TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 20/3: CHẤT VẤN VÀ TRẢ LỜI CHẤT VẤN ĐỐI VỚI NHÓM VẤN ĐỀ THUỘC LĨNH VỰC TÒA ÁN TẠI PHIÊN HỌP THỨ 21 CỦA ỦY BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và các Phó Chủ tịch Quốc hội chủ trì phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Phiên họp thứ 21 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tòa án sẽ tập trung vào 4 nội dung: 

- Giải pháp tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử, giải quyết các loại vụ án, nhất là vụ án hành chính, vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng; việc giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm.

- Công tác cán bộ của ngành Tòa án; giải pháp nâng cao năng lực, trình độ, bản lĩnh, trách nhiệm của Thẩm phán và các công chức ngành Tòa án; việc phòng ngừa và xử lý tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ ngành Tòa án.  

- Công tác tổng kết thực tiễn xét xử, hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật, phát triển án lệ.

- Việc triển khai thi hành Nghị quyết số 33/2021/QH15 của Quốc hội về tổ chức phiên tòa trực tuyến, nhất là việc chuẩn bị các điều kiện bảo đảm cho xét xử trực tuyến.

Chịu trách nhiệm trả lời chính: Chánh án Tòa án nhân dân tối cao. Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ trưởng các Bộ: Công an, Tư pháp; Tổng Thanh tra Chính phủ cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

 

 

8h03: Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu tham dự Phiên chất vấn và trả lời chất vấn:

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, thực hiện quy định của pháp luật về vấn đề giám sát, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, triển khai các kế hoạch công tác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hôm nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp thứ 21. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương chủ trì Phiên chất vấn. Tham dự Phiên chất vấn tại điểm cầu Nhà Quốc hội có Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang. 

Dự phiên chất vấn còn có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Thường trực Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, đại diện lãnh đạo các cơ quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các đại biểu Quốc hội kiêm nhiệm ở Trung ương, các đại biểu thuộc Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội; các Bộ trưởng, thành viên Chính phủ, đại diện Kiểm toán nhà nước, Ban Nội chính Trung ương cùng một số cơ quan có liên quan.

Tại điểm cầu các địa phương có các đồng chí Bí thư tỉnh ủy, Thành ủy, Trưởng đoàn, Phó Trưởng đoàn ĐBQH, các đồng chí đại biểu Quốc hội công tác tại địa phương, cùng đại diện các cơ quan hữu quan.

8h07: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu khai mạc phiên chất vấn và trả lời chất vấn

Chủ tịch Quốc hội cho biết, thực hiện quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, chương trình giám sát của Ủy ban Thường vụ Quố hội, trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội, xuất phát từ tình hình thực tiễn và thống kê hoạt động chất vấn thời gian qua, tại phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn đối với các nhóm vấn đề thuộc hai lĩnh vực tòa án và kiểm sát. 

Phiên chất vấn và trả lời chất vấn được kết nối trực tuyến đến với 62 tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương, các tòa án, viện kiểm sát các tỉnh/thành phổ, Tòa án nhân dân cấp cao, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao, tòa án quân sự…

Phiên chất vấn và trả lời chất vấn cũng được truyền hình trực tiếp để Nhân dân và cử tri cả nước theo dõi.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ tòa án và ngành kiểm sát nhân dân có vai trò rất quan trọng trong việc bảo đảm hệ thống pháp luật được thực hiện một cách nghiêm minh, góp phần tích cực vào công cuộc phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo chủ trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước. 

Đối với ngành Tòa án. Tòa án là cơ quan xét xử thực hiện quyền tư pháp, có nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức cá nhân trong thời gian qua, mặc dù số lượng các loại vụ án phải thụ lý giải quyết tăng nhiều và có tính chất ngày càng phức tạp. Trong khi số lượng biên chế được giao không tăng thêm chất lượng biên chế còn có mặt, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Nhưng với tinh thần trách nhiệm cao, nỗ lực lớn của cán bộ, công chức, viên chức ngành tòa án nhân dân chất lượng, hiệu quả, công tác xét xử của các tòa án ngày càng được nâng lên. 

Bên cạnh đó, vẫn còn những tồn tại, hạn chế mà nổi lên là vẫn còn một số vụ án giải quyết quá thời hạn luật định do nguyên nhân chủ quan, tỷ lệ bản án quyết định hành chính bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan chưa đạt tiêu chỉ tiêu của Quốc hội đề ra…Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị các vị đại biểu Quốc hội trên cơ sở nhìn thẳng vào các hạn chế để tìm ra những giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng công tác của ngành tòa án

Đối với ngành kiểm sát nhân dân, Chủ tịch Quốc hội cho biết với hoạt động đặc thù thực hiện nhiệm vụ thực hiện quyền công tố và kiểm soát điều tra, gành kiểm sát nhân dân đã không ngừng phấn đấu hoàn thành ngày càng tốt hơn, trọng trách mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó. Hơn 10 năm qua với khối lượng công việc phải thực hiện tăng lên gấp đôi, yêu cầu pháp luật ngày càng cao, biên chế độ chính sách, cơ sở vật chất còn hạn chế. Nhưng với phương châm đoàn kết, đổi mới, trách nhiệm, kỷ cương, thực chất, hiệu quả, liêm chính vượt khó, chuyên nghiệp toàn ngành kiểm sát đã thực hiện nhiệm vụ khá toàn diện trên tất cả các mặt, từ đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao chất lượng công tác cán bộ cho đến việc thực hiện quyền công tố và kiểm soát hoạt động tư pháp về hình sự, vông tác kiểm soát việc giải quyết các vụ án hành chính vụ việc dân sự, kiểm sát thi hành án hình sự, dân sự hành chính, việc giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái phẩm cũng được chú trọng, nâng cao về chất lượng.

Tuy nhiên, còn xảy ra một số tồn tại hạn chế như trường hợp tòa án trả hồ sơ để yêu cầu khởi tố tội phạm mới và người phạm tội mới, đình chỉ vụ án, đình chỉ quyết định khởi tố bị can do không có sự việc phạm tội hoặc hành vi không cấu thành tội phạm, tỉ lệ kháng nghị phúc thẩm án hành chính, kháng nghị giám đốc thẩm án dân sự chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội đề ra…. 

Cho biết, thời gian chất vấn diễn ra trong 1 ngày, nội dung chất vấn cả 2 lĩnh vực đều có phạm vi rộng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các vị đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề, không nên đi sâu vào các vụ án chi tiết cụ thể, tranh luận một cách thẳng thắn, trách nhiệm, mang tính xây dựng cao để góp phần làm rõ thực trạng và đề xuất được các giải pháp phù hợp hữu hiệu và khả thi mỗi chất vấn.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, phiên chất vấn lần này là dịp để các trưởng ngành cung cấp đến công chúng cử tri những thông tin chính thống và kết quả công tác của ngành mình. Kết thúc phiên chất vấn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành Nghị quyết để làm cơ sở thực hiện và giám sát. Chủ tịch Quốc hội bày tỏ tin tưởng rằng qua phiên chất vấn hôm nay sẽ tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò của ngành tư pháp đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu đòi hỏi trong giai đoạn mới, nhất là phấn đấu đến năm 2030 hoàn thành cơ bản mục tiêu xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các tổ chức, cá nhân.

8h19: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành Phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực Tòa án

Phát biểu điều hành phiên chất vấn, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn buổi sáng, về các nội dung chất vấn thuộc nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực Tòa án, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã nêu rất rõ yêu cầu, mục đích, phương pháp chất vấn… Trước khi bước vào phiên chất vấn, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình sẽ phát biểu về nội dung chất vấn, thời gian phát biểu không quá 5 phút.

8h20: Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình phát biểu

Phát biểu tại phiên họp, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, thời gian qua, hệ thống Tòa án các cấp đã thực hiện nghiêm túc và hiệu quả các Nghị quyết của Quốc hội, Nghị quyết, Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác tư pháp. Điều này đã được thể hiện đầy đủ trong báo cáo Quốc hội hàng năm của Tòa án nhân dân tối cao và đã được Quốc hội thẩm định, thảo luận nhiều lần.

Với tinh thần cầu thị, tiếp thu ý kiến của cử tri, ý kiến chất vấn của đại biểu Quốc hội, các Tòa án liên tục đổi mới, đề ra nhiều giải pháp quyết liệt và đột phá để thực hiện nhiệm vụ chính trị, kế hoạch, chương trình công tác nên công tác của các Tòa án trong những năm gần đây đã có nhiều chuyển biến rất tích cực. 

