GIÁM SÁT TỐI CAO THỰC HÀNH TIẾT KIỆM, CHỐNG LÃNG PHÍ: TẠO CHUYỂN BIẾN TÍCH CỰC NGAY TRONG QUÁ TRÌNH TRIỂN KHAI
Thượng tướng Trần Quang Phương - Phó Chủ tịch Quốc điều hành Phiên họp
14h00 chiều 31/10, Quốc hội tiếp tục tiến hành thảo luận tại hội trường việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021. Cũng tại Phiên họp này, các thành viên Chính phủ tiếp tục phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.
16h49: Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu kết luận Phiên thảo luận
Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, qua một ngày làm việc tích cực, khẩn trương đã có 46 đại biểu phát biểu ý kiến và một ý kiến tranh luận, đại diện cho Chính phủ có hai Bộ trưởng, trưởng ngành phát biểu, làm rõ ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội. Nhìn chung, nội dung thảo luận đã bao quát toàn diện, các ý kiến phong phú, sâu sắc, có giá trị cao cả về lý luận và thực tiễn, thể hiện tâm huyết và trách nhiệm của đại biểu đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Không khí thảo luận sôi nổi, thẳng thắn, đầy trách nhiệm và mang tính xây dựng cao.
Các vị đại biểu Quốc hội ghi nhận, đánh giá cao tinh thần trách nhiệm và nỗ lực của Đoàn giám sát, đồng thời cũng đánh giá cao sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, góp phần nâng cao chất lượng giám sát tối cao của Quốc hội. Quốc hội cũng chia sẻ với Đoàn về hệ thống số liệu chưa đầy đủ, cơ sở dữ liệu quốc gia trên nhiều lĩnh vực còn yếu, khó lượng hóa một cách đầy đủ cả về thực hành tiết kiệm cũng như chống lãng phí, mặc dù đã huy động rất lớn lực lượng tham gia giám sát chuyên đề này.
Quốc hội cơ bản tán thành nội dung Báo cáo số 330 của Đoàn giám sát của Quốc hội và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Quốc hội khẳng định, việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021 đã đạt được những kết quả rất quan trọng, tích cực, song hành cùng với kết quả to lớn của cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần huy động, quản lý và sử dụng có hiệu quả các nguồn nhân lực, vật lực, tài lực để thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước.
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, vướng mắc, bất cập. Theo đó, việc chấp hành pháp luật còn chưa nghiêm, trong một số trường hợp thất thoát, lãng phí còn lớn, nghiêm trọng làm mất đi cơ hội phát triển của đất nước. Quốc hội đã phân tích kỹ lưỡng những tồn tại, hạn chế này và chỉ ra nhiều nguyên nhân, quy rõ trách nhiệm của các tồn tại, hạn chế.
Các ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội đã được tập hợp, ghi âm, ghi chép đầy đủ và sẽ có báo cáo tổng hợp gửi đến đại biểu Quốc hội. Trên cơ sở ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo Đoàn Giám sát phối hợp với các cơ quan nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu đầy đủ ý kiến, có giải trình và hoàn thiện nội dung dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội xem xét, thông qua vào chiều ngày 15/11.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, các vấn đề liên quan đến thực hành tiết kiệm, chống lãng phí thuộc lĩnh vực các Bộ, ngành trong các nhóm vấn đề chất vấn tại Kỳ họp này cũng như trong thảo luận dự án Luật đất đai (sửa đổi). Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các vị đại biểu tiếp tục lồng ghép trong việc chất vấn và thảo luận tới đây.
16h39: Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc giải trình vấn đề đại biểu Quốc hội nêu
Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết sẽ tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội và sẽ hoàn thiện báo cáo gửi Quốc hội.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định, công tác thực hành tiết kiệm trong thời gian qua đã đạt được những kết quả rất tốt, được thể hiện bởi những thành tựu đã đạt được trong nhiệm kỳ vừa qua, như tăng trưởng kinh tế bình quân đạt 6,8%, thu ngân sách tăng gấp 1,66 lần của nhiệm kỳ trước, nợ công giảm từ 63,7% xuống còn 55,9% vào năm 2020, tỷ trọng chi đầu từ 22,9% lên đến 29%... Đặc biệt bộ máy tinh gọn, tinh giản biên chế tại các đơn vị sự nghiệp công lập có chuyển biến mạnh mẽ (các đơn vị sự nghiệp công lập giảm 13,85%, công chức giảm 10,1%, viên chức giảm 11,2%...).
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc mong Quốc hội hết sức thấu hiểu, chia sẻ và giúp đỡ, hỗ trợ Chính phủ hoàn thiện pháp luật một cách nhanh nhất, tạo ra “đường băng” để kinh tế phát triển. Bộ trưởng cũng nêu một số nguyên nhân tác động đến việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và khẳng định đây là lĩnh vực có phạm vi rộng, liên quan đến nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều địa phương và nhiều đơn vị nên vấn đề về văn bản quy phạm pháp luật phải được hoàn thiện; tiếp tục hoàn thiện về các giải pháp, về trách nhiệm của cơ quan quản lý và vấn đề giải quyết những vấn đề do lịch sử để lại.
Bộ trưởng cho biết có nhiều vướng mắc trong Luật Đầu tư công là một trong những khiến nhiều dự án chậm tiến độ, điều chỉnh tổng mức đầu tư nhiều lần. Bên cạnh đó, vướng mắc trong Luật Đất đai hiện hành dẫn tới tình trạng chậm tiến độ thu hồi đất, bởi sau khi có quyết định thu hồi, cơ chế để đền bù, bồi thường cho nhà đầu tư đã đầu tư trên đất như nào vẫn nằm trên giấy, không triển khai được trên thực tế…. Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng nêu thực trạng, nguyên nhân khiến các dự án BT chậm tiến độ.
Bộ Tài chính đang xây dựng các quy định về các định mức sử dụng xe ô tô (Nghị định 04), quy định về cơ chế tiếp khách, công tác phí… Trong đó, dự kiến tháng 11/2022, Chính phủ sẽ ban hành quy định về sử dụng xe ô tô. Bộ Tài chính đã 2 lần công khai trên Cổng Thông tin điện tử, theo đó, dự thảo quy định rõ tiêu chí về việc mua sắm ô tô tại cấp huyện, nhằm giải quyết các vương mắc hiện tại.
16h28: Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt phát biểu giải trình
Nhất trí cao với Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cảm ơn ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội và cho biết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đang chỉ đạo, Bộ Khoa học và Công nghệ đang phối hợp tích cực với các Bộ, ngành liên quan để triển khai thực hiện.
Giải trình về hiệu quả đầu tư ngân sách nhà nước cho khoa học, công nghệ, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước luôn chú trọng đầu tư cho khoa học, công nghệ. Mặc dù, chưa có cơ sở tổng hợp, xác định thực tế chi ngân sách nhà nước cho khoa học, công nghệ có đạt hay không so với mức quy định, nhưng trong bối cảnh cân đối chi ngân sách nhà nước còn khó khăn, chi thường xuyên cho khoa học công nghệ vẫn luôn được Quốc hội thông qua trung bình khoảng 0,79% tổng chi ngân sách nhà nước.
Bộ trưởng cho biết, mặc dù hoạt động công nghệ là hoạt động có nhiều tính đặc thù, bản chất nghiên cứu khoa học là có tính mới, tính rủi ro, có độ trễ, các nghiên cứu khoa học triển khai trong nhiều giai đoạn và nhiều kết quả nghiên cứu thành công còn cần tiếp tục được đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước, hoặc nguồn lực của xã hội để phát huy trong thực tế. Thời gian vừa qua, Bộ đã cố gắng hình thành một hệ thống các chỉ tiêu thống kê để phản ánh được tình hình, kết quả hoạt động khoa học công nghệ chủ yếu của đất nước, làm cơ sở cho việc đánh giá tình hình, hoạch định chiến lược, chính sách, xây dựng kế hoạch phát triển khoa học công nghệ từng thời kỳ.
Trong giai đoạn vừa qua, đóng góp của ngành khoa học công nghệ vào sự phát triển kinh tế- xã hội có thể được đánh giá gián tiếp thông qua một số chỉ tiêu bao gồm: Chỉ số đóng góp năng suất các nhân tố tổng hợp GDP vào tăng trưởng, tốc độ tăng trưởng năng suất lao động bình quân, tỷ trọng giá trị xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao… Các chỉ tiêu này trong giai đoang 2016-2020 đều có tăng trưởng tốt hơn nhiều so với giai đoạn trước.
Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho bết, từ năm 2013 đến nay, hàng năm Bộ công bố Sách trắng về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Khoa học và Công nghệ đang phối hợp với tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới và các tổ chức liên quan xây dựng bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương, tổ chức đánh giá, thử nghiệm tại một số địa phương nhằm đo lường năng lực, kết quả đổi mới sáng tạo của từng địa phương, qua đó đánh giá được mối tác động giữa các hoạt động khoa học công nghệ với sự phát triển kinh tế xã hội từng vùng.
16h23 Đại biểu Nguyễn Anh Trí – Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội
Đại biểu Nguyễn Anh Trí cho biết, qua nghiên cứu báo cáo kết quả giám sát cho thấy Đoàn giám sát làm việc nghiêm túc, trách nhiệm. Nội dung báo cáo toàn diện, bao trùm, sâu sắc, không né tránh, rõ số liệu và đáng tin cậy. Đại biểu ghi nhận nhiều nhận định trong báo cáo kết quả giám sát rất đúng, trúng.
Đại biểu chỉ rõ, khi nói về đầu tư cho y tế, báo cáo kết quả giám sát nêu việc mua sắm tập trung không hiệu quả, không kịp thời không đáp ứng yêu cầu công việc. Cho rằng đây là nhận định rất đúng, đại biểu Nguyễn Anh Trí đề nghị trong quá trình sửa đổi Luật có liên quan các cơ quan chú ý vấn đề này. Hay báo cáo có nêu số vốn đầu tư công của y tế được phân bổ không sử dụng hết, hủy dự toán chuyển nguồn hàng năm còn lớn và có xu hướng gia tăng nhưng việc theo dõi quản lý thì còn lỏng lẻo. Đại biểu cho rằng đây là kết luận rất đúng và đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế quan tâm giải quyết.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí cũng ghi nhận báo cáo kết quả giám sát cũng đã chỉ rõ một trong những tồn tại, hạn chế trong đó có cơ chế tự chủ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công tự chủ tài chính không rõ ràng nên trong quá trình tổ chức thực hiện gặp nhiều khó khăn. Đại biểu đề nghị cần có những đánh giá, tổng kết sâu rộng hơn để điều chỉnh lại chính sách sửa đổi luật, tạo điều kiện để các ngành, các bộ triển khai cơ chế tự chủ tài chính chắc đúng hiệu quả và thành công.
