, ưu tiên đầu tư các phân đoạn có lưu lượng xe lớn, các phân đoạn có lưu lượng xe thấp hơn sẽ đầu tư trong giai đoạn sau.
Ngoài ra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho rằng, cần tiết giảm tối đa các nút giao trên toàn tuyến và rà soát phương án trắc dọc đi trên cao khoảng 65% chiều dài dự án để bảo đảm hiệu quả khai thác, trật tự, an toàn giao thông và tối ưu tổng mức đầu tư của Dự án. Theo đó Chính phủ đã có Báo cáo số 218 tiếp thu, giải trình các ý kiến nêu trên. Ủy ban Kinh tế đề nghị trong bước nghiên cứu khả thi, Chính phủ cần chỉ đạo các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, chuẩn xác phương án thiết kế của Dự án để xác định phương án thiết kế tối ưu.