Thực hiện Kế hoạch số 249 ngày 3/3/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hoạt động chất vấn tại phiên họp thứ 21, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã có Báo cáo số 25/BC-TA gửi tới đại biểu Quốc hội. Theo đó, báo cáo đã nêu rõ những kết quả đạt được, các tồn tại, hạn chế, giải pháp khắc phục theo bốn nội dung yêu cầu chất vấn Chủ tịch Quốc hội đã quán triệt....

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Chánh án Nguyễn Hoà Bình nêu rõ, hoạt động của Toà án vẫn còn một số tồn tại, hạn chế và đã được chỉ ra trong báo cáo. Trong phần phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng đã điểm lại một số tồn tại, hạn chế đó. Đây là những vấn đề sẽ được lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao chỉ đạo Toà án các cấp tập trung khắc phục quyết liệt trong thời gian tới. 

Thay mặt lãnh đạo Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Chánh án Nguyễn Hoà Bình mong muốn tiếp tục nhận được nhiều hơn nữa những đóng góp ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, cử tri cả nước đối với công tác toà án để giúp tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động trong thời gian tới.

8h22: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên chất vấn

Điều hành phiên chất vấn, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, trên bảng điện tử hiện đã có 39 đại biểu đăng ký đặt câu hỏi chất vấn, Đoàn Chủ tịch sẽ lần lượt mời từng nhóm 3 đại biểu đặt câu hỏi. Mỗi đại biểu đặt câu hỏi không quá 1 phút. Chánh án TANDTC sẽ trả lời mỗi câu hỏi trong thời gian 3 phút. Đại biểu cần tranh luận sẽ phát biểu tranh luận không quá 2 phút một lần.

Mở đầu, đại biểu Mai Thị Phương Hoa - Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định đặt câu hỏi.

8h23: Đại biểu Mai Thị Phương Hoa – Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định:

Theo báo cáo, tỷ lệ án hành chính bị hủy sửa do nguyên nhân chủ quan còn cao, đề nghị Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết nguyên nhân, giải pháp căn cơ của tình trạng này, 

Thời gian gần đây, các vụ án hành chính đang tăng về số lượng, trong đó có nhiều vụ việc liên quan đến đất đai. Trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đang đề xuất đưa các tranh chấp đất đai sang Tòa án giải quyết. Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đánh giá gì về tính khả thi và nguồn lực của Tòa án trong thực hiện đề xuất này?

8h25: ĐBQH Nguyễn Thị Thủy – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn chất vấn:

Chất vấn Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình, ĐBQH Nguyễn Thị Thủy – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn đưa ra 2 câu hỏi: Câu 1: Thời gian qua, Unicef đã nhiều lần gửi văn bản đề nghị Quốc hội ban hành Luật Tư pháp người chưa thành niên và Tòa án Tối cao đã trình hồ sơ đề nghị đưa dự án luật này vào chương trình. Đề nghị Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết việc ban hành đạo luật này có khắc phục được bất cập trong  giải quyết những vụ án liên quan đến người chưa thành niên hiện nay hay không?

Câu 2: Đề nghị Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết kết quả triển khai Nghị quyết của Quốc hội về việc tổ chức phiên tòa trực tuyến?

8h26: Đại biểu Nguyễn Hữu Thông - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận:

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông chất vấn Chánh án Tòa án nhân dân tối cao giải pháp nào nâng cao chất lượng xét xử. Bên cạnh đó, hiện nay các Thẩm phán có nhiều áp lực trong quá trình thực thi công vụ, kể cả mối đe dọa đến sức khỏe và tính mạng, trong khi đó chế độ đãi ngộ, bảo vệ chưa tương xứng. Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao có giải pháp nào cho vấn đề này?

8h27: Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn:

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, vẫn còn một số tình trạng như án hành chính chưa được thực thi, hoặc thực thi không nghiêm túc, vẫn còn tình trạng nể nang…

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết, có hiện tượng nể nang, né tránh, tuy nhiên số lượng không nhiều, đại đa số các đồng chí trong ngành đều chấp hành nghiêm, xử lý đúng theo các quy định pháp luật. Các tồn tại, hạn chế như các đại biểu đã nêu xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, như việc chuẩn bị tài liệu của các bên không đủ, làm ảnh hưởng đến chất lượng xét xử. Luật quy định UBND các cấp phải cung cấp tài liệu, tuy nhiên trong thực tế, việc cung cấp tài liệu này không đủ, không đảm bảo. Một nguyên nhân khác là sự tham gia của chính quyền các cấp trong các phiên tòa hành chính còn rất hạn chế. 

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho rằng, đề hạn chế tình trạng cả nể, nâng cao chất lượng xét xử án hành chính, cần thực hiện, đối với vụ án kiện ở huyện thì giao tỉnh xử lý, vụ án của tỉnh thì giao tòa chuyên biệt xử.

Trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đang đề xuất đưa các tranh chấp đất đai sang Tòa án giải quyết. Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho rằng, nếu đưa hết khiếu kiện sang tòa án là đã giới hạn lựa chọn của người dân, trong khi đó, nếu có lựa chọn cho UBND giải quyết thì nhiều trường hợp sẽ đảm bảo được yêu cầu về tiến độ giải quyết hơn. Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đề nghị cân nhắc, không đưa hết các khiếu kiện đất đai sang Tòa án trong dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Về tư pháp người chưa thành niên, TANDTC đang trình 1 Dự án Luật về nội dung này, hồ sơ đang được chuẩn bị tương đối đầy đủ. Ở thế giới có luật chuyên biệt về vấn đề này. Do đó, việc xây dựng đạo luật riêng thể hiện cam kết của chúng ta là 1 trong 2 quốc gia ở Châu á thực hiện các cam kết về bảo vệ trẻ em. Điều này thể hiện sự nhân ái, nhân đạo đối với trẻ em.

Về phiên Tòa trực tuyến, Về xét xử trực tuyến, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết, Tòa án nhân dân tối cao đã phối hợp ban hành các văn bản liên quan để hướng dẫn thực hiện, tổ chức tập huấn ở các địa phương… Đến nay, các trang bị cho xét xử trực tuyến đã cơ bản đầy đủ, đã xét xử hơn 5400 vụ theo hình thức trực tuyến, đảm bảo công lý thực thi không chậm trễ, tạo điều kiện cho người ở xa, người ở nước ngoài tham gia phiên tòa; góp phần tiết kiệm nhiều nguồn lực trong tổ chức xét xử.

Hiện nay, khó khăn trong việc xét xử trực tuyến là việc trang bị cơ sở vật chất, trang thiết bị còn hạn chế, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đề nghị Quốc hội phê duyệt các chương trình liên quan để ngành Tòa án tiếp tục trang bị tốt hơn nữa cho việc tổ chức phiên tòa trực tuyến. Ngoài ra, việc nâng cao kỹ năng chuyên môn trong xét xử cho đội ngũ cũng là việc cần thực hiện.

Đối với câu hỏi làm cách nào nâng cao chất lượng xét xử, Chánh án TANDTC cho biết, so với khối lượng công việc, biên chế của Tòa án hiện nay rất ít. Điều này tạo nên áp lực đối với hệ thống Tòa án, ảnh hưởng chất lượng xét xử. TANDTC mong muốn Quốc hội, các cơ quan có thẩm quyền xem xét việc này, đảm bảo vấn đề biên chế cho Tòa án.

8h46: Đại biểu Hoàng Đức Thắng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị chất vấn

Đặt câu hỏi chất vấn, đại biểu Quốc hội Hoàng Đức Thắng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị nêu rõ, với tinh thần trách nhiệm và tính chuyên môn cao, trên cơ sở xem xét kỹ càng, đầy đủ, công tâm và khách quan kiến nghị của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị và các đại biểu Quốc hội về vụ án gỗ trắc.

Các cơ quan đã thống nhất kết luận trưng cầu giám định và sử dụng kết quả giám định trong vụ án có những vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng dẫn đến việc buộc tội bị cáo chưa đủ căn cứ vững chắc, cần áp dụng quy định tại khoản 2 Điều 371 Bộ luật tố tụng hình sự để kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, xem xét lại vụ án khách quan, toàn diện.
Đại biểu đề nghị Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết quan điểm của mình với trách nhiệm là một đại biểu Quốc hội, đại nhân dân, có ý kiến như thế nào nếu Ủy ban Quốc hội cho tiến hành giám sát toàn diện vụ án này?

