TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG NGÀY 30/10: THẢO LUẬN VIỆC TRIỂN KHAI CÁC NGHỊ QUYẾT CỦA QUỐC HỘI VỀ CÁC CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU QUỐC GIA
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành phiên họp
Trong buổi làm việc sáng nay, sau khi nghe Ủy viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, Phó Trưởng Đoàn giám sát của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm trình bày Báo cáo và xem videoclip của Đoàn giám sát của Quốc hội về việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030, Quốc hội tiến hành thảo luận.
Phát biểu kết luận phiên thảo luận buổi sáng, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết đã có 18 ý kiến đại biểu phát biểu, có 3 ý kiến tranh luận. 14h00 chiều cùng ngày, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia.
Cổng Thông tin điện tử Quốc hội liên tục cập nhật nội dung phiên họp:
14h00: Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành phiên họp
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 6, Quốc hội sẽ tiếp tục thảo luận ở hội trường về việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030.
Để đảm bảo tối đa số lượng đại biểu được phát biểu, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu phát biểu có trọng tâm, trọng điểm, không trùng lặp. Thời gian phát biểu tối đa của mỗi đại biểu là 5 phút. Sau thời gian phát biểu thảo luận, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc sẽ phát biểu giải trình. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với tư cách là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo chung cũng sẽ phát biểu làm rõ các vấn đề. Sau đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cũng sẽ phát biểu về 3 Chương trình mục tiêu quốc gia.
14h01: Đại biểu Vũ Xuân Hùng - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa: Cần có nghị quyết đặc thù phân cấp, phân quyền đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư.
Đại biểu Vũ Xuân Hùng đánh giá cao công tác triển khai thực hiện ba Chương trình mục tiêu quốc gia, sự nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành địa phương. Đại biểu cũng nêu một số tồn tại, hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện, đó là việc triển khai thực hiện các mục tiêu của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia cũng còn nhiều hạn chế bất cập và nhiều khó khăn vướng mắc.
Mặc dù Ban chỉ đạo của ba Chương trình mục tiêu quốc gia đã được kiện toàn nhưng cơ chế vận hành chưa nhịp nhàng và thiếu sự đồng bộ, thống nhất giữa các cơ quan. Về mô hình bộ máy giúp việc không thống nhất mỗi địa phương mỗi kiểu khác nhau, có tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm.
Bên cạnh đó khối lượng văn bản hướng dẫn quá nhiều, theo thống kê Trung ương đã ban hành đến 114 văn bản và các văn bản thì quy định chung chung; một số địa phương chưa hoàn thành văn bản quản lý theo thẩm quyền…
Ngoài ra, còn tình trạng chậm phân bổ vốn, phân bổ không đúng đối tượng, việc giao vốn sự nghiệp bất cập. Tiến độ giải ngân vốn của ba chương trình rất chậm, đến nay mới đạt được dưới 50% đặc biệt là vốn sự nghiệp đạt rất thấp…
Đại biểu nhận thấy, với những khó khăn cả về thể chế và về con người nếu không có giải pháp đột phá và cơ chế đặc thù, khả năng thực hiện mục tiêu cả giai đoạn 2021 -2025 rất khó khăn. Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện ba chương trình, đại biểu đề nghị cần có nghị quyết đặc thù để phân cấp, phân quyền và có có chế như Chính phủ đề xuất để giải ngân vốn đầu tư nhanh.
14h06: Đại biểu Chu Thị Hồng Thái - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn: Đề nghị giảm tỷ lệ đối ứng đối với các tỉnh nhận hỗ trợ lớn từ ngân sách trung ương
Phát biểu thảo luận tại Hội trường, đại biểu Chu Thị Hồng Thái khẳng định, trong những năm qua thực hiện 3 Chương trình mục tiêu Quốc gia đã đạt được những kết quả quan trọng, song cũng còn có nhiều những hạn chế, bất cập, trong báo cáo giám sát của Quốc hội đã đã phản ánh đầy đủ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai.
Bên cạnh đó, đại biểu cũng đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành trung ương đã có nhiều cố gắng tìm các giải pháp, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho các địa phương trong quá trình triển khai thực hiện, điều này được thể hiện trong việc Chính phủ, các cơ quan của Chính phủ đã ban hành rất nhiều văn bản hướng dẫn, và tại kỳ họp này Chính phủ đã ban hành Tờ trình số 557/TT-CP, ngày 16/10/2023 về các cơ chế đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu Quốc gia giai đoạn 2021 - 2025.
Đại biểu Chu Thị Hồng Thái cho rằng, tỷ lệ đối ứng của Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới cao, trong khi nguồn thu ngân sách một số địa phương còn hạn chế nên khó khăn trong việc cân đối ngân sách địa phương để đảm bảo đối ứng theo quy định. Do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ xem xét, sửa đổi theo hướng giảm tỷ lệ đối ứng đối với các tỉnh nhận hỗ trợ lớn từ ngân sách trung ương, để tỉnh có thể cân đối được nguồn vốn của địa phương mà không mất đi nguồn hỗ trợ từ ngân sách trung ương. Đồng thời, đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét tăng nguồn vốn đầu tư cho các tỉnh miền núi, các tỉnh nhận hỗ trợ lớn ngân sách từ trung ương để thực hiện các công trình giao thông, nhất là ở khu vực miền núi.
Về thực hiện tín dụng chính sách xã hội, đại biểu nhất trí với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội là quan tâm bố trí tăng nguồn vốn thực hiện tín dụng chính sách xã hội từ nguồn ngân sách trung ương và địa phương ủy thác cho Ngân hàng Chính sách xã hội, mở rộng phạm vi, đối tượng thụ hưởng, nâng định mức cho vay để thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, tuy nhiên, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét giảm lãi suất đối với một số chương trình hỗ trợ hộ nghèo phát triển sản xuất.
Đối với mức hỗ trợ hộ nghèo trong xây dựng nhà ở, đại biểu cho rằng mưc hỗ trợ xây mới là 40 triệu đồng/hộ, sửa chữa là 20 triệu đồng/hộ là chưa đủ để có thể đảm bảo được yêu cầu 3 “cứng” về chất lượng sau khi được hỗ trợ. Đại biểu kiến nghị Chính phủ nghiên cứu, xem xét tăng mức hỗ trợ xây nhà lên 70% đến 80% giá trị nhà ở đạt tiêu chí cho hộ nghèo.
14h11: Đại biểu Tráng A Dương - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang: Đề nghị bố trí cán bộ chuyên trách thực hiện các CTMTQG đối với cấp xã
Đại biểu Tráng A Dương - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang tán thành nội dung trong Báo cáo kết quả giám sát “Việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030”.
Góp ý về bộ máy chỉ đạo tổ chức thực hiện 3 CTMTQG, đại biểu Tráng A Dương cho biết, Ban chỉ đạo các CTMTQG từ trung ương đến địa phương đã phát huy bước đầu trong hoạt động điều hành, điều phối, đảm bảo các chương trình được triển khai thống nhất, đồng bộ.
Tuy nhiên, bộ máy cơ quan tham mưu chủ trì tổ chức thực hiện Chương trình chưa đồng bộ tại các cấp, nhiều địa phương chưa tổ chức thực hiện công tác dân tộc cấp huyện, phòng chuyên trách, phòng Dân tộc. Biên chế làm công tác dân tộc phải kiêm nhiệm nhiều công việc khác nhau, thường xuyên thay đổi vị trí công tác, dẫn đến bất cập, khó khăn trong công việc tham mưu, giúp việc cho Ban chỉ đạo các cấp…
Do đó, đại biểu Tráng A Dương đề nghị cấp có thẩm quyền chỉ đạo thống nhất bộ máy tổ chức, quản lý Chương trình từ Trung ương đến địa phương đảm bảo vận hành hiệu quả, nhất là việc bố trí cán bộ chuyên trách thực hiện các CTMTQG đối với cấp xã, cấp trực tiếp triển khai Chương trình, đưa chương trình tới người dân.
Đồng thời đề nghị lập và giao kế hoạch danh mục đầu tư công giai đoạn hàng năm. Đại biểu cũng kiến nghị cho phép địa phương phân bổ, giao dự kiến tổng nguồn vốn trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, chưa bắt buộc giao tên danh mục, quy mô dự án cụ thể.
