BẢO VỆ QUYỀN LỢI NGƯỜI TIÊU DÙNG (SỬA ĐỔI) ĐỦ ĐIỀU KIỆN ĐỂ TRÌNH QUỐC HỘI TẠI KỲ HỌP THỨ 4

Tham dự Phiên họp còn có các Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi, Nguyễn Phương Tuấn cùng đại diện một số Ủy ban của Quốc hội, Bộ Công Thương cùng các chuyên gia.

Toàn cảnh Phiên họp.

Phát biểu tại Phiên họp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh: Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2011. Trong gần 12 năm thực thi, các quy định tại Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã góp phần thay đổi mạnh mẽ công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đồng thời, kiến tạo các khuôn khổ, nền tảng cơ bản vững chắc để tiếp tục tạo dựng sự phát triển của hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tại Việt Nam trong thời gian tới. 

Tuy nhiên, quá trình thực thi Luật hiện đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế, bao gồm các vấn đề liên quan đến tính thống nhất, hiệu lực, hiệu quả thực thi các quy định của Luật, sự thay đổi của thực tiễn sản xuất, kinh doanh cũng như những yêu cầu, xu thế mới đối với công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Cùng với đó, trong những năm gần đây, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, định hướng sự phát triển của công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, trong đó, đã chỉ rõ và đặt ra yêu cầu xem xét, sửa đổi Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Vì vậy, việc xây dựng Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) là hoạt động cần thiết, kịp thời, không chỉ nhằm khắc phục những tồn tại, bất cập đặt ra trong thực tiễn mà còn nhằm thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về hoàn thiện thể chế về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) hiện có 07 Chương, 80 Điều. Dự thảo Luật được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở kế thừa các điều khoản cơ bản của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hiện hành; bảo đảm tính tương thích, đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành, các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và bám sát 07 Chính sách đã được Chính phủ thông qua tại Nghị quyết số 48/NQ-CP ngày 06 tháng 5 năm 2021. Các nhóm Chính sách này đồng thời cũng bám sát các nhiệm vụ, giải pháp theo yêu cẩu của Chỉ thị số 30/CT-TW ngày 22 tháng 01 năm 2019 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và trách nhiệm quản lý của Nhà nước đối với công tác bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Một số nội dung cơ bản của Dự thảo Luật như: Mở rộng phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng; Bổ sung quy định về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dễ bị tổn thương; Hoàn thiện quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Bổ sung quy định về một số giao dịch đặc thù; Hoàn thiện quy định về tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Hoàn thiện quy định về giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh; Nâng cao trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân trình bày về dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi).

Thay mặt cơ quan thẩm tra dự án Luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi cho biết, về cơ bản dự thảo Luật đã thể chế hóa và phù hợp với đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, cụ thể là Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030 được thông qua tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 3/6/2017 của Hội nghị Trung ương lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Khóa XII về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; Chỉ thị số 03-CT/TW ngày 19/5/2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" trong tình hình mới; đặc biệt là Chỉ thị số 30-CT/TW ngày 22/01/2019 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và trách nhiệm quản lý của Nhà nước đối với công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. 

Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị cơ quan soạn thảo cần tiếp tục quán triệt sâu sắc hơn các chủ trương, chính sách nêu trên trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật; nhất là các nội dung như “chính sách thương mại phù hợp với hội nhập quốc tế; nghiên cứu các biện pháp phòng vệ thích hợp để bảo vệ sản xuất và lợi ích người tiêu dùng”, “nâng cao hiệu quả và rút ngắn thời gian giải quyết tranh chấp, thi hành án trong lĩnh vực dân sự, hành chính, đầu tư, kinh doanh, thương mại và bảo vệ người tiêu dùng”, “chú trọng bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng; xử lý nghiêm minh, kịp thời các đối tượng sản xuất, kinh doanh, quảng cáo, phân phối hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng, hàng không bảo đảm an toàn…”, “đẩy mạnh hoàn thiện thể chế bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, phát huy đúng đắn, đầy đủ vai trò của người tiêu dùng, các hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng” để tiếp tục cụ thể hóa trong dự thảo Luật những định hướng về bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng Việt Nam.

Về cơ bản, các quy định trong dự thảo Luật phù hợp với Hiến pháp, hệ thống pháp luật và tương thích với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị cần tiếp tục rà soát, đối chiếu các quy định của dự thảo Luật với các luật liên quan để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật. Đặc biệt, cần phối hợp chặt chẽ với cơ quan soạn thảo các luật đang tiến hành sửa đổi, bổ sung như Luật Giá, Luật Giao dịch điện tử để tránh chồng chéo, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật. Bên cạnh đó, cũng cần tham chiếu quy định của các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam là thành viên như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (Công ước ICCPR)…

Lưu ý hơn tới người tiêu dùng bị lợi dụng tên tuổi để gắn vào quảng cáo sản phẩm hàng hóa

Trong khuôn khổ Phiên họp, các đại biểu tập trung cho ý kiến vào bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong các giao dịch đặc thù với tổ chức, cá nhân kinh doanh; công tác xã hội hóa để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; bảo vệ người tiêu dùng khi giao dịch từ xa, trên không gian mạng…

Bà Hoàng Thị Thu Hiền - Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Nghệ An cho rằng, qua thực tế cho thấy, Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ở các địa phương còn nhiều khó khăn về nguồn lực, nhân lực trong việc bảo vệ người tiêu dùng hay hòa giải với các đơn vị bán hàng khi xảy ra kiện cáo, tranh chấp trong mua bán, phân phối hàng hóa. Vì thế, để bảo vệ người tiêu dùng được tốt hơn, đại biểu Hoàng Thị Thu Hiền đề xuất với Ban soạn thảo và thẩm tra dự án Luật cần nêu rõ hơn trong dự án Luật về việc đảm bảo hoạt động của Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ở các địa phương.