8h47: Đại biểu Lê Thị Song An – Đoàn ĐBQH tỉnh Long An đặt câu hỏi

Theo báo cáo của Chánh án TANDTC tính đến hết tháng 2/2023, cả nước đã đưa ra xét xử bằng hình thức trực tuyến hơn 5400 vụ. Tuy nhiên so với tổng số vụ việc các cấp đã giải quyết trong thời gian qua, tỉ lệ xét xử trực tuyến chiếm tỉ lệ không cao. Qua nghiên cứu báo cáo và thực tế tại cơ sở, áp lực rất lớn cho toàn án ở địa phương hiện nay là thiếu nguồn kinh phí để đầu tư và kĩ năng xét xử trực tuyến và trình độ chuyên môn, đặc biệt ứng dụng CNTT trong hoạt động xét xử chưa đáp ứng yêu cầu.

Với trách nhiệm của mình, đại biểu đề nghị Chánh án cho biết nguyên nhân và các giải pháp cơ bản để giải quyết bất cập, hạn chế nêu trên nhằm tháo gỡ khó khăn cho các địa phương, nâng cao chất lượng xét xử bằng hình thức trực tuyến.

8h48: Đại biểu Trần Thị Thanh Hương - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang:

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Trần Thị Thanh Hương nêu rõ, báo cáo của ngành cho biết một trong những khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc giải quyết các vụ án hình sự, kinh tế, tham nhũng là do nhận thức giữa các cơ quan tố tụng về một số vấn đề do quy định của pháp luật còn chưa thống nhất. Đại biểu đề nghị Chánh án cho biết giải pháp căn cơ nhất để khắc phục những hạn chế liên quan đến vấn đề này?

Bên cạnh đó, trong năm 2022, ngành Tòa án đã thụ lý số vụ và giải quyết tăng cao hơn so với năm trước 7,7%. Tuy nhiên, vẫn còn một số vụ án giải quyết quá thời hạn so với luật định do nguyên nhân chủ quan. Đại biểu đề nghị Chánh án làm rõ nguyên nhân chủ quan và có giải pháp sớm khắc phục những vấn đề hạn chế liên quan đến nguyên nhân này?

8h49: Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết, về vụ án cụ thể được đại biểu nêu, bản án đã làm đúng người đúng tội, việc này được nhiều cơ quan, bộ ngành hữu quan khẳng định. Nếu Quốc hội quyết định giám sát, theo đúng chức năng nhiệm vụ, Tòa án nghiêm túc chấp hành. 

Về xét xử trực tuyến, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao đề nghị Quốc hội sớm phê duyệt các chương trình liên quan để có nguồn lực để trang bị các trang thiết bị cần thiết phục vụ cho việc xét xử trực tuyến, đảm bảo chất lượng và hiệu quả của các phiên tòa này. 

Về việc các vụ việc, vụ án quá thời hạn là do nguyên nhân chủ quan, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho rằng, nguyên nhân chủ quan là do áp lực công việc quá lớn, phải giải quyết khối lượng công việc gấp đôi quy định, làm ản hưởng đến tiến độ giải quyết các vụ án. Tuy nhiên tình trạng này đang từng bước được khắc phục, giảm thiểu. Một số nguyên nhân chủ quan khác là về năng lực, trách nhiệm của các thẩm phán, hoặc do các yếu tố chủ quan khác. Tòa án sẽ tiếp tục khắc phục các nguyên nhân này trong thời gian tới.

8h57: Đại biểu Điểu Huỳnh Sang - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước phát biểu tranh luận:

Phát biểu tranh luận, đại biểu Quốc hội Điểu Huỳnh Sang - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước nêu rõ, phiên tòa trực tuyến là một nền tảng pháp lý bước đầu cho việc triển khai thực hiện Tòa án điện tử. Tuy nhiên, việc xét xử trực tuyến là một phương thức mới, pháp luật hiện hành lại chưa có quy định hoặc nếu có quy định cũng chưa đầy đủ dẫn đến các cơ quan tiến hành tố tụng còn lúng túng trong tổ chức triển khai.

Trong khi đó, để xét xử vụ án thường liên quan đến nhiều quy định pháp luật tố tụng hiện hành và có tác động đến quyền, nghĩa vụ hợp pháp của tổ chức, cá nhân và thực tế các vụ án hành chính, dân sự chưa được tổ chức xét xử trực tuyến.

Do các phiên tòa này thường rất phức tạp, cho nên trước khi xét xử trực tuyến thì phải chuẩn bị kỹ lưỡng mọi vấn đề, nhất là các quy định về hoạt động tố tụng. 

Đại biểu đề nghị, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình nêu rõ giải pháp trong thời gian tới như thế nào để việc triển khai phiên tòa trực tuyến được đồng bộ hơn?

08h59: Đại biểu Hoàng Đức Thắng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị phát biểu tranh luận

Phát biểu tranh luận tại hội trường, nhắc lại ý kiến của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, đại biểu Hoàng Đức Thắng nêu rõ, Quốc hội không làm thay chức năng của toà án chứ không phải không có trách nhiệm. Vì Quốc hội có thẩm quyền giám sát tối cao hoạt động của các cơ quan tư pháp theo luật định.

Về kết luận của các cơ quan của Quốc hội gồm Uỷ ban Tư pháp, Uỷ ban Pháp luật, Ban Dân nguyện và Văn phòng Quốc hội cho rằng, chưa có cơ sở vững chắc để buộc tội các bị cáo, đề nghị kiến nghị giám đốc thẩm vụ án theo khoản 2 Điều 371 Bộ luật tố tụng hình sự. Đại biểu cho rằng, Chánh án chưa trả lời vào nội dung này mà chỉ viện dẫn các nội dung đã trả lời trước đây cho ĐBQH.

09h02: Đại biểu Nguyễn Tạo - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng:

Tham gia chất vấn tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Tạo nêu rõ, trong những năm qua, mặc dù ngành Tòa án đã triển khai thực hiện nhiều quy định về phòng ngừa và xử lý tiêu cực, tham nhũng trong nội bộ ngành tòa án. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn nhiều cán bộ, thẩm phán vi phạm pháp luật. Theo báo cáo của Tòa án nhân tối cao, từ năm 2021 đến nay có 106 trường hợp cán bộ, công chức ngành toán đã bị xử lý kỷ luật, trong đó có 7 trường hợp tham nhũng và tiêu cực. 

Thực trạng hiện nay, một bộ phận cán bộ, công chức, thẩm phán ngành Tòa án nhân dân xin nghỉ việc do áp lực công việc ngày càng tăng. Trong khi đó, công tác tuyển dụng biên chế ngành Tòa án nhân dân còn gặp nhiều khó khăn và bất cập. Do đó, đại biểu đề nghị Chánh án cho biết trách nhiệm của mình về các nội dung trên, đồng thời làm rõ những giải pháp căn cơ về công tác đấu tranh, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực; các giải pháp đồng bộ để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đầu vào của ngành Tòa án nhân dân trong thời gian tới?

9h10: Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk:

Chất vấn Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thu Nguyệt - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk cho biết, trong xét xử các vụ án hình sự đã cho thấy còn nhiều trường hợp Tòa án nhân dân các cấp xét xử sai tội danh đối với hành vi phạm tội; áp dụng không đúng điểm, khoản, điều luật áp dụng… dẫn đến mức phạt thấp hơn khung hình phạt. 

Đại biểu đề nghị Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình làm rõ trong những trường hợp này có hay không lỗ chủ quan hay chủ đích của thẩm phán và giải pháp nào để khắc phục tình trạng này trong toàn ngành?

09h11: Đại biểu Hoàng Văn Liên – Đoàn ĐBQH tỉnh Long An đặt câu hỏi

Trong báo cáo của TANDTC gửi Quốc hội có nêu, tỉ lệ giải quyết đơn tuyên bố phá sản doanh nghiệp chưa cao, đề nghị Chánh án cho biết nguyên nhân và giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp.

9h12: Đại biểu Lã Thanh Tân - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Phòng

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Lã Thanh Tân đề nghị Chánh án cho biết, trong số các bản án, quyết định bị đình chỉ, bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan giai đoạn 2018-2022 có bao nhiêu bản án, quyết định bị hủy, sửa do kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân các cấp theo thẩm quyền, tỷ lệ này chiếm bao nhiêu phần trăm so với tỷ lệ bản án, quyết định bị hủy sửa? Đồng thời cho biết nguyên nhân, giải pháp trong thời gian tới để giảm tỷ lệ này?

Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị Chánh án cho biết giải pháp khắc phục và giải quyết những vướng mắc trong vấn đề bảo mật thông tin, bảo đảm quy trình, thủ tục trong hoạt động tố tụng của phiên tòa trực tuyến để Nghị quyết 33 của Quốc hội đi vào cuộc sống, phát huy được hiệu lực, hiệu quả, sát thực tiễn?

9h13: Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn Về áp dụng pháp luật trong các vụ án hình sự không đúng vẫn còn xảy ra:

Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết, tỷ lệ hủy, sửa, áp dụng không đúng pháp luật do lỗi chủ quan dưới 1,5%....

Về chất lượng giải quyết các vụ án phá sản, Chánh án cho biết, Luật đang quy định tương đối ngặt nghèo về trình tự phá sản. Các Thấm phán rất giỏi trong vụ án hình sự, dân sự nhưng trong các vụ án phá sản là thiếu. Khắc phục tình trạng này, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho rằng, cần tiếp tục đề xuất Quốc hội sửa Luật Phá sản; nâng cao trình độ Thẩm phán trong xét xử vụ án phá sản; tiến tới hình thành Tòa phá sản chuyên biệt ở các trung tâm kinh tế lớn, chuyên xét xử phá sản, không xét xử các vụ án khác.

Về vấn đề bảo mật phiên tòa, Chánh án TANDTC cho rằng đây là vấn đề đã được đặt ra khi xây dựng văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến vấn đề này. Yếu tố bảo mật phụ thuộc vào việc đầu tư trang thiết bị, chất lượng đầu tư, kinh phí hợp lý để nâng cấp thường xuyên. Yếu tố thứ hai là trách nhiệm của người sử dụng. Tòa án đã có văn bản quy định rằng các thẩm phán phải đảm bảo các yêu cầu bảo mật khi sử dụng trang thiết bị xét xử trực tuyến, không cài các phần mềm lạ, để đảm bảo yêu cầu bảo mật trong thực hiện các công tác chuyên môn.

9h19: Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương

Chất vấn Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga- Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương nêu thực tế, hiện nay số án lệ so với các vụ án hiện nay là quá ít ỏi, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn đặt ra trong bối cảnh xã hội phát triển, hội nhập, số hóa phát sinh nhiều tranh chấp và tình tiết mới, cho phép giải quyết các vụ việc chưa được các quy định của pháp luật điều chỉnh…

Nữ đại biểu đề nghị vấn Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình nêu rõ có những giải pháp gì để phát triển án lệ trong thời gian tới làm cơ sở pháp luật giải quyết các vụ việc tương tự?

09h20: Đại biểu Nguyễn Minh Tâm - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình đặt câu hỏi

Thứ nhất, về phiên toà xét xử trực tuyến, Chánh án đã trả lời về vấn đề đảm bảo đường truyền, đề nghị Chánh án cần có giải pháp gì để tăng cường hiệu quả việc tổ chức phiên toà trực tuyến hiện nay trong giai đoạn chuyển đổi số.

Thứ hai, về việc bổ nhiệm thẩm phán TAND địa phương thuộc nội bộ ngành và thuộc thẩm quyền của Chánh án TANDTC. Tuy nhiên, qua giám sát, đại biểu Nguyễn Minh Tâm nhận thấy, một số địa phương có thực trạng, quy trình bổ nhiệm khá lâu và việc phải chờ bổ nhiệm thẩm phán trong thời gian khá dài sẽ ảnh hưởng tiến độ giải quyết án. Đại biểu đề nghị Chánh án có giải pháp khắc phục tình trạng trên và giải quyết các vụ án đúng quy định, không để án quá hạn, luật định.

9h22: Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương

Tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân cho biết, có thông tin cho rằng Trung tâm hoà giải được thành lập nhưng hiệu quả hoạt động thấp. Do đó, đề nghị Chánh án cho biết hiệu quả trên thực tế của việc thực hiện hoà giải đối thoại ngoài Toà án? Đồng thời đề nghị làm rõ việc có nên xây dựng nhiều án lệ để áp dụng hay chỉ cần một số lượng vừa phải để áp dụng?

9h23: Đại biểu Nguyễn Danh Tú - Đoàn ĐBQH tỉnh Kiên Giang

Đại biểu Nguyễn Danh Tú, Đoàn ĐBQH tỉnh Kiên Giang đề nghị Chánh án TANDTC cho biết giải pháp thực hiện nhiệm vụ hoàn thiện cơ chế, khắc phục tình trạng quan hệ giữa các cấp Tòa án là quan hệ hành chính như Nghị quyết Trung ương 6 khóa XIII về tiếp tục xây dựng hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã đề ra.

9h24: Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp:

Đại biểu Phạm Văn Hòa chất vấn Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long và Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao về thực hiện chính sách pháp luật về thi hành ánh và thu hồi tài sản tham nhũng. Thời gian qua có những vụ án dân sự sau khi xử phúc thẩm đã có hiệu lực, lực lượng thi hành thi hành án thực hiện thi hành án, sau đó người bị thi hành án khiếu kiện lên tòa cấp trên, tòa án cấp trên và người bị thi hành án thắng kiện. Trong khi đó, lực lượng thi hành án đã đã thực hiện cưỡng chế tháo nhà thấp, tháo cửa đất đai. Hậu quả khi thực hiện ddieuf này sẽ giải quyết định như thế nào. Câu hỏi này đại biểu chuyển đến Bộ trưởng Bộ Tư pháp.

Về thu hồi tài sản tham nhũng, đại biểu Phạm Văn Hòa cho biết, trong những vụ án tham nhũng thu hồi tài sản tham nhũng cho Nhà nước tiến độ. Tuy nhiên, trong thời gian qua việc thu hồi tài sản dẫn vẫn còn ít, chưa đạt kỳ vọng theo mong muốn của Quốc hội và của người dân. Thời gian tới, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao phối hợp với các cơ quan liên quan như thế nào để mà thu hồi tài sản tham nhũng được nhiều và đạt được theo kỳ vọng của người dân.

9h47: Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn: Đẩy nhanh phát triển án lệ

Liên quan đến vấn đề án lệ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, một trong những nội dung cải cách tư pháp từ nhiệm kì XIV là Quốc hội cho phép Tòa án phát triển án lệ. Lịch sử phát triển án lệ trên thế giới đã có 100 năm, cả thế giới đều cần án lệ. Trong khi đó Việt Nam mới có lịch sử phát triển án lệ vài năm gần đây. Luật chỉ quy định những vấn đề chung nhất không thể bao hàm hết diễn biến cuộc sống. Án lệ được xem là nguồn bổ sung cho giải thích pháp luật và thực tiễn nếu pháp luật chưa đề cập đến, tạo chuẩn mực pháp lý cho các cơ quan áp dụng. Án lệ chỉ là 1 chi tiết của vụ án mà không phải toàn bộ vụ án. 

Việt Nam tuy số lượng án lệ ít nhưng có một số án lệ được thế giới đánh giá cao như việc vũ khí nguy hiểm tấn công vào vùng nguy hiểm được xem là hành vi của tội giết người.

Việt Nam mới có lịch sử phát triển án lệ 4 năm, do đó chúng ta phải có những bước đi thận trọng; quy trình làm án lệ của chúng ta chặt chẽ. Điều này là rất cần thiết đối với thực tiễn ở Việt Nam. Vì quá chặt chẽ nên số lượng án lệ của ta khá khiêm tốn. Do đó, trong thời gian tới Tòa án nhân dân tối cao từng bước sửa quy trình này và khuyến khích thẩm phán giới thiệu bản án đẩy nhanh phát triển án lệ.

Về tuyển chọn, bổ nhiệm thẩm phá, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết thời gian tới tiếp tục đổi mới cách họp tuyển chọn hội đồng thẩm phán quốc gia, sớm có nhận xét tiến cử thẩm phán khẩn trương trong bổ nhiệm.

Về hòa giải, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết hòa giải là đột phá của cải cách tư pháp thay thế cho xét xử. Qua hòa giải, xung đột được giải quyết thân thiện tạo ra hòa thuan xã hội giảm bớt các chi phí mở phiên tòa, xét xử, thi hành án, hạn chế phát sinh tranh chấp mới. Những năm qua hòa giải 72.000 vụ, dù chưa nhiều nhưng giảm tải đáng kể số vụ việc tòa án phải giải quyết.

Độc lập là một trong những nguyên tắc căn cốt của tòa án: độc lập giữa các cơ quan, giữa các tòa án, giữa cấp trên cấp dưới. Ngành tòa án quán triệt chặt chẽ nguyên tắc này, thực hiện nhiều giải pháp về kỹ thuật, đặt ra quy trình phân án ngẫu nhiên, thường xuyên kiểm tra tránh can thiệp vào xét xử, Chánh án không được can thiệp vào xét xử của thẩm phán. Chánh án đề nghị các đại biểu Quốc hội tôn trọng tuân thủ nguyên tác này, tránh trường hợp có đơn đề nghị Chánh án chỉ đạo giải quyết vụ án.