Nhất trí với nhiều nội dung của báo cáo như về về đầu tư công trung hạn hay nhiều tồn tại, hạn chế hay về quản lý, sử dụng trụ sở làm việc, nhà công vụ… đại biểu Nguyễn Anh Trí cho rằng báo cáo đã rất thẳng thắn. Đại biểu nêu rõ, qua báo cáo giám sát cho thấy, Việt Nam chúng ta vẫn còn có rất nhiều lãng phí, lãng phí tràn lan ở mọi nơi. Đại biểu bày tỏ mong mỏi Quốc hội, Chính phủ, các địa phương và đồng bào bằng mọi cách tích cực chống lãng phí triệt để, tiết kiệm như đề nghị của Đoàn giám sát.
16h20: Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương: Tránh lãng phí nguồn nhân lực trong giáo dục
Phát biểu ý kiến tại hội trường, đại biểu Quốc hội Đinh Thị Ngọc Dung bày tỏ quan tâm đến tình trạng lãng phí trong lĩnh vực giáo dục. Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung cho rằng, chủ trương trao quyền tự chủ cho các trường đại học là hoàn toàn phù hợp với cơ cấu kinh tế và nhu cầu xã hội hiện nay. Việc mở thêm nhiều ngành đào tạo mới là một xu hướng tất yếu không chỉ tạo điều kiện cho thí sinh có thêm nhiều lựa chọn ngành học tại nhiều trường đại học khác nhau trên cả nước mà không phải dồn về các đô thị lớn, giúp giảm chi phí cho bản thân người học và giảm áp lực về dân cư cho các đô thị lớn bên cạnh đó còn giúp cho các trường đa dạng hóa được dịch vụ đào tạo và có thể thu hút được thêm nhiều sinh viên.
Tuy nhiên, đại biểu bày tỏ băn khoăn, liệu những ngành mới đó có được quản lý chặt chẽ trong khâu kiểm soát và thẩm định chất lượng chương trình đào tạo hay không và đơn vị đào tạo có đảm bảo đủ điều kiện cơ sở vật chất cũng như đội ngũ giảng viên có đủ trình độ và năng lực tương xứng để thực hiện hay không.
Bởi thực tế cho thấy một số trường Đại học mở thêm nhiều ngành mới mà chưa sẵn sàng về nguồn nhân lực giảng dạy và cơ sở vật chất dẫn đến chất lượng đào tạo không đảm bảo ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực và quy hoạch ngành nghề dẫn tới thực trạng là hầu hết tại các doanh nghiệp nguồn nhân lực phải qua đào tạo lại nhiều lần mới đáp ứng được nhu cầu vị trí công việc gây lãng phí lớn cho xã hội. Bên cạnh đó có những trường chỉ chuyên sâu đào tạo kỹ thuật công nghệ nhưng lại mở thêm nhiều mã ngành như kinh tế, du lịch, ngoại ngữ….
Đại biểu cho rằng, để tránh được những thất thoát lãng phí về nguồn nhân lực bên cạnh những biện pháp quản lý chặt chẽ từ các cơ quan quản lý nhà nước, các trường đại học, gia đình cần quan tâm đẩy mạnh công tác truyền thông định hướng nghề nghiệp cho các em học sinh, giúp cho các em hiểu và lựa chọn đúng các ngành nghề phù hợp với bản thân, phù hợp với nhu cầu xã hội.
16h16: Đại biểu Lê Thanh Hoàn - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa: Tăng cường hơn nữa tính răn đe trong thực thi Luật Đất đai
Đại biểu Lê Thanh Hoàn đánh giá cao về chất lượng giám sát và sự chuẩn bị kỹ lưỡng đến từng dự án, khu đất bị bỏ hoang, chậm tiến độ trên phạm vi toàn toàn quốc. Đại biểu cũng nêu thực trạng về công tác thực thi pháp luật đất đai, trong đó những tồn tại, hạn chế, sai phạm, lãng phí trong lĩnh vực đất đai đã được nêu rõ trong báo cáo của Đoàn giám sát với những nguyên nhân chủ quan và khách quan.
Đại biểu Lê Thanh Hoàn nhấn mạnh, vi phạm pháp luật đất đai còn diễn biến phức tạp là nhận định hoàn toàn chính xác của Trung ương tại Nghị quyết 18. Tình trạng vi phạm pháp luật quản lý đất đai xảy ra phổ biến trong hoạt động chủ yếu như giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi giải phóng mặt bằng, tái định cư, nhất là quản lý quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất.
Để khắc phục tình trạng này, đại biểu Lê Thanh Hoàn đề nghị tăng cường hơn nữa tính răn đe trong việc thực thi pháp luật đất đai thông qua việc kiểm tra, thanh tra toàn diện, thường xuyên hơn, kể cả công tác kiểm tra trước khi tổ chức thực hiện nghiên cứu, xem xét để bổ sung các cơ quan kiểm tra, thanh tra, giám sát đất đai quốc gia trực thuộc cơ quan trung ương đóng tại địa phương…
Đổi mới phương thức, phương tiện kỹ thuật thực thi pháp luật đất đai như ứng dụng công nghệ viễn thám và hệ thống thông tin địa lý, hệ thống kiểm tra tài nguyên đất đai di động; đồng thời phải cải cách toàn diện, có cơ chế đánh giá hiệu quả hoạt động của cán bộ chính quyền địa phương thông qua việc thực thi pháp luật đất đai.
Đối với vấn đề sử dụng đất nông, lâm trường, sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 112 năm 2015 về tăng cường quản lý đất đai có nguồn gốc từ nông, lâm trường, Chính phủ, bộ, ngành, địa phương cũng làm rất nhiều việc từ rà soát, sắp xếp quy hoạch, cổ phần hóa, lập bản đồ, giải quyết tranh chấp, lập phương án sử dụng, thu hồi đất… Tuy nhiên, sau 5 năm có nghị quyết của Quốc hội và trước đó hàng chục năm chờ đợi điều mong mỏi nhất của cử tri, của những người nông dân thiếu đất sản xuất vẫn chưa đến với họ. Bởi lẽ theo báo cáo thì vẫn chỉ là phương án dự kiến trên giấy mà chưa có số liệu diện tích thực tế đã giao cho người dân.
Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung vào nghị quyết của Quốc hội, theo đó, Chính phủ, các bộ, ngành cần cương quyết chỉ đạo giải quyết dứt điểm tồn tại trong sử dụng đất của nông, lâm trường. Các địa phương cần khẩn trương thực hiện việc giao đất cho người dân thiếu đất canh tác, thời điểm hoàn thành ngay trong năm 2023.
Đại biểu Lê Thanh Hoàn cho biết, qua tiếp xúc cử tri, cử tri tha thiết đề nghị đã đến lúc phải nhìn nhận đúng bản chất của nguồn gốc đất đai, nông, lâm trường để có một cuộc cách mạng thực chất hơn, để không lãng phí đất đai, giải phóng nguồn lực thực sự giải phóng sức sản xuất của người dân.
16h10: Đại biểu Chu Thị Hồng Thái - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn: Lãng phí trong sử dụng nguồn nhân lực gây thất thoát lớn
Góp ý về việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021, đại biểu Chu Thị Hồng Thái đề cập về lãng phí trong sử dụng nguồn nhân lực; việc giữ chân “người tài” vào khu vực công...
Tại Báo cáo giám sát số 330 có nêu hạn chế, yếu kém về tổ chức bộ máy, nguồn nhân lực, trình độ quản lý, ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức và cách thức tổ chức thực hiện mang tính chủ quan dẫn đến việc quản lý, sử dụng nguồn lực quốc gia không hiệu quả, gây thất thoát. lãng phí nguồn nhân lực toàn xã hội với giá trị rất lớn, nghiêm trọng, thậm chí có lãng phí về cơ hội, nguồn lực tổng hợp không không thể đo đếm, xác định được.
Trên thực tế, với những vụ án vi phạm pháp luật gần đây liên quan đến cán bộ, công chức, viên chức vi phạm các quy định của Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng đã gây thất thoát, lãng phí tài sản công từ Trung ương đến cơ sở ở một số các tỉnh, thành trong cả nước. Trong Báo cáo đã đánh giá về sự tồn tại, hạn chế và nguyên nhân hầu hết đều xuất phát từ con người do người đứng đầu, người tham mưu chưa chú trọng, chưa quyết liệt, chưa thực hiện đúng các quy định pháp luật của Nhà nước đã gây lãng phí, thất thoát, sử dụng nguồn lực từ ngân sách đầu tư xây dựng đến đất đai, tài nguyên khoáng sản.
Ngay tại kỳ họp này, trong 2 ngày thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế xã hội, có nhiều đại biểu phân tích rất sâu sắc về nguồn nhân lực và sử dụng lao động trong khu công. Tình trạng cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc hiện nay có ý kiến cho rằng, số lao động trong khu vực công hay khu vực tư thì cũng đều cống hiến sức lực tham gia phát triển kinh tế- xã hội.
Tuy nhiên, ở khía cạnh khác, đại biểu Chu Thị Hồng Thái cho rằng, khu vực công là nơi xây dựng chính sách, triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, là nơi điều hành và quản trị đất nước, sử dụng mọi nguồn lực để thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Vì thế, phải có đội ngũ cán bộ giỏi, có năng lực và đạo đức nghề nghiệp phục vụ Nhân dân, hỗ trợ những đối tượng yếu thế trong xã hội để đảm bảo rằng mọi tầng lớp nhân dân đều được tiếp cận các dịch vụ, tiếp cận với điều kiện phát triển kinh tế xã hội công bằng như nhau. Do vậy, việc giữ chân người tài ở khu vực công hết sức cần thiết.
