ĐẨY NHANH TIẾN TRÌNH HOÀN THIỆN THỂ CHẾ ĐỂ THÁO GỠ RÀO CẢN PHÁT TRIỂN KINH TẾ
CẢI CÁCH THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH THEO HƯỚNG TUÂN THỦ NHIỀU HƠN CÁC QUY LUẬT CỦA KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
Cần giải pháp khơi thông dòng vốn, thúc đẩy sự phát triển bền vững
Tại kỳ họp thứ 6, đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 và kế hoạch phát triển KT-XH năm 2024, nhiều ĐBQH cho rằng, việc khơi thông nguồn vốn, tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận vốn là nhiệm vụ cấp thiết. Bởi, điều này không chỉ giúp nền kinh tế phục hồi một cách nhanh chóng mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững trong tương lai. Theo đánh giá của các ĐBQH, bên cạnh những kết quả đạt được, doanh nghiệp cũng phải đối mặt với tình trạng thiếu đơn hàng, một bộ phận doanh nghiệp phải thu hẹp quy mô sản xuất, cắt giảm sản lượng và số doanh nghiệp giải thể, phá sản cũng tăng…
Đại biểu Dương Văn Phước, đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam
Cụ thể đại biểu Dương Văn Phước, đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam cho rằng, với tình hình kinh tế khó khăn như hiện nay, khoản thu của doanh nghiệp chậm được thu hồi, hàng tồn kho lớn chậm luân chuyển. Trong khi đó, các ngân hàng hầu như không chấp nhận những tài sản này để làm tài sản bảo đảm là rào cản rất lớn để các doanh nghiệp tiếp cận với các nguồn vốn vay. Bên cạnh đó, giá cả thị trường thường xuyên biến động và tăng cao, nhất là giá cả vật liệu xây dựng, nhân công. Trong khi nhiều đơn giá của nhà nước chậm thay đổi và còn quá thấp, các doanh nghiệp xây dựng gặp rất là nhiều khó khăn phải thi công cầm chừng, chấp nhận chịu phạt chậm tiến độ còn hơn là để thua lỗ vì giá cả tăng cao… Điều này có thể dẫn đến tình trạng nhiều doanh nghiệp phá sản hoặc hoạt động cầm chừng. Do đó, việc khơi thông nguồn vốn và tạo điều kiện để các doanh nghiệp tiếp cận vốn là nhiệm vụ cấp thiết ở thời điểm hiện tại.
Đại biểu Dương Văn Phước đề nghị, các ngân hàng thương mại cần sớm hạ các tiêu chuẩn về đánh giá lai lịch, lịch sử trả nợ của khách hàng và doanh nghiệp; giãn nợ, cơ cấu thời hạn trả nợ, miễn giảm phí thông qua trả nợ chậm tín dụng. Giữ nguyên nhóm nợ đối với khách hàng bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 để có thể thêm thời gian phục hồi trả nợ và khắc phục nợ xấu; ban hành các cái gói tín dụng, tính chất phù hợp với mô hình kinh doanh của các doanh nghiệp. Bên cạnh đó, tiếp tục đẩy mạnh cải cách thuế, lắng nghe, chia sẻ các giải pháp giải quyết những kiến nghị của doanh nghiệp liên quan đến vấn đề thuế; nghiên cứu các chính sách thuế phù hợp với doanh nghiệp nhỏ và vừa; xem xét điều kiện để có các chính sách giảm, giảm thuế phù hợp… Bởi điều này không chỉ giúp nền kinh tế phục hồi một cách nhanh chóng mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững trong tương lai.
Đại biểu Nguyễn Như So, đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh
Còn theo đại biểu Nguyễn Như So, đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh kiến nghị cần đẩy dòng vốn "chảy" vào tiêu dùng và sản xuất. Tăng trưởng GDP 9 tháng đầu năm 2023 chỉ đạt 4,24%, lạm phát cơ bản tăng 4,49%; bình quân 1 tháng khoảng 15 nghìn doanh nghiệp rút khỏi thị trường, trong khi số doanh nghiệp mới thành lập giảm 14,6% về vốn đăng ký và giảm 1,2% về số lao động; chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) liên tục dưới mức trung tính 50 từ tháng 3.2023… Những con số này cho thấy sự thu hẹp các điều kiện kinh doanh trong khu vực sản xuất. Thực tế này tiếp tục đặt áp lực đạt mục tiêu tăng trưởng GDP cả năm 6,5% lên quý IV, trong khi vẫn còn thách thức rất lớn trong năm 2024.