Về việc giao quy hoạch vốn sự nghiệp thực hiện các CTMTQG hàng năm theo từng lĩnh vực theo dự án, tiểu dự án thành phần từ Trung ương đến địa phương tùy theo đúng quy định của Luật Đầu tư ngân sách, tuy nhiện đại biểu Tráng A Dương nhận thấy, trong thực tế đây là một trong những điểm vướng mắc nhất, các địa phương thiếu tính chủ động trong việc lồng ghép nguồn vốn điều chỉnh dự toán linh hoạt, chưa thể sử dụng nguồn vốn có hiệu quả.
Vì vậy, đại biểu Tráng A Dương kiến nghị Quốc hội và Chính phủ xem xét ngân sách năm 2024 Trung ương giao tổng thể kế hoạch vốn sự nghiệp CTMTQG không giao dự toán quá chi tiết từng dự án và nguồn vốn theo từng dự án, lĩnh vực cụ thể để các địa phương chủ động trong triển khai thực hiện, đảm bảo sử dụng nguồn lực có hiệu quả, giải ngân đúng kế hoạch và tiến độ hàng năm.
14h16: Đại biểu Hoàng Quốc Khánh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu: Công tác giảm nghèo chưa thật sự đạt mục tiêu đa chiều, bền vững
Bày tỏ đồng tình với nội dung báo cáo cũng như dự thảo Nghị quyết, đại biểu Hoàng Quốc Khánh nhấn mạnh, giám sát đã chỉ ra công tác giảm nghèo chưa thật sự đạt mục tiêu đa chiều, bền vững, nguy cơ tái nghèo, phát sinh nghèo còn cao, một số địa phương khó khăn đã được công nhận nông thôn mới vẫn còn tình trạng nợ tiêu chí, hụt tiêu chí, trong đó có nhiều tiêu chí quan trọng.
Bên cạnh đó, báo cáo giám sát chưa đánh giá đầy đủ số liệu đến thời điểm hiện nay có bao nhiêu tỉnh, huyện, xã đạt nông thôn mới giai đoạn 2015-2020 nợ tiêu chí, hụt tiêu chí. Mục đích giám sát là để đánh giá thực chất kết quả xây dựng nông thôn mới, tránh tình trạng chạy theo số lượng, vì khi đã đạt chuẩn nông thôn mới, những chính sách xã hội về giáo dục, y tế, an sinh xã hội bị cắt giảm do không còn là đối tượng được hưởng chính sách, trong khi đời sống người dân vẫn còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo, tái nghèo còn cao, nhiều địa phương vẫn phải bố trí ngân sách để hỗ trợ.
Đồng thời, đại biểu đề nghị Chính phủ cần có hướng dẫn cụ thể hơn trong thu hồi quyết định công nhận nông thôn mới với các địa phương được công nhận từ giai đoạn trước nhưng hụt tiêu chí, nợ tiêu chí, không đạt tiêu chuẩn theo quy định hiện nay.
Về dự thảo Nghị quyết, đại biểu cho rằng, hiện nay tình hình thiên tai, biến đổi khí hậu dẫn đến mưa lũ, sạt lở đất nghiêm trọng tại miền núi, nên Chính phủ cần tập trung giải quyết dứt điểm những khó khăn, bức xúc nhất về đất ở, nhà ở, nước sinh hoạt, quy hoạch sắp xếp ổn định dân cư ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi hoàn thành trong năm 2023.
14h21 Đại biểu Nguyễn Thành Nam - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ: Đề xuất cho phép chuyển nguồn thực hiện hết giai đoạn chương trình
Đại biểu Nguyễn Thành Nam bày tỏ sự đồng tình với trí cao với báo cáo của Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội và các ý kiến của các đại biểu phát biểu trước đó.
Về giải ngân vốn chương trình mục tiêu đối với vốn sự nghiệp, Đại biểu Nguyễn Thành Nam đề nghị Quốc hội, Chính phủ cho phép chuyển nguồn vốn này năm 2022 và 2023 đến hết giai đoạn của Chương trình 2021-2025.
Lý giải cho đề xuất này, đại biểu Nguyễn Thành Nam cho biết, việc giải ngân nguồn vốn này chậm là do vướng mắc về cơ chế, chính sách chậm được tháo gỡ, nhất là quy định về đối tượng thụ hưởng nội dung hỗ trợ, quy trình thanh quyết toán. Thực tế, việc tổ chức triển khai cơ bản mới được triển khai từ giữa tháng 8/2023. Trong khi đó, nguồn vốn còn lại của chương trình chưa giải ngân được rất lớn.
Cùng với đó, các văn bản sửa đổi, mặc dù đã tháo gỡ được nhiều nhưng trong thực tế vẫn còn rất nhiều vướng mắc. Đại biểu Nguyễn Thành Nam đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, xem xét việc xác định đối tượng thụ hưởng đối với các tổ chức do Nhà nước thành lập nên căn cứ vào tiêu chí, chức năng, nhiệm vụ là chủ yếu. Còn khi xét theo tiêu chí tên gọi thì cần xem xét đến bối cảnh trường hợp cụ thể do như sáp nhập, bổ sung chức năng nhiệm vụ. Qua đó, cho phép Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên tại các huyện vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi sau sáp nhập thuộc đối tượng thụ hưởng chính sách của Chương trình để tạo thuận lợi cho các địa phương triển khai thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được giao.
Đại biểu Nguyễn Thành Nam cũng cho biết hiện việc thực hiện bố trí vốn đối ứng đối với các địa phương còn nhận trợ cấp từ ngân sách Trung ương là rất khó khăn. Do vậy, đề nghị Chính phủ xem xét, bố trí đủ 100% vốn cho các chương trình đối với các địa phương còn khó khăn về ngân sách.
Đại biểu Nguyễn Thành Nam nhất trí cao với kiến nghị của Chính phủ về cơ chế đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 và đề nghị Quốc hội sớm ban hành Nghị quyết để tổ chức triển khai thực hiện đúng tiến độ đề ra và đạt mục tiêu của Chương trình.
14h25: Đại biểu Nguyễn Anh Trí - Đoàn ĐBQH Tp. Hà Nội phát biểu tranh luận
Phát biểu tranh luân tại phiên họp, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí - Đoàn ĐBQH Tp. Hà Nội bày tỏ quan tâm đến nội dung đề xuất kéo dài thời gian giải ngân vốn năm 2022- 2023. Theo đại biểu Trí, đây là nội dung rất nên cân nhắc, bởi phiên thảo luận hôm nay là nhằm họp để bàn làm sao để hoàn thành cho tốt, cho xong.
Theo đại biểu, cùng lắm chỉ nên kéo dài đến hết quý I năm 2024, nếu qua thời gian này vẫn chưa hoàn thành thì sẽ coi như không hoàn thành nhiệm vụ, và chuyển nguồn vốn này sang cho nội dung khác, dự án khác.
14h27: Đại biểu Hoàng Thị Đôi - Đoàn ĐBQH tỉnh Sơn La: Sửa đổi, bổ sung tiêu chí nông thôn mới bảo đảm phù hợp với thực tiễn
Đại biểu Hoàng Thị Đôi cho biết, ngay sau khi Quốc hội ban hành các nghị quyết về ba Chương trình mục tiêu quốc gia, Chính phủ và các bộ, ngành, các địa phương đã khẩn trương nỗ lực tập trung triển khai thực hiện. Sau 2 năm triển khai thực hiện, bước đầu ba chương trình đã tạo ra sự đổi mới, hương sắc mới rất đáng kể trong đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Việc Quốc hội tổ chức giám sát triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về các chương trình mục tiêu quốc gia rất có ý nghĩa và nhận được sự quan tâm rất lớn của cử tri và nhân dân cả nước. Đây là cuộc giám sát có nhiều điểm mới, giám sát giữa kỳ đồng thời cả ba chương trình mục tiêu quốc gia, ngay khi các chương trình đang triển khai thực hiện.
.jpg)
Đại biểu bày tỏ thống nhất cao với báo cáo của Đoàn giám sát, báo cáo giám sát đã nhận định, đánh giá rất kỹ lưỡng về kết quả triển khai ba chương trình với hơn 100 trang và hệ thống phụ lục đầy đủ.
Về chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, đại biểu Hoàng Thị Đôi cho biết, thực hiện các Quyết định 318, Quyết định 319 của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Bộ tiêu chí xã nông thôn mới, xã nông thôn mới nâng cao, xã nông thôn mới kiểu mẫu, trong đó có một số tiêu chí phân cấp cho địa phương quy định để phù hợp với điều kiện thực tế ở địa phương.
