QUỐC HỘI THẢO LUẬN PHIÊN TOÀN THỂ VỀ CHỦ TRƯƠNG ĐẦU TƯ CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU QUỐC GIA VỀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA GIAI ĐOẠN 2025 -2035

TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY, CỨU NẠN CỨU HỘ TRONG TÌNH HÌNH MỚI

Toàn cảnh Phiên thảo luận

Phát biểu mở đầu phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết, Chính phủ đã trình Hồ sơ báo cáo đề xuất Chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 với các căn cứ chính trị, pháp lý, khoa học và thực tiễn; tiếp tục cụ thể hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện có hiệu quả các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ và giải pháp về phát triển văn hóa. Đây là nội dung dư luận xã hội, cử tri rất quan tâm, có phạm vi rộng, đối tượng lớn, nhiều vấn đề khó, cách tiếp cận đa dạng liên quan đến cả 3 Chương trình mục tiêu quốc gia đang vận hành và nhiều chiến lược, chương trình đề án khác cần xem xét, thảo luận kỹ lưỡng, đa chiều trên tinh thần cởi mở, cầu thị.

Gợi ý một số nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, các vị đại biểu Quốc hội quan tâm thảo luận một số vấn đề trọng tâm về: Tên gọi, đối tượng, phạm vi địa điểm của Chương trình; Sự tương thích giữa 7 mục tiêu tổng quát với 9 nhóm mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể; Tổng mức đầu tư cơ cấu nguồn vốn, phân cấp đầu tư và quản lý chương trình; Thiết kế chương trình;…

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành Phiên thảo luận

Thông qua theo quy trình 02 kỳ họp

Thảo luận tại Phiên họp, đa số ý kiến đại biểu tán thành sự cần thiết điều chỉnh Chủ trương đầu tư. Đồng thời, nhấn mạnh việc thực hiện Chương trình sẽ góp phần tăng cường nguồn lực đầu tư, đáp ứng yêu cầu bức thiết về phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, để văn hoá thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

Phát biểu thảo luận, đại biểu Hoàng Minh Hiếu – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An bày tỏ nhất trí với nhiều nội dung trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, trong đó có đề nghị cần xem xét, thông qua Chương trình theo quy trình 2 kỳ họp để bảo đảm chất lượng của nội dung chương trình. Đặc biệt, ngoài các quan điểm, nguyên tắc xây dựng chương trình được nêu trong báo cáo thẩm tra, đại biểu cho rằng cần bổ sung thêm quan điểm xem việc phát triển văn hóa có những yếu tố đặc thù, đòi hỏi quá trình lâu dài, cần thu hút sự tham gia rộng rãi, chủ động và tích cực của người dân, do văn hóa là những giá trị do người dân sáng tạo và tích lũy qua quá trình sinh hoạt và lao động lâu dài.

Đại biểu Hoàng Minh Hiếu - Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An 

Cùng quan điểm, đại biểu Nguyễn Minh Hoàng – Đoàn ĐBQH Tp. Hồ Chí Minh nhấn mạnh, Chương trình có đối tượng, phạm vi rất rộng, với nhiều nội dung khó và có nhiều cách tiếp cận khác nhau. Chương trình được thực hiện trên phạm vi cả nước, tập trung vào hoạt động thuộc các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, cụ thể gồm di sản văn hóa, văn hóa cơ sở, nghệ thuật biểu diễn, âm nhạc, sân khấu, múa, văn học, mỹ thuật,… để tránh chồng chéo và trùng lặp về mục tiêu, đối tượng thụ hưởng, nội dung và nguồn vốn thực hiện, bảo đảm tính khả thi của chương trình.

Vì vậy, đại biểu kiến nghị chương trình cần được nghiên cứu, đánh giá toàn diện, chuẩn bị Hồ sơ bảo đảm chất lượng, đồng thời bố trí thời gian phù hợp để Quốc hội cho ý kiến và thảo luận kỹ lưỡng trước khi ra quyết định. “Đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định theo quy trình 2 kỳ họp, cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp này và xem xét thông qua tại kỳ họp lần thứ 8, Quốc hội khóa XV”, đại biểu nêu quan điểm.

Đại biểu Nguyễn Minh Hoàng – Đoàn ĐBQH Tp. Hồ Chí Minh 

Rà soát tránh trùng lặp đối tượng thụ hưởng Chương trình

Quan tâm góp ý vào nội dung cụ thể của Chương trình, đại biểu Nguyễn Văn Huy – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình đề nghị, cần tiếp tục  rà soát bảo đảm tránh sự trùng lặp giữa chương trình với các chương trình, dự án khác.