Trong bối cảnh đó, Chính phủ cần tập trung tháo gỡ khó khăn, khơi thông dòng vốn, tạo động lực cho doanh nghiệp phục hồi sản xuất, kinh doanh để tạo được bứt phá trong những tháng cuối năm 2023, tạo đà tăng tốc cho năm 2024 và hoàn thành kế hoạch 5 năm 2021-2025. Cụ thể, cần phối hợp hiệu quả chính sách tài khóa và tiền tệ theo hướng nới lỏng, đẩy mạnh cung tiền và vòng quay tiền, đẩy dòng vốn chảy vào tiêu dùng và sản xuất, tăng khả năng hấp thụ vốn cho doanh nghiệp.
Đại biểu Nguyễn Như So nêu thực tế, tăng trưởng cung tiền hiện đang rất eo hẹp, vòng quay tiền bị chậm lại chỉ còn khoảng 0,64 vòng/năm, nguồn tiền, nguồn vốn bị nghẽn lại do hàng tồn kho tăng mạnh; các gói hỗ trợ của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội giải ngân chậm, gói hỗ trợ 2% chỉ đạt 1,95%... Độ trễ của các gói phục hồi, trong bối cảnh cầu thị trường nước ngoài giảm, đơn hàng giảm sút, nguồn vốn cạn kiệt vẫn là áp lực lớn cho doanh nghiệp. Do vậy, cần quyết liệt triển khai nhanh, mạnh, kịp thời chính sách giãn, hoãn, gia hạn, cơ cấu lại nợ, giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư 02/2023/TT-NHNN ngày 23/4/2023 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Nghị quyết số 58/NQ-CP của Chính phủ.
Dù Ngân hàng Nhà nước thời gian qua đã liên tiếp điều chỉnh giảm 4 lần lãi suất nhằm tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, doanh nghiệp và người dân. Tuy nhiên, để giải pháp này thực sự phát huy hiệu quả trên thực tế, cung cấp nguồn “oxy” cho doanh nghiệp, cần mạnh dạn nới lỏng điều kiện, thủ tục để các chủ thể tự tin tăng cường giải ngân các gói hỗ trợ, doanh nghiệp cũng dễ dàng tiếp cận các gói vay ưu đãi, tránh tình trạng “đói vốn nhưng vẫn ế vốn”.
Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn về tăng trưởng tín dụng cho sản xuất, kinh doanh thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô
Để dòng vốn đến đúng đối tượng
Kỳ họp thứ 6 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về tiếp tục thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội Khóa XIV và từ đầu nhiệm kỳ Khóa XV đến hết Kỳ họp thứ Tư về giám sát chuyên đề, chất vấn. Theo đó, Quốc hội cũng yêu cầu cần có giải pháp kiểm soát chặt chẽ, xử lý nghiêm tình trạng sở hữu chéo của tổ chức, cá nhân trong hoạt động tín dụng, tình trạng doanh nghiệp “sân sau” của tổ chức tín dụng. Tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, giảm thủ tục hành chính, tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng của người dân, doanh nghiệp; bảo đảm an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng. Đẩy mạnh thực hiện Chương trình tín dụng khoảng 120.000 tỷ đồng và có giải pháp phù hợp sử dụng hiệu quả gói cho vay hỗ trợ lãi suất theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội cho vay đối với các dự án xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo chung cư cũ…
Vì vậy, tại Hội nghị bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn về tăng trưởng tín dụng cho sản xuất, kinh doanh thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô diễn ra ngày 7/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã quán triệt quan điểm là cần chấm dứt tình trạng cho vay tập trung vào một số doanh nghiệp, dự án thuộc hệ sinh thái, hoặc thuộc “sân sau” của tập đoàn dễ làm mất an toàn và lành mạnh của ngân hàng. Nghiêm cấm việc mở rộng room tín dụng và dành lãi suất thấp cho thành viên ban lãnh đạo ngân hàng.
Dù, thời gian qua, với những chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã có chính sách điều hành tỉ giá linh hoạt, cùng với tinh thần "lợi ích hài hoà, rủi ro chia sẻ" của các ngân hàng thương mại, đã tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng đối người dân, doanh nghiệp, khơi thông dòng vốn đầu tư, kinh doanh. Qua đó, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô. Nhưng so với yêu cầu thực tế của nền kinh tế thì mức tăng trưởng tín dụng còn thấp. Hiện nay, còn khoảng trên 700.000 tỷ đồng cấp cho nền kinh tế, thì dư địa để các tổ chức tín dụng mở rộng tăng trưởng tín dụng là rất lớn. Trong khi đó, không ít doanh nghiệp tiếp cận với tín dụng còn gặp không ít khó khăn. Đây là một nghịch lý rất cần sớm được tháo gỡ. Bởi ngân hàng và doanh nghiệp nằm trong một hệ sinh thái kinh tế. Đó có thể được xem là sự phát triển có tính “cộng sinh”. Và chỉ khi dòng tín dụng được khơi thông, đến đúng doanh nghiệp cần được thụ hưởng thì mới thực sự tạo động lực để phát triển nền kinh tế và ngược lại.