Tuy nhiên, một số tiêu chí như thu nhập nghèo đa chiều vẫn quy định khá cao, tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của các xã khó bắt kịp so với chỉ tiêu của bộ tiêu chí. Một số chỉ tiêu khi áp dụng thực tiễn khó triển khai như chỉ tiêu xã phải có vùng nguyên liệu tập trung để truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Trên thực tế, nhiều xã vùng III của các tỉnh không có vùng nguyên liệu tập trung, các sản phẩm nông, lâm sản và thủy sản quy mô nhỏ chủ yếu theo mùa vụ. Mặt khác, chỉ tiêu cũng quy định diện tích sân bóng đá thể thao, quy định tỷ lệ phần trăm phải hỏa táng chưa phù hợp với vùng miền dân tộc,... Vì vậy, đại biểu đề nghị phải có sự điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung các tiêu chí, chỉ tiêu phù hợp với thực tiễn nhằm triển khai thực hiện có hiệu quả, đạt được mục tiêu đề ra.
14h32: Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương: Cần tách bạch mục tiêu trong từng chính sách đầu tư hỗ trợ sản xuất
Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cho rằng, về mục tiêu chính sách của Chương trình giảm nghèo bền vững, mục tiêu của giai đoạn 2021 – 2025 là đồng thời thực hiện mục tiêu của chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất, vừa thực hiện mục tiêu của chính sách an sinh xã hội. Trong khi đó, có nhiều loại hộ nghèo khác nhau với các nguyên nhân nghèo khác nhau: nghèo do không có vốn, không có đất canh tác, do già, ốm đau, tai nạn không có sức lao động, do thiếu kiến thức, kỹ năng, do không chăm chỉ.
Để chính sách thu hút đầu tư vào sản xuất phát huy hiệu quả, đại biểu cho rằng cần tách bạch mục tiêu trong từng chính sách, không nên lồng ghép mục tiêu an sinh xã hội trong chính sách hỗ trợ phát triển. Chính sách hỗ trợ cần được xây dựng dựa trên quan hệ và các quy luật của thị trường, phù hợp với điều kiện thực tế.
Đại biểu cho rằng, chính sách hỗ trợ phát triển về nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế nên hướng tới các doanh nghiệp, hộ gia đình có năng lực sản xuất, còn chính sách an sinh xã hội, trợ giúp hộ đói, hộ nghèo nên hướng tới các đối tượng là người già, người yếu thế không có khả năng lao động, người dân tộc vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vì các đối tượng này nằm trong các hộ không có khả năng mở rộng sản xuất. Đại biểu cho rằng việc tách bạch mục tiêu này sẽ giúp phát huy toàn diện mọi mặt của từng chính sách, đáp ứng mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hạn chế được tái nghèo, phát sinh nghèo.
14h36: Đại biểu Trần Thị Hoa Ry - Đoàn ĐBQH tỉnh Bạc Liêu: Nguồn vốn của Chương trình mục tiêu quốc gia chỉ là nguồn lực mang tính chất dẫn dắt.
Đại biểu Trần Thị Hoa Ry đánh giá cao các bộ, ngành cũng như chính quyền địa phương trong hoàn thiện khối lượng công việc rất đồ sộ để chuẩn bị triển khai ba Chương trình. Đại biểu cũng chia sẻ và thông cảm sâu sắc đến cán bộ ở cấp dưới, nhất là cấp xã ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn khó khăn được thụ hưởng cả ba chương trình, vì phải đọc hiểu và vận dụng khá nhiều văn bản trong thực hiện chương trình.
Về việc tổ chức triển khai thực hiện chương trình, trong đó, câu chuyện lồng ghép, đại biểu cho rằng mặc dù ngân sách còn khó khăn nhưng với sự quan tâm của Quốc hội, Nhà nước đã dành nguồn ngân sách rất lớn. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, cần phải nhìn nhận lại câu chuyện về lồng ghép nguồn vốn cho phù hợp và toàn diện hơn. Trong đó, cần phải quan niệm rằng, vốn của chương trình chỉ là nguồn lực mang tính chất dẫn dắt có mục tiêu tập trung vào những vấn đề có trọng tâm trọng điểm đang bức xúc cần thiết nhất. Do vậy, cần có khâu xây dựng kế hoạch, thiết kế chương trình phải xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, sự tham gia của người dân. Việc thiết kế không có sự trùng lặp về nội dung chính sách và không có thực trạng trên cùng địa bàn có cùng chương trình nhưng cách thức thực hiện khác nhau.
Về cơ chế phân cấp và trao quyền, đại biểu cho biết, thực tiễn và kết quả giám sát cho thấy còn nhiều mặt chưa hợp lý và chưa thực chất. Nhiều nội dung văn bản Trung ương phân cấp cho các địa phương hướng dẫn nhưng nội dung phan cấp chưa rõ thực hiện. Những nội dung này thuộc về cơ chế và hành lang pháp lý, lẽ ra trung ương ban hành nhưng lại giao cho địa phương làm địa phương lúng túng và rất khó trong việc tổ chức triển khai thực hiện. Bên cạnh đó trung ương lại ban hành việc giao vốn chi tiết đến từng tiểu dự án, từng lĩnh vực chi sự nghiệp không trao quyền cho địa phương được quyết định về nội dung điều chuyển nguồn vốn giữa các dự án, chương trình.
Đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ, ngoài đề xuất 7 nhóm chính sách về cơ chế đặc thù trong Tờ trình của Chính phủ cần tiếp tục nghiên cứu và kiến nghị trong các báo cáo chính thức của Đoàn giám sát để giải quyết căn cơ những hạn chế bất cập trong thời gian qua trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện; đại biểu mong rằng cơ chế phân cấp trao quyền cho địa phương thực chất hơn hiệu quả hơn rõ về nội dung và phương thức trong việc tổ chức triển khai thực hiện.
14h40: Đại biểu Đoàn Thị Lê An - Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng: Tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh việc thực hiện các chương trình mục tiêu Quốc gia
Phát biểu thảo luận tại Hội trường, đại biểu Đoàn Thị Lê An cho rằng, việc triển khai chương trình mục tiêu Quốc gia đối với nông nghiệp, nông dân, nông thôn, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong nhiều năm qua có ý nghĩa quan trọng, thể hiện tính ưu việt của Đảng, nhà nước ta.
Đánh giá cao báo cáo giám sát của Đoàn giám sát đã nhận định toàn diện việc triển khai thực hiện 3 chương trình mục tiêu Quốc gia, chỉ ra khá đầy đủ những khó khăn, vướng mắc cũng như nguyên nhân triển khai thực hiện các chương trình. Trên cơ sở báo cáo của Đoàn giám sát, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ tích cực tháo gỡ những khó khăn vướng mắc, từng bước hoàn thiện cơ chế, chính sách, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chương trình và tiếp tục đổi mới toàn diện, đẩy mạnh việc thực hiện các chương trình mục tiêu Quốc gia.
Đại biểu đề nghị các Bộ, ngành hướng dẫn các địa phương lồng ghép vốn của chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững vào chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn các huyện nghèo và các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn để hoàn thành mục tiêu của chương trình đề ra.
Bên cạnh đó, đại biểu bày tỏ đồng tình với việc kéo dài thời gian thực hiện nguồn vốn 03 chương trình mục tiêu quốc gia.
14h44: Đại biểu Siu Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai: Cần hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến việc thực hiện các CTMTQG
Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Siu Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai tán thành với nhiều nội dung trong Báo cáo kết quả giám sát “Việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030”. Báo cáo của Đoàn giám sát đã phản ánh đúng tinh thần của thực hiện các CTMTQG nhưng kết quả có thể đạt cao hơn nếu biết khai thác các lợi thế về chính sách cũng như lợi thế của địa phương trong thực hiện Chương trình.
Do đó, đại biểu Siu Hương kiến nghị cần hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật. Việc thực hiện hệ thống chính sách đạt hiệu quả cao cần sự thống nhất, đồng bộ trong chỉ đạo thực hiện. Văn bản pháp luật và hành lang pháp lý để đưa chính sách đến người dân cũng như là cơ sở để người thực thi triển khai tốt hơn nhiệm vụ của mình. Tuy nhiên, nội dung hướng dẫn còn chung chung, chưa cụ thể, một số hướng dẫn thiếu đồng bộ so với những quy định hiện hành và điều luật chưa phù hợp điều kiện triển khai của địa phương, còn sự chồng chéo, chưa thống nhất giữa các văn bản đã làm ảnh hưởng nhiều đến kết quả thực hiện các CTMTQG. Do vậy, đại biểu kiến ghị cần hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến việc thực hiện các CTMTQG trong những năm tới để thực hiện đạt kết quả cao hơn.