Theo đại biểu tỉnh Thái Bình, 3 chương trình mục tiêu quốc gia đang triển khai đều có nội dung đầu tư về phát triển văn hóa. Ngoài ra, dự thảo Chương trình có sự trùng lặp với nhiều chương trình liên quan đến phát triển văn hóa do Thủ tướng Chính phủ ban hành. Trong đó, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 có Dự án thành phần số 6 bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch và Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 có nội dung thành phần số 6 là nâng cao chất lượng đời sống văn hóa của người dân nông thôn, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống theo hướng bền vững gắn với phát triển du lịch nông thôn. “Hai nội dung này có giai đoạn thực hiện đến năm 2025, do đó đề nghị cần rà soát nội dung của Chương trình với các nội dung đã thực hiện được của các dự án thành phần của 2 Chương trình mục tiêu quốc gia đang triển khai thực hiện…”, đại biểu lưu ý.

Đại biểu Nguyễn Văn Huy – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình

Cũng quan tâm tới nội dung này, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai – Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên cho biết, Tờ trình của Chính phủ liệt kê 7 nhóm đối tượng thụ hưởng của chương trình, bao gồm cả đối tượng là cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.

Tiếp đó, về địa điểm, phạm vi, Chương trình được thực hiện trên phạm vi cả nước và tại một số quốc gia có mối quan hệ văn hóa lâu dài, tương tác văn hóa lâu dài với Việt Nam, có đông đảo người Việt Nam sinh sống, lao động, học tập. Về quy mô, chương trình bao gồm cả một số Trung tâm Văn hóa Việt Nam ở nước ngoài.

Đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai – Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên 

Tuy nhiên, theo đại biểu căn cứ quy định tại khoản 9 Điều 4 Luật Đầu tư công, chương trình mục tiêu quốc gia là chương trình đầu tư công nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội của từng giai đoạn cụ thể trong phạm vi cả nước. Hiện nay, đối với dự án đầu tư công tại nước ngoài, pháp luật đã quy định cụ thể về nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư. Do đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu kỹ lưỡng, bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật trong việc đề xuất đưa vào chương trình này các nội dung liên quan đến đầu tư tại nước ngoài.

Cùng quan điểm, đại biểu Trình Lam Sinh – Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang cho rằng, đối tượng thụ hưởng của chương trình rất rộng, bao gồm người Việt Nam trong và ngoài nước, danh nghệ sĩ, doanh nghiệp, thiết chế văn hóa, riêng các loại hình di sản, di tích chỉ xác định cấp quốc gia. Theo đại biểu, Chương trình đã bỏ sót các di sản, di tích ở địa phương chưa được xác định cấp bậc. Loại hình này có rất nhiều trong dân gian, rất cần được quan tâm, bảo tồn và phát huy, bởi được hình thành giống như tiến trình phát triển của cư dân Việt trong hàng nghìn năm qua.

Nội dung thành phần phải phù hợp với nguồn lực

Góp ý về nội dung thành phần của Chương trình, đại biểu Chu Thị Hồng Thái – Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn nêu rõ, Chương trình thiết kế 10 nội dung. Trong đó, các nội dung đưa ra nhằm thực hiện mục tiêu được thể chế hóa từ các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, chiến lược phát triển văn hóa và các chiến lược phát triển ngành, lĩnh vực có liên quan đến văn hóa của nước ta giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2030. Tuy nhiên, vì mong muốn bao trùm tất cả các lĩnh vực liên quan nên khi đưa ra các nội dung thành phần, chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể lại quá nhiều thành ra lại dàn trải.

Đại biểu Chu Thị Hồng Thái – Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn

Trong khi đó, nguồn lực còn hạn chế, nhiều chỉ tiêu đưa ra chưa đủ cơ sở về tính thiết thực, tính khả thi trong thực tế, thiếu tính liên kết với các nhiệm vụ cụ thể. Do vậy, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu chọn lọc, gộp các nội dung thành phần và tập trung vào 3 nội dung lớn như sau: Phát triển con người Việt Nam có nhân cách, lối sống tốt đẹp; Xây dựng các thiết chế văn hóa gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc; Phát triển các ngành công nghiệp văn hóa và lan tỏa các giá trị văn hóa Việt Nam ra thế giới;…

Đại biểu Trần Thị Thu Hằng – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông

Nêu quan điểm về nội dung này, đại biểu Trần Thị Thu Hằng – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông cho biết, tại các nội dung thành phần của Chương trình khi được thông qua cần phân rõ nhiệm vụ và chỉ tiêu cho địa phương thực hiện. Đặc biệt, cân nhắc đến tính linh hoạt trong điều chỉnh, bổ sung các chỉ tiêu trong quá trình thực hiện nhằm đảm bảo tính vùng miền, phù hợp với tình hình thực tế từng địa phương để thực hiện chất lượng các chỉ tiêu đề ra.