Đối với các vụ án thi hành án rồi mà Tòa xử lại, trên thực tế không có nhiều nhưng vẫn có trên thực tế. Việc Tòa phải xử lại để đảm bảo quyền lợi cho người dân; đảm bảo công bằng, lẽ phải.

Về tăng cường thu tài sản tham nhũng, trên thế giới cũng như Việt Nam việc thu không hoàn toàn triệt để. Theo tổng kết 10 năm chúng ta thu được 40% số tài sản tham nhũng. Đây là con số rất đáng ghi nhận, biểu dương của các cơ quan tiến hành tố tụng. Để nâng cao hơn nữa, chỉ thu hồi những tài sản tham nhũng nếu quá trình tố tụng các cơ quan chứng minh được tài sản có nguồn gốc từ tham nhũng. Muốn thu hồi được thì công tác chứng minh phải rất chất lượng. Do đó nâng cao chất lượng điều tra và kịp thời phong tỏa tài sản. Trên thế giới có cơ chế thu hồi tài sản của nghi can tham nhũng mà không giải trình được nguồn gốc. Nếu làm được điều này có thể tăng cao hơn nữa tỉ lệ thu hồi.

Đối với các vụ án thi hành án rồi mà Tòa xử lại, trên thực tế không có nhiều nhưng vẫn có trên thực tế. Việc Tòa phải xử lại để đảm bảo quyền lợi cho người dân; đảm bảo công bằng, lẽ phải.

Về tăng cường thu tài sản tham nhũng, trên thế giới cũng như Việt Nam việc thu không hoàn toàn triệt để. Theo tổng kết 10 năm chúng ta thu được 40% số tài sản tham nhũng. Đây là con số rất đáng ghi nhận, biểu dương của các cơ quan tiến hành tố tụng. Để nâng cao hơn nữa, chỉ thu hồi những tài sản tham nhũng nếu quá trình tố tụng các cơ quan chứng minh được tài sản có nguồn gốc từ tham nhũng. Muốn thu hồi được thì công tác chứng minh phải rất chất lượng. Do đó nâng cao chất lượng điều tra và kịp thời phong tỏa tài sản. Trên thế giới có cơ chế thu hồi tài sản của nghi can tham nhũng mà không giải trình được nguồn gốc. Nếu làm được điều này có thể tăng cao hơn nữa tỉ lệ thu hồi. 

Về giải quyết các đơn giám đốc thẩm, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết giám đốc thẩm không được xem là 1 cấp xét xử nhưng hiện này đơn giám đốc thẩm của ta quá nhiều, nguy cơ trở thành 1 cấp xét xử. Chỉ cần không hài lòng là đương sự tiếp tục có đơn. Trong khi đó, công lý không phải theo ý chí của người đi kiện mà theo pháp luật. Hiện chưa có giải pháp hạn chế đơn giám đốc thẩm. Một năm tòa án phải giải quyết hàng nghìn vụ việc. Do đó nguy cơ đang hiện hữu giám đốc thẩm trở thành 1 cấp xét xử, khiến cho tố tụng không có điểm dừng. Bên cạnh đó, ngành tòa án có nhiều giải pháp nhằm tăng giải quyết đơn giám đốc thẩm, tỉ lệ giải quyết còn khiêm tốn nhưng chủ yếu là do số đơn quá nhiều.

Về xử lý cán bộ kỷ luật, Chánh án cho biết ngành tòa án có 90 trường hợp bị xử lý trách nhiệm theo Quyết định 120 tức là tỷ lệ án hủy sửa cao; có 91 trường hợp bị kỷ luật, trong đó có 6 trường hợp bị xử lý hình sự thì 6 trường hợp này là vi phạm về phẩm chất đạo đức, có vụ lợi trong hoạt động công vụ, còn 43 trường hợp thì dừng việc bổ nhiệm, trong đó có 6 trường hợp thì không được bổ nhiệm do vi phạm nghiêm trọng. 

Về bảo đảm an toàn trong xét xử trực tuyến, Chánh án cho biết muốn tăng cường bảo mật thì phải đầu tư thêm về hệ thống.

10h08: Đại biểu Lê Thị Thanh Xuân - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk

Chất vấn Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình, đại biểu Quốc hội Lê Thị Thanh Xuân - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk phản ánh thực tế tổ chức bộ máy một số Tòa án chưa thực sự khoa học, thiếu đồng bộ, chưa sát thực tiễn. Đại biểu đề nghị, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình nêu rõ giải pháp để khắc phục những hạn chế tổ chức và hoạt động của Tòa án hiện nay? 

Đặt câu hỏi chất vấn thứ hai, đại biểu cho biết, việc giải quyết các vụ án hành chính còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong thu thập các tài liệu, chứng cứ. Đại biểu đề nghị làm rõ khó khăn, vướng mắc trên thuộc về cơ quan nào? Ngành Tòa án có giải pháp gì để khắc phục những khó khăn, vướng mắc trên?

10h10: Đại biểu Điểu Huỳnh Sang - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước

Thứ nhất, vấn đề khá nan giải hiện nay là công tác cấn bộ và biên chế. Số lượng biên chế các đơn vị không đủ để đáp ứng yêu cầu công việc, nhất là đội ngũ thư ký toà án, trong khi số lượng các công việc phải thụ lý ngày càng tăng và yêu cầu về nâng cao chất lượng đã tạo áp lực không nhỏ đối với các đơn vị thuộc TAND hai cấp ở các địa phương trên cả nước. Đại biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị Chánh án cho biết giải pháp trong thời gian tới để khắc phục tình trạng trên.

Thứ hai, thực tế Toà án giao bản án quyết định cho Viện kiểm sát thường chậm trễ, trong khi thời hạn kháng nghị của Viện kiểm sát đối với quyết định bản án đã gây không ít khó khăn cho Viện kiểm sát trong việc nghiên cứu hồ sơ, phát hiện vi phạm pháp luật của bản án quyết định việc kháng nghị. Đại biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị Chánh án cho biết giải pháp trong thời gian tới.

10h12: Đại biểu Bùi Mạnh Khoa - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Bùi Mạnh Khoa cho biết, việc thu hồi tài sản các vụ án về kinh tế, tham nhũng được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm, ghi nhận. Qua theo dõi, hiện nay một số vụ việc người phải thi hành án có nhiều tài sản và đã được kê biên để đảm bảo thi hành án, nhưng việc thu hồi sản vẫn chậm. Nguyên nhân được cho là vướng mắc trong xử lý tài sản chung, tài sản riêng, đây được coi là một điểm nghẽn. Đại biểu đề nghị Chánh án cho biết quan điểm, hướng xử lý của ngành về vấn đề này? Đồng thời, đại biểu cũng đề nghị Bộ Tư pháp cho biết quan điểm, hướng xử lý về vấn đề trên?

Bên cạnh đó, cử tri phản ánh số lượng án khó thi hành không nhiều, tuy nhiên tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất ổn định xã hội, khiếu nại, tố cáo kéo dài. Do đó đề nghị Chánh án cho biết giải pháp căn cơ để giải quyết triệt để tình trạng trên?

10h14: Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn

Trả lời chất vấn của đại biểu về tổ chức bộ máy tòa án Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình thừa nhận mô hình tổ chức hiện nay chưa hợp lý do và đang tiến hành khắc phục bằng các giải pháp căn cơ. Chánh án Tòa án nhân dân tối cao nêu thực tế, hiện nay một số loại án chuyên biệt đòi hỏi tính chuyên môn sâu nhưng không có thẩm phán, không có tòa chuyên trách để giải quyết, nên hiệu quả giải quyết rất khiêm tốn. Ví dụ như tòa phá sản, tòa sở hữu trí tuệ, tòa hành chính…

Vì vậy, Chánh án Nguyễn Hòa Bình đề nghị Quốc hội xây dựng các tòa chuyên biệt để chuyên xử các vụ án chuyên biệt, nhất là chuyên xử các vụ án hành chính của cấp tỉnh để khắc phục được tình trạng nể nang như đại biểu Quốc hội đã nêu. 

