Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, cách đây 30 năm, trước yêu cầu của thực tiễn, tại Kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa VIII đã thông qua Luật Tổ chức Quốc hội 1992, trong đó, lần đầu tiên quy định thành lập Uỷ ban Quốc phòng và An ninh với các chức năng, nhiệm vụ: Thẩm tra dự án luật, kiến nghị về luật, dự án pháp lệnh và các dự án khác thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh; Giám sát việc thực hiện luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh; giám sát việc thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh và việc thực hiện ngân sách trong lĩnh vực này; Kiến nghị với Quốc hội các vấn đề về chính sách quốc phòng, an ninh, những biện pháp cần thiết nhằm thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh. Đây là cơ sở pháp lý để Ủy ban Quốc phòng và An ninh chính thức được thành lập vào ngày 25/9/1992 tại Kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa IX.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định, kể từ khi thành lập đến nay, cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban Quốc phòng và An ninh ngày càng được củng cố, hoàn thiện, đáp ứng tốt các yêu cầu nhiệm vụ đặt ra và có bước phát triển mới. Số lượng thành viên của Ủy ban tăng dần các khóa, hiện tại có 41 thành viên với 04 tiểu ban. So qua với các Ủy ban khác của Quốc hội, Ủy ban Quốc phòng và An ninh có đặc thù là đa số thành viên đều là sĩ quan cấp cao của quân đội, công an, công tác trong lực lượng vũ trang trên nhiều cương vị khác nhau, có bản lĩnh chính trị vững vàng, kinh nghiệm hoạt động thực tiễn phong phú.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận dù lĩnh vực công tác có nhiều vấn đề khó, phức tạp, nhạy cảm, nhưng tập thể Ủy ban Quốc phòng và An ninh qua hơn 6 nhiệm kỳ đã luôn giữ vững lập trường, kiên định, đoàn kết, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh một số kết quả nổi bật:
Chủ tịch Quốc hội ghi nhận nhiều kết quả hoạt động nổi bật của Ủy ban Quốc phòng và An ninh trong suốt thời gian qua
Thứ nhất, trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, Ủy ban đã tham gia tích cực, chủ động vào quá trình xây dựng, hoàn thiện các luật thuộc lĩnh vực phụ trách, đóng góp quan trọng vào thành tựu chung của Quốc hội trong việc tham gia hoàn thiện các chính sách của Đảng, xây dựng hệ thống pháp luật về lĩnh vực quốc phòng, an ninh và các lĩnh vực khác có liên quan, tạo lập nền tảng pháp lý cho sự phát triển ổn định và bền vững của đất nước.
Ủy ban Quốc phòng và An ninh đã tham gia nhiều nội dung sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992, xây dựng Hiến pháp năm 2013, nhất là các chế định về Bảo vệ Tổ quốc, xây dựng lực lượng vũ trang, Hội đồng Quốc phòng và An ninh. Đến nay, Ủy ban đã chủ trì thẩm tra, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý, trình thông qua tổng số: 43 luật, nghị quyết của Quốc hội; 27 pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; chủ trì thẩm tra 02 dự thảo Nghị định của Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến theo quy định của pháp luật; và đóng góp nhiều ý kiến với nhiều dự án luật khác do Hội đồng Dân tộc các Ủy ban khác của Quốc hội chủ trì thẩm tra.
Thứ hai, trong lĩnh vực giám sát, Ủy ban tiến hành nhiều hoạt động giám sát với nội dung đa dạng, tập trung vào những vấn đề được Nhân dân và cử tri quan tâm, tập trung đánh giá việc thực hiện luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và giám sát hoạt động của Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ trong việc thực hiện nhiệm vụ quốc phòng an ninh, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Các kiến nghị của Ủy ban qua hoạt động giám sát có giá trị, chất lượng, khả thi, phản ánh kịp thời đến Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; giúp Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, ban hành nhiều quyết sách quan trọng hoặc sửa đổi, bổ sung các luật, pháp lệnh cho phù hợp; đồng thời, giúp Chính phủ, các cơ quan chức năng kịp thời khắc phục hạn chế, thiếu sót trong thực hiện chính sách pháp luật, góp phần tạo chuyển biến tích cực trong lĩnh vực giám sát.
Thứ ba, Ủy ban cũng nêu cao trách nhiệm, cùng với các cơ quan của Quốc hội thẩm tra, phản biện, tham gia ý kiến với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước. Tích cực tham gia các hoạt động đối ngoại của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và của Ủy ban theo phân công, góp phần xây dựng vị thế của Việt Nam nói chung và của Quốc hội Việt Nam nói riêng trên trường quốc tế, góp phần thực hiện chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng trong bối cảnh hội nhập khu vực, quốc tế và xu thế toàn cầu hóa và sự đoàn kết đặc biệt của 3 nước Việt Nam – Lào – Campuchia.