Về tính khả thi của việc thực hiện, đại biểu Siu Hương nhận thấy, quá trình vào cuộc thực hiện các chương trình tại địa phương còn nhiều bất cập; Hệ thống các văn bản hướng dẫn về cơ chế, chính sách quản lý, tổ chức thực hiện chương trình vẫn đang tiếp tục kiện toàn… Do đó, Đoàn giám sát cho rằng chưa đủ cơ sở để đạt được mục tiêu đề ra vào cuối năm 2025 là giải ngân hết các nguồn vốn. Vì vậy, đại biểu cho rằng, việc thực hiện các Chương trình cần phải nhận định dựa trên cơ sở để dự báo việc thực hiện các Chương trình được tốt hơn. Đồng thời cần có cách tiếp cận phù hợp hơn trong thực hiện.
Về hoàn thiện các tiêu chí để làm cơ sở đánh giá, đại biểu cho biết, trong việc thực hiện các Chương trình được đánh giá trên cơ sở các tiêu chí phù hợp với đặc điểm, điều kiện kinh tế xã hội, có thể gọi là thước đo để áp dụng vào thực hiện chính sách pháp luật nhưng thực tiễn cho thấy nhiều tiêu chí chưa phù hợp hoặc chưa có tiêu chí để đánh giá trong quá trình thực hiện. Qua giám sát việc thực hiện các CTMTQG đã cho thấy, nhiều vấn đề cần hoàn thiện. Đại biểu Siu Hương cho rằng, đây là điều cần chú trọng để nâng cao hơn nữa kết quả thực hiện các Chương trình.
14h50: Đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh phát biểu tranh luận
Tranh luận với đại biểu Vũ Xuân Hùng, đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa, đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh cho biết, Trà Vinh là một trong các địa phương được hưởng lợi ích từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Những khó khăn trong triển khai Chương trình này không chỉ có những nguyên nhân chủ quan, mà còn có những nguyên nhân hết sức khách quan, vượt thẩm quyền của tỉnh, cần Quốc hội và các bộ ngành quan tâm hỗ trợ.
Đại biểu cho rằng, thời gian qua, việc ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai còn rất chậm, đó là một trong những nguyên nhân khiến cho tình hình giải ngân của tỉnh còn gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, đối với Trà Vinh, tổng kinh phí thực hiện chương trình giảm nghèo bền vững, nông thôn mới cơ bản đạt kế hoạch đề ra. Riêng chương trình cho đồng bào dân tộc thiểu số thì việc giải ngân còn hạn chế, đạt 30% so với kế hoạch vốn.
Nguyên nhân khách quan là do Trung ương chậm ban hành văn bản hướng dẫn, số đối tượng thụ hưởng để thực hiện hỗ trợ giảm so với thời điểm rà soát. Ngoài ra, việc thực hiện dự án giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất gặp nhiều khó khăn do tỉnh không có quỹ đất, định mức hỗ trợ thấp, không có khả năng đối ứng, nên quá trình triển khai của tỉnh bị ảnh hưởng, dẫn tới chậm trễ so với tiến độ đề ra.
14h53: Đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long: Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, phân công, phân cấp rõ ràng, trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia
Đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang ghi nhận thời gian qua việc thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia đã kế thừa hiệu quả các kết quả của các giai đoạn trước. Đồng thời, nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao quyết liệt, đồng bộ của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, địa phương nên việc thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 trong gần 3 năm qua đã có những đóng góp quan trọng, làm thay đổi diện mạo nông thôn, miền núi. Quan trọng hơn hết là đời sống nhân dân vùng nông thôn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số từng bước được cải thiện, an sinh xã hội cơ bản được đảm bảo. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn, miền núi tăng khá, tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn giảm đáng kể.
Tuy nhiên, qua thực tế giám sát, đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang cũng chỉ rõ một số tồn tại hạn chế trong phối hợp trong quá trình xây dựng cơ chế chính sách và tổ chức thực hiện, trong việc ban hành văn bản hướng dẫn, phân bổ vốn…
Nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc theo đề xuất của Chính phủ và để các Chương trình mục tiêu quốc gia thực sự là chương trình tổng hợp về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường và đảm bảo quốc phòng, an ninh, đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang đề nghị Chính phủ tiếp tục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, phân công, phân cấp toàn diện hơn, xác định rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành, trách nhiệm người đứng đầu trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia; thực hiện đồng bộ các biện pháp kiểm tra, giám sát, thanh tra để kịp thời phát hiện những bất cập nảy sinh trong quá trình tổ chức thực hiện.
Đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang cũng đề nghị lãnh đạo rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hợp nhất các văn bản quản lý, điều hành, tổ chức thực hiện chương trình để các địa phương nghiên cứu, áp dụng đồng bộ. Cần tập trung đầu tư đến công tác theo dõi, giám sát, thẩm định, công nhận kết quả thực hiện các tiêu chí các dự án, tiểu dự án của chương trình.
Tiếp tục lãnh đạo đổi mới phương thức truyền thông trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia, nâng cao nhận thức của các ngành, các cấp, nhất là cấp cơ sở, địa bàn dân cư về những mục tiêu, giải pháp của đề án, chương trình tổng thể để làm thay đổi mạnh mẽ nếp nghĩ, cách làm của người dân là đối tượng thụ hưởng trực tiếp
Chính phủ cần tiếp tục có cơ chế phù hợp đối với các địa phương không thể cân đối đủ nguồn lực đối ứng thực hiện các chương trình, nhất là các tỉnh miền núi, khu vực khó khăn để các địa phương này có thêm nguồn lực thực hiện các mục tiêu, chương trình và không bị bỏ lại phía sau trong xu thế phát triển chung của cả nước.
14h58: Đại biểu Dương Văn Phước - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam phát biểu tranh luận
Phát biểu tranh luận tại phiên họp, đại biểu Quốc hội Dương Văn Phước - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam bày tỏ không đồng tình với quan điểm của đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí vừa phát biểu…
Đại biểu Quốc hội Dương Văn Phước nhấn mạnh, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia này rất quan trọng, mục tiêu hướng đến người dân, đặc biệt là người dân nghèo, đặc biệt khó khăn. Đáng chú ý, đại đa số người dân, các địa phương từ mọi miền đất nước đều mong muốn các Chương trình này được tiếp tục triển khai thực hiện, mong muốn các Chương trình được phép kéo dài thời gian thực hiện thay vì thu hồi.
Đại biểu cho rằng, chúng ra cần phải hành động thực chất hơn nữa để giải quyết được những bất cập, để chủ trương tốt đẹp này được đến với người dân, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho người dân.
15h01: Đại biểu Nguyễn Thị Huế - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn: Nhiều người dân vùng sâu, vùng xa chưa được sử dụng điện lưới quốc gia
Đại biểu Nguyễn Thị Huế bày tỏ tán thành và đánh giá cao đối với Báo cáo giám sát kết quả thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia của Đoàn giám sát.
Đề cập tới nội dung cụ thể, đại biểu cho biết, đất nước ta đang bước vào giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ với sự phát triển rất phong phú, đa dạng của các ngành khoa học. Việc ứng dụng công nghệ đã thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế - xã hội lên một tầm cao mới. Thế nhưng, ở những thôn, bản vùng sâu, vùng xa còn rất nhiều người dân chưa được sử dụng điện lưới quốc gia, không có sóng điện thoại, không được tiếp cận với những tiện ích và văn minh do điện đem lại.
Đại biểu cho rằng đây là sự thiệt thòi vô cùng lớn của những người dân sống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi khó khăn. Tại Tờ trình số 3462 của Bộ Công Thương về đề nghị phê duyệt Chương trình đầu tư công cấp điện nông thôn, miền núi và hải đảo giai đoạn 2021-2025, với mục tiêu đến năm 2025 đầu tư cấp điện cho 911.400 hộ dân tại 14.676 thôn, bản trên địa bàn 3099 xã thuộc 48 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương với tổng nguồn vốn khoảng 29.779 tỉ đồng. Như vậy, với số lượng hộ dân được thụ hưởng là rất lớn, đa số là các đối tượng yếu thế trong xã hội.
Theo đại biểu, đến thời điểm này, chương trình trên chưa được Chính phủ phê duyệt, do đó, không có cơ sở để đề xuất nguồn lực để hỗ trợ nguồn vốn thực hiện dự án cấp điện cho các thôn, bản chưa có điện...
