TỔNG THUẬT SÁNG 05/01: KHAI MẠC KỲ HỌP BẤT THƯỜNG LẦN THỨ 2, QUỐC HỘI KHOÁ XV
Theo dự kiến chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 2 của Quốc hội khóa XV, sáng ngày mai (06/01), Quốc hội sẽ tiến hành thảo luận tại tổ về nội dung liên quan đến Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây là vấn đề phức tạp, có phạm vi rộng, có tầm ảnh hưởng lớn đến mọi cơ quan, bộ ngành, địa phương trên cả nước, liên quan trực tiếp đến lợi ích của người dân. Do vậy, nội dung này cũng được các chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhà quản lý, cũng như đông đảo cử tri, nhân dân quan tâm, theo dõi.
Trong phát biểu khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ 2, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, Quy hoạch tổng thể quốc gia là quy hoạch cấp quốc gia, mang tính chiến lược theo hướng phân vùng và liên kết vùng của lãnh thổ, bao gồm đất liền, các đảo, quần đảo, vùng biển và vùng trời; hệ thống đô thị và nông thôn; kết cấu hạ tầng; sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường; phòng, chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ 2
Theo quy định của Luật Quy hoạch năm 2017, Quy hoạch tổng thể quốc gia là cơ sở để lập quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn trên phạm vi cả nước; Chính phủ có trách nhiệm tổ chức lập Quy hoạch tổng thể quốc gia, trình Quốc hội xem xét, quyết định. Nghị quyết số 61/2022/QH15 ngày 16/6/2022 của Quốc hội khóa XV về giám sát tối cao công tác lập quy hoạch thời kỳ 2021-2030 đã yêu cầu phải hoàn thành Quy hoạch tổng thể quốc gia trong năm 2022.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị Quốc hội tập trung cho ý kiến về việc xác định các quan điểm, tầm nhìn và mục tiêu phát triển; Dự báo xu thế phát triển và các kịch bản phát triển; Định hướng về phát triển không gian kinh tế - xã hội; không gian biển; định hướng sử dụng đất quốc gia, khai thác và sử dụng vùng trời, phân vùng và liên kết vùng; định hướng phát triển hệ thống đô thị và nông thôn quốc gia; định hướng phát triển ngành hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật cấp quốc gia; định hướng sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng, chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu; Danh mục dự kiến các dự án quan trọng quốc gia trong thời kỳ; Giải pháp, nguồn lực thực hiện quy hoạch…
Đồng thời, căn cứ Tờ trình, hồ sơ trình của Chính phủ, ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học, báo cáo thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội, ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, đề nghị Quốc hội xem xét kỹ lưỡng, nếu đủ điều kiện, quyết định thông qua Quy hoạch tổng thể quốc gia theo thể thức tại một kỳ họp, bảo đảm tính khoa học và khả thi.
Trước đó, Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 cũng được cho ý kiến tại phiên họp thứ 18 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ việc lập Quy hoạch tổng thể quốc gia được Quốc hội và đặc biệt là cá nhân Chủ tịch Quốc hội quan tâm chỉ đạo từ rất sớm. Từ đầu năm 2022 khi thực hiện giám sát chuyên đề về Luật Quy hoạch, Chủ tịch Quốc hội đã chỉ đạo, đã có buổi làm việc giữa Đảng đoàn Quốc hội và Ban Cán sự đảng Chính phủ để đưa các nội dung của Nghị quyết 751/2019/UBTVQH14 về giải thích một số điều của Luật Quy hoạch vào Nghị quyết 61/2022/QH15 của Quốc hội về tiếp tục tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch và một số giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ lập và nâng cao chất lượng quy hoạch thời kỳ 2021 – 2030, trong đó đưa ra mục tiêu là phải hoàn thành Quy hoạch tổng thể quốc gia vào năm 2022.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu tại phiên họp
Cùng với đó, trong quá trình lập Quy hoạch, các cơ quan của Quốc hội tham gia từ rất sớm, không phải đợi khi Chính phủ gửi sang mới làm. Ủy ban Kinh tế đã sớm xây dựng và ban hành kế hoạch thẩm tra nội dung này một cách chi tiết với từng hạng mục, có thời hạn cụ thể.
