Theo Chương trình làm việc, sau khi các đại biểu thảo luận về Báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề “việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023”. Thành viên Chính phủ có liên quan sẽ giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.
14h00: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp
Điều hành phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, theo chương trình Phiên họp, chiều 28/10, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về Báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023”. Thời gian thảo luận từ 14h đến 15h30.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp
14h01: Đại biểu Trần Thị Thanh Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang: Nhiều quy định có hiệu lực thi hành nhưng vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể
Tham gia phát biểu tại phiên họp, đại biểu Trần Thị Thanh Hương bày tỏ thống nhất cao với nội dung khoản 1 Điều 2 tại dự thảo Nghị quyết, đặc biệt là nội dung giao Chính phủ thực hiện ngay việc tập trung chỉ đạo các Bộ, cơ quan ngang bộ và địa phương hoàn thành việc ban hành các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành theo thẩm quyền được giao trước ngày 1/12/2024, đồng thời tiếp tục rà soát, hoàn thiện các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành đảm bảo thực sự khắc phục được các tồn tại, hạn chế đã nêu.
Đại biểu cho biết, đối với việc phát triển nhà ở xã hội, qua kết quả giám sát và thực tế tại các địa phương cho thấy còn một số tồn tại, hạn chế, bất cập, đặc biệt là nhiều quy định có hiệu lực thi hành nhưng vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể, dẫn đến tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo, vướng mắc trong thi hành, nhất là đối với quy định chuyển tiếp.
Đại biểu lấy ví dụ, việc thực hiện quy định dành 20% quỹ đất ở các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị vẫn còn nhiều bất cập do chưa phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế xã hội và nhu cầu của người dân, dẫn đến có nơi, nhà ở xã hội đã xây dựng thì bỏ không, trong khi đó, nơi có nhu cầu thì lại thiếu nguồn cung, do chưa có quy định bắt buộc về thời hạn, dẫn đến chủ đầu tư kéo dài thời gian xây dựng nhà ở xã hội. Nhiều dự án không cho thuê được phần diện tích theo quy định, phải chờ sau 5 năm mới được bán, gây nhiều lãng phí nguồn lực xã hội, giảm hiệu quả thu hút đầu tư. Bên cạnh đó, các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án, nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân cũng chưa đủ sức hấp dẫn, không thực chất, không thu hút, khuyến khích chủ đầu tư. Đại biểu cho rằng cần nghiên cứu kỹ lưỡng và có biện pháp thiết thực, khả thi, hiệu quả nhằm khắc phục các tồn tại, hạn chế này.
14h06: Đại biểu Nguyễn Quang Huân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương
Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Quang Huân đánh giá cao Đoàn giám sát đã tiến hành chuyên đề rất quan trọng, khó, cấp bách, nhiều vấn đề phức tạp và được đông đảo cử tri quan tâm. Báo cáo của Đoàn giám sát trình Quốc hội đã nêu bật được việc thực hiện chính sách pháp luật, thẳng thắn, không né tránh đề cập những vấn đề tồn tại còn hạn chế. Đặc biệt, báo cáo đã chỉ ra cụ thể những nguyên nhân cũng như giải pháp khắc phục.
Theo đại biểu, không nên hợp thức hoá những sai sót trước đây và cũng không nên hình sự hoá vấn đề. Qua đó đảm bảo thượng tôn pháp luật, xử lý nghiêm minh những hành động sai trái, mặt khác cũng đảm bảo được tinh thần nhân văn của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Do đó, đại biểu mong muốn Quốc hội xem xét kỹ lưỡng về nội dung này.
Đại biểu cũng cho biết, hiện nay, pháp luật quy định 20% quỹ đất làm nhà ở, nếu xây nhà ở xã hội trong khu thương mại với chất lượng thấp gây mất mỹ quan, còn nếu xây theo tiêu chuẩn nhà ở thương mại thì giá nhà sẽ cao bởi phải theo giá thị trường. Do đó, đại biểu cho rằng, nếu có 20% đất cho dành nhà ở xã hội thì các chủ dự án nên nộp kinh phí cho nhà nước, nhà nước sẽ dùng số kinh phí này để lập quỹ hỗ trợ cho nhà ở xã hội sẽ hiệu quả hơn.