Các đại biểu tham dự buổi lễ
Nêu rõ, với những thành tích xuất sắc của mình, Ủy ban Quốc phòng và An ninh vinh dự được trao tặng Huân chương lao động hạng Nhất, Chủ tịch Quốc hội khẳng định đây là kết quả xứng đáng cho nỗ lực, phấn đấu không ngừng của tập thể nhiều thế hệ lãnh đạo và thành viên Ủy ban qua các thời kỳ; đồng thời, là kết quả chung từ sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Đảng đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và khẳng định tính đúng đắn của chủ trương thành lập Ủy ban.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh với lịch sử 76 năm của Quốc hội Việt Nam, chặng đường 30 năm xây dựng, trưởng thành của Ủy ban Quốc phòng và An ninh chưa phải rất dài nhưng với những kết quả đã đạt được, chúng ta có thể tự hào, tin tưởng ở sự trưởng thành, ngày càng vững mạnh của Ủy ban. Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội ghi nhận, biểu dương và chúc mừng Ủy ban Quốc phòng và An ninh về những kết quả rất đáng tự hào trong chặng đường 30 năm qua; nhiệt liệt chúc mừng danh hiệu cao quý mà Ủy ban được tặng thưởng.
Phát huy bản lĩnh, trí tuệ trước những vấn đề mới
Chủ tịch Quốc hội cho biết, hiện nay, bối cảnh tình hình thế giới, khu vực đang có những diễn biến phức tạp, khó đoán định, các thách thức an ninh phi truyền thống hiện hữu ngày càng rõ nét, tác động trực tiếp đến tình hình an ninh, chính trị, xã hội trên thế giới, khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị vẫn ráo riết đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hoà bình”, với âm mưu, thủ đoạn ngày càng tinh vi hơn. Việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trong nước cũng đứng trước những thách thức như: các quan hệ xã hội phát triển nhanh, ngày càng đa đạng, đa chiều, phức tạp; dịch COVID-19 đã, đang và tiếp tục có những ảnh hưởng nghiêm trọng; công tác lãnh đạo, quản lý xã hội còn có những mặt hạn chế, bất cập, chưa theo kịp yêu cầu phát triển... Bối cảnh nêu trên đặt ra những yêu cầu đặc biệt, thậm chí là chưa từng có đối với cả hệ thống chính trị, trong đó, có Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã tiếp tục khẳng định: tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta nhằm bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân, chế độ XHCN, nền văn hóa và lợi ích quốc gia - dân tộc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an ninh quốc gia, an ninh con người; xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, lành mạnh để phát triển đất nước theo định hướng XHCN.
Chương trình hành động của Đảng Đoàn Quốc hội triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra 4 nhóm giải pháp lớn với 107 nhiệm vụ cụ thể; đồng thời, Kế hoạch 81/KH-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội triển khai thực hiện Kết luận 19-KL/TW của Bộ Chính trị và Đề án Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đã giao Ủy ban Quốc phòng và An ninh thực hiện 06 nhiệm vụ nghiên cứu, rà soát để đề xuất sửa đổi, bổ sung văn bản hiện hành, 10 nhiệm vụ nghiên cứu, xây dựng mới luật, pháp lệnh, nghị quyết thuộc lĩnh vực quốc phòng và an ninh từ nay đến hết năm 2025.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cùng các lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các lãnh đạo Quốc hội, thành viên Ủy ban Quốc phòng và An ninh qua các thời kỳ
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, khối lượng và yêu cầu công việc của Ủy ban Quốc phòng và An ninh thời gian tới là rất lớn, có nhiều vấn đề mới, vấn đề khó. Do đó, đòi hỏi mỗi thành viên của Ủy ban phải quyết tâm, nỗ lực, chủ động hơn nữa, phát huy tinh thần trách nhiệm, năng lực, bản lĩnh, trí tuệ, tiếp tục đổi mới, sáng tạo, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.
Chủ động dự báo, nâng cao chất lượng hoạt động, đề xuất nhận thức mới, tư duy mới về bảo vệ Tổ quốc
Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Quốc phòng và An ninh chú trọng một số vấn đề cụ thể. Theo đó:
Thứ nhất, tiếp tục quán triệt sâu sắc các quan điểm, đường lối của Đảng về quốc phòng, an ninh, nhất là Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; nắm vững quan điểm của Đảng về mối quan hệ giữa phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường, củng cố quốc phòng, an ninh và tăng cường quốc phòng, an ninh với đối ngoại...; chủ động dự báo tình hình, nâng cao chất lượng hoạt động thẩm tra, giám sát, kiến nghị các vấn đề về chiến lược quốc phòng, an ninh, nhất là đề xuất những nhận thức mới, tư duy mới về bảo vệ Tổ quốc.
Thứ hai, Ủy ban cần chủ động vào cuộc từ sớm, từ xa trong việc xây dựng, hoàn thiện các luật, nghị quyết, pháp lệnh thuộc lĩnh vực được giao, nâng cao tính phản biện của các báo cáo thẩm tra, bảo đảm tiến độ, chất lượng, tính khả thi, thống nhất của các văn bản trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trong đó, cần tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý để triển khai các chiến lược: Chiến lược bảo vệ Tổ quốc, Chiến lược quốc phòng, Chiến lược quân sự, Chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia, Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia và Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng... Thực hiện nghiêm túc, trách nhiệm và hiệu quả nhiệm vụ bảo vệ Hiến pháp và tham gia thẩm tra nội dung liên quan đến lĩnh vực Ủy ban phụ trách trong dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết do cơ quan khác của Quốc hội chủ trì thẩm tra theo quy định tại Điều 79 và Điều 80 của Luật Tổ chức Quốc hội.