Liên quan đến nội dung nhận được nhiều sự quan tâm của các cơ quan, các ý kiến góp ý là về phạm vi, mức độ chi tiết của Quy hoạch tổng thể quốc gia, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, cần phải nói rõ vị trí, vai trò của Quy hoạch tổng thể quốc gia trong hệ thống quy hoạch của đất nước. Quy hoạch tổng thể quốc gia không phải bao hàm mọi thứ mà chỉ mang tính chiến lược theo hướng phân vùng và liên kết vùng của lãnh thổ…Những nội dung cụ thể, chi tiết sẽ được thể hiện ở quy hoạch khác như Quy hoạch đất đai, Quy hoạch biển, Quy hoạch các vùng hay Quy hoạch các ngành và đến Quy hoạch tỉnh.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh Quy hoạch tổng thể quốc gia phải là định hướng, là hành lang để các quy hoạch khác phải theo và để các quy hoạch khác, các địa phương, các ngành trên cơ sở đó tranh thủ để có kết nối, cộng hưởng và phát huy, tranh thủ phạm vi không gian để phát triển. Đồng thời Quy hoạch tổng thể quốc gia cũng là giới hạn không gian để các quy hoạch tỉnh, quy hoạch ngành không được phá vỡ tổng thể.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Tờ trình của Chính phủ cần bổ sung làm rõ vị trí, vai trò của Quy hoạch tổng thể quốc gia để thấy được mức độ giới hạn tổng thể quốc gia, còn các nội dung cụ thể hơn sẽ cụ thể trong các quy hoạch khác. Đồng thời lưu ý, Quy hoạch phải là động và mở, phải có cập nhật trong quá trình phát triển. Việc điều chỉnh phải gắn với điều chỉnh tổng thể của cả hệ thống quy hoạch, do đó cũng cần phải đề cập đến giới hạn của việc điều chỉnh, phân cấp, phân quyền trong điều chỉnh.
Cho ý kiến về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết một trong những thuận lợi của việc lập Quy hoạch tổng thể quốc gia là có cơ sở chính trị khi được Hội nghị Trung ương 6 ra kết luận. Về mặt pháp lý có Luật Quy hoạch và nghị quyết về giám sát của Quốc hội giao nhiệm vụ cho Chính phủ về vấn đề này.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho ý kiến
Chủ tịch Quốc hội đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ mà đầu mối là Bộ Kế hoạch và Đầu tư và cơ quan chủ trì thẩm tra là Ủy ban Kinh tế. Các cơ quan chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng, lấy ý kiến các chuyên gia, tổ chức hội nghị, hội thảo và các ý kiến góp ý đều có giải trình, tiếp thu, báo cáo rõ. Chủ tịch Quốc hội đề nghị về bố cục và kết cấu, đề nghị rà soát tuân theo quy định của Luật Quy hoạch. Về phạm vi ranh giới lập Quy hoạch cần bảo đảm thống nhất đồng bộ với các luật hiện hành. Quan điểm, tầm nhìn và mục tiêu phát triển cần thể hiện ngay và rõ.
Đánh giá cao khi Quy hoạch lần này chú trọng hành lang kinh tế Đông – Tây, song Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị lưu ý chú trong hơn đến kết nối khu vực và quốc tế, có sự chọn lọc những tuyến quan trọng để ưu tiên đầu tư phát triển trước. Về du lịch, đề nghị nhấn mạnh hơn đến tạo lập trung tâm du lịch cấp quốc gia, cấp vùng, chú trọng hạ tầng, môi trường, tài nguyên, sản phẩm và doanh nghiệp du lịch.
Về định hướng phát triển công nghiệp, nghiên cứu bổ sung để nhấn mạnh công nghiệp hỗ trợ phục vụ nông nghiệp, nông thôn. Nên đặt vấn đề bố trí không gian có phương án xử lý giảm dần khu công nghiệp nhà máy có nguy cơ ô nhiễm cao, cần có lộ trình để thực hiện; bổ sung định hướng phát triển nông nghiệp hiện đại, thông minh, phát triển vùng sản xuất lớn, chuyên canh hữu cơ, bố trí không gian nông nghệp gắn với hạ tầng giao thông, gắn với phát triển tiêu thụ, xuất khẩu.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ủy ban Kinh tế, các cơ quan của Quốc hội đã tích cực chuẩn bị hồ sơ quy hoạch tổng thể quốc gia và báo cáo thẩm tra. Đây là nhiệm vụ mới, phức tạp, chưa có tiền lệ, cơ quan lập, cơ quan thẩm tra chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc xây dựng quy hoạch tổng thể quốc gia, tuy nhiên, các cơ quan hữu quan đã rất cố gắng nỗ lực thực hiện nhiệm vụ.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ khẩn trương, nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan thẩm tra để hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội, trong đó lưu ý tuân thủ luật Quy hoạch, bám sát kết luận của Hội nghị Trung ương, Nghị quyết chỉ thị của Đảng và kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.