Bên cạnh đó, hiện nay tất cả các chính sách của Đảng, Nhà nước đều được triển khai ở cơ sở để đến với nhân dân. Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã là đầu mối để triển khai thực hiện, hướng dẫn nhân dân thu thập thông tin, tổng hợp và báo cáo tiến độ, hiệu quả của các chính sách của Đảng, Nhà nước nói chung và các chương trình mục tiêu quốc gia triển khai trên địa bàn nói riêng. Đây cũng là đội ngũ gần dân, sát dân, hiểu dân và trực tiếp tuyên truyền, vận động nhân dân trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Trong thời gian gần đây có hiện tượng một số cán bộ, công chức cấp xã ở miền núi, ở miền núi xin nghỉ việc để đi xuất khẩu lao động hoặc tìm việc làm khác.
Theo đại biểu, một trong những nguyên nhân của thực trạng trên là do áp lực của cán bộ, công chức cấp xã rất lớn, số lượng người ít, nhiều nhiệm vụ phải triển khai thực hiện và rất nhiều việc mới, việc khó. Bên cạnh đó, tiền lương của đội ngũ này rất thấp, ngoài lương chính và phụ cấp khu vực xa thì hầu như không có phụ cấp khác. Do đó, đại biểu nhấn mạnh, nếu không có giải pháp sớm để khắc phục tình trạng này sẽ dẫn đến việc lãng phí nguồn nhân lực đã qua đào tạo, có kinh nghiệm, hiểu dân và giao tiếp được với nhân dân bằng tiếng dân tộc. Đồng thời có thể sẽ thành rào cản cho sự phát triển kinh tế - xã hội và việc triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.
15h07: Đại biểu Đỗ Thị Lan - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh phát biểu tranh luận
Phát biểu tranh luận với đại biểu Nguyễn Anh Trí, Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội, đại biểu Đỗ Thị Lan, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh cho biết, việc chậm giải ngân vốn năm 2022, 2023 có một số nguyên nhân, do việc phân bổ vốn, giao vốn ngân sách trung ương còn chậm, phương thức phân bổ vốn còn chưa thống nhất, có chương trình giao tổng vốn, lại có chương trình giao chi tiết đến từng nội dung thành phần cụ thể, chưa tạo sự chủ động của địa phương và khó khăn cho việc lồng ghép nguồn lực, tích hợp chính sách, phân bổ ngân sách trung ương cho một số lĩnh vực chưa phù hợp.
Bên cạnh đó, việc lập kế hoạch 5 năm, kế hoạch hằng năm yêu cầu phải lập danh mục dự án, phân bổ vốn đến từng dự án thành phần, điều này cũng làm ảnh hưởng đến quá trình thực hiện, nếu không thống nhất thì phải điều chỉnh lại các chương trình, dự án, kế hoạch, làm kéo dài thời gian. Chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất của cả 3 chương trình mục tiêu quốc gia còn đang vướng mắc, một số chính sách chưa đi vào cuộc sống, dẫn đến giải ngân vốn hỗ trợ phát triển sản xuất nằm trong nhóm giải ngân thấp nhất trong 3 Chương trình mục tiêu quốc gia.
Ngoài ra, đại biểu Đỗ Thị Lan cũng cho rằng, một nguyên nhân quan trọng là do việc ban hành các văn bản hướng dẫn còn chậm, việc sửa đổi các văn bản bất cập cũng mất nhiều thời gian, dẫn đến việc thực hiện chính sách có độ trễ, việc phân cấp, trao thẩm quyền cho địa phương gắn với một số văn bản chưa rõ ràng, dẫn tới lúng túng và thời gian thực hiện còn chậm.
15h10: Đại biểu K'Nhiễu - Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng: Đề nghị tạo quỹ đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Đại biểu K'Nhiễu nêu quan tâm đến vấn đề thiếu đất ở, đất sản xuất ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần có giải pháp quyết liệt đồng bộ để tập trung giải quyết. Trong đó, việc tháo gỡ vướng mắc về giải quyết đất ở, đất sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số đang và sẽ đối diện với những thách thức như việc gia tăng dân số ở các vùng đồng bào dân tộc số và miền núi tạo nên áp lực đối với đất đai canh tác truyền thống; Sự phát triển kinh tế xã hội theo hướng công nghiệp hóa, đô thị hóa nông nghiệp hàng hóa kéo theo sự bùng nổ của các dự án khai khoáng năng lượng; Phát triển giao thông đô thị… cũng tạo nên sức ép vào quỹ đất tình trạng thiếu đất sản xuất đất rừng bị tăng lấn chiếm, tranh chấp diễn ra ở nhiều địa phương.
Đại biểu khẳng định, nguồn lực đất đai là yếu tố chi phối sự phát triển của mỗi cộng đồng, đặc biệt là dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, hệ thống pháp luật còn nhiều bất cập, cần nhiều vương mắc vè đất ở, đất sản xuất vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn khó khăn. Đại biểu đề nghị, thực hiện hiệu quả tạo quỹ đất hỗ trợ đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là quỹ đất nông lâm trường cần thực hiện theo Điều 182 của Luật Đất đai hiện hành.
Trên thực tế, nhiều nơi, người dân đã trồng cây từ nhiều năm và dựa vào đó làm kế sinh nhai qua nhiều thế hệ, đây là vấn đề rất khó khăn cho công tác quản lý con người về đất rừng tự nhiên trên địa bàn cả nước cũng như trên địa bàn Tây Nguyên. Do đó, cần tập trung, thu gom người dân vào sinh sống sản xuất tại vùng đất đã được quy hoạch và đầu tư cơ sở hạ tầng, hạn chế tới mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai, du canh, du cư tự do.
Đại biểu cũng thống nhất với đề xuất của Chính phủ về các cơ chế đặc thù tháo gỡ khó khăn vướng mắc đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025.
15h14: Đại biểu Điểu Huỳnh Sang – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước: Cần sớm ban hành các văn bản hướng dẫn việc thực hiện 3 CTMTQG kịp thời và hiệu quả hơn
.jpg)
Góp ý về nội dung này, đại biểu Điểu Huỳnh Sang - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước đánh giá cao các cơ quan của Quốc hội đã có nhiều cố gắng trong hoạt động giám sát và xây dựng báo cáo kết quả rất chất lượng, công phu.
Mặc dù số lượng văn bản quản lý đến nay cơ bản hoàn thành tuy nhiên qua thực tiễn các địa phương phản ánh, số lượng văn bản quá nhiều, một số văn bản của trung ương và địa phương ban hành còn chậm, nhiều hướng dẫn thực hiện còn vướng mắc, khó thực hiện.
Đại biểu Điểu Huỳnh Sang cho rằng, đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến chậm tiến độ trong việc triển khai thực hiện CTMTQG. Và thực tiễn việc ban hành Nghị định số 38 tuy đã tháo gỡ được nhiều vướng mắc từ cơ sở nhưng vẫn còn một số cnội dung chưa tháo gỡ được, thậm chí có quy định rất khó thực hiện, nhất là các nội dung về hỗ trợ sản xuất. Do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu và sớm ban hành các văn bản hướng dẫn việc thực hiện ba CTMTQG kịp thời và hiệu quả hơn.
Về việc phân bổ nguồn vốn bố trí chưa tương xứng với mục tiêu, yêu cầu đặt ra, đại biểu Điểu Huỳnh Sang cho rằng, việc lập kế hoạch vốn, phân bổ vốn do vốn ngân sách trung ương chậm, phân bổ chưa sát với tình hình, nhu cầu thực tế của một số địa phương. Việc giao vốn sự nghiệp còn nhiều bất cập và chưa có sự thống nhất giữa 3 Chương trình và việc giao chi tiết đến từng dự án, tiểu dự án về nội dung, thành phần tùy theo quy định nhưng lại rất khó triển khai cơ chế chuyển nguồn. Tiến độ giải ngân ngân sách trung ương còn rất thấp và khả năng hoàn thành mục tiêu giải ngân nguồn vốn ngân sách trung ương của các CTMTQG mục tiêu đến năm 2025 còn rất khó khăn.
Do vậy, địa biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành được phân công làm chủ Chương trình sớm có giải pháp ban hành kế hoạch vốn để phân bổ vốn, giao vốn ngân sách trung ương cho các địa phương để triển khai thực hiện kịp thời. Đồng thời đề nghị Chính phủ sớm có văn bản hướng dẫn xác định danh sách các thôn có hộ dân khó khăn, hộ dân thuộc đặc thù thuộc các dự án chính của CTMTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN để địa phương triển khai thuận lợi hơn.