Những năm gần đây, nhiều sinh viên mới ra trường cũng không thiết tha tham gia các cuộc thi tuyển công chức, viên chức vào làm việc trong các cơ quan Nhà nước. Đâu đó cho rằng, muốn thi công chức, viên chức phải có tiền, có quan hệ cũng làm giảm sức hút nguồn nhân lực, nhất là người tài giỏi vào khu vực công. Điều đó cũng phần nào làm giảm chất lượng thực hiện công vụ.
Từ những phân tích trên, có thể thấy rằng, lãng phí trong công tác quản lý, sử dụng lao động trong khu vực công đang có nhiều vấn đề cần được nghiên cứu và tìm cách giải quyết.
16h06: Đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc: Chỉ rõ việc không tiếp tục sử dụng sách giáo khoa lớp 1 sẽ lãng phí khoảng hơn 80 tỷ đồng
Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc cơ bản nhất trí cao với Báo cáo của Đoàn giám sát về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021 và những phương hướng khắc phục những hạn chế trong thời gian tới. Đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung đề cập đến nội dung được nhiều cử tri quan tâm là lãng phí trong lĩnh vực giáo dục, lựa chọn sách giáo khoa.
Theo đại biểu, năm học 2020-2021 ngành giáo dục triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông ở lớp 1 với 5 bộ sách giáo khoa, trong đó có 4 bộ sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và 3 bộ sách Cánh diều là của 3 Nhà xuất bản khác. Năm 2021, tiếp tục triển khai chương trình mới ở lớp 2, lớp 6 nhưng Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam chỉ còn phát hành 2 bộ sách giáo khoa là Bộ Chân trời sáng tạo và Kết nối tri thức với cuộc sống. Còn 2 bộ sách giáo khoa là Cùng học để phát triển năng lực và Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục thì đã biến mất với 1 năm tuổi thọ và đã gây rất nhiều bất ngờ cho giáo viên, học sinh nói riêng và xã hội nói chung.
Việc 2 bộ sách này bỗng dưng biến mất đã được Nhà xuất bản Giáo dục giải thích là muốn hợp nhất 4 bộ sách thành 2 bộ sách tốt hơn và tập trung nguồn lực tài chính đầu tư cho công tác biên soạn sách giáo khoa, phát triển sách giáo khoa, giấy đồng bộ với sách cũng như học liệu điện tử. Tuy nhiên, đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung cho rằng, nhìn vào thị phần của 4 bộ sách cho thấy, 2 bộ sách biến mất là Bộ Cùng học để phát triển năng lực chiếm 14 % thị phần. Bộ Vì sự phận bình đẳng và dân chủ trong giáo dục chỉ chiếm 8 % thị phần. Và một số người đã nhận định việc hai bộ sách này bỗng dưng biến mất là do thị phần thấp và đó là quy luật của kinh tế thị trường. Nhưng vấn đề đặt ra khi hai bộ sách giáo khoa lớp 1 của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam bị biến mất là gì?
Đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung nêu quan điểm, các địa phương đã chọn hai bộ sách này có tiếp tục chọn tiếp trong các năm tiếp theo không và khối 1 cả nước ước tính có khoảng 2.000.000 học sinh, như vậy là sẽ lãng phí khoảng gần 450.000 bộ sách lớp 1 và việc không tiếp tục sử dụng sẽ lãng phí khoảng hơn 80 tỷ đồng tiền sách giáo khoa. Và với những triết lý mà các học sinh lớp 1 đã được học và năm sau thì lại không học nữa, đại biểu băn khoăn vậy lại nhập môn một triết lý mới hay sao?
Năm 2022-2023 tiếp tục lộ trình đổi mới sách giáo khoa lớp 3, lớp 7 và lớp 10. Nhìn chung lộ trình triển khai đã được đảm bảo và bước đầu thu được những thành quả nhất định. Đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung nêu rõ, việc sử dụng nhiều bộ sách giáo khoa cùng một chương trình được xem là một lợi thế, nhưng nó cũng là những bất cập đan xem. Bởi lẽ nhiều trường học cùng lúc các đầu sách trong các bộ sách giáo khoa khác nhau dẫn đến tình trạng phụ huynh khó khăn trong việc mua sách cho con ở thời điểm đầu năm học, không chỉ phụ huynh mà cả giáo viên nhà trường cũng bị động, quá tải trong việc phải đọc, lựa chọn quá nhiều bộ sách khác nhau. Ngoài ra còn phải kể đến giá sách giáo khoa đắt nhiều lần so với sách giáo khoa hiện hành và mỗi trường lại chọn nhiều bộ sách khác nhau, nên nếu có trường hợp học sinh chuyển trường thì lại phải mua bộ sách khác.
Do đó, đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung đồng tình với Quốc hội đã lựa chọn chuyên đề giám sát năm 2023 về việc đổi mới chương trình sách giáo khoa, giáo dục phổ thông. Và cho rằng, những gì hiện nay đang diễn ra đã gây rất nhiều lãng phí thì cần phải điều chỉnh ngay trước khi Quốc hội thực hiện giám sát này để là để chống cái lãng phí trong nguồn lực của Nhà nước, tiền của, thời gian của người dân, của giáo viên.
16h00: Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên
Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa nêu rõ, qua các con số báo cáo của Đoàn giám sát cho thấy, dư địa phát triển của đất nước còn rất lớn, nếu thực hành tiết kiệm, chống lãng phí thì sự phát triển và nguồn lực cho đất nước còn rất lớn và dồi dào. Nhưng qua đó cũng nói lên rằng, tại sao trong một giai đoạn rất dài vẫn khó khăn trong việc khắc phục tình trạng lãng phí như vậy.
Đề xuất giải pháp khắc phục tình trạng trên, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa cho rằng cần rà soát, khắc phục, bãi bỏ các quy định đã lạc hậu, không đồng bộ. Trước hết là các quy định về định mức, kinh tế, kỹ thuật. Nhiều định mức đã lạc hậu và kéo dài hàng chục năm, thậm chí hơn chục năm, do đó nếu thực hiện đúng như vậy sẽ rất khó khăn. Những định mức như vậy sẽ kéo lùi sự phát triển, đại biểu nhấn mạnh phải chi đúng, chi đủ, chi hiệu quả để phát huy sự sáng tạo và lao động của cán bộ.
Đặt vấn đề tại sao việc di chuyển các trường đại học ra khỏi nội đô còn khó khăn; lý do gì mà việc các cơ quan, ban, ngành di dời ra và trả lại trụ sở đất "vàng" vẫn khó khăn, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa nêu rõ “nào là tính lịch sử, cái gì cũng cần thời gian, có đơn vị im lặng là vàng, việc giữ đất là việc của cả làng chứ không riêng mình ai”, tất cả cứ trôi đi với thời gian và sự lãng phí nghiễm nhiên hiển hiện ở những khu phố có sự phát triển về kinh tế - xã hội, thương mại rất lớn…
Đại biểu cũng nêu quan điểm rằng từ nay đến cuối năm 2022, liệu có dám cam kết nạn đào đường ở các đô thị lớn, việc thay đá lát đường ở các vỉa hè còn tốt không diễn ra ồn ào, sôi động như “cuộc làm ăn” cuối năm hay không. Bởi yêu cầu về giải ngân cuối năm phải tiêu hết vốn, không tiêu hết vốn thì sang năm có thể bị cắt. Và như thế thì tiêu hết vốn, tiêu quyết liệt, tiêu sống còn chính là bảo đảm tương lai cho đơn vị của mình, tiêu như đổ ra sông, ra bể dù đấy là tiền dân, tiền nước.
Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa cho rằng phải sớm thể chế hoá Kết luận số 14 về khuyến khích đổi mới sáng tạo. Theo đại biểu, đừng để cán bộ phải đối diện với những thách thức, đi làm việc mà như ra trận, đi làm việc mà phải đối diện với quá nhiều áp lực và những quy định chồng chéo.
15h55: Đại biểu Hồ Thị Minh - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị: Chỉ rõ trách nhiệm khắc phục tồn tại, hạn chế thuộc về ai
Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Hồ Thị Minh đánh giá báo cáo đã khái quát được tất cả các nội dung về chống lãng phí ở khu vực công với 05 nội dung; chỉ ra được những ưu điểm, nhược điểm về vấn đề này. Vậy trong thời gian tới việc khắc phục, sửa đổi những tồn tại hạn chế này sẽ được thực hiện ra sao? Đại biểu bày tỏ sự quan tâm đến lĩnh vực đất đai, còn nhiều bất cập khiến cử tri rất quan tâm.
Đại biểu Hồ Thị Minh cho biết, báo cáo giám sát đã khái quát tất cả các lĩnh vực trong chi tiêu khu vực công. Đại biểu đặt vấn đề, trong thời gian tới, chúng ta có quyết liệt triển khai các biện pháp phù hợp để tháo gỡ các vướng mắc trong việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hay không?
Đối với vấn đề đất đai, đại biểu chỉ ra rằng, ở rất nhiều địa phương chứ không chỉ riêng địa phương nào còn rất nhiều dự án không đáp ứng yêu cầu; hàng loạt các lô đất vàng vẫn đang còn có những bất cập trong quản lý và sử dụng. Vậy tới đây sửa đổi Luật Đất đai có khắc phục được tình trạng này không? Các Bộ, ngành có phối hợp để phân tích thấu đáo và giải quyết dứt điểm những tồn tại, hạn chế trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí ở lĩnh vực quản lý đất đai hay không?
Với việc đầu tư xây dựng, sử dụng quản lý các trụ sở cơ quan nhà nước, đại biểu cho rằng, có một số công trình tuy vẫn sử dụng tốt nhưng cơ quan, địa phương vẫn bỏ hoang hoặc đập bỏ để xây mới, hoặc có những trường hợp không cộng tác trong việc chuyển giao cho chính quyền địa phương.
Đại biểu đề nghị Chính phủ, Bộ, ngành cần rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để nhìn nhận rõ những bất cập, chồng chéo, qua đó sửa đổi để đảm bảo việc sử dụng hợp lý trụ sở, chuyển giao theo đúng quy định phải thực hiện thường xuyên, liên tục, chứ không phải chỉ làm tốt sau những kỳ giám sát.
Đại biểu đề nghị Chính phủ cần vào cuộc quyết liệt hơn nữa, chỉ đạo các Bộ, ngành rà soát để thấy trách nhiệm của mình trong từng ngành, lĩnh vực, để những báo cáo về công tác thực hành tiết kiệm chống lãng phí trong những năm sau không còn nhắc lại những tồn tại, hạn chế đã nhiều lần nhắc đến, góp phần thực hiện tốt công tác thực hành tiết kiệm không chỉ ở khu vực công, mà cả ở khu vực tư.
