TOÀN VĂN PHÁT BIỂU CỦA CHỦ TỊCH QUỐC HỘI VƯƠNG ĐÌNH HUỆ TẠI PHIÊN CHẤT VẤN VÀ TRẢ LỜI CHẤT VẤN PHIÊN HỌP THỨ 14 CỦA UỶ BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI
Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội
Trong năm 2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan của Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, Văn phòng Quốc hội và các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội tích cực tham mưu xây dựng, hoàn thiện thể chế về giám sát; đồng thời, không ngừng đổi mới, cải tiến cách thức tổ chức thực hiện để triển khai có hiệu quả, đầy đủ các hoạt động giám sát trên tất cả các phương diện.
Nét đổi mới trong năm 2022 là việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện Đề án về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội trình Đảng đoàn Quốc hội thông qua và ban hành Kết luận số 843-KL/ĐĐQH15 ngày 03/8/2022 để các cơ quan triển khai thực hiện trong năm 2022 và những năm tiếp theo của nhiệm kỳ khóa XV. Bên cạnh đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 560/NQ-UBTVQH15 về hướng dẫn tổ chức thực hiện hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý, tạo sự thống nhất về nhận thức và tổ chức thực hiện hoạt động giám sát của các cơ quan của Quốc hội.
Với chủ trương chuẩn bị chủ động, từ sớm, từ xa và huy động tối đa sự tham gia của đại biểu Quốc hội, các cơ quan là chủ thể giám sát và đối tượng chịu sự giám sát, việc triển khai thực hiện Chương trình giám sát năm 2022 đến nay đã đạt được những kết quả quan trọng; chất lượng giám sát được nâng cao, chuyển biến rõ rệt, hoạt động giám sát ngày càng thực chất, khách quan, sâu sát, tăng tính trách nhiệm, khắc phục tính hình thức.
Trong đó, việc đổi mới mạnh mẽ trong hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn đã đưa lại những kết quả thiết thực, được cử tri và Nhân dân cả nước đánh giá cao. Việc lựa chọn, quyết định nội dung chất vấn đã bám sát thực tiễn, đúng, trúng những vấn đề “nóng”, bức xúc nổi lên trong đời sống kinh tế - xã hội, vừa có tính thời sự cấp bách, vừa mang tính chiến lược, lâu dài, đáp ứng nguyện vọng của cử tri và Nhân dân cả nước. Đặc biệt, với tinh thần đổi mới, chú trọng hoạt động giám sát lại, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm lựa chọn, tiếp tục đưa ra chất vấn nhiều vấn đề đã được giám sát nhưng chưa có sự chuyển biến thể hiện tại nghị quyết, kết luận về giám sát chuyên đề, nghị quyết chất vấn .
Công tác chuẩn bị cho tổ chức chất vấn tại phiên họp tiếp tục được Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm. Lãnh đạo Quốc hội đã chủ trì cuộc họp để nghe các cơ quan, người trả lời chất vấn báo cáo về công tác chuẩn bị phiên chất vấn, kiến nghị, đề xuất nhằm kịp thời chỉ đạo, xử lý vướng mắc phát sinh. Trên cơ sở các buổi làm việc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Tổng Thư ký Quốc hội phối hợp với các cơ quan chuẩn bị dự thảo nghị quyết về chất vấn với các yêu cầu đặt ra là phải có các giải pháp cụ thể và thời hạn hoàn thành để các cơ quan, tổ chức thực hiện; đây cũng là một trong những đổi mới, giúp cho việc giám sát thực hiện cam kết sau chất vấn được kịp thời, khả thi và có căn cứ.
Phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp thứ 9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội
Đặc biệt, tại phiên họp thứ 9, lần đầu tiên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành nghị quyết về chất vấn để nâng cao hiệu lực hoạt động chất vấn và làm cơ sở giám sát việc thực hiện.
Nghị quyết nêu rõ UBTVQH yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ tập trung thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong công tác quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực được chất vấn.
Cụ thể, đối với lĩnh vực công thương: Cần xây dựng kịch bản, phương án cụ thể, rõ ràng và thực hiện quyết liệt để bảo đảm an toàn, an ninh năng lượng, bảo đảm cân đối cung cầu xăng, dầu trong mọi tình huống. Tiếp tục thực hiện tốt các nghị quyết của Quốc hội trong quản lý thị trường, phòng, chống buôn lậu, hàng giả. Tăng cường phối hợp giữa các lực lượng kiểm tra, kiểm soát hàng hóa trên thị trường. Đa dạng các hình thức truyền thông, tuyên truyền để nâng cao ý thức người dân về tác hại của hàng giả, hàng kém chất lượng và phát hiện, đấu tranh với các hiện tượng tiêu cực...
Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn tại phiên họp thứ 9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội
Đối với lĩnh vực tài nguyên và môi trường: Tập trung xây dựng, hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội dự án Luật Đất đai (sửa đổi) và các luật có liên quan bảo đảm căn cứ chính trị, phù hợp với thực tiễn để thống nhất trong điều chỉnh các quan hệ về đất đai, tài sản gắn liền với đất, giao dịch quyền sử dụng đất, các quy định về hợp đồng khi mua bán, chuyển nhượng, hứa mua, hứa bán về đất đai, quản lý chặt chẽ và sử dụng hiệu quả tài nguyên đất đai....
Triển khai thực hiện tốt Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; kiểm soát chặt chẽ các nguồn nước thải, khí thải, chất thải rắn công nghiệp, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường, phê duyệt Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia trong năm 2022. Quan tâm đầu tư, thu hút và sử dụng hiệu quả các nguồn lực (kể cả nguồn lực xã hội hóa) trong thu gom, xử lý nước thải, chất thải rắn sinh hoạt (rác thải); tăng cường năng lực quan trắc, dự báo, cảnh báo về môi trường.…
Nghị quyết giao Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Tài chính, Ngân sách, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các ủy ban khác của Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, có trách nhiệm giám sát việc thực hiện Nghị quyết.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Nghị quyết về hoạt động chất vấn tại phiên họp thứ 9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội
Trên cơ sở nghị quyết và thực tiễn thi hành pháp luật, Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội chủ động tổ chức các phiên giải trình thuộc lĩnh vực phụ trách, góp phần giải quyết có hiệu quả các vấn đề thực tiễn đặt ra, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của đồng bào, cử tri và nhân dân cả nước
Ngay sau đó, Chính phủ, các Bộ trưởng, Trưởng ngành đã triển khai nhiều biện pháp, có nhiều chỉ đạo cụ thể để thực hiện nghị quyết chất vấn cũng như các cam kết tại phiên chất vấn.
Kết quả các phiên chất vấn cho thấy tinh thần dân chủ, công khai, minh bạch của Quốc hội, cơ quan của Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội đối với cử tri và Nhân dân; đồng thời, giúp đại biểu Quốc hội đánh giá được năng lực thực thi nhiệm vụ của người trả lời chất vấn./.