14h13: Đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt - Đoàn ĐBQH TP.Hà Nội: Nhận diện các nhóm hạn chế, vướng mắc trong phát triển nhà ở xã hội
Qua nghiên cứu dự thảo Báo cáo của Đoàn giám sát, đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt đồng tình với nhiều ý kiến phát biểu của các đại biểu, nhất là việc nhận diện các nhóm hạn chế, vướng mắc trong phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang trong hơn 8 năm vừa qua và nhiều đại biểu đã kiến nghị các giải pháp để tháo gỡ.
Đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt cho biết, Chỉ thị số 34 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển nhà ở xã hội trong tình hình mới yêu cầu: “nghiên cứu ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù về nhà ở xã hội cho công nhân và lực lượng vũ trang nhân dân. Giao Ban cán sự Đảng Chính phủ chỉ đạo xây dựng kế hoạch thực hiện Chỉ thị, rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách về phát triển nhà ở xã hội và chính sách hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng chính sách, có các giải pháp cụ thể để tháo gỡ, giải quyết nhu cầu nhà ở đang rất bức thiết của công nhân và lực lượng vũ trang.
Bên cạnh đó, việc triển khai thực hiện chính sách nhà ở cho cán bộ quân đội đang gặp rất nhiều khó khăn. Và trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về vấn đề trên chưa có quy định cụ thể để giải quyết vướng mắc. Do đó, rất khó trong việc hoàn thành chỉ tiêu xây dựng 5000 căn nhà xã hội mà Chính phủ đã giao cho Bộ Quốc phòng.
Góp phần khắc phục khó khăn trong thực hiện chính sách phát triển nhà ở xã hội và đẩy nhanh giải ngân gói hỗ trợ 120 nghìn tỷ đồng, đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt đồng tình với đại biểu Dương Khắc Mai - Đoàn Đắk Nông về vấn đề này.
Đồng thời đề nghị bổ sung vào Nghị quyết: Quốc hội giao cho Chính phủ chỉ đạo Bộ Quốc phòng là cơ quan chủ quản quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, lựa chọn chủ đầu tư để triển khai thực hiện phát triển nhà ở xã hội cho quân đội, phù hợp với nhu cầu của Bộ Quốc phòng. Như vậy sẽ góp phần giảm bớt khó khăn, áp lực cho chính quyền địa phương phát triển nhà ở xã hội, đảm bảo phù hợp, thống nhất về trách nhiệm của Bộ Quốc phòng tại Luật Nhà ở năm 2023; tiếp tục thể chế hóa chủ trương của Đảng và chủ động triển khai thực hiện khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đáp ứng nhu cầu cấp bách về nhà ở của một phần cán bộ lực lượng vũ trang hiện nay.
14h17: Đại biểu Đinh Ngọc Minh - Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau: Cần có chính sách cụ thể về phân khúc nhà ở đối với người có thu nhập thấp
Phát biểu tại Phiên họp, đại biểu Đinh Ngọc Minh đánh giá cao Báo cáo của Đoàn giám sát. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần bổ sung thêm nội dung về tình hình toàn cảnh thị trường bất động sản ở nước ta hiện nay vào Báo cáo.
Đại biểu chỉ ra, hiện nay vẫn đang có tình trạng thiếu hụt nhà ở cho người có thu nhập thấp. “Thực tế hiện nay các chung cư mini, nhà trọ có diện tích rất nhỏ, chỉ khoảng 10m2 cho một hộ gia đình. Như vậy sẽ rất khó khăn và vất vả cho những đối tượng người có thu nhập thấp, như công nhân”, đại biểu trăn trở.
Về các giải pháp, đại biểu đề nghị cần giao cho Chính phủ xây dựng chính sách cụ thể về phân khúc nhà ở cho công nhân, người có thu nhập thấp. Bên cạnh đó, nhấn mạnh thủ tục hành chính là điểm nghẽn của điểm nghẽn, tình trạng giá nhà ở cao thời gian qua chủ yếu do thủ tục hành chính phức tạp, gây ra chi phí đầu vào cao, đại biểu Đinh Ngọc Minh đề nghị, cần phải có các giải pháp nhằm giảm tối đa các thủ tục hành chính, thậm chí bỏ một số thủ tục không cần thiết trong giai đoạn triển khai chính sách nhà ở xã hội trong thời gian tới.