15h19: Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn: Cần sớm sửa đổi, bổ sung bộ tiêu chí nông thôn mới đảm bảo phù hợp với thực tiễn
Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn bày tỏ nhất trí với nhiều nội dung trong báo cáo giám sát cũng như dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030.
Đại biểu cho biết, bộ tiêu chí nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025 tăng nhiều chỉ tiêu và yêu cầu cao hơn so với bộ tiêu chí giai đoạn trước. Việc duy trì nông thôn mới của các xã đã được công nhận nông thôn mới ở giai đoạn trước khi áp theo bộ tiêu chí ở giai đoạn này khó đạt được. Một số tiêu chí khó đánh giá ở thời điểm hiện tại như: tỷ lệ người có sức khỏe, tỷ lệ người dân có sổ sức khỏe điện tử và tham gia sử dụng ứng dụng khám, chữa bệnh từ xa, do điều kiện kinh tế của người dân còn nhiều khó khăn, có nơi tỷ lệ sử dụng internet, điện thoại thông minh còn hạn chế.
Bên cạnh đó, một số chỉ tiêu chưa phù hợp với tình hình thực tế như tỷ lệ nghèo đa chiều dưới 13%, trở thành bài toán thách thức với nhiều địa phương. Đại biểu cho rằng cần sớm tham mưu, sửa đổi bổ sung các tiêu chí, chỉ tiêu trong bộ tiêu chí nông thôn mới cho phù hợp với tình hình thực tiễn, nhất là đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng gặp khó khăn.
Đại biểu đề xuất cần ban hành bộ tiêu chí mang tính chất định hướng chung, xuyên suốt và dài hơi hơn, trong quá trình tổ chức thực hiện, nếu có những chỉ tiêu, tiêu chí không còn phù hợp với thực tiễn thì chỉ cần điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp.
15h24: Đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị phát biểu tranh luận
Phát biểu tranh luận tại phiên họp, đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị cho rằng, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia rất phù hợp, đúng chủ trương Nghị quyết của Đảng, cũng như sự mong đợi của nhân dân…
Đặc biệt thành công nhất là Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới, đã giúp cho bộ mặt của nông thôn ngày càng khởi sắc, hình thành được nhiều vùng quê đáng sống… Tuy nhiên hiện nay, việc thực hiện 3 Chương trình còn nhiều vướng mắc, xung đột giữa các văn bản, sự phối hợp chưa đồng bộ… dẫn đến kết quả giải ngân chậm, khó thực hiện.
Do vậy, đại biểu đồng tình với giải pháp phân cấp, phân quyền trọn gói cho các địa phương, mạnh dạn bỏ các quy định về các tiêu chí, nguyên tắc cứng để thuận lợi cho quá trình triển khai, góp phần đưa các chương trình, chính sách sẽ đi vào cuộc sống sớm nhất.
15h28: Nghỉ giải lao (20 phút)
15h50: Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan giải trình, làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận
.jpg)
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan bày tỏ thống nhất với quan điểm tiếp cận của Đoàn giám sát với liều lượng đánh giá thỏa đáng, đồng thời gợi mở nhiều điều để Ban Chỉ đạo Trung ương về 3 Chương trình mục tiêu quốc gia tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách và chỉ đạo điều hành triển khai thực hiện.
Cùng với đó, các ý kiến của các đại biểu Quốc hội với nhiều thống tin bổ ích, đã ghi nhận nhận đánh giá những kết quả đạt được trong thời gian qua, nhất là những thành tựu sau 5 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới góp phần làm thay đổi diện mạo nông thôn ta được bạn bè quốc tế công nhận.
Trước một số tồn tại hạn chế đã được chỉ ra, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan chia sẻ thêm rằng đối với vấn đề như hệ thống văn bản hướng dẫn cồng kềnh xuất phát từ quan điểm tiếp cận đa mục tiêu, cùng với đó sự phối hợp trên dưới, ngang dọc chưa chặt chẽ, khi thiết kế chương trình phức tạp nhưng nguồn lực hạn chế. Do đó, Bộ trưởng Lê Minh Hoan bày tỏ còn nhiều việc phải làm để kiến nghị với Ban Chỉ đạo Trung ương để cùng tháo gỡ.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng cho rằng đề xuất về xem xét lại cơ chế ủy quyền, phân cấp, nhất là về nguồn vốn cho cấp huyện là một giải pháp khả thi. Đồng thời nhấn mạnh trong bối cảnh này, bên cạnh mục tiêu giải ngân cũng phải đảm bảo được tất cả những chỉ tiêu, những mục tiêu đưa ra để có được nông thôn mới phát triển bền vững.
Mặc dù trong Chương trình xây dựng nông thôn mới, nhưng cũng có cơ chế đặc thù cho riêng các vùng miền, điều này có sự chênh lệch giữa các địa phương. Qua các ý kiến của các đại biểu đã cho thấy trong cùng 1 vùng miền cũng có những tỉnh vượt lên. Do đó khi tiếp cận và vận hành chương trình thì vướng mắc nhất sẽ ở những địa phương dưới mức trung bình. Do đó, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết sẽ trình với Ban Chỉ đạo Trung ương trong thời gian tới để tính toán vấn đề này.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, những kết quả đạt được hôm nay có thể chậm, chưa đạt được mục tiêu nhưng đó cũng là những cố gắng rất lớn của các địa phương khi mà nguồn lực hỗ trợ từ trung ương giảm gần một nửa nhưng mục tiêu đó không thay đổi. Sự cố gắng của các địa phương là rất nhiều nhưng trong thời điểm hiện nay đã bắt đầu “đuối”.
Ngoài ra còn có rào cản quản lý giữa các ngành. Cấu trúc bộ máy của 3 Chương trình và năng lực tiếp nhận của cán bộ địa phương, nhất là cán bộ cấp xã thay đổi liên tục cũng là một phần hạn chế. Do đó, thời gian tới sẽ chú trọng hơn đào tạo cho những cán bộ.
Cũng theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, có những chỉ tiêu cần phải xem xét lại trong thời gian tới. Đồng thời chia sẻ về tình hình thực tế khi xã sau khi hoàn thành tiêu chí nông thôn mới thì các nguồn lực hỗ trợ không còn. Thực tế này cho thấy thiết kế 3 Chương trình mục tiêu còn có những lỏng lẻo. Ở đây cũng có áp lực kép, một phần mong muốn tất cả các xã lên nông thôn mới để hoàn thành đúng chỉ tiêu của Đại hội, nhưng khi nông thôn mới thì nguồn lực hỗ trợ sẽ bị giới hạn. Do đó, những vấn đề trong thiết kế chính sách trong thời gian tới sẽ xem xét để tạo được năng lực cụ thể cho địa phương, bởi nguồn lực nhà nước không thể hỗ trợ được hết mà cần phát huy được năng lực của cộng đồng.
.jpg)
16h01: Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung giải trình, làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận
Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung đánh giá cao kết quả giám sát của Đoàn giám sát đã đánh giá khách quan, toàn diện quá trình triển khai ba Chương trình mục tiêu quốc gia. Bộ trưởng khẳng định, trong quá trình giám sát đã tạo chuyển biến căn bản trong nhận thức và hành động của các cấp các ngành.
Về Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, khác với nhiệm kỳ trước, nhiệm kỳ này công việc đòi hỏi phải cao hơn, khó hơn vì không chỉ giảm nghèo về thu nhập mà đòi hỏi giảm nghèo đa chiều, cao hơn và toàn diện hơn. Thời gian vừa qua, bên cạnh những quyết tâm, việc triển khai Chương trình gặp không ít khó khăn, thách thức, trong đó nguyên nhân khách quan tác động từ dịch bệnh Covid-19, tình hình thiên tai, lũ bão, sạt lở ảnh hưởng rất nhiều đến việc triển khai chương trình. Tuy nhiên, với sự nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị đặc biệt là các địa phương, sự vươn lên của các hộ nghèo, hộ cận nghèo đã đạt được kết quả rất đáng ghi nhận.
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng phân tích những khó khăn trong quá trình triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững nói riêng và ba Chương trình mục tiêu quốc gia nói chung.