Đồng thời, Ủy ban cần khẩn trương đôn đốc, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan để bảo đảm tiến độ, chất lượng các nhiệm vụ lập pháp được giao tại Kế hoạch 81 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhất là đối với những nhiệm vụ lập pháp chưa hoàn thành hoặc chủ động nghiên cứu nhiệm vụ lập pháp liên quan đến vấn đề bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, các vấn đề thực tiễn nổi cộm thời gian qua.
Chủ tịch Quốc hội đặc biệt lưu ý cũng là gợi ý, giao nhiệm vụ cho Ủy ban trong thực hiện nhiệm vụ “trình dự án luật”. Chủ tịch Quốc hội bày tỏ mong muốn trong thời gian tới, với tinh thần chủ động, Ủy ban Quốc phòng và An ninh, cũng như các Ủy ban khác sẽ phát huy tinh thần trách nhiệm, trí tuệ của các thành viên Ủy ban, nghiên cứu, chủ động trình Quốc hội dự án luật, nghị quyết thuộc lĩnh vực phụ trách. Qua đó, góp phần để hoàn thiện thể chế - một trong ba khâu đột phá chiến lược được xác định trong văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ các nhiệm vụ của Ủy ban Quốc phòng và An ninh cần tập trung trong thời gian tới
Thứ ba, nâng cao chất lượng hoạt động giám sát, nhất là các nhiệm vụ giám sát thuộc chức năng của Ủy ban; giám sát nghiêm và nâng cao hiệu quả việc thực hiện các kết luận, kiến nghị sau giám sát; tăng cường và thực hiện thực chất, hiệu quả hơn nữa hoạt động giám sát đối với các văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ thuộc lĩnh vực Ủy ban phụ trách.
Thứ tư, đề nghị Ủy ban chủ động, nâng cao chất lượng công tác tham mưu cho Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong việc quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước thuộc lĩnh vực quốc phòng an ninh, nhất là các nhiệm vụ phê chuẩn danh sách thành viên Hội đồng Quốc phòng và An ninh, các biện pháp đặc biệt khác bảo đảm quốc phòng và an ninh quốc gia, quy định về tình trạng khẩn cấp..
Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội, Văn phòng Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các Bộ, ngành, cơ quan hữu quan trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật. Đặc biệt, cần tăng cường phối hợp với các bộ ngành, cơ quan tổ chức hữu quan nhất là Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao trong việc tham mưu các hoạt động của Hội đồng Quốc phòng và An ninh, hoạt động tham gia gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, bảo đảm phù hợp với các quy định, điều ước, thỏa thuận, thông lệ quốc tế mà Việt Nam là thành viên...
Thứ năm, triển khai thực hiện tốt công tác quy hoạch đại biểu Quốc hội chuyên trách tại Thường trực Uỷ ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội khoá XVI theo Đề án của Đảng đoàn Quốc hội, qua đó, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của Uỷ ban trong các nhiệm kỳ tiếp theo.
Các thành viên Ủy ban vừa là đại biểu Quốc hội vừa là tướng lĩnh, sỹ quan cao cấp của lực lượng Công an nhân dân, Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, do đó, phải không ngừng phấn đấu, rèn luyện, nâng cao năng lực, gìn giữ, phát huy phẩm chất cách mạng, gương mẫu, góp phần xây dựng Quốc hội ngày càng hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của đất nước và Nhân dân. Đồng thời, tiếp tục củng cố đội ngũ công chức làm công tác tham mưu, giúp việc Ủy ban, bảo đảm mỗi cán bộ, công chức của Ủy ban phải có quan điểm lập trường kiên định vững vàng, phải tuyệt đối trung thành với Đảng, với Nhân dân, với chế độ XHCN và có đủ năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới.
Các đại biểu tại Lễ kỉ niệm
Nêu rõ, Ủy ban Quốc phòng và An ninh kỷ niệm 30 năm ngày thành lập và đón nhận phần thưởng cao quý Huân chương Lao động hạng Nhất, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và ghi nhận những đóng góp tích cực của Ủy ban trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chủ tịch Quốc hội khẳng định đây là động lực để chúng ta tiếp tục cố gắng, nỗ lực phấn đấu cao hơn nữa nhằm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Chủ tịch Quốc hội tin tưởng rằng, với truyền thống đoàn kết, bản lĩnh, cùng sự quan tâm, chia sẻ kinh nghiệm của nguyên lãnh đạo Quốc hội, nguyên Chủ nhiệm, Phó Chủ nhiệm, Ủy viên Thường trực và các thành viên của Uỷ ban Quốc phòng và An ninh các khóa, sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan, Ủy ban nhất định sẽ giành được những kết quả quan trọng, xứng đáng với niềm tin, sự kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân./.