14h23: Đại biểu Nguyễn Anh Trí - Đoàn ĐBQH Tp. Hà Nội: Cần phải có giải pháp để đấu thầu đất đai thông suốt, lành mạnh
Đóng góp ý kiến về Báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề “việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023”, đại biểu Nguyễn Anh Trí đề cập về việc đấu thầu đất đai cao bất thường. Điều này đã khiến người dân bức xúc, nhiều dự án ngưng trệ triển khai. Vì vậy, cần có giải pháp để ngăn chặn tình trạng này.
Để ngăn chặn việc đấu thầu đất đai cao, theo đại biểu Nguyễn Anh Trí, mỗi lần tổ chức đấu thầu đất không nên quá ít. Bên cạnh đó, cần có chế tài xử lý nghiêm những vi phạm về đấu thầu đất đai.
Ngoài ra, nên lắng nghe ý kiến của các chuyên gia quản lý đất đai, chuyên gia về đấu thầu, tài chính, pháp lý, nhà khoa học để tìm giải pháp đấu thầu đất một cách thông suốt, lành mạnh và hợp lý. Mặt khác, cần triển khai hiệu quả các kết luận của Đoàn Giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề “việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023”.
14h27: Đại biểu Nguyễn Quang Huân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương: Ưu tiên cung cấp quỹ đất cho lực lượng vũ trang chỉ áp dụng trong trường hợp cần thiết
Phát biểu tại phiên họp về việc ưu tiên cung cấp quỹ đất cho lực lượng vũ trang và mối quan hệ của vấn đề này với nền kinh tế thị trường, đại biểu Nguyễn Quang Huân nhấn mạnh việc ưu tiên cung cấp quỹ đất cho lực lượng vũ trang chỉ áp dụng cho những trường hợp đặc thù, chứ không phải tất cả các trường hợp nhà của công an, quân đội.
Về phần kinh tế thị trường, đại biểu muốn làm rõ rằng những hoạt động cung ứng quỹ đất của địa phương quản lý từ trước đến nay là thuộc về xã hội hóa. Nếu muốn xây dựng cho một lực lượng nào đó, thì phải đấu thầu.
Đại biểu nhấn mạnh rằng việc ưu tiên cung cấp quỹ đất cho lực lượng vũ trang chỉ áp dụng trong trường hợp cần thiết, cụ thể, nhưng không được ảnh hưởng đến các quy định về kinh tế thị trường.
14h28: Đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh tranh luận
Tranh luận với một số đại biểu, đại biểu Nguyễn Thị Quỳnh Thơ cho rằng, giá bất động sản cao chưa chắc đã xấu, giá thấp chưa chắc đã tốt, bởi giá cao sẽ thu được nhiều thuế cho nhà nước.
Đại biểu cho biết, ngày 30 tháng 8 vừa qua, giá đấu giá đất tại huyện Mỹ Đức (Hà Nội) cao gấp 16 lần giá khởi điểm; ngày 19 tháng 10, giá đất tại Hà Đông (Hà Nội) cao đến 263 triệu đồng/m2 gấp 8 lần giá khởi điểm; hay mới đây, giá đấu giá đất Cổ Loa (Hà Nội) lên đến 200 triệu đồng/m2… dẫn đến hình thành mặt bằng giá tại khu vực đã đấu giá và các khu vực lân cận. Phần lớn người tham gia đấu giá bỏ cọc và số thu thuế được từ những giao dịch này rất ít. Vì vậy, liệu giá cao có tăng thu của nhà nước hay không. Vấn đề này gây ra hệ lụy rất nghiêm trọng, đó là việc đấu giá đất cao sẽ hình thành mặt bằng giá mới tại khu vực đấu giá và khu vực lân cận, làm cho giá đất tăng cao.
Theo đại biểu, điều này không chỉ thu thuế từ một vài giao dịch ít ỏi, mà cần xem xét đến giá đất với vai trò là đầu vào của tư liệu sản xuất và không nên tập trung xây dựng giá đất dựa vào giá đất thị trường, mà cần phải tính đến giá bồi thường trong phát triển kinh tế - xã hội…
14h31: Đại biểu Đồng Ngọc Ba - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định phát biểu tranh luận
Tranh luận về đề xuất đất phát triển nhà ở lực lượng vũ trang, đại biểu Đồng Ngọc Ba cho rằng, đây là nội dung Chính phủ đã trình tại Luật Nhà ở trong Kỳ họp thứ 5. Tuy nhiên, qua thảo luận, đánh giá kỹ, nội dung này là chưa phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và đặc biệt là nhu cầu cụ thể về nhà ở của lực lượng vũ trang ở các địa phương, chưa thống nhất với chính sách đất đai từ trước tới nay, kể cả đối với Luật Đất đai mới được thông qua. Thay vì quy định sử dụng đất quốc phòng phát triển nhà ở lực lượng vũ trang, Luật Nhà ở 2023 đã quy định việc bố trí đất phát triển nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân trong quỹ đất phát triển nhà ở xã hội của địa phương, do UBND cấp tỉnh quyết định, bảo đảm kết nối với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của khu vực nơi có dự án, phù hợp với nhu cầu sinh sống, làm việc của lực lượng vũ trang nhân dân.
14h34: Đại biểu Trịnh Xuân An - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai phát biểu tranh luận
Phát biểu tranh luận tại phiên họp, đại biểu Trịnh Xuân An cho biết, việc đề xuất có giải pháp để các địa phương ưu tiên giao lại quỹ đất cho Bộ Công an, Bộ Quốc phòng triển khai các dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang không mâu thuẫn với Luật Nhà ở (sửa đổi) mới được Quốc hội thông qua. Vấn đề là việc triển khai thực hiện trên thực tế.
Đại biểu nêu rõ, lực lượng vũ trang luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm từ tinh thần đến vật chất. Bộ Công an, Bộ Quốc phòng sẽ nắm rõ nhất về đối tượng, do đó để hai Bộ chủ trì triển khai thực hiện sẽ đảm bảo tính hợp lý, còn lại sẽ phải tuân thủ theo quy định của pháp luật, các doanh nghiệp của quân đội tham gia thực hiện cũng phải bình đẳng và tuân thủ quy định của pháp luật.
14h37: Đại biểu Dương Khắc Mai – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông phát biểu tranh luận
Trao đổi với đại biểu Nguyễn Quan Huân, đại biểu Dương Khắc Mai cho biết, giai đoạn 2011-2020, tầm nhìn đến năm 2030, việc xây dựng nhà ở xã hội mới đạt 65%, và giai đoạn 2021 đến nay (4 năm), về Đề án 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội, chúng ta mới đạt 35,6%. Đại biểu Dương Khắc Mai cho rằng, khi giao cho lực lượng quân đội và công an làm chủ đầu tư, làm đơn vị chủ quản về xây dựng nhà ở xã hội cho lực lượng của mình là rất tốt. Do đó, đại biểu Dương Khắc Mai đồng quan điểm của đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt - Đoàn Hà Nội là: Quốc hội nên xem xét đưa vào Nghị quyết và giao cho quân đội và công an, Chính phủ quy định cụ thể để tháo gỡ nút thắt, và đến năm 2030, chúng ta mới xây dựng được 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội như chủ trương đã đề ra.
14h39: Đại biểu Dương Văn Phước - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam tranh luận
Phát biểu tranh luận, đại biểu Dương Văn Phước bày tỏ đồng tình với ý kiến của đại biểu Hoàng Văn Cường, tuy nhiên riêng về vấn đề liên quan đến tiền đặt cọc, đại biểu cho rằng đây là vấn đề rất phức tạp và cần phải có giải pháp nhằm lập lại trật tự trong đấu thầu, tăng khả năng kiểm soát của Nhà nước, hạn chế được tình trạng đầu cơ, trục lợi trong quá trình đấu thầu.
Về việc xác định năng lực của nhà thầu, đại biểu cho rằng, việc này chỉ có thể thực hiện được ở lần đấu giá đầu tiên, còn ở các lần sau đó thì giá đã tăng lên rất cao, không thể dựa vào thời điểm ban đầu để đánh giá năng lực.
14h42: Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu
Về tiếp cận tín dụng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh: Vốn đầu tư vào bất động sản cần được huy động từ nhiều kênh. Các tổ chức tín dụng thỏa thuận với khách hàng về thời hạn, lãi suất cũng như đảm bảo yêu cầu an toàn thu hồi vốn…
Trên thực tế, tín dụng vào lĩnh vực bất động sản cũng tăng rất nhanh và trong thời gian vừa qua, tăng trưởng tín dụng của bất động sản cao hơn so với mức tăng trưởng chung của nền kinh tế.