Ngoài ra, đại biểu cũng lưu ý, cần thực hiện khung pháp lý, chương trình phù hợp, đảm bảo các tiêu chí, nhất là về thời gian và nguồn lực để địa phương triển khai thuận lợi. Tránh việc khi địa phương đang triển khai phát sinh vướng mắc về cơ sở pháp lý làm chậm tiến độ. Đồng thời, trong quá trình xây dựng chương trình cần phân cấp, phân quyền cụ thể.

Cũng trong phiên thảo luận, các đại biểu còn quan tâm đến vấn đề: Xây dựng các trung tâm văn hóa Việt Nam ở nước ngoài; Việc tổ chức thực hiện, trong đó nhấn mạnh vai trò của Chính phủ, cơ quan thường trực và các cơ quan có liên quan đến việc hướng dẫn triển khai; lưu ý việc phát huy tối đa những bài học kinh nghiệm trong xây dựng, vận hành và giám sát các Chương trình mục tiêu quốc gia;...

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng 

Tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã phát biểu giải trình, làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội nêu. Theo Bộ trưởng, các ý kiến phát biểu đều thống nhất cao sự cần thiết phải ban hành Chương trình và mong muốn Chương trình sớm được ban hành; các đại biểu cũng đóng góp nhiều ý kiến cụ thể để Chương trình có tính khả thi cao khi triển khai thực tế.

Ghi nhận ý kiến góp ý hết sức trách nhiệm, sâu sắc của các vị đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng tập trung phân tích, làm rõ thêm một số nội dung về: cách thức tiếp cận; trùng lặp đối tượng thụ hưởng Chương trình; cơ cấu nguồn vốn của Chương trình; vấn đề ngân sách phân cấp;…

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu kết luận phiên họp

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nêu rõ, phiên thảo luận đã có 29 ý kiến phát biểu, 03 ý kiến tranh luận; các ý kiến phát biểu sôi nổi, tâm huyết, chất lượng, thẳng thắn, ngắn gọn, đa chiều, sát thực tiễn, đi thẳng vào vấn đề với tinh thần xây dựng và trách nhiệm cao. Qua thảo luận, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đồng thuận, thống nhất quan điểm, nguyên tắc xây dựng Chương trình. Đây là chương trình rất quan trọng, có nội dung rất rộng, phản ánh ở tất cả các lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng và đời sống xã hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, các ý kiến đại biểu nhận định, Chương trình cơ bản đã đáp ứng được tiêu chí của Chương trình mục tiêu quốc gia, có tính đột phá, nhằm cụ thể hóa và đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả các quan điểm chủ trương lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng về phát triển văn hóa…Góp phần tích cực cho quá trình thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững đất nước, xây dựng văn hóa thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh và là hồn cốt của dân tộc.

Ngoài ra, nhiều đại biểu nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm tính đồng bộ và tương thích, khả thi giữa việc xác định các quan điểm chính sách và hệ thống mục tiêu, chỉ tiêu, tổng vốn đầu tư, cơ cấu nguồn vốn, phân kỳ đầu tư, nhiệm vụ, giải pháp, các nội dung thành phần của chương trình. Bảo đảm các nội dung đề xuất với Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư chương trình phải thực sự là những nội dung quan trọng, cấp thiết, có tính ưu tiên; ....

Để tiếp tục hoàn thiện, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu đầy đủ ý kiến các vị đại biểu Quốc hội, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Quốc hội; phê duyệt chủ trương đầu tư chương trình phù hợp với Hiến pháp, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ; đánh giá toàn diện, kỹ lưỡng các khía cạnh, tác động của chương trình.

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, ngay sau Kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan soạn thảo và các cơ quan có liên quan tổng hợp nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội phát biểu tại Tổ và phát biểu tại hội trường để tiếp tục tiếp thu, giải trình ý kiến các vị đại biểu Quốc hội một cách xác đáng và tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý; hoàn chỉnh dự thảo nghị quyết trình Quốc hội xem xét, quyết định tại kỳ họp thứ 8 vào tháng 10/2024 tới đây.

***Một số hình ảnh tại Phiên họp: