Tổng thuật sáng 22/9: Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến lần đầu về dự án Luật Đất đai (sửa đổi)
.jpg)
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp
Tham gia thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, việc sửa đổi Luật Đất đai là nhiệm vụ quan trọng, tác động đến mọi mặt của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước và đời sống nhân dân nên được Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Ghi nhận, đánh giá cao cơ quan chủ trì soạn thảo đã dày công chuẩn bị, tuy nhiên đối chiếu với mục đích, yêu cầu, quan điểm xây dựng luật, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho biết dự thảo vẫn chưa thể chế đầy đủ các chính sách mới trong Nghị quyết 18-NQ/TW. Một số vấn đề phức tạp, nhạy cảm, cần tiếp tục đánh giá tác động kỹ lưỡng, cụ thể hóa chính sách đảm bảo đồng bộ, khả thi, hiệu quả.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn chỉ ra rằng, hiện có 22 trong tổng số 112 Luật có nội dung vướng mắc, chồng chéo với Luật Đất đai hiện hành. Tuy nhiên, trong báo cáo chưa rà soát về tính tương thích, đồng bộ giữa Luật Đất đai và Hiến pháp năm 2013. Do đó, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần tiếp tục thể chế hóa đầy đủ tinh thần của Hiến pháp năm 2013 vào dự thảo Luật. Đồng thời tập trung rà soát các nút thắt mâu thuẫn, chồng chéo giữa các quy định của pháp luật trong quản lý, sử dụng đất để tạo không gian mới, động lực mới cho phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và giảm tối đa thủ tục hành chính về đất đai.
Cho ý kiến về vấn đề phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương để thiết lập công cụ kiểm soát quyền lực, giám sát thực hiện khắc phục ách tắc tiêu cực, tham nhũng, lãng phí trong quản lý sử dụng đất, giảm khiếu kiện về đất đai cần quy định rõ hơn. Qua rà soát, hiện dự thảo có đến hơn 70 Điều trong dự thảo giao Chính phủ quy định chi tiết các nội dung của Luật. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho rằng cần hạn chế tối đa việc không quy định cụ thể trong luật mà đưa vào Nghị định. Vậy nên, khi trình dự thảo luật cần thiết phải có dự thảo Nghị định hướng dẫn chi tiết đi kèm, áp dụng nguyên tắc một luật sửa nhiều luật như Chủ tịch Vương Đình Huệ đã thống nhất chỉ đạo.
.jpg)
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp
Về vấn đề cụ thể, Chương II Dự thảo Luật quy định về quyền và trách nhiệm của nhà nước, công dân với đất đai có tất cả 18 Điều nhưng lại dành 16 Điều quy định về quyền và trách nhiệm của Nhà nước và chỉ có 02 Điều về quyền và nghĩa vụ của công dân; do đó Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị ban soạn thảo cần xem xét để có sự tương xứng giữa 02 chủ thể giữa nhà nước và công dân. Thống nhất nhận thức đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do nhà nước đại diện chủ sở hữu, tuy nhiên cần bổ sung quy định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức sử dụng đất được nhà nước giao với tư cách là người sử dụng tài sản công. Đây là tài sản đặc biệt có khả năng sinh lời rất cao nếu chuyển mục đích sử dụng sang thương mại, dịch vụ, thực tế vừa qua có nhiều nơi, nhiều chỗ sai phạm về vấn đề này. Đồng thời cần nghiên cứu mở rộng quy định về phạm vi lấy ý kiến của nhân dân, bảo đảm Nhân dân thựcnhiện quyền làm chủ của mình nghiêm túc, minh bạch, công khai, khắc phục thực tế việc lấy ý kiến nhân dân mang tính hình thức.
Góp ý về Điều 65 tại dự thảo Luật quy định về đấu thầu dự án có sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư, theo Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội, cần quy định cụ thể hơn các trường hợp áp dụng đấu thầu dự án có sử dụng đất, đặc biệt là cho phép các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị cũng được áp dụng đấu thầu dự án có sử dụng đất nếu khu đất thực hiện dự án chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng, đền bù tái định cư và thu hồi đất; chế độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và sở hữu nhà gắn liền với đất của các dự án này. Đồng thời cần chuẩn hóa các quy định về giao đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất để tránh xung đột pháp luật, tránh vướng mắc trong triển khai thực hiện.
Liên quan tới hoàn thiện quy định về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư, nhận thấy đây là vấn đề nóng thời gian qua, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng cần hoàn thiện các bước trong quá trình thu hồi đất trên cơ sở đảm bảo nguyên tắc công khai, dân chủ, khoa học, chặt chẽ và công bằng. Đối với các trường hợp Nhà nước thu hồi đất thì cần cụ thể hóa trong Luật các tiêu chí, điều kiện đối với trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội, tránh tình trạng lạm dụng. Cùng với đó cần quy định chi tiết về thành phần và chức năng nhiệm vụ của Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; quy định người dân có quyền lựa chọn hình thức nhận bồi thường, hỗ trợ tái định cư, trong một dự án chỉ áp dụng một hình thức thu hồi đất. Về thành lập quỹ hỗ trợ cho người bị thu hồi đất thuộc đối tượng hạn chế khả năng lao động cần cân nhắc theo hướng chỉ quy định nguyên tắc, cơ chế hỗ trợ trong Luật và giao Chính phủ quy định chi tiết về chính sách hỗ trợ cụ thể.
Ngoài ra, cho ý kiến về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị cần đánh giá kỹ tác động, xác định hạn mức bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tiễn Việt Nam. Đặc biệt, việc mở rộng đối tượng được nhận chuyển nhượng đất lúa cho tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp là nội dung lớn, nhạy cảm nên cần đánh giá kỹ tác động đối với quy định này; cần quy định cơ chế, điều kiện chặt chẽ, bảo đảm người nông dân có đất để sản xuất, bảo đảm an ninh lương thực của quốc gia.
Về quy định bỏ khung giá đất, Nghị quyết 18-NQ/TW đã quy định nội dung đánh thuế cao hơn đối với người sở hữu nhiều nhà, đất. Do đó, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị quy định cụ thể về đối tượng sẽ bị áp dụng mức thuế cao, đối tượng được áp thuế bình thường, các trường hợp miễn giảm và phương án đảm bảo người dân thực hiện các giao dịch chuyển nhượng bất động sản./.