Các tổ chức tín dụng phải rất thận trọng khi cho vay mới và đặc biệt là đối với các dự án bất động sản có kỳ hạn dài. Tuy nhiên, trong bối cảnh lãi suất quốc tế tăng rất cao nhưng mặt bằng lãi suất của Việt Nam lại kiểm soát được và lãi suất cho vay mới giảm khoảng 3% từ đầu năm 2022 đến nay. Khi doanh nghiệp và người dân khó khăn thì các tổ chức tín dụng cũng dành chính nguồn lực tài chính của mình để miễn, giảm lãi suất cũng như là miễn, giảm thuế cho doanh nghiệp và người dân.
Chủ tịch nước Lương Cường
Về tín dụng nhà ở xã hội, trong Báo cáo giám sát đã chỉ ra thị trường bất động sản đang tồn tại sự mất cân đối và đặc biệt là phân khúc nhà ở xã hội vẫn còn hạn chế. Trên thực tế, Chính phủ đang rất quyết liệt chỉ đạo các cơ quan, Bộ, ngành tập trung các giải pháp để mà phát triển nhà ở xã hội và kể cả việc kêu gọi xã hội hóa để mà xây dựng những xóa nhà tạm, dột nát. Tuy nhiên, để mà thực hiện được mục tiêu phát triển nhà ở xã hội thì còn phụ thuộc rất nhiều vào nguồn lực tài chính của Nhà nước…
14h53: Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu
Báo cáo về tình hình triển khai thi hành Luật đất đai năm 2024, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết, Chính phủ, các bộ ngành đã tập trung mọi nguồn lực để xây dựng các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Đất đai kịp thời ban hành và có hiệu lực đồng thời với Luật gồm: 10 Nghị định của Chính phủ, 01 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 07 thông tư của các bộ. Các địa phương cũng đã nỗ lực để ban hành các quy định chi tiết theo thẩm quyền do Luật giao (20 nội dung).
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng nhấn mạnh, còn nhiều địa phương chưa ban hành đầy đủ các văn bản thuộc thẩm quyền đã ảnh hưởng nhất định đến hiệu quả của việc triển khai thi hành Luật, ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của người dân, doanh nghiệp là người sử dụng đất.
Về điều chỉnh Bảng giá đất hiện hành để tiếp tục áp dụng đến 31/12/2025, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho biết, vướng mắc liên quan đến điều chỉnh Bảng giá đất hiện hành theo quy định tại khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2024: “Bảng giá đất theo Luật Đất đai 2013 được tiếp tục áp dụng đến hết ngày 31/12/2025. Trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh quyết định điều chỉnh bảng giá đất theo quy định của Luật Đất đai 2024 cho phù hợp với tình hình thực tế về giá đất tại địa phương”.
Đây là quy định chuyển tiếp, nhằm giúp các địa phương thực hiện lộ trình từng bước xây dựng Bảng giá đất mới theo quy định của Luật Đất đai năm 2024 để áp dụng từ ngày 01/01/2026, tránh cú sốc tăng giá đột biến trong Bảng giá đất, ảnh hướng đến quyền và nghĩa vụ của một số đối tượng người sử dụng đất.
Tuy nhiên, khi tiến hành điều chỉnh Bảng giá đất hiện hành, nếu các địa phương không xem xét thận trọng, kỹ lưỡng, đánh giá tác động một cách đầy đủ thì sẽ xảy ra trường hợp giá đất trong Bảng giá đất sau khi điều chỉnh có chênh lệch lớn so với giá đất trong Bảng giá đất hiện hành. Đặc biệt là tại các địa phương trong suốt giai đoạn 2021 - 2024 không điều chỉnh hoặc không thường xuyên điều chỉnh Bảng giá đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, nay khi thực hiện điều chỉnh lại điều chỉnh với mức chênh lệch lớn khiến người dân, doanh nghiệp phản ứng vì số tiền người sử dụng đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai sẽ tăng cao so với khi áp dụng giá đất trong Bảng giá đất trước khi điều chỉnh.
Về công tác đấu giá quyền sử dụng đất, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết tại một số địa phương, tình trạng chênh lệch rất lớn giữa giá khởi điểm và giá trúng đấu giá, có dấu hiệu đầu cơ, thổi giá.