15h50: Đại biểu Khương Thị Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Khương Thị Mai đánh giá Quốc hội khóa XV đã lựa chọn nội dung giám sát rất đúng và trúng, nội dung giám sát về thực hiện chính sách pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là rất quan trọng.
Về việc quản lý sử dụng tài nguyên đất đai, đại biểu cho rằng, quá trình tập trung đất nông nghiệp diễn ra chậm, chưa theo kịp cơ cấu ngành nông nghiệp. Đại biểu đề nghị Chính phủ nghiên cứu quy định khuyến khích tập trung đất nông nghiệp. Người sử dụng đất được chuyển mục đích sử dụng đất sản xuất cây trồng, vật nuôi. Xem xét xây dựng chính sách thuế đối với đất nông nghiệp nhưng bỏ hoang, không đưa vào sử dụng nhằm hạn chế tình trạng lãng phí nguồn đất đai.
Đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành để đẩy nhanh việc phê duyệt phương án sắp xếp nhà đất của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trung ương, đồng thời làm các thủ tục bán tài sản công gắn liền với đất do các cơ quan, doanh nghiệp quản lý để tạo nguồn thu sử dụng đất, đảm bảo phát huy hiệu quả của Nghị quyết số 115 năm 2020 của Quốc hội.
Ngoài ra, đại biểu đề nghị xây dựng hệ thống công nghệ thông tin về đất đai đến từng thửa đất, phục vụ thực hiện nghiệp vụ hành chính công, là công cụ kết nối liên thông giữa cơ quan đăng ký đất đai và cơ quan thuế trong việc cung cấp thông tin, xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai đồng bộ từ trung ương đến địa phương.
15h24: Đại biểu Bế Trung Anh - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh: “Không chỉ đúng nguyên nhân của bệnh thì không thể kê đơn thuốc chính xác và cũng không thể trị bệnh”
Đánh giá cao báo cáo kết quả giám sát của Đoàn giám sát, đại biểu Bế Trung Anh ghi nhận báo cáo đã chỉ rõ những tồn tại, hạn chế với những minh chứng số liệu thuyết phục, đồng thời chỉ rõ nguyên nhân, đề xuất các giải pháp. Đại biểu bày tỏ tán thành cao với những nhiệm vụ, giải pháp mà báo cáo giám sát đã nêu.
Theo đại biểu Bế Trung Anh, đã đạt được nhiều thành công trong việc khắc phục những tồn tại hạn chế, nhưng cũng theo số liệu của báo cáo vẫn còn nhiều nội dung thiếu tích cực, với các con số gia tăng theo thời gian. Đại biểu nhấn mạnh trong y học có câu “Không chỉ đúng nguyên nhân của bệnh thì không thể kê đơn thuốc chính xác và cũng không thể trị bệnh”.
Đại biểu phân tích, trong tinh giản bộ máy giảm biên chế, hoạt động này xuất phát từ việc chúng ta giả định thể chế bộ máy nhà nước chúng ta đang đi đúng quỹ đạo và các quy trình thủ tục chính xác nhưng năng suất lao động của chúng ta đang thấp. Tuy nhiên, theo đại biểu giả định trên thiếu thuyết phục. Đại biểu cho rằng, giảm biên chế, tinh giản bộ máy không thể là cứu cánh cho việc nâng cao hiệu suất làm việc của bộ máy, tăng năng suất lao động như chúng ta đang kỳ vọng. Đại biểu chia sẻ, chính vì dùng thuật ngữ năng suất lao động thấp khiến cho mọi con mắt đổ dồn đến năng lực, hiệu suất, thái độ làm việc của lao động trong phần đông cán bộ công chức, viên chức. Điều này khiến họ rất khổ tâm, thiếu tự tin.
Dẫn lại lời của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, đại biểu Bế Trung Anh nêu rõ giáo dục và y tế của chúng ta không thấp như chúng ta nghĩ. Các cháu sinh viên tham dự các kỳ thi luôn đặt tính thành tích cao trong khu vực và thế giới. Các công nhân của chúng ta thi tay nghề luôn đạt các giải đặc biệt. Đại biểu chia sẻ, trong thời gian qua đội ngũ cán bộ nhà giáo, đặc biệt là giáo viên vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã thực sự khó khăn khi thiếu giáo viên. Hay đội ngũ y bác sĩ bỏ việc, thậm chí chưa bỏ việc cũng đã phải làm từ sáng đến tối mà chưa thực hiện hết công việc của mình.
Đại biểu Bế Trung Anh cho rằng còn một sự thật nữa nên mổ xẻ để có được nhận định chính xác hơn. Đó là quy trình, thủ tục còn rườm rà, nhiều nội dung không còn phù hợp. Vì điều này mà năng suất lao động của chúng ta thấp, rất thấp. Các con số về năng suất lao động hàng năm cho thấy một dự báo rằng sẽ không bao giờ chúng ta đuổi kịp được các nước ở trong khu vực. Điều này càng chứng tỏ giải pháp tăng năng suất lao động hiện nay chưa đi vào trọng tâm của vấn đề, đại biểu chỉ rõ.
Từ dẫn chứng trên, đại biểu Bế Trung Anh nêu rõ, chất lượng nguồn nhân lực có thể là điều kiện cần nhưng điều kiện đủ phải là quy trình và thủ tục. Nếu nhận định sai nguyên nhân cũng là một lãng phí, lãng phí này là lãng phí cơ hội, lãng phí đầu tư.
Theo đại biểu, nguyên nhân cho toàn bộ hạn chế là "việc chấp hành luật pháp còn chưa nghiêm". Đại biểu kiến nghị tìm chính xác các nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế; nên cải cách thể chế theo định hướng tăng năng suất chịu trách nhiệm, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu và không nên lãng phí luật.
15h19: Đại biểu Lê Hữu Trí - Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa: Ai sẽ chịu trách nhiệm về tồn tại, thất thoát, lãng phí?
Đại biểu Lê Hữu Trí - Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa khẳng định kết quả giám sát chuyên đề thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021 cho thấy tình hình lãng phí, thất thoát các nguồn lực của đất nước về tài chính, ngân sách, tài sản công, đất đai, tài nguyên khoáng sản, thời gian lao động về nguồn lực rất lớn và nghiêm trọng.
Đại biểu Lê Hữu Trí nêu con số trong báo cáo về thất thoát, lãng phí trong sử dụng vốn ngân sách nhà nước, quản lý đất đai tại các lâm trường, các dự án chậm tiến độ, dự án phải điều chỉnh quyết định đầu tư, dự án dang dở, gây thất thoát, lãng phí. Bên cạnh đó, quản lý, sử dụng kinh phí sự nghiệp, nhất là trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, công nghệ thông tin, y tế, giáo dục chưa được tiết kiệm, chưa có hiệu quả, còn thất thoát, lãng phí…
Đại biểu Lê Hữu Trí nhấn mạnh, thất thoát, lãng phí nêu trong báo cáo giám sát cũng chưa phản ánh đầy đủ bức tranh về thực trạng lãng phí, thất thoát trong xã hội của đất nước ta hiện nay. Đại biểu đề nghị cần có sự đánh giá nghiêm túc về các giải pháp khắc phục hiệu quả từ công tác giáo dục, nâng cao ý thức đến công tác xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách pháp luật.
Báo cáo kết quả giám sát của Đoàn giám sát đã chỉ ra rất cụ thể, các mặt còn tồn tại, gây thất thoát, lãng phí cũng chỉ rõ nguyên nhân của các tồn tại đó. Điều đó cho thấy Quốc hội đã chọn trúng và đúng vấn đề giám sát. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng đặt ra tiếp theo là ai sẽ chịu trách nhiệm về những thiệt hại, tổn thất, lãng phí đó; giải pháp để xử lý tiếp theo các tồn tại đó như thế nào?
Đại biểu mong muốn Quốc hội, Chính phủ quyết liệt chỉ đạo làm rõ các vi phạm, thất thoát, lãng phí, trong đó cần thiết phải làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân và các phương án khắc phục, xử lý đối với trên 3.000 dự án sử dụng vốn nhà nước có thất thoát, lãng phí; trên 79.000 hecta đất nông, lâm nghiệp đã quyết định thu hồi nhưng có phương án sử dụng… Tập trung xử lý các dự án không hiệu quả, chậm tiến độ, vi phạm trong quản lý, sử dụng đất, các dự án BT, BOT đang triển khai dở dang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc; các dự án đã hoàn thành nhưng không đưa vào sử dụng, không phát huy hiệu quả, chất lượng không bảo đảm.
Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị Đoàn giám sát Quốc hội bổ sung nội dung lãng phí chưa được đề cập trong báo cáo đó là vấn đề sách giáo khoa các cấp học phổ thông đã gây ra sự lãng phí lớn của xã hội cần được xem xét sửa đổi một cách nghiêm túc. Vấn đề này có nhiều bức xúc cho xã hội từ nhiều năm nhưng càng đổi mới chương trình giảng dạy thì lãng phí cho xã hội nhiều hơn và gây ra càng nhiều hơn sự bức xúc của xã hội.
Đại biểu Lê Hữu Trí cũng nêu việc thực hiện kỷ cương, kỷ luật trong thực hành tiết kiệm chưa nghiêm, sự lãng phí trên nhiều lĩnh vực ngày càng nghiêm trọng hơn. Điều đó cho thấy hệ thống pháp luật, chính sách, biện pháp tổ chức thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí chưa bảo đảm tính pháp chế, tính kỷ luật, kỷ cương và chưa đạt hiệu quả. Vì vậy, Chính phủ cần sớm rà soát các hệ thống pháp luật hiện hành, các chính sách quản lý nhà nước trên các lĩnh vực gây ra sự lãng phí lớn tài sản của Nhà nước và xã hội. Tiếp tục hoàn thiện luật liên quan đến thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, bảo đảm đồng bộ, thống nhất, phù hợp với thực tiễn để kịp thời điều chỉnh các bất cập, mâu thuẫn nhằm soát, hạn chế sự lãng phí nguồn lực quốc gia và xã hội….