Ngoài ra, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cũng khẳng định, tổ chức bộ máy của tòa án chưa thực sự hợp lý theo quy mô nền kinh tế, quy mô dân số và quy mô số lượng các vụ việc của Tòa án, trong khi mô hình hiện nay đang tổ chức đồng đều. Vì vậy, cần tiến hành sửa đổi bằng những giải pháp mang tính căn cơ, đặc biệt cần có tòa án khu vực để có khả năng giải quyết các vụ việc chuyên nghiệp hơn.

Đối với chất vấn của đại biểu về án hành chính hủy sửa do nguyên nhân nào, Chánh án Nguyễn Hòa Bình khẳng định, tỷ lệ sửa nhiều, thi hành ít, tỷ lệ thấp hơn so với án khác – đây là những tồn tại của án hành chính. Nguyên nhân về chủ quan do năng lực của thẩm phán, trách nhiệm thẩm phán; nguyên nhân khách quan do sự tuân thủ quy định của UBND các cấp đối với án hành chính theo thấp: không tham gia hòa giải đối thoại, không tham gia xét xử, không cung cấp chứng cứ cho người dân theo quy luật. Đây là hạn chế chính khiến án hành chính hiện nay không như mong muốn. Giải pháp là cần tuân thủ pháp luật; Chủ tịch UBND các cấp phải tuân thủ quy định của pháp luật, tham gia đối thoại đầy đủ, tham gia cung cấp chứng cứ, tài liệu cho người dân, nhất là tài liệu về đất đai. Việc lưu giữ hồ sơ do phòng địa chính, người dân không có hồ sơ gốc, nhưng khi người dân yêu cầu thì chậm trễ. 

Về phía Tòa án sẽ nâng cao năng lực, trách nhiệm của các thẩm phán; đồng thời tăng cường xét xử các vụ án hành chính thông qua xét xử trực tuyến. Với hình thức này các Chủ tịch UBND có thể ngồi tại cơ quan tham dự phiên tòa. 

Trả lời câu hỏi đại biểu về biên chế, thiếu cán bộ, Chánh án Nguyễn Hòa Bình nêu rõ, do quy mô nền kinh tế, quy mô dân số như hiện nay, số lượng tòa án giải quyết các vụ việc lớn và có xu hướng tăng, gây áp lực cho biên chế. Theo quy định, mỗi thẩm phán có một thư ký để phục vụ thụ lý án, nhưng hiện nay một thư ký phục vụ cho 3 - 4 thẩm phán; trong khi chế độ đãi ngộ thấp nên có tình trạng thư ký tòa án xin nghỉ việc.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết thêm, với biên chế hiện có, giải pháp chủ yếu vẫn phải động viên và áp dụng các giải pháp để nâng cao năng suất lao động và chất lượng công việc. Từ năm 2021 đến nay, bắt đầu đưa vào trợ lý ảo được xem như đột phá của công nghệ thông tin, hỗ trợ cho thẩm phán trong việc truy tìm các văn bản pháp luật; hỗ trợ áp dụng án lệ; tra cứu, tham khảo các bản án có tình huống pháp lý tương tự để hỗ trợ cho thẩm phán nâng cao năng suất.

Giải pháp tiếp theo là tăng cường hòa giải, đối thoại theo Luật hòa giải, việc càng nhiều, việc đưa ra xét xử càng ít và giảm tải cho ngành tòa án. Về lâu dài vẫn phải có số lượng biên chế phù hợp với khối lượng công việc.

Đối với việc giao bản án chậm có nhiều nguyên nhân, trong đó có viêc quá tải; hơn nữa thực hiện yêu cầu công khai bản án trên mạng nên các thẩm phán tiến hành rất cẩn trọng dẫn tới chậm gia bản án. Giải pháp thời gian tới là tăng cường công tác phối hợp để giao bản án đúng tiến độ.

Về thu hồi tài sản tham nhũng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho rằng, nếu có cơ chế thu tài sản như nhiều nước đã áp dụng đó là cơ chế phi hình sự (tăng giải trình), khi đó hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng tăng cao, nhưng cần chỉnh sửa pháp luật về lĩnh vực này.

Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình cũng nêu nguyên nhân và giải pháp đối với các bản án khó thi hành.

10h27: Đại biểu Phạm Văn Hòa- Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng tháp phát biểu tranh luận

Phát biểu tranh luận, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng tháp cho biết, liên quan đến việc xử phúc thẩm sau khi án có hiệu lực thi hành mặc dù Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao trả lời mặc dù không nhiều, tuy nhiên đại biểu nhấn mạnh hậu quả lại rất nghiêm trọng. Do vậy, đại biểu Hòa đề nghị Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao nghiên cứu để có  giải pháp xử lý, giải quyết vấn đề này cho tốt?

10h29: Đại biểu Nguyễn Thị Thu Thuỷ - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định phát biểu tranh luận:

Phát biểu tranh luận tại điểm cầu Bình Định, đại biểu Nguyễn Thị Thu Thuỷ cho biết, Chánh án đã trả lời việc nhiều vụ án hành chính, Chủ tịch UBND hoặc người uỷ quyền xin xét xử vắng mặt vì nhiều lí do. Để đảm bảo tính nghiêm túc của khoản 3 Điều 60 của Luật Tố tụng hành chính năm 2015 quy định, Chủ tịch UBND uỷ quyền cho các Phó Chủ tịch UBND trong toàn bộ quá trình tố tụng các vụ việc hành chính. Tuy nhiên, đại biểu nhận thấy, điều này ảnh hưởng lớn đối với các vụ án mà trình tự thủ tục kéo dài. Đối với việc xử lý án hành chính chung, thực tế nhiều vụ án thì Chủ tịch hoặc người đại diện có đơn xin giải quyết vắng mặt.

Vì vậy, với quan điểm tại khoản 3 Điều này, đại biểu đề nghị nên quy định về sửa đổi, bổ sung trong một số trường hợp, Chủ tịch UBND được uỷ quyền cho các thành viên và các Uỷ ban có liên quan trong việc tham gia quá trình tố tụng. Đề nghị Chánh án cho biết quan điểm và giải pháp để không ảnh hưởng đến việc xử lý án hành chính và đảm bảo tính nghiêm túc của các vụ án hành chính.

10h31: Đại biểu Cao Mạnh Linh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Cao Mạnh Linh cho biết, Chánh án đã trả lời về việc tuyển dụng công chức của ngành Tòa án nhân dân đối với các sinh viên tốt nghiệp từ các trường ngoài Học viện Toà án. Tuy nhiên, qua theo dõi việc tuyển dụng thư ký viên toà án năm 2022 cho thấy, Tòa án có đặt ra tiêu chuẩn là phải có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ xét xử.

Tuy nhiên, để được cấp chứng chỉ này thì các sinh viên tốt nghiệp các trường luật khác ngoài Học viện Tòa án sẽ phải mất 18 tháng để học ở Học viện Tòa án hoặc Học viện Tư pháp. Đại biểu đề nghị Chánh án cho biết việc đặt ra chỉ tiêu này có thu hẹp nguồn tuyển dụng đối với các cử nhân xuất sắc ở các trường luật có uy tín khác hay không? Và tiêu chí này có thực sự cần thiết, hợp lý không?

Ngoài ra, năm 2023, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cũng thông báo tuyển dụng và đặt ra tiêu chí phải được đào tạo nghiệp vụ kiểm sát. Do đó, đại biểu cũng đề nghị Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao làm rõ câu hỏi trên.

10h32: Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long

Trả lời làm rõ một số nội dung tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, các vụ án quyết định giám đốc thẩm tái thẩm đã được quy định rõ trong các văn bản pháp luật.Chia sẻ băn khoăn của đại biểu Phạm Văn Hòa, Bộ trưởng cho biết, dù số lượng vụ việc không nhiều, nhưng gây ra ảnh hưởng tương đối lớn trong xã hội. Nguyên tắc là hai bên cùng thỏa thuận, nếu không thỏa thuận được thì xử lý trách nhiệm của bên gây oan sai.

Về giải pháp trong thời gian tới, Bộ trưởng nêu rõ, trong hệ thống Tòa án cần nâng cao chất lượng xét xử. Đối với cơ quan thi hành án thì xem xét kỹ các tài sản thi hành án để đảm bảo tính chính xác, nghiêm minh khi xử lý.

Về thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng Bộ trưởng cho biết, đây là nhiệm vụ trọng tâm, thời gian qua đã đạt kết quả tích cực, nhưng còn một số tồn tại, hạn chế. Theo Bộ trưởng, thời gian tới, cần tăng cường bám sát, thực hiện tốt chỉ thị của Ban Bí thư, Ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng, tiêu cực, tập trung vào các vụ án lớn đang được xã hội quan tâm, thường xuyên báo cáo Chính phủ để thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ này. 