Nguyên nhân bao gồm: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa được công khai, minh bạch. Một số đối tượng tham gia đấu giá chủ yếu vì mục đích đầu cơ, không phải nhu cầu thực. Bên cạnh đó, một số địa phương chưa chủ động tạo quỹ đất để đấu giá; Giá đất trong bảng giá đất chưa được điều chỉnh kịp thời.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết Bộ cũng đã đề xuất các giải pháp bao gồm: Công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Điều chỉnh hợp lý giá đất trong bảng giá đất; Rút ngắn thời gian nộp tiền thanh toán trúng đấu giá. Đồng thời công khai các trường hợp trúng giá cao nhưng bỏ cọc; Tăng cường biện pháp bảo đảm nguồn cung bất động sản nhà, đất ở có giá cả hợp lý. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
15h03: Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.
Phát biểu giải trình, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định, qua báo cáo giám sát và ý kiến phát biểu của các đại biểu Quốc hội, Bộ Xây dựng thấy rõ trách nhiệm của mình trong thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2015-2023.
Báo cáo một số nội dung liên quan đến công tác phát triển nhà ở xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua còn nhiều tồn tại, bất cập, chưa đáp ứng nhu cầu, kỳ vọng của công nhân, người lao động và người thu nhập thấp. Nhiều vướng mắc liên quan đến quy định và thực thi pháp luật, vướng mắc liên quan đến quy hoạch đất đai, đầu tư, đấu thầu, xây dựng, tín dụng… liên quan đến thủ tục hành chính triển khai thực hiện dự án nhà ở xã hội. Chính sách ưu đãi chưa thực sự khuyến khích nhà đầu tư tham gia đầu tư phát triển nhà ở xã hội như báo cáo giám sát và ý kiến của các đại biểu Quốc hội phát biểu.
Thực hiện đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội giai đoạn 2021 - 2030, Bộ trưởng cho biết, từ năm 2021 đến nay, các địa phương đã quy hoạch 9.757 ha đất để xây dựng nhà ở xã hội; có 622 dự án nhà ở xã hội được triển khai với quy mô 565.177 căn, trong đó đã hoàn thành 79 dự án với quy mô 40.679 căn; đã khởi công xây dựng 131 dự án, với quy mô 111.687 căn và đã chấp thuận chủ trương đầu tư 412 dự án.
Tuy nhiên, kết quả này chưa đáp ứng nhu cầu của công nhân, người lao động và người thu nhập thấp; nhiều địa phương chưa hoàn thành chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội.
Từ những vướng mắc khó khăn trong phát triển nhà ở xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, Đảng, Chính phủ, Quốc hội đã có nhiều chủ trương, biện pháp thúc đẩy công tác này. Gần đây nhất, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị 34 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển nhà ở xã hội trong tình hình mới. Chính phủ đã ban hành kế hoạch, đề án và nhiều chỉ đạo phát triển nhà ở xã hội; Quốc hội đã ban hành Luật Nhà ở năm 2023 và Luật Đất đai năm 2024 và nhiều quy định pháp luật có liên quan để tháo gỡ nhiều khó khăn vướng mắc trong phát triển nhà ở xã hội. Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị đã điểm lại một số điểm mới, nổi bật của các luật này, đã góp phần tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc trong phát triển nhà ở xã hội.
Về nhiệm vụ trong thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, tiếp thu ý kiến của Đoàn giám sát và các đại biểu Quốc hội, Bộ Xây dựng cùng với các bộ, ngành, địa phương sẽ tập trung thực hiện Chỉ thị 34 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển nhà ở xã hội trong tình hình mới; cũng như thực hiện cái nghị quyết giám sát của Quốc hội về chuyên đề này và các chương trình, đề án, kế hoạch chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về phát triển nhà ở xã hội.
Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo công tác phát triển nhà ở xã hội, xác định phát triển nhà ở xã hội là quyết tâm chính trị, nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị, là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần ưu tiên trong phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương; đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội và hệ thống chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội 5 năm, hàng năm của từng địa phương.