Trong đó, đối với Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Bộ trưởng khẳng định, không ai sinh ra và lớn lên lại muốn mình nghèo và không ai không muốn thoát nghèo. Hiện nay, không còn chính sách cho không mà đã chuyển hoàn toàn sang hỗ trợ có điều kiện. Thời gian qua có hàng trăm hộ nghèo tự nguyện viết đơn xin thoát nghèo và chủ động nhường quyền lợi hỗ trợ cho người khác và mong muốn chủ động phấn đấu thoát nghèo, đây là điều cần được biểu dương.
Đối với các hộ nghèo không có khả năng lao động, không có khả năng thoát nghèo, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đang phối hợp với Bộ Tài chính tham mưu cho Chính phủ đưa ra các tiêu chí để những người này có cuộc sống tốt hơn hoặc không thấp hơn hộ nghèo.
Về hỗ trợ nhà ở, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, theo tinh thần Quyết định 90 và Nghị quyết 24 của Quốc hội, phấn đấu trong nhiệm kỳ này xóa được khoảng 100.000 căn hộ dột nát khó khăn của hộ nghèo ở 74 huyện nghèo.
Vấn đề thứ ba, qua thực tiễn triển khai Bộ trưởng cho biết việc thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững đang triển khai tương đối tốt. Tuy nhiên, Chương trình phát triển kinh tế xã hội đồng bào dân tộc miền núi còn khó khăn hơn, nhưng cả ba chương trình này đang phải ban hành quá nhiều văn bản, dù không muốn nhưng vẫn phải ban hành vì thực hiện quy định của pháp luật.
Hơn nữa, việc phân cấp, phân quyền chưa rõ, dẫn đến tình trạng dưới chờ trên, trên bảo dưới cứ làm nhưng dưới sợ. Ngoài ra, việc phân bổ các dự án nhỏ lẻ, manh mún quá nhiều; cùng với đó việc giao vốn chậm, nhỏ giọt….
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, Chính phủ đã đề xuất Quốc hội 7 cơ chế chính sách đặc thù, nhưng theo Bộ trưởng, trước mắt trong Nghị quyết về giám sát, Quốc hội nên cho phép thí điểm trao quyền trọn gói cho cấp huyện được chủ động quyết định điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn từ các chương trình và giữa các chương trình với nhau; trong đó mỗi tỉnh chọn một hai huyện làm thí điểm.
16h10: Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh giải trình, làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận
.jpg)
Bày tỏ đồng tình, thống nhất cao với Báo cáo của Đoàn giám sát, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết sẽ tiếp thu đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội đã nêu trong phiên họp. Về mô hình chỉ đạo của Ban chỉ đạo các cấp, hiện nay chưa thống nhất mô hình ở cấp địa phương. Đây là vấn đề thực tiễn đang đặt ra, mỗi địa phương có tổ chức mô hình khác nhau, tùy theo mục tiêu, đặc điểm của từng địa phương.
Do áp lực không làm phát sinh thêm cơ quan, bộ máy, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, các địa phương thường sử dụng Sở Kế hoạch Đầu tư làm cơ quan chủ trì cho 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, cũng như 3 đơn vị như phân công ở trung ương. Riêng chương trình nông thôn mới thì có thêm văn phòng điều phối chương trình nông thôn mới đã được thành lập từ giai đoạn trước, tiếp tục hoạt động trong giai đoạn này. Đó là những mô hình bước đầu, chưa đảm bảo tính thống nhất nhưng bước đầu đã đáp ứng yêu cầu triển khai thực hiện chương trình ở các địa phương.
Thời gian tới, Ủy ban Dân tộc sẽ phối hợp với các bộ ngành, tham mưu với Chính phủ nghiên cứu, thiết kế mô hình thống nhất từ trung ương đến địa phương đảm bảo hiệu quả hơn.
Về hệ thống văn bản hướng dẫn thực hiện chương trình, riêng với Ủy ban dân tộc đang là cơ quan chủ trì, đây là chương trình rất lớn, lần đầu tiên được tích hợp từ các chính sách, văn bản có liên quan chính sách dân tộc ở các giai đoạn trước đây còn hiệu lực đến năm 2020, được tích hợp vào chương trình cùng một số chính sách mới. Vì vậy, hệ thống chính sách liên quan rất nhiều đến hệ thống văn bản pháp luật và các chủ trương chính sách giai đoạn trước còn hiệu lực với các quy trình, thủ tục các văn bản đang được hướng dẫn, được tích hợp trong giai đoạn này. Chính vì vậy, phải tích hợp rất nhiều văn bản để thực hiện.
Chương trình này bao trùm 10 dự án ở nhiều lĩnh vực khác nhau, liên quan đến nhiều bộ ngành, địa phương, đia bàn rất rộng, nên hệ thống văn bản ban hành cần rất chi tiết, cụ thể, tuy nhiên có những nội dung chưa có văn bản quy phạm pháp luật quy định những điều đó. Chính vì vậy, trong quá trình ban hành, khối lượng văn bản là nhiều, có sự trùng lặp, vướng mắc giữa các văn bản pháp luật hiện đang có hiệu lực cùng với văn bản của các bộ ngành khác. Ủy ban Dân tộc cũng đã phối hợp với các Bộ, ngành, tham mưu Thủ tướng Chính phủ để tháo gỡ vấn đề này trong thời gian qua. Tuy nhiên, thực tiễn nảy sinh nhiều vấn đề cần tiếp tục tháo gỡ, Ủy ban Dân tộc sẽ tiếp tục tham gia giải quyết trong thời gian tới.
Về tốc độ giải ngân, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, có nhiếu lý do chủ quan, khách quan dẫn đến giải ngân chậm, trong đó vấn đề lớn nhất hiện nay là giải ngân vốn sự nghiệp, còn vốn đầu tư công không khó khăn trong giải ngân. Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội việc phân quyền nhiều hơn nữa cho địa phương trong giải ngân vốn sự nghiệp.
16h20: Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải trình, làm rõ ý kiến đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận
.jpg)
Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng bày tỏ thống nhất và đánh giá cao kết quả làm việc của Đoàn giám sát, Báo cáo của Đoàn giám sát cũng như ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu rõ, qua giám sát, các bộ, các ngành nhận thấy rất nhiều kinh nghiệm bổ ích từ những kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, giải pháp để khắc phục trong thời gian tới.
Theo Bộ trưởng, trong thời gian vừa qua, Bộ Kế hoạch và đầu tư đã phối hợp tích cực với các bộ, các ngành trong quá trình xây dựng, thiết kế chương trình, thẩm định chương trình và giúp Ban chỉ đạo điều hành chương trình này. Đặc biệt, Bộ đã tổng hợp và báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội Tờ trình 557 về một số cơ chế đặc thù nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc hiện nay trong triển khai thực hiện....
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng cho biết, Ban Chỉ đạo cấp Trung ương và cấp tỉnh đến nay đã được kiện toàn. Qua cách vận hành của Ban chỉ đạo, Bộ trưởng cho rằng đã đạt được nhiều kết quả tích cực, thường xuyên giám sát, kiểm tra, kịp thời phát hiện và giải quyết những khó khăn, vướng mắc. Tuy nhiên, trong thời gian, Bộ Kế hoạch và đầu tư sẽ tiếp tục rà soát, kiện toàn lại các Ban chỉ đạo các cấp để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất và phối hợp chặt chẽ, qua đó hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
.jpg)
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư cũng chia sẻ, hiện nay cơ bản đã hoàn thành tất cả các văn bản hướng dẫn của Trung ương gồm 34 văn bản quy phạm pháp luật, 75 văn bản thông thường. Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng rút kinh nghiệm về việc ban hành các văn bản còn chậm, trong đó có văn bản của Bộ Kế hoạch và đầu tư. Đưa ra nguyên nhân về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, khối lượng văn bản rất lớn, nhiều vấn đề phức tạp, có những vấn đề mới liên quan đến nhiều lĩnh vực; các chương trình cũng không được xem xét và phê duyệt tại một thời điểm. Vì vậy, về tổng thể chung rất khó tránh khỏi sự chồng chéo, bất cập
Bộ trưởng nêu rõ sẽ nghiêm túc tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, rút kinh nghiệm để thực hiện tốt hơn nữa trong thời gian tới.