Theo đại biểu, điều quan trọng cốt lõi hơn là Đảng và Nhà nước cần có chiến lược xây dựng cho được trong nhận thức và hành động của mỗi cá nhân, mỗi cơ quan, mỗi tổ chức và toàn xã hội văn hóa tiết kiệm, ý thức tiết kiệm, tư duy làm việc hiệu quả dù là việc nhỏ nhất, gắn với việc thực hiện nghiêm kỷ cương, kỷ luật và có chế tài mạnh đối với các hành vi gây lãng phí, thất thoát mới tạo được sự chuyển biến tích cực về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong thời gian tới.
15h14: Đại biểu Phạm Thúy Chinh - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang: Vẫn còn lãng phí trong quản lý sử dụng vốn đầu tư và sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp nhà nước
Đánh giá cao và tán thành với kết quả giám sát chuyên đề việc thực hiện chính sách, pháp luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đại biểu Phạm Thúy Chinh cho rằng đây là kết quả đầy nỗ lực của các thành viên Đoàn giám sát; các ngành các, cấp… Tại phiên thảo luận, đại biểu quan tâm về vấn đề lãng phí trong quản lý sử dụng vốn đầu tư và sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp nhà nước.
Quan tâm đến lãng phí trong quản lý vốn đầu tư và hoạt động sản xuất kinh doanh tại các doanh nghiệp nhà nước, đại biểu Phạm Thúy Chinh cho biết, các doanh nghiệp nhà nước đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, giữ vai trò chủ chốt trong các lĩnh vực sản xuất có doanh nghiệp nhà nước tham gia, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, xây dựng hạ tầng số, cung cấp các dịch vụ thiết yếu.
Dù có nhiều thuận lợi từ nguồn vốn nhà nước, nhưng việc quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp còn chưa hiệu quả, có lãng phí. Cụ thể, Tốc độ tăng trưởng doanh thu bình quân của doanh nghiệp Nhà nước trong giai đoạn 2016-2021 chỉ đạt 3%, tốc độ tăng trưởng lợi nhuận chỉ đạt 1%. Trong cổ phần hóa, một số doanh nghiệp sau chuyển đổi hoạt động không hiệu quả, kinh doanh thua lỗ. Hiệu quả đầu tư vốn chưa đạt kỳ vọng.
Về giải pháp để khắc phục tình trạng trên, đại biểu đề nghị Chính phủ sớm tổng kết trình Quốc hội sửa đổi Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào hoạt động sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp. Đồng thời chỉ đạo tăng cường đổi mới quản trị cho các doanh nghiệp nhà nước theo nguyên tắc chuẩn quốc tế, trong đó tập trung vào tinh giản bộ máy quản lý doanh nghiệp, xử lý trách nhiệm đối với cán bộ quản lý, nhất là người đứng đầu các doanh nghiệp làm ăn không hiệu quả, đồng thời xây dựng cho được đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp giỏi.
Ngoài ra, đại biểu kiến nghị Chính phủ báo cáo với Quốc hội về tình hình kết quả xử lý doanh nghiệp làm lãng phí vốn nhà nước và việc lãng phí thất thoát tài nguyên đất đai trong quá trình cổ phần hóa.
15h09: Đại biểu Trần Thị Hoa Ry - Đoàn ĐBQH tỉnh Bạc Liêu: Cần giám sát việc quản lý, sử dụng đất nông, lâm trường
Góp ý về việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021, đại biểu Trần Thị Hoa Ry cho rằng, cần xem xét việc quản lý, sử dụng đất nông, lâm trường; xem xét việc thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số nhằm thực hiện tốt hơn các Chương trình Mục tiêu Quốc gia.
Theo báo cáo của Chính phủ, hiện nay có khoảng 9 triệu hecta đất có nguồn gốc nông, lâm trường do các tổ chức công ty, ban quản lý hộ gia đình quản lý, trong đó có khoảng 10% là do UBND xã, hộ gia đình quản lý và khoảng 90% đất do tổ chức công ty quản lý còn nhiều bất cập, chưa hiệu quả. Nhiều công ty thua lỗ, hiệu quả sử dụng không cao nhưng vẫn giữ đất, chưa đề xuất phương án giải thể.
Đại biểu Trần Thị Hoa Ry cho rằng, vấn đề đặt ra là một số công ty nông, lâm nghiệp giữ diện tích đất quá lớn, hàng chục ngàn héc-ta mà nhân lực thì quá mỏng. Việc quản lý, sử dụng không hiệu quả, lãng phí nhưng kiến nghị đến nay vẫn chưa được xem xét, giải quyết đến nơi đến chốn.
Trong khi việc quản lý sử dụng đất, nguồn gốc từ nông, lâm trường còn bất cập thì rất là nhiều hộ gia đình, trong đó có đồng bào dân tộc thiểu số đang trong tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất hoặc có đi chăng nữa còn đang ở vị trí khó khăn, đất dốc, đất bạc màu và thiếu nước sản xuất. Đồng bào dân tộc thiểu số phần lớn ở miền núi, vùng nông thôn sinh kế gắn liền với các hoạt động sản xuất nông, lâm nghiệp. Do đó, việc sản xuất có vai trò đặc biệt rất quan trọng. Vì vậy, thiếu đất sản xuất cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến nhiều hộ đồng bào rất khó khăn trong thời gian qua.
Theo đại biểu Trần Thị Hoa Ry, nếu được quan tâm giải quyết vẫn đề trên thì cũng là một trong những nội dung sẽ góp phần rất quan trọng trong việc thực hiện có hiệu quả đối với các Chương trình Mục tiêu Quốc gia.
15h04: Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh - Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình: Chính phủ cần có những giải pháp căn cơ để giải quyết vấn đề thiếu hụt nguồn nhân lực trong lĩnh vực y tế, giáo dục
Góp ý vào nội dung này, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh thống nhất cao với Báo cáo kết quả giám sát của Đoàn giám sát. Việc Quốc hội giám sát tối cao về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã góp phần thúc đẩy và tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong công tác này. Sau giám sát, Quốc hội ban hành Nghị quyết tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện chính sách pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Đại biểu thống nhất cao với việc ban hành Nghị quyết và tin tưởng rằng, với quyết tâm chính trị này của Quốc hội, Chính phủ, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí sẽ được thực hiện có hiệu quả.
Do đó, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh đề nghị trong báo cáo cần bổ sung phân tích sâu hơn về những khó khăn, vướng mắc trên, trong phần đánh giá về hạn chế của lĩnh vực này cần đánh giá bổ sung một số hạn chế đó là: Chưa có quy định hướng dẫn kịp thời, đồng bộ, phù hợp cho việc xác định vị trí việc làm, là cơ sở để tuyển dụng, bố trí sử dụng cán bộ, công chức, viên chức dẫn đến khó khăn trong việc tổ chức thực hiện, chính sách thu hút đối với cán bộ sư cao chính sách cán bộ còn có mặt hạn chế nên chưa khuyến khích được cán bộ phát huy hết năng lực tâm huyết với công việc; tình trạng thiếu hụt cán bộ công chức viên chức, nhất là trong lĩnh vực y tế giáo dục và cán bộ kỹ thuật trong lĩnh vực chuyên ngành của một số cơ quan đơn vị doanh nghiệp nhà nước nên đã ít nhiều ảnh hưởng đến chất lượng năng suất lao động.
Từ đó, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh kiến nghị Chính phủ có những giải pháp căn cơ, cụ thể để giải quyết những bất cập tồn tại như trên, nhất là việc giải quyết vấn đề thiếu hụt nguồn nhân lực trong lĩnh vực y tế, giáo dục và có cơ chế chính sách riêng, đặc thù về chế độ tiền lương, phụ cấp, đãi ngộ cho cán bộ y tế, giáo dục.
14h59: Đại biểu Trịnh Xuân An - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai: Cần chỉ rõ thêm trách nhiệm của tập thể, cá nhân gây lãng phí
Phát biểu ý kiến tại hội trường, đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An bày tỏ tán thành cao với Báo cáo của Đoàn giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021; Báo thêm của Chính phủ và các ý kiến đại biểu Quốc hội đã phát biểu.
Đại biểu tỉnh Đồng Nai cho rằng, Báo cáo giám sát đã làm rõ nhiều nội dung thông qua những số liệu cụ thể liên quan đến hàng trăm dự án, hecta đất, hàng chục ngàn tỷ đồng bị lãng phí… Theo đại biểu, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do yếu tố chủ quan là chính, trách nhiệm quản lý, điều hành và trách nhiệm con người đã được chỉ rõ trong Báo cáo của Đoàn giám sát.
Tuy nhiên, đại biểu Trịnh Xuân An cho rằng, nội dung Báo cáo vẫn nên nêu rõ hơn nữa trách nhiệm của chủ thể, của tổ chức, cá nhân nào để xảy ra tình trạng thất thoát, lãng phí để tăng thêm chất lượng của Báo cáo giám sát.
14h55: Đại biểu Nguyễn Công Long - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai: Thực hiện nghiêm pháp luật đất đai trong việc bảo đảm đất lúa
Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Công Long đánh giá cao ý nghĩa chuyên đề giám sát lần này. Nhấn mạnh về một số nội dung liên quan đến việc đảm bảo diện tích đất trồng lúa, Đại biểu nêu rõ vấn đề đảm bảo an ninh lương thực luôn được Đảng và Nhà nước coi là nhiệm vụ hàng đầu. Hai năm qua, nhờ có nền sản xuất nông nghiệp vững chắc, dự trữ lương thực dồi dào, Việt Nam đã vượt qua được đại dịch COVID-19.
Bởi vậy, ngay từ đầu nhiệm kỳ khóa XV, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 39 về kế hoạch sử dụng đất quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, trong đó đặt chỉ tiêu đảm bảo 3,5 triệu ha đất trồng lúa. Đây là quyết tâm chính trị rất lớn của Đảng, Nhà nước nhằm cụ thể hóa Kết luận số 81 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh lương thực quốc gia đến năm 2030.
Tuy nhiên, qua giám sát cho thấy, vấn đề có giữ được 3,5 triệu hecta đất trồng lúa hay không đang đặt ra nhiều thách thức. Về công tác quản lý nhà nước, Luật Đất đai đã quy định chặt chẽ các trường hợp thu hồi đất do vi phạm quản lý đất đai. Ví dụ, Luật Đất đai quy định, trường hợp đất trồng cây hàng năm không được sử dụng quá thời hạn trong thời hạn 12 tháng liên tục, đất trồng cây lâu năm không được sử dụng thời hạn 18 tháng liên tục, đất trồng rừng không được sử dụng thời hạn 24 tháng liên tục thì Nhà nước sẽ thu hồi.