Đồng thời, Bộ Tư pháp đề nghị các cơ quan dân cử, Đoàn ĐBQH tăng cường quá trình giám sát để tập trung vào việc này; hạn chế tẩu tán, dấu các tài sản tại các vụ tham nhũng, vụ án kinh tế.

10h38: Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn

Vê vụ án hành chính, Luật quy định Chủ tịch tỉnh phải ra tòa khi bị người dân kiện, nếu ủy quyền cho cấp phó thì không đủ người thực thi công vụ. Giải pháp là phải nâng cao chất lượng các quyết định hành chính, đảm bảo đúng theo pháp luật để tránh việc người dân khiếu kiện.

Tổng kết thực tiễn việc thi hành luật Tố tụng hành chính, Chánh án TANDTC cho biết, việc ra tòa liên tục của lãnh đạo UBD tỉnh có thể ảnh hưởng đến công tác điều hành, đây là điều cần cân nhắc, xem xét kỹ trong xây dựng pháp luật.

Vừa tuyển dụng sinh viên phải có chứng chỉ về nghiệp vụ xét xử, Chánh án TANDTC nêu rõ, đây là quy định của Luật để nâng cao chất lượng xét xử, nên hệ thống Tòa án phải chấp hành. Việc xét xử liên quan đến lợi ích, tài sản, thậm chí tính mạng con người, nên đội ngũ phải có chuyên môn vững vàng. Với các trường hợp sinh viên giỏi, thủ khoa, Tòa án có cơ chế tuyển dụng để tiếp tục đào tạo nghiệp vụ, đảm bảo chất lượng nhân lực ngành.

10h44: Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Đà Nẵng

Chất vấn Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Đà Nẵng cho biết, liên quan đến tài sản nhà nước trong các bản án, đại biểu đề nghị làm rõ việc xác định thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra dựa vào giá trị tài sản tại thời điểm phạm tội hay tại thời điểm khởi tố. 

Đại biểu Thúy cũng đề nghị làm rõ vì sao Tòa xử nơi thì căn cứ giá trị tài sản tại thời điểm bị cáo thực hiện hành vi phạm tội, nơi thì căn cứ giá trị tài sản tại thời điểm khởi tố để xác định trách nhiệm hình sự của bị cáo. 

Để xảy ra tình trạng bất nhất như vậy, đại biểu nhấn mạnh, trách nhiệm của Chánh án như thế nào, giải pháp trong thời gian tới là gì?

10h45: Đại biểu Nguyễn Công Long - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai

Theo báo cáo của TANDTC và VKSNDTC, thời gian qua việc bồi thường cho những người bị oan trong tố tụng cũng như bị thiệt hại rất chậm. Là cơ quan vừa có trách nhiệm bồi thường vừa có thẩm quyền xét xử các vụ án liên quan đến tranh chấp về các vụ việc cho người bị oan, đại biểu Nguyễn Công Long đề nghị Chánh án cho biết nguyên nhân và các giải pháp trong thể chế, tổ chức thực hiện để giải quyết tình trạng nêu trên.

Liên quan đến nội dung này, đại biểu nhấn mạnh, rất nhiều cử tri đã phản ánh về vấn đề này, trách nhiệm của cơ quan Nhà nước là tạo điều kiện để người bị oan, người bị thiệt hại trực tiếp được nghe lời xin lỗi và nhận bồi thường chưa?

10h46: Đại biểu Trịnh Minh Bình - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Long

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Trịnh Minh Bình cho biết, có ý kiến đề nghị thành lập đề án trình Quốc hội sớm ban hành Nghị quyết về trình tự, thủ tục, quy định đối với phiên tòa trực tuyến. Với vai trò người đầu ngành Tòa án, đại biểu đề nghị Chánh án cho biết quan điểm về vấn đề này?

Theo đại biểu, hiện nay việc xác định thiệt hại trong các vụ án kinh tế, tham nhũng, nhất là trong các vụ án có liên quan đến đất đai, đầu tư, xây dựng cơ bản còn gặp nhiều khó khăn do các công trình thi công trong nhiều năm chưa được quyết toán dẫn đến không thực hiện giám định được. Do đó, đại biểu đề nghị Chánh án có giải pháp khắc phục hạn chế trên trong thời gian tới?

10h47: Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn

Trả lời chất vấn của đại biểu về hậu quả của các vụ án được tính ở thời điểm xảy ra vụ tai nạn hay thời điểm khởi tố, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình khẳng định: về khoa học pháp lý và luật pháp, hậu quả của các vụ án được xác định tại thời điểm xảy ra phạm tội. Tất cả tình tiết khách quan, động cơ, mục đích, hành vi và thủ đoạn cũng được tính ở cùng thời điểm; nếu tính hậu quả ở thời điểm khác thì không đảm bảo tính khoa học.

Theo sự phân công của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, Hội đồng thẩm phán Tòa án tối cao đã ban hành Nghị quyết hướng dẫn, theo đó, từ nay tất cả các vụ án đều được xác định thời điểm khởi tố. Tuy nhiên, về xác định tài sản, sẽ thu tài sản tại thời điểm thi hành án, tránh thất thoát tài sản của Nhà nước.
Về việc bồi thường chậm, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết thực hiện theo quy định của pháp luật. Muốn chứng minh bồi thường bao nhiêu, phải theo đúng quy định của Bộ Tài chính nhưng pháp luật hiện nay đang có bất cập, hạn chế nhất định; trách nhiệm của Tòa án là mong muốn sửa và bồi thường nhanh.

Về giám định trong các vụ án liên quan đến đất đai, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết theo quy định, các vụ án kinh tế phải chứng minh được hậu quả, thiệt hại. Muốn chứng minh được hậu quả và thiệt hại, cơ quan điều tra phải trưng cầu giám định chuyên môn giá trị đất đai, nhưng hiện nay có bất cập về hoạt động giám định như trách nhiệm, năng lực yếu. Vì vậy, giải pháp là nâng cao năng lực và trách nhiệm của đội ngũ giám định viên khi có yêu cầu giám định. Nếu bỏ khâu giám định, cơ quan tiến hành tố tụng không có căn cứ của cơ quan chuyên môn để ban hành các quyết định tiếp theo.

Về chất vấn của đại biểu đề nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết về trình tự, thủ tục phiên tòa trực tuyến, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết, lần đầu tiên Quốc hội đã thông qua Nghị quyết cho phép tiến hành các hoạt động tố tụng trên nền tảng số. Theo đó, chỉ có một số loại án có điều kiện cụ thể mới được xét xử trực tuyến. Trước mắt, Hội đồng thẩm phán Tòa án tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ phòng Bộ Tư pháp đã ký thông tư hướng dẫn về xét xử trực tuyến, được phát thanh, được tập huấn cho tất cả các địa phương và đang phát huy tác dụng tốt; về lâu dài, sẽ xây dựng Luật tố tụng điện tử riêng.

10h56: Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy - Đoàn ĐBQH Tp. Đà Nẵng tranh luận

Phát biểu tranh luận, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy - Đoàn ĐBQH Tp. Đà Nẵng cho biết, về giải pháp, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao đã đề cập, nhưng trách nhiệm chưa làm rõ. 

Nêu lên hai bản án để lấy ví dụ, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy cho biết, thứ nhất là bản án hình sự phúc thẩm ngày 15/5/2020 liên quan đến tài sản đất đai nhà nước tính theo giá đất tại thời điểm khởi tố và bản án hình sự phúc thẩm ngày 29/11/2021 về khu đất 812 Lê Duẩn, Quận 1, thành phố Hồ Chí Minh lại xác định thiệt hại tại thời điểm các bị cáo phạm tội. 

Như vậy, đối với những vụ án này, nữ đại biểu nhấn mạnh, đối với những vụ án còn bất nhất như thế thì trách nhiệm của đồng chí Chánh án như thế nào? Và Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao có kháng nghị bản án để xử theo đúng với quy định pháp luật hay không?

10h58: Đại biểu Cao Mạnh Linh - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hoá phát biểu tranh luận

Đại biểu cho rằng câu hỏi là tuyển dụng công chức đầu vào của ngành toà án. Còn Chánh án có nêu tiêu chuẩn trong luật quy định bổ nhiệm thẩm phán và thư ký toà án, đó là tư tưởng cứng để bổ nhiệm vào ngạch. Còn đại biểu Cao Mạnh Linh đặt vấn đề là đầu vào, hoàn toàn có thể tuyển dụng sinh viên giỏi xuất sắc mà chưa qua đào tạo nghiệp vụ, cử đi học và đào tạo sau, để tạo nguồn bổ nhiệm các ngạch thẩm phán và thư ký toà án, kết hợp với thời gian công tác thực tiễn.