Để tăng khả năng tiếp cận tín dụng cho người dân và doanh nghiệp, nhiều ý kiến cho rằng, ngoài công bố công khai lãi suất bình quân của ngân hàng, điều chỉnh linh hoạt mức lãi suất hợp lý, rất cần đơn giản hóa các thủ tục, điều kiện cho vay. Cùng với đó, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình thực hiện các thủ tục khi tiếp cận tín dụng. Đặc biệt, tập trung ưu tiên đầu tư vốn đối với lĩnh vực sản xuất kinh doanh là động lực tăng trưởng của nền kinh tế.
Bài học từ vụ án Vạn Thịnh Phát, đòi hỏi chúng ta cần cơ chế kiểm soát chặt chẽ trong công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán nhằm phát hiện sai phạm, tồn tại, hạn chế trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, nhất là đánh giá, phân loại đúng nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Cùng với đó, cần tiếp tục kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; ngăn chặn tình trạng sở hữu chéo, thao túng lợi ích nhóm trong lĩnh vực ngân hàng để bảo đảm hoạt động tín dụng an toàn, hiệu quả.
Nêu một số điểm cần lưu ý trong điều hành chính sách tín dụng trong thời gian tới, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ: Tín dụng tăng trưởng còn chậm, một phần là do kinh tế khó khăn, khả năng hấp thụ vốn, nhu cầu vốn của người dân và doanh nghiệp còn yếu, một phần là do khả năng đáp ứng điều kiện tín dụng có phần kém đi, nhưng cũng đặt ra yêu cầu đối với ngành, đối với các tổ chức tín dụng cần bám sát tình hình, lĩnh vực, ngành nghề và linh hoạt hơn về điều kiện cho vay (nhất là về tài sản bảo đảm…) và cần đánh giá triển vọng dòng tiền nhiều hơn, sát hơn; có tiêu chuẩn, tiêu chí chung và có ưu tiên, có hạn chế đúng, trúng, phù hợp.
Việc điều hành tín dụng đôi khi còn bị động, cần kịp thời hơn nữa (bao gồm cả việc cấp hạn mức tăng tín dụng) mới đảm bảo luôn đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế. Việc ban hành một số cơ chế, chính sách tín dụng còn hơi cứng nhắc, chưa thực sự sát tình hình và yêu cầu thực tiễn (như một số điều kiện, điều khoản trong Thông tư 06, sau đó đã được sửa đổi, bổ sung bằng Thông tư 10).
Việc cơ cấu lại các tổ chức tín dụng, nhất là các tổ chức tín dụng yếu kém còn chậm, chưa quyết liệt, khiến cho cạnh tranh lãi suất vẫn diễn ra (do các tổ chức tín dụng yếu kém này phải đẩy mặt bằng lãi suất lên cao để huy động được tiền gửi của người dân…), khiến cho quá trình giảm lãi suất trở nên khó khăn hơn….
Thời gian tới, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, các chủ thể phải cùng nhau vào cuộc, chung tay, chung sức, đồng lòng, hơn lúc nào hết trong lúc này phải phát huy tinh thần đại đoàn kết, trách nhiệm với đất nước, nhân dân, vì nền kinh tế. Đại đoàn kết, tương thân, tương ái cũng là văn hóa, truyền thống của đất nước ta.
Tất cả phải hành động, tư tưởng phải thông với quan điểm lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp, người dân; quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó.
Cùng với đó, đẩy mạnh chống tiêu cực, không hạ chuẩn tín dụng, nhưng xử lý linh hoạt phù hợp tình hình; kịp thời xử lý các vướng mắc pháp lý; đẩy mạnh sử dụng các công cụ thị trường, giảm bớt và tiến tới loại bỏ công cụ hành chính.
Đẩy mạnh phát hành trái phiếu doanh nghiệp để tham gia huy động vốn cho nền kinh tế; đẩy mạnh chính sách tài khóa liên quan vốn, thuế, lệ phí, đầu tư công… để hỗ trợ chính sách tiền tệ. Cùng với đó, các doanh nghiệp bất động sản cũng phải cơ cấu lại phân khúc và giá thành sản phẩm.
Trên cơ sở nghị quyết của Quốc hội, mong rằng, những vướng mắc, bấp cập trong lĩnh vực tín dụng sớm được tháo gỡ. Sự lành mạnh thị trường tín dụng không chỉ giúp dòng vốn đến đúng đối tượng mà còn là động lực quan trọng để thúc đẩy nền kinh tế.