Tuy nhiên, quá trình làm việc với Đoàn giám sát, các nội dung trên không có trong chỉ tiêu thống kê hàng năm nên Bộ Tài nguyên và Môi trường không có số liệu báo cáo. Như vậy, công tác quản lý đang có lỗ hổng rất lớn, nhiều năm qua chưa nắm rõ hiện trạng đất nông nghiệp, đặc biệt là đất canh tác. Kết quả giám sát cho thấy, nhiều nơi buông lỏng quản lý, người dân tự ý chuyển đổi đất trồng lúa sang đất trồng cây lâu năm, nuôi trồng thuỷ sản. Tại nhiều địa phương, diện tích đất không thể trồng lúa nhưng vẫn được thống kê là đất lúa và diện tích rất lớn đất trồng lúa nay không thể trồng lúa do tác động về môi sinh, môi trường, ô nhiễm,…
Đại biểu cho rằng, nguy cơ bảo đảm lương thực đang rất hiện hữu. Thứ nhất, do nhu cầu phát triển kinh tế, nhất là xây dựng hạ tầng giao thông, phát triển công nghiệp, diện tích đất lúa bị thu hồi ngày càng lớn. Thứ hai, với việc Quốc hội giao thẩm quyền cho nhiều tỉnh được áp dụng cơ chế đặc thù thì Hội đồng nhân dân địa phương cấp tỉnh được chuyển đổi đất lúa thì diện tích đất lúa được chuyển đổi sang mục đích khác ngày càng nhiều. Thứ ba, do biến đổi khí hậu, diện tích đất lúa bị nhấn chìm hoặc phải chuyển đổi là rất lớn, dự báo cho thấy Việt Nam sẽ là một trong năm nước chịu thiệt hại nặng nhất trên thế giới.
Qua kết quả giám sát, cơn sốt chuyển đổi đất lúa sang đất nông nghiệp thời gian qua cho thấy sự lãng phí rất nghiêm trọng và thể hiện ngay từ khâu quy hoạch. Nhiều nơi do nôn nóng chuyển dịch cơ cấu kinh tế đã dùng bờ xôi ruộng mật để triển khai các dự án công nghiệp, dịch vụ, du lịch mà hiệu quả mang lại không tương xứng…
Từ thực tế trên, đại biểu nêu rõ hành động của chúng ta là rất cấp thiết bởi đây không chỉ là nhiệm vụ bảo đảm an ninh lương thực mà là trách nhiệm với thế hệ mai sau. Do đó, ngoài những kiến nghị đã nêu trong Báo cáo giám sát, đại biểu đề nghị các bộ, ngành, địa phương cần có sự nhận thức và thực hiện nghiêm các chủ trương, chính sách của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội và pháp luật đất đai trong việc bảo đảm đất lúa.
14h48: Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp: Cần quan tâm phòng, chống lãng phí trong quản lý nguồn nhân lực
Tham gia phát biểu về Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa bày tỏ quan tâm đến lãng phí trong quản lý nguồn nhân lực, bao gồm vấn đề tuyển dụng, sử dụng quản lý nhân lực và tinh giản biên chế trong khu vực công.
Đại biểu cho rằng, hiện nay, nhân lực trong khu vực công có dấu hiệu già hóa, môi trường nhà nước, chưa thực sự hấp dẫn đối với người trẻ, chưa xây dựng được môi trường lý tưởng cung cấp nhiều cơ hội phát triển. Công tác tinh giản biên chế còn chưa thật sự đạt được hiệu lực thực tế. Chủ trương tinh giản là đúng, tuy nhiên hiện nay, việc tinh giản được thực hiện theo các chỉ tiêu cơ học, không đảm bảo được chất lượng thực chất.
Đại biểu đề nghị cần đưa vào Nghị quyết của Quốc hội nội dung liên quan đến quản lý nguồn nhân lực nói chung, trong đó đặc biệt là các chính sách thu hút sử dụng nhân tài trong bộ máy nhà nước nói chung, theo đúng tinh thần nhân tài là nguyên khí quốc gia. Cụ thể, đại biểu cho rằng cần tạo môi trường, cơ chế để tôn vinh, sử dụng đúng người tài. Trong cải cách tiền lương cần tính tới những nguồn để tiếp tục bồi dưỡng, tạo động lực cho người tài tham gia cống hiến cho Tổ quốc.
14h44 Đại biểu Đặng Bích Ngọc – Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình
Đại biểu Đặng Bích Ngọc ghi nhận trong 5 năm qua dưới sự lãnh đạo sát sao của Đảng, giám sát của Quốc hội, điều hành của Chính phủ và sự vào cuộc quyết liệt của toàn hệ thống chính trị, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã đạt những kết quả rất quan trọng, tích cực góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đại biểu khẳng định việc Quốc hội lựa chọn chuyên đề giám sát tối cao này có ý nghĩa quan trọng.
Đại biểu Đặng Bích Ngọc cho biết bên cạnh những kết quả đạt được thì qua tiếp xúc cử tri, nắm tình hình từ cơ sở cũng như nghiên cứu các báo cáo cho thấy, việc thực hiện chính sách pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Đó là nhiều vụ việc sai phạm trong đầu tư đấu thầu, đấu giá, thẩm định giá quản lý, sử dụng tài chính công. Ở các tỉnh, thành phố đều có các dự án, cụm dự án đầu tư và sử dụng vốn ngân sách nhà nước kém hiệu quả gây thất thoát, lãng phí lớn.
Cùng với đó, việc thực hiện tinh giản biên chế nhiều nơi, nhiều chỗ vẫn mang tính cơ học, chủ yếu vẫn đang ép giảm về số lượng chưa gắn với việc cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức. Đặc biệt, việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã có nơi trụ sở bỏ hoang, có nơi trụ sở chính lại không đáp ứng được điều kiện làm việc... Công tác thu hồi, bồi thường, giải phóng mặt bằng còn nhiều vướng mắc dẫn đến chậm triển khai dự án không chỉ làm ảnh hưởng đến quyền lợi, đời sống và sinh kế của người có đất bị thu hồi mà còn gây thất thoát, thu ngân sách nhà nước và lãng phí trong sử dụng đất.
Từ những thực trạng trên, đại biểu Đặng Bích Ngọc đề nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đảm bảo đồng bộ, thống nhất và phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Xử lý nghiêm, kịp thời, truy đến cùng trách nhiệm các tổ chức, cá nhân có liên quan.
Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ có hướng dẫn cụ thể xử lý trụ sở dôi dư sau sáp nhập và có giai đoạn để ổn định cơ sở vật chất, đảm bảo tiêu chuẩn, định mức theo quy định. Đồng thời, đề nghị Quốc hội trong những năm tới vẫn tổ chức giám sát lại các kết luận thanh tra, kiểm tra, kiểm toán chưa được thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, chậm so với yêu cầu để có chế tài xử lý nghiêm minh, tạo niềm tin của cử tri và Nhân dân.
14h39: Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam: Pháp điển hóa các hành vi vi phạm về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí sát thực tiễn và tăng chế tài xử lý
Thống nhất cao với Báo cáo kết quả giám sát việc thực hành chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021 của Đoàn giám sát Quốc hội, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh khẳng định, đây là chuyên đề gì giám sát có phạm vi rất rộng, bao quát tất cả các ngành, lĩnh vực trên cả nước. Báo cáo đã chỉ ra được các tồn tại, hạn chế và đề ra nhiệm vụ, giải pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong thời gian tới. Đặc biệt qua công tác giám sát nhận thức và trách nhiệm của các cấp, các ngành, đơn vị, địa phương trong việc thực thi chính sách, pháp lục về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã được nâng lên.
Tuy nhiên, từ thực tiễn công tác giám sát tại địa phương và qua nghiên cứu báo cáo của Đoàn giám sát, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh đề nghị Quốc hội tiếp tục tiếp thu, nghiên cứu hoàn thiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí theo hướng pháp điển hóa các hành vi vi phạm về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí sát thực tiễn và tăng chế tài xử lý, đảm bảo việc thực hiện nghiêm chính sách pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đáp ứng yêu cầu về sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh cũng nêu tình trạng kê khai giá chuyển nhượng bất động sản trên hợp đồng mua bán, hợp đồng chuyển nhượng hay trên các tờ khai xác định nghĩa vụ nộp thuế thấp hơn so với giá trị thật… cần có giải pháp xử lý trách nhiệm của các tổ chức công chứng, tập thể, cá nhân trong việc kê khai giá mua bán bất động sản hai, giá không đúng thực tế, gây thất thu ngân sách.
Về việc sáp nhập các chi cục thuế thành chi cục thuế khu vực giúp giảm đầu mối lãnh đạo, sắp xếp lại bộ máy chuyên môn hóa các hoạt động, tuy nhiên, hiện tại các chi cục thuế khu vực vẫn hoạt động tương đối độc lập. Số lượng cấp phó của các Chi cục quá ít nên không đảm bảo giải quyết công việc cho công dân; đề nghị Chính phủ xem xét sửa đổi Nghị định số 101 của Chính phủ theo hướng quy định số lượng cấp phó của người đứng đầu chi cục thuế, thuộc Cục thuế không quá 2,5 cấp phó tính chung cho toàn Cục Thuế.
Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh cũng đề nghị Bộ Tài chính rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về định mức, tiêu chuẩn phù hợp với thực tiễn. Bởi, nhiều định mức, tiêu chuẩn quá thấp gây khó khăn cho các cơ quan, đơn vị, địa phương trong quá trình triển khai thực hiện.