Bà Hoàng Thị Thu Hiền - Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Nghệ An nêu quan điểm tại Phiên họp.

Cho rằng hiện nay, người tiêu dùng không chỉ giao dịch trực tiếp mà còn mua bán hàng hóa, giao dịch từ xa, giao dịch trên không gian mạng, đại biểu Nguyễn Quang Huân cho rằng, bên cạnh những thuận lợi do giao dịch trên mạng lại thì người tiêu dùng cũng đang đối mặt với những rủi ro. Đó là người tiêu dùng có thể bị bán hàng không đảm bảo chất lượng, bị lợi dụng tên tuổi để gắn vào quảng cáo sản phẩm hàng hóa…

Với những lý do nêu trên, ông Nguyễn Quang Huân - Phó Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam đề nghị Ban soạn thảo dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cần xem xét kỹ đối với những vấn đề trên để có những quy định chặt chẽ hơn đến bảo vệ người tiêu dùng.

Ông Nguyễn Quang Huân - Phó Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam đóng góp ý kiến.

Đồng thuận với quan điểm trên, bà Nguyễn Thị Lan-Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho rằng, Ban soạn thảo dự án Luật cần đề cập quy định rõ hơn về bảo vệ thông tin, bảo mật dữ liệu cá nhân của người tiêu dùng khi giao dịch, mua bán hàng hóa. Ngoài ra, việc bảo vệ người tiêu dùng không chỉ là cá nhân mà còn cần quan tâm đến đối tượng là các tổ chức, nhóm người tham gia mua bán sản phẩm, hàng hóa thông qua giao dịch từ xa, giao dịch trên không gian mạng…

Cũng tại Phiên họp, các đại biểu còn cho ý kiến vào việc bảo vệ người tiêu dùng là người yếu thế; Người Việt Nam ở nước ngoài mua hàng hóa chưa được quy định rõ việc việc bảo vệ quyền lợi và bảo mật thông tin cá nhân; vai trò của các tổ chức chính trị-xã hội trong công tác tuyên truyền, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng…

Tiếp thu, giải trình về dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Thứ trưởng Bộ Công thương Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cảm ơn các đại biểu đã đóng góp cho dự án Luật. Quan điểm Bộ Công thương là sẽ tiếp thu, nghiên cứu một cách đầy đủ các ý kiến đóng góp để bảo vệ người tiêu dùng ngày càng tốt hơn và sẽ có thêm báo cáo đánh giá tác động về nội dung này. Ngoài ra, Bộ Công thương sẽ nghiên cứu thêm về cơ chế để người tiêu dùng có thể tự bảo vệ mình hay tìm đến các cơ quan bảo có đủ pháp lý, năng lực để bảo vệ quyền lợi khi có những kiến nghị, tranh chấp…

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy kết luận Phiên họp.

Sau khi nghiên cứu hồ sơ dự án Luật, dự thảo báo cáo thẩm tra, báo cáo phối hợp thẩm tra của Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, báo cáo của các địa phương, ý kiến thành viên Ủy ban, đại diện Hội đồng Dân tộc và một số Ủy ban của Quốc hội, đại diện một số cơ quan có liên quan, các chuyên gia và giải trình bổ sung của Bộ Công Thương, phát biểu kết luận Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy nhấn mạnh một số nội dung:

Thứ nhất, Phiên họp toàn thể Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thống nhất cho rằng, dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) đủ điều kiện để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4 vào tháng 10/2022.

Thứ hai, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường ghi nhận và sẽ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến góp ý của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan liên quan và các vị đại biểu. Ủy ban giao Tiểu ban Xây dựng, Giao thông, Công thương kịp thời chỉ đạo việc tiếp thu ý kiến các vị đại biểu để hoàn thiện báo cáo thẩm tra, trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV.

Thứ ba, trên cơ sở kết quả của Phiên họp này, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Chính phủ mà trực tiếp là Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của cơ quan thẩm tra và ý kiến của các đại biểu tại Phiên họp, cũng như ý kiến của đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4 để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật trong thời gian tới./.

Trân trọng giới thiệu một số hình ảnh tại Phiên họp:

Toàn cảnh Phiên họp thẩm tra dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi).

Các đại biểu tham dự Phiên họp.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi trình bày thẩm tra dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi).

Phó Trưởng Ban Dân nguyện Lê Thị Nguyệt trình bày quan điểm tại Phiên họp.

Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Phan Xuân Dũng đề cập về bảo vệ quyền lợi cho người yếu thế, người nghèo.

Ủy viên chuyên trách Ủy ban Quốc phòng và An ninh Trịnh Xuân An đề cập đến việc quản lý bán hàng đa cấp.

Bà Tạ Thanh Hoa, chuyên viên Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đóng góp ý kiến tại Phiên họp. 

Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao Trần Hồng Hà cho ý kiến về bảo vệ người tiêu dùng là người cao tuổi.

 Chủ tịch Hội bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam Nguyễn Mạnh Hùng cho ý kiến về bảo vệ người tiêu dùng trước biến động của giá xăng và các mặt hàng khác tăng.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 4 tới.