Thực tế đại biểu Cao Mạnh Linh nhận thấy qua nhiều nhiệm kỳ kiểm sát viên, thẩm phán, thư ký toà án đều trưởng thành từ các trường đào tạo luật như Đại học Luật - Đại học Quốc gia, Đại học Luật TPHCM… được cử đi đào tạo nghiệp vụ, đủ điều kiện thì được bổ nhiệm thư ký toà án. Đại biểu đặt vấn đề: nếu sinh viên tốt nghiệp Đại học Luật phải mất 18 tháng để lấy chứng chỉ mà chỉ dùng cho việc thi tuyển vào ngành toà án thì rất ít người lựa chọn vì tốn quá nhiều thời gian và công sức, chưa kể chi phí. Nhiều sinh viên giỏi rất khó cơ hội lựa chọn và ứng tuyển vào ngành. Vì thế, đại biểu Cao Mạnh Linh đặt câu hỏi là có hợp lý hay không, đề nghị Chánh án trả lời thêm.

11h00: Đại biểu Phan Đức Hiếu - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình

Tại phiên họp, đại biểu Phan Đức Hiếu cho biết, hiện nay có thực trạng thời gian để giải quyết các vụ án tranh chấp về kinh tế bị kéo dài. Có thể không vượt khung thời gian luật định nhưng kéo dài trên thực tế, điều này không chỉ gây tốn kém về thời gian mà còn có thể tạo ra tác động bất lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Đại biểu đề nghị Chánh án cho biết giải pháp khắc phục thực trạng này trong thời gian tới?

11h01: Đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà - Đoàn đại biểu Quốc hội Tp. Hà Nội

Tham gia chất vấn tại phiên họp, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà đề nghị Chánh án Nguyễn Hoà Bình cho biết lý do vì sao có tình trạng người dân không muốn khởi kiện ra tòa? Đề nghị làm rõ nguyên nhân, giải pháp, kiến nghị khắc phục tình trạng trên?

Đại biểu cũng đề nghị làm rõ tiêu chí đánh giá chất lượng của án lệ, giải pháp tiếp tục bảo đảm chất lượng của án lệ trong thời gian tới? Đồng thời đề nghị làm rõ thực trạng xét xử các vụ án hình sự về loại tội phạm nghiêm trọng; chỉ rõ khó khăn, vướng mắc trong xét xử loại án và chỉ ra nguyên nhân, giải pháp khắc phục?

11h02: Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn

Trả lời các vấn đề đại biểu quan tâm, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao cho biết, khi có các bản án khác nhau, đã có Nghị quyết hướng dẫn, tất cả các vụ án xét xử ở thời điểm xảy ra hoạt động phạm tội. Việc nhận thức pháp luật khác nhau đã có chỉ đạo cụ thể của Ban chỉ đạo TW phòng chống tham nhũng. 

Về chứng chỉ đào tạo nghiệp vụ, Chánh án TANDTC cho biết, các ngành đều có chứng chỉ đầu vào để nâng cao chất lượng vì xét cho cùng, chất lượng của ngành do chất lượng cán bộ quyết định. Việc đào tạo có thể do Tòa án, các trường đại học, các cơ sở đào tạo theo chương trình chung để đảm bảo chất lượng theo quy định, tạo điều kiện cho người có năng lực.

Đối với các vụ án kinh tế, theo số liệu báo cáo, thời gian giải quyết các vụ án đã chấp hành tốt, được Quốc hội khẳng định trong những lần xem xét kết quả công tác hàng năm. Tuy nhiên, vẫn có những vụ án kinh tế, tranh chấp thương mại bị chậm trễ. Án kinh tế tranh chấp thương mại là án rất khó. Không phải chỉ có Việt Nam, thế giới cũng đối diện với khó khăn này.

Giải pháp đặt ra là phải nâng cao chất lượng, trách nhiệm, năng lực chuyên môn của các thẩm phán để áp dụng đúng pháp luật, đồng thời cần nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc xử lý các vụ việc, vụ án đúng thời hạn theo luật định.

Về lý do người dân lựa chọn không kiện lên tòa án, Chánh án TANDTC cho biết, người dân có quyền lựa chọn cách giải quyết, hệ thống Tòa án tôn trọng sự lựa chọn của người dân và luôn nỗ lực làm hết trách nhiệm để xử lý các vụ án khi người dân gửi ra Tòa. Trên thực tế, nhiều vụ án người dân kiện liên quan về hành chính, đất đai. Mặc dù đã được giải quyết nhưng người dân không đồng tình với bản án đó và tiếp tục kiện.

Về việc dùng án lệ, Chánh án TANDTC cho biết, với vấn đề này, điều cần quan tâm trong án lệ không phải là chất lượng bản án, mà là một chi tiết được xem như chuẩn mực pháp lý để áp dụng trong tình huống tương tự. Hiện nay, quy trình án lệ của chúng ta vẫn còn khắt khe so với thế giới.

Đối với việc thống kê vụ án quan trọng hay không quan trọng, Chánh án TANDTC cho biết, trong vụ án nhiều đối tượng tham gia, có đối tượng phạm tội đặc biệt quan trọng, quan trọng hoặc không quan trọng. Trong khoa học thống kê cũng không phân định thống kê vụ án quan trọng hay không quan trọng, đây là thống kê không cùng loại, nên chưa thể đưa ra giải pháp với câu hỏi này.

11h11: Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh chất vấn

Chất vấn Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình, đại biểu Quốc hội Hoàng Thị Thanh Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh phản ánh những năm gần đây, số lượng người bị kết án tử hình gia tăng và một số trường hợp bị kết án nhiều năm nhưng chưa được thi hành án, trong đó có những vụ vì những lý do hết sức đơn giản gây nhiều khó khăn, áp lực cho công tác quản lý, giam giữ. Vì vậy, đại biểu đề nghị Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết vì sao chậm điều chỉnh và hướng xử lý trong thời gian tới?

11h12: Đại biểu Nguyễn Thị Sửu - Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên Huế

Chất vấn Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Sửu - Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, các nội dung mà đại biểu quan tâm đã được Chánh án Tòa án tối cao trả lời khá rõ. Tuy nhiên về công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm đối với một số vụ án thường kéo dài rất lâu, đôi lúc kéo dài từ 6 đến 7 tháng. Đại biểu đề nghị Chánh án Tòa án tối cao nêu rõ biện pháp để nâng cao tiến độ xem xét, thụ lý các loại đơn này?

11h13: Đại biểu Lê Thị Thanh Lam - Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang:

Đại biểu Lê Thị Thanh Lam nhận thấy, số vụ án hành chính được đưa ra xét xử 8.524/11.746 vụ việc đạt tỷ lệ 72,6%. tỉ lệ đưa ra xét xử của án hành chính rất thấp so với các loại án khác. Đề nghị Chánh án cho biết nguyên nhân vì sao tỉ lệ án hành chính lại xét xử thấp và giải pháp trong thời gian tới đối với vấn đề này.

11h14: Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hoà:

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh chất vấn 4 câu hỏi:

Thứ nhất, hiện nay có còn hiện tượng 3 ngành: cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Toà án họp với nhau nữa hay không? Thứ hai, tại sao phải họp và thống nhất với nhau? Thứ ba, việc họp như vậy có đảm bảo tính độc lập xét xử của Toà án, của thẩm phán không? Thứ tư, việc họp 3 ngành như vậy có ảnh hưởng đến quyền lợi của bị can, bị cáo trong các quan hệ tố tụng không?

11h14: Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn

Chánh án TANDTC cho biết, về việc giải quyết đơn giám đốc thẩm còn chậm, đây là việc hệ thống Tòa án đã nỗ lực nhưng còn nhiều tồn tại hạn chế, do số lượng hồ sơ là rất lớn, cần chuyển tài liệu hồ sơ gốc từ cấp dưới, thời gian nghiên cứu dài, biên chế còn ít. Thời gian tới, ngành Tòa án sẽ nỗ lực hơn nữa trong giải quyết các đơn này. 

Về việc họp 3 ngành, Chánh án TANDTC cho biết, với các vụ án lớn, phức tạp, các cơ quan tiến hành tố tụng họp, nhưng là để bàn giao tài liệu, thống nhất lộ trình xét xử cho hợp lý, chứ không phải họp thống nhất về tội danh hay mức phạt, nên không vi phạm nguyên tắc độc lập xét xử.

11h15: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu kết thúc Phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực Tòa án