16h29: Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng giải trình, làm rõ ý kiến đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận
Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch không phải là cơ quan chủ trì 3 chương trình mục tiêu Quốc gia, tuy nhiên nhiều đại biểu đã đề cập tới vấn đề văn hóa khi triển khai thực hiện 3 chương trình mục tiêu Quốc gia.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, trong tư tưởng chỉ đạo cũng như kết quả mục tiêu của 3 chương trình, nếu thực hiện được 3 chương trình đúng với sự chỉ đạo chung thì sẽ đạt được hiểu quả nổi bật như nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, rút ngắn khoảng cách giữa thành thị và nông thôn…
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện 3 chương trình mục tiêu Quốc gia vẫn còn nhiều khó khăn. Nếu tiếp cận ở góc độ văn hóa, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho rằng tốc độ đô thị hóa nhanh ở nông thôn làm cho con người cảm thấy những “hồn quê” của người Việt đã dần biến mất, thay vào đó là những tấm bê-tông… Theo phân cấp, chính quyền địa phương là cơ quan quyết định về vấn đề quy hoạch, xây dựng và chịu trách nhiệm trước các vấn đề đó.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, chúng ta đã và đang xây dựng, hoàn thiện thiết chế văn hóa, tuy nhiên hiện cấp tỉnh mới đạt 80% có thiết chế văn hóa, cấp huyện mới đạt 70%... Do đó trong thời gian tới cần tiếp tục đầu tư hoàn thiện thiết chế văn hóa ở các cấp.
16h40: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang phát biểu
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cảm ơn Quốc hội đã lựa chọn giám sát tối cao chuyên đề này, Đoàn giám sát đã làm việc nỗ lực, trách nhiệm, thực chất, chỉ ra nhiều vấn đề quan trọng, cung cấp nhiều thông tin có giá trị. Bày tỏ đồng tình với báo cáo của Đoàn giám sát, Phó Thủ tướng Chính phủ đánh giá cao những ý kiến trách nhiệm, giàu tinh thần xây dựng của các đại biểu Quốc hội nhằm góp phần giúp các chương trình này “về đích” đúng hạn, đáp ứng kỳ vọng của nhân dân cả nước.
Về tình hình chung, so với khi báo cáo ở Kỳ họp thứ 5, việc triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia đã có những chuyển biến tích cực, đặc biệt là trong cơ chế chính sách ứng xử với nguồn vốn đầu tư phát triển. Đối với nguồn vốn sự nghiệp, hiện đã có thông báo dự kiến vốn sự nghiệp của giai đoạn để các địa phương bố trí nguồn vốn đối ứng.
Về vấn đề phân cấp, Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, từ đầu năm đến nay, tất cả các sửa đổi văn bản có liên quan đều tuân thủ nguyên tắc này, đem lại kết quả thiết thực. Chính các đồng chí ở địa phương mới biết làm như thế nào là tốt nhất. Giải pháp này đã giúp các địa phương có thể giải quyết các vấn đề thực tiễn, thuận tiện trong lồng ghép các chương trình ở cùng một cấp thẩm quyền. Tới đây, Chính phủ sẽ trình thí điểm mỗi tỉnh lựa chọn một địa phương cấp huyện để thí điểm trộn 3 Chương trình mục tiêu quốc gia về nguồn vốn, nếu nguồn vốn sự nghiệp dùng không hết thì có thể chuyển thành nguồn vốn đầu tư phát triển. Đây là giải pháp tháo gỡ nút thắt lớn trong vấn đề này.
Về tỷ lệ vốn trung ương – địa phương, Phó Thủ tướng cho biết, mỗi chương trình có một tỷ lệ nhất định. Ghi nhận và chia sẻ những khó khăn của các địa phương trong giai đoạn hiện nay, Phó Thủ tướng nêu rõ, các nội dung này nằm trong kế hoạch trung hạn và đâu đó được áp dụng theo luật, nên chỉ trường hợp cá biệt thì mới vận dụng linh hoạt từ nguồn vốn dự phòng hoặc nguồn tiết kiệm chi để ứng xử với từng dự án đặc biệt.
Về việc chuyển vốn, khi báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã dựa trên nguyên tắc cố gắng phấn đấu để vốn năm 2022 giải ngân hết trong năm nay, tuy nhiên, điều đó được tiên liệu với điều kiện tại phiên họp lần này, chúng ta có thể giải quyết cơ chế đặc thù như nhiều đại biểu đề cập. Hiện chúng ta còn tháng 11, tháng 12 và tháng Giêng năm sau để giải ngân vốn của năm 2022. Phó Thủ tướng mong muốn Quốc hội coi đây là trường hợp đặt biệt để cho phép chuyển nguồn năm 2022 đến 31/12/2024 để tránh bị cắt vốn sự nghiệp, trong khi nguồn vốn cho các chương trình rất hạn hẹp, mục tiêu đặt ra rất lớn lao.
Về điều chỉnh mục tiêu, chỉ tiêu, đối tượng, Phó Thủ tướng cho biết, hiện đang có nhiều vấn đề ở nội dung này, trong tháng 11, Chính phủ sẽ giải quyết cơ bản hơn một nửa số nội dung đã nêu. Các nội dung còn lại sẽ được giải quyết khi có cơ chế đặc thù phù hợp.
16h49: Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương kết luận nội dung phiên thảo luận
Phát biểu kết luận nội dung phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, phiên thảo luận đã có 34 đại biểu phát biểu ý kiến, 8 ý kiến đại biểu tranh luận; Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Bộ Lao động- Thương binh và xã hội, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu Tư, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã phát biểu giải trình các vấn đề mà đại biểu Quốc hội quan tâm…
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, nhìn chung, nội dung thảo luận đảm bảo toàn diện, các ý kiến góp ý phong phú, sâu sắc, có giá trị cao về lý luận và thực tiễn, thể hiện sự quan tâm, tâm huyết và trách nhiệm của đại biểu Quốc hội; không khí thảo luận sôi nổi, thẳng thắn, mang tính xây dựng; các ý kiến của các Bộ trưởng, trưởng ngành và Phó Thủ tướng Chính phủ cũng đã làm rõ thêm nhiều vấn đề thuộc trách nhiệm quản lý được phân công.
Về các nội dung cụ thể, các đại biểu Quốc hội đánh giá cao về việc Quốc hội quyết định giám sát ngay trong quá trình thực hiện nhằm nhận diện đúng kết quả, những khó khăn để tập trung tháo gỡ, tạo chuyển biến. Đồng thời đánh giá cao sự nỗ lực, trách nhiệm, quyết tâm của Đoàn giám sát để khắc phục khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ được giao; sự phối hợp của Chính phủ, các cơ quan Chính phủ, sự tham gia tích cực, hiệu quả của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố, cơ quan Kiểm toán Nhà nước, các chuyên gia, các nhà khoa học và đại biểu Quốc hội… góp phần nâng cao chất lượng giám sát tối cao của Quốc hội…
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, quá trình giám sát đã tác động tạo chuyển biến trong nhận thức, hành động của các cấp, các ngành. Về Nghị quyết giám sát chuyên đề, Quốc hội yêu cầu hoàn chỉnh Nghị quyết giám sát. Cụ thể, đề nghị Chính phủ có các giải pháp để cân đối, bố trí đủ ngân sách Chương trình theo các Nghị quyết Quốc hội, đồng thời cân đối thêm như Nghị quyết Quốc hội ở các nhiệm kỳ; Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương trong năm 2023 cần tập trung thực hiện quyết liệt hơn những vấn đề thuộc thẩm quyền để tháo gỡ và thực hiện tốt hơn các cơ chế hỗ trợ sản xuất cộng đồng và sản xuất theo chuỗi, cơ chế về vốn đối ứng và cơ chế đặc thù đối với các địa bàn, lĩnh vực, đối tượng, nội dung đặc thù một cách phù hợp.
Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ đẩy mạnh tổ chức phong trào thi đua thực chất hơn, nhất là phong trào tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau, phát huy truyền thống tương thân tương ái của dân tộc ta. Đồng thời, đề nghị Chính phủ rà soát mô hình tổ chức của các Ban chỉ đạo, văn phòng, bộ phận giúp việc của các cơ quan từ Trung ương tới cơ sở, nhất là cán bộ ở cấp cơ sở, xã, phường ban hành các loại sổ tay hướng dẫn tổ chức tốt hoạt động truyền thông, xây dựng ý thức tự vươn lên thoát nghèo của nhân dân.
Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu đầy đủ ý kiến, cập nhật đầy đủ số lượng giải trình và hoàn thiện nội dung dự thảo Nghị quyết bảo đảm chặt chẽ, cụ thể, rõ ràng, có đầy đủ căn cứ chính trị, pháp lý, thực tiễn, bảo đảm tính khả thi khi tổ chức triển khai thực hiện để trình Quốc hội xem xét, thông qua.