Ngoài ra, đại biểu cho rằng việc lưu trữ hồ sơ đất đai, trước bạ, chế độ bảo hiểm, hồ sơ thuế của công công dân chủ yếu được thực hiện bằng giấy, làm tốn diện tích, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cao, đề nghị ngành thuế ứng dụng công nghệ thông tin trong việc lưu trữ hồ sơ đất đai tiến tới bỏ lưu trữ hồ sơ bằng giấy. Bên cạnh đó, tổ chức rà soát, sắp xếp lại toàn bộ nhà đất, trụ sở làm việc thuộc phạm vi ngành quản lý, đảm bảo sử dụng đúng mục đích, phù hợp với công năng sử dụng…
14h34: Đại biểu Hoàng Quốc Khánh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu: Đề nghị bổ sung đánh giá việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước lĩnh vực giáo dục
Góp ý về việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021, đại biểu Hoàng Quốc Khánh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu đề nghị đề nghị bổ sung đánh giá việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước lĩnh vực giáo dục.
Theo đó, trong những năm qua, kinh phí đầu tư cho lĩnh vực giáo dục rất lớn. Bên cạnh những kết quả đạt được còn nhiều hạn chế, bất cập, những số liệu cụ thể được nêu trong báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo và các báo cáo giám sát của các địa phương đã chỉ ra như hạn chế, bất cập trong công tác xây dựng dự toán, phân bổ nguồn vốn, giải ngân chậm việc thực hiện các chương trình, đề án, dự án đại học trực thuộc trên phạm vi cả nước còn chậm; nhiều dự án ký túc xá không hiệu quả, việc in ấn sách giáo khoa còn nhiều bất cập, lãng phí.
Việc sử dụng kinh phí mua sắm trang thiết bị ở nhiều địa phương còn để xảy ra nhiều sai phạm xử lý hình sự. Trong Báo cáo giám sát đánh giá nhưng chưa rõ nét, nhất là việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước tại Mục c, trang 6 Báo cáo giám sát.
Từ thực tế trên, đại biểu Hoàng Quốc Khánh đề nghị bổ sung đánh giá việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước lĩnh vực giáo dục trong Báo cáo hoặc trong dự thảo Nghị quyết, chỉ rõ những hạn chế, bất cập để thấy được trách nhiệm và rút ra bài học kinh nghiệm cho thực hiện trong thời gian tới.
Về nội dung cụ thể trong dự thảo nghị quyết giám sát, việc nhận định, đánh giá một số lĩnh vực cụ thể, đề nghị xem xét thống nhất, đánh giá kết quả đạt được và tồn tại, hạn chế. Ví dụ như đánh giá việc sắp xếp tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, cải cách thủ tục hành chính đạt được nhiều kết quả tích cực là một thành tựu và kết quả nổi bật nhất trong giai đoạn 2016-2021, song phần tồn tại, hạn chế, bất cập cần khắc phục nên như vậy là chưa phù hợp. Hơn nữa, việc nhận định kết quả hành tựu và kết quả nổi bật nhất giai đoạn 2021 đã thật sự thỏa đáng chưa thì đề nghị cân nhắc thêm.
14h29: Đại biểu Phạm Đình Thanh - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum: Cần tăng cường giám sát việc quản lý, sử dụng đất tại các nông, lâm trường, các công ty, ban quản lý rừng
Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Phạm Đình Thanh - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum nhận thấy, chính sách pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí được triển khai thực hiện toàn diện trên mọi mặt của đời sống xã hội. Tuy nhiên đối với địa bàn các tỉnh Tây Nguyên, đại biểu nhận thấy nổi lên các vấn đề đáng quan tâm. Thời gian qua công tác quản lý trồng, bảo vệ, khai thác và kinh doanh từ rừng vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, hiệu qủa đạt được còn thấp. Tình trạng đất bị lấn chiếm, đất giao cho nông lâm trường quản lý chồng lấn lên đất sản xuất nông nghiệp của người dân còn bất cập.
Báo cáo của Đoàn giám sát cũng đã nêu, qua giám sát trong cả nước, diện tích đất đã có quyết định thu hồi nhưng chưa có phương án sử dụng là 79.672 ha, diện tích đất chưa có quyết định thu hồi của Ủy ban nhân dân và chưa có phương án sử dụng đất là 305.043 ha. Đại biểu cho rằng như thế là rất lãng phí.
Chỉ rõ nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế nêu trên, theo đại biểu Phạm Đình Thanh trước hết là thuộc về trách nhiệm của các nông, lâm trường, các công ty lâm nghiệp, Ban quản lý rừng, chính quyền các địa phương cùng với trách nhiệm kiểm tra, giám sát của các cấp, các ngành. Bên cạnh đó cũng có nguyên nhân do cấp trung ương chưa có cơ chế, chính sách đầy đủ hoặc một số chính sách quy định không còn phù hợp nhưng chậm được sửa đổi.
Đại biểu cũng nêu rõ, hiện nay dự án trồng rừng phải tuân thủ đầy đủ các bước theo quy định của Luật Đấu thầu nên quá trình triển khai các bước để thực hiện dự án mất nhiều thời gian, dẫn đến tình trạng sau khi hoàn thành các thủ tục dự án thì có dự án không thực hiện được, gây thất thoát lãng phí lớn. Ngoài ra, hiện nay tình trạng viên chức, người lao động chuyên trách bảo vệ rừng xin nghỉ việc xảy ra tương đối nhiều ở các tỉnh Tây Nguyên. Đây là vấn đề cần báo động.
Từ thực trạng trên, đại biểu Phạm Đình Thanh kiến nghị như sau:
Một là, đối với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần tăng cường giám sát việc quản lý, sử dụng đất tại các nông, lâm trường, các công ty, ban quản lý rừng, đặc biệt là giám sát được thực hiện Nghị quyết số 112 của Quốc hội khóa XIII về tăng cường quản lý đất đai có nguồn gốc từ nông trường, nông trường quốc doanh do các công ty nông nghiệp, lâm nghiệp, Ban quản lý rừng và các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân khác sử dụng. Quốc hội, Chính phủ cũng cần xem xét có cơ chế đặc thù riêng quy định về trình tự, thủ tục thực hiện các dự án trồng rừng và chăm sóc cho cây rừng.
Hai là, đối với Chính phủ và các bộ, ngành liên quan, đại biểu Phạm Đình Thanh đề nghị sớm xem xét, ban hành quy định về việc tiếp tục hỗ trợ kinh phí cho các công ty lâm nghiệp để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ diện tích rừng tự nhiên tính từ thời điểm các chính sách hỗ trợ theo Quyết định 2242 của Thủ tướng Chính phủ hết hiệu lực thi hành vào năm 2020.
Ba là, bổ sung quy định về cho đội ngũ viên chức, người lao động chuyên trách bảo vệ rừng được hưởng các chế độ cấp ưu đãi nghề đối với công chức, viên chức ngành kiểm lâm và cung cấp theo quy định về danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm./.
14h24: Đại biểu Nguyễn Đại Thắng - Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên: Tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp, nâng cao hiệu quả giám sát
Thảo luận ở Hội trường về việc thực hiện chính sách, pháp luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021, đại biểu Nguyễn Đại Thắng đề nghị Chính phủ thực hiện đồng bộ một số giải pháp để thực tốt hơn nữa công tác này, nhất là công tác hoàn thiện hành lang pháp luật.
Đại biểu Nguyễn Đại Thắng nhấn mạnh, kết quả giám sát đã bước đầu làm chuyển biến mạnh mẽ trách nhiệm của các cấp, các ngành trong thực hiện chính sách pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Nhiều Bộ, ngành địa phương đã tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra nội bộ, có nhiều giải pháp để chấn chỉnh tồn tại, hạn chế công tác này.
Để thực hiện có hiệu quả hơn công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, nâng cao hiệu quả giám sát, đại biểu đề nghị Chính phủ tiếp tục thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp, hiệu quả sử dụng các quỹ, tài chính ngoài ngân sách, tăng cường hiệu lực quản lý các dự án, sử dụng và quản lý nhà công vụ, trụ sở làm việc, các công trình phúc lợi công cộng. Cần kiên quyết thu hồi các dự án đã được giao đất nhưng chưa triển khai, chậm triển khai….
Đại biểu cũng đề nghị tổ chức thực hiện có hiệu quả cải cách hành chính nhà nước, nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt động của bộ máy hành chính, nâng cao năng lực, trách nhiệm của đội ngũ công chức trong thực thi công vụ. Chính phủ cần có giải pháp để đẩy nhanh việc cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước để đạt chỉ tiêu theo kế hoạch.
Ngoài ra, đại biểu cũng kiến nghị cần có biện pháp cụ thể tháo gỡ bất cập trong công tác đấu thầu, nhất là đấu thầu thuốc, vật tư y tế, bảo đảm chặt chẽ trong quy định của pháp luật, tránh tạo kẽ hở gây lãng phí nguồn lực, làm ảnh hưởng đến việc thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế xã hội.
14h19: Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre: Bổ sung phụ lục những vướng mắc, bất cập về chính sách, pháp luật và trách nhiệm của cơ quan có liên quan đối với từng nội dung
Thảo luận tại phiên họp, quan tâm tới những vướng mắc, bất cập trong việc ban hành và thực hiện pháp luật về đầu tư công, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy cho biết dự án hồ chứa nước Bản Mồng, tỉnh Nghệ An được xây dựng trên quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đến nay đã qua ba nhiệm kỳ Thủ tướng Chính phủ, ba nhiệm kỳ Bộ trưởng nhưng vẫn chưa hoàn thành. 119 hộ dân vùng lòng hồ của dự án thuộc bản Thanh Sơn, tỉnh Thanh Hóa đã không thể tách hộ, không thể giao dịch bất động sản phát triển sản xuất, hàng năm lãng phí khoảng 17 tỷ đồng từ nhà máy thủy điện trong lòng hồ do không thể tích nước phát điện.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do dự án phát sinh tiêu chí dự án quan trọng quốc gia phải mất nhiều thời gian, bố trí không đủ vốn, không kịp thời và những thay đổi của pháp luật đã làm chậm tiến độ, làm tăng vốn đầu tư, đến nay vẫn còn tiếp tục vướng mắc về pháp luật đầu tư công.
Bên cạnh đó, dự án hồ chứa nước Ka Pét tỉnh Bình Thuận chỉ là dự án nhóm B, công trình cấp 2 nhưng phát sinh tiêu chí diện tích rừng cần chuyển đổi mục đích sử dụng thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Quốc hội nên phải mất nhiều thời gian để hoàn thành thủ tục. Đến năm 2019 mới được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư, sau đó phải chờ phân bổ vốn.
Khi được phân bổ vốn đầu tư công thì đơn giá xây dựng, đền bù giải phóng mặt bằng, chuyển đổi rừng và trồng rừng thay thế đã tăng rất cao nên phải xin điều chỉnh chủ trương. Chính phủ gần như đứng vai trò trung gian làm thủ tục xin Quốc hội điều chỉnh chủ trương đầu tư. Dự án cứ thế trong vòng luẩn quẩn, đến nay vẫn chưa triển khai được…
Từ thực tiễn trên, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy đề nghị bổ sung phụ lục những vướng mắc, bất cập về chính sách, pháp luật và những nội dung cần hoàn thiện, sửa đổi cũng như thẩm quyền và trách nhiệm của cơ quan có liên quan đối với từng nội dung.
Đồng thời cần xem xét, sửa đổi quy định pháp luật có liên quan, cho phép những dự án phát sinh tiêu chí thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Quốc hội, khi có phát sinh tăng đúng tiêu chí đó mới phải xin điều chỉnh chủ trương đầu tư của Quốc hội. Còn phát sinh giảm hoặc tăng nhưng ở tiêu chí khác thì ủy quyền cho Chính phủ được điều chỉnh để rút ngắn thời gian và hạn chế nguy cơ tăng đơn giá, chi phí đầu tư do kéo dài thời gian làm thủ tục.
14h15: Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương phát biểu
Nghiên cứu báo cáo và tài liệu giám sát về việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân cho rằng, Đoàn giám sát đã công phu, khách quan, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, chỉ rõ nhiều công trình, dự án cần tập trung tháo gỡ, nhìn nhận rõ những nguồn lực còn sử dụng chưa hiệu quả.
Về công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, đại biểu cho rằng, các quy định pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí còn chưa đầy đủ, chặt chẽ, chưa đồng bộ, chưa đảm bảo tính thống nhất, tính khả thi. Nhấn mạnh việc chậm hoàn thành thể chế sẽ gây ra nhiều lãng phí về nguồn lực vật chất và tinh thần, đại biểu đề nghị cần bổ sung phân tích, đánh giá sâu hơn hạn chế này tại khoản 3 Điều 1 dự thảo Nghị quyết, bổ sung giải pháp hàng đầu là công tác hoàn thiện thể chế.
Bên cạnh đó, đối với các lĩnh vực đã được chỉ rõ tại báo cáo giám sát, cần phân công trách nhiệm, tiến độ xem xét, báo cáo giải quyết các mâu thuẫn đó trên từng lĩnh vực, có quy định rõ cơ quan giám sát, thời hạn giải quyết, thời hạn báo cáo để thống nhất thực hiện, nâng cao hiệu quả giám sát. Ngoài ra, đại biểu đề nghị bổ sung giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả quản trị nguồn nhân lực trong khu vực công, vì đây là yếu tố quyết định hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.
14h09 Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung – Đoàn ĐBQH tỉnh Long An: Tăng cường phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính
Cơ bản thống nhất với các báo cáo của Chính phủ và báo cáo kết quả giám sát của Đoàn giám sát, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung đề nghị tập trung hơn một số nội dung. Cụ thể, trong cải cách hành chính, theo báo cáo, Chính phủ đã cắt giảm đơn giản hóa 63% điều kiện kinh doanh, 68% danh mục hàng hóa chuyên ngành; thực hiện cơ chế một cửa một cửa liên thông giải quyết nhanh thủ tục, giảm tiêu cực. Các nền tảng của Chính phủ điện tử được tập trung phát triển tích hợp chia sẻ dữ liệu quốc gia gắn với Cổng dịch vụ công quốc gia.
Đại biểu ghi nhận đây là những quyết tâm, nỗ lực đạt kết quả đáng biểu dương. Tuy nhiên, vấn đề này cũng còn có những hạn chế, tồn tại mà trong đó nguyên nhân chủ quan của Chính phủ, bộ, ngành trong đề xuất xây dựng pháp luật vào hoạt động điều hành nên vấn đề này đại biểu kiến nghị với Chính phủ bổ sung vào phần giải pháp để công tác thực hành tiết kiệm, hiệu quả hơn nữa.
Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung nêu rõ: Một là, đẩy mạnh hơn nữa việc phân cấp, phân quyền cho địa phương, đặc biệt là giao quyền thẩm, đặc biệt là giao thẩm quyền cho cấp tỉnh giải quyết một số thủ tục hành chính còn đang trực thuộc các Bộ, Chính phủ, đặc biệt là lĩnh vực đất đai, đầu tư, đầu tư công, xây dựng, tài chính, tổ chức biên chế lao động…
Hai là, rút ngắn thời gian giải quyết các thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của Trung ương cũng như khắc phục triệt để việc thủ tục thủ tục hành chính bị giải quyết trễ hạn là thủ tục liên thông.
Ba là, khắc phục triệt để việc chậm tháo gỡ, hướng dẫn khó khăn, vướng mắc của pháp luật trong quá trình tổ chức thực thi.
Bốn là, kiến nghị khi xây dựng các cơ sở dữ liệu quốc gia thì các bộ, ngành cần phối hợp chặt chẽ và có sự trao đổi, lấy ý kiến thống nhất nhau.
Năm là, việc thực hành tiết kiệm trong tổ chức họp hội nghị, hội thảo, học tập, bồi dưỡng. Đại biểu kiến nghị Chính phủ tiếp tục tăng cường ứng dụng công nghệ mạnh mẽ hơn nữa, hội họp bằng hình thức trực tuyến trừ những trường hợp và nội dung không thể triển khai trực tuyến được.
Ngoài ra, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung cũng cho ý kiến về hàng loạt dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả, thua lỗ của doanh nghiệp nhà nước; kiến nghị Chính phủ, đặc biệt là Bộ Công Thương quan tâm hơn nữa, đẩy nhanh tiến độ, có giải pháp xử lý dứt điểm.
14h04: Đại biểu Trần Đình Gia - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh: Lãng phí là vấn nạn Quốc gia
Phát biểu ý kiến tại hội trường, đại biểu Quốc hội Trần Đình Gia cho biết, qua tiếp xúc cử tri, Nhân dân cho rằng, lãng phí là vấn nạn Quốc gia, còn diễn ra ở nhiều nơi, nhiều lĩnh vực. Đại biểu cho rằng, việc Quốc hội lựa chọn lĩnh vực thực hành tiết kiệm, chống lãng phí để giám sát tối cao là lựa chọn đúng và trúng. Đoàn giám sát đã tiến hành làm việc khoa học, khách quan, cụ thể và có kết quả rất thuyết phục, đã làm rõ thực trạng việc thực hành pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Đại biểu phản ánh, công tác quản lý đất, nhà đất dôi dư do sáp nhập đơn vị hành chính, đơn vị sự nghiệp hay do di chuyển về địa điểm mới thời gian vừa qua còn kém hiệu quả, nhiều cơ sở để hoang hóa, xuống cấp gây lãng phí, mất mỹ quan và vệ sinh môi trường. Cử tri nhiều lần có ý kiến đề nghị xử lý vấn đề này nhưng chưa có hiệu quả.
Đại biểu đề nghị Chính phủ khẩn trương tiến hành lập và phê duyệt các quy hoạch theo luật định; quan tâm đầu tư hạ tầng, đầu tư các điều kiện để quản lý nhà nước đối với các tỉnh khó khăn, góp phần để nâng cao thu hút đầu tư giúp các tỉnh này có nguồn thu ngân sách tốt hơn trong tương lai..
14h01: Đại biểu Lưu Bá Mạc - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn: Tinh giản biên chế chủ yếu giảm cơ học, chưa thực sự gắn với nâng cao chất lượng
Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Lưu Bá Mạc cho rằng, qua hoạt động giám sát cho thấy công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021 được triển khai và đạt được những kết quả tích cực, góp phần nâng cao hiệu lực và sử dụng hợp lý các nguồn lực cho phát triển kinh tế xã hội.
Theo đại biểu Lưu Bá Mạc, đối với lĩnh vực sắp xếp, tinh gọn bộ máy, tinh giảm biên chế trong giai đoạn vừa qua, công tác này đã và đang triển khai theo tinh thần của các Nghị quyết của Đảng đã đạt được những kết quả tích cực. Báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đánh giá đây là một thành tựu và là một kết quả nổi bật nhất trong giai đoạn vừa qua.
Cụ thể, tính đến cuối năm 2021 biên chế công chức giảm 10,01%, viên chức, giảm 11,12% so với năm 2015 và vượt mục tiêu các nghị quyết của Đảng đề ra. Tuy nhiên, từ tình hình thực tiễn của địa phương cho thấy, công tác này vẫn còn có những hạn chế, khó khăn nhất định như việc tinh giản tinh chế chủ yếu là giảm cơ học về số lượng, chưa thực sự gắn với việc nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của đội ngũ công chức, viên chức.
Bên cạnh đó, việc sắp xếp tổ chức bộ máy đối với phòng chuyên môn cấp huyện về công tác dân tộc chưa được triển khai thực hiện. Ngoài ra, danh mục sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu thuộc ngành, lĩnh vực cũng chưa được Chính phủ ban hành.
Do vậy, đại biểu Lưu Bá Mạc kiến nghị thêm với Chính phủ và các cơ quan hữu quan sớm triển khai hướng dẫn sơ kết về việc thực hiện thí điểm theo Kết luận số 34 năm 2018 của Bộ Chính trị để làm căn cứ đề xuất từng bước nhân ra diện rộng đối với những mô hình phù hợp, hiệu quả để từ đó các địa phương có cơ sở triển khai sắp xếp tổ chức bộ máy về công tác dân tộc đối với phòng chuyên môn ở cấp huyện.
Sớm ban hành danh mục dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu thuộc ngành, lĩnh vực để từ đó có cơ sở rà soát, sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định tại Nghị định số 120 2020 của Chính phủ.
Xem xét, nghiên cứu điều chỉnh lộ trình, phương án cắt giảm 10% biên chế sự nghiệp hưởng lương từ ngân sách nhà nước giai đoạn 2021 - 2030 một cách phù hợp, linh hoạt và hiệu quả hơn, trong đó cần gắn với tình hình thực tiễn của từng địa phương trong từng năm và đảm bảo mục tiêu đủ số lượng để làm việc và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ…
14h00: Thượng tướng Trần Quang Phương – Phó Chủ tịch Quốc hội phát biểu mở đầu phiên thảo luận buổi chiều