Phát triển đa dạng các loại hình nhà ở xã hội để có thể mua, thuê, thuê mua nhà lưu trú, tăng tỷ lệ nhà ở xã hội cho thuê. Ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn, các quy định pháp luật vừa được thông qua liên quan đến phát triển nhà ở xã hội; đồng thời tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật có liên quan đến phát triển nhà ở xã hội; thúc đẩy triển khai các dự án nhà ở xã hội tại các địa phương…
15h14: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đánh giá cao và cảm ơn Quốc hội đã lựa chọn chuyên đề giám sát tối cao về việc thực hiện chính sách, pháp luật về bất động sản, nhà ở xã hội vào thời điểm đúng đắn khi chúng ta đang tiến hành tổng kết các luật liên quan đến đất đai, nhà ở, kinh doanh bất động sản. Trong quá trình giám sát này, có nhiều vấn đề, tồn tại, yếu kém cùng các nguyên nhân, giải pháp đã được Chính phủ, Quốc hội tiếp thu, qua phát biểu của các Bộ trưởng, trưởng ngành, có thể thấy phần lớn các vấn đề này đã được giải quyết trong việc hoàn thiện các luật vừa qua. Hiện nay, chỉ còn có các địa phương, bộ ngành tổ chức thực hiện luật chưa sát, chưa nghiêm với tinh thần của Quốc hội, ban hành chưa đầy đủ các quy định, văn bản hướng dẫn.
Phó Thủ tướng Chính phủ đánh giá cao tính toàn diện trong chuyên đề giám sát này, nhất là việc nêu ra nhiều vấn đề có tính thực tiễn, đưa ra giải pháp khả thi, khoa học, qua đó giúp cho việc hoàn thiện các luật có liên quan trong thời gian vừa qua.
Phó Thủ tướng Chính phủ đồng tình với các ý kiến đã nêu về những tồn tại trong quản lý thị trường bất động sản, nhà ở xã hội, có tình trạng mất cân đối cung cầu. Số lượng nhà ở xã hội còn thấp, có nơi đã xây dựng nhưng chưa đưa vào sử dụng, nhiều nhà ở tái định cư đang để lãng phí, nhà ở thương mại đang được tập trung đầu tư nhiều hơn. Phó Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, theo Hiến pháp, không chỉ có đối tượng chính sách, mà toàn bộ người dân có quyền sử dụng nhà ở; công chức, viên chức, người lao động, lực lượng vũ trang… đều cần được thụ hưởng chính sách, nên 1 triệu căn nhà ở xã hội vẫn là một phần nhỏ bé. Việc hoàn thiện các khâu điều tra, đánh giá nhu cầu đối với nhà ở xã hội, mở rộng các đối tượng thụ hưởng để mọi người dân đều tiếp cận được nhà ở xã hội là việc cần thiết. Cùng với đó, cần triển khai cụ thể ở từng địa phương công tác liên quan đến chiến lược, quy hoạch nhà ở, trong đó có nhà ở xã hội, nhà ở đô thị, nhà ở thương mại.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà phát biểu
Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, Chính phủ sẽ mở rộng, tạo quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội, rà soát toàn bộ quỹ nhà tái định cư để chuyển sang nhà ở xã hội, đẩy mạnh cải cách, rút gọn, tinh giản quy trình thủ tục hành chính, mở rộng các đối tượng thụ hưởng, tăng khả năng tiếp cận nhà ở xã hội, sử dụng phối hợp nhiều biện pháp để giữ giá nhà ở xã hội ở mức hợp lý để đảm bảo nâng cao hiệu quả phát triển nhà ở xã hội trong thời gian tới.
15h24: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết thúc phiên thảo luận
Phát biểu kết thúc nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, sau gần một ngày thảo luận sôi nổi, trách nhiệm đã có 24 lượt đại biểu phát biểu ý kiến và 9 lượt đại biểu tranh luận; Thống đốc Ngân hàng nhà nước, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Phó Thủ tướng Chính phủ đã phát biểu giải trình, tiếp thu, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.
Qua thảo luận, các vị đại biểu Quốc hội đánh giá cao kết quả giám sát và nỗ lực của Đoàn giám sát, sự chỉ đạo sâu sát, thường xuyên của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, của Chính phủ và sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan liên quan để Đoàn giám sát hoàn thành nhiệm vụ, kết quả giám sát cơ bản đạt được mục tiêu đề ra.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết thúc phiên thảo luận
Các đại biểu Quốc hội thống nhất, Đảng và Nhà nước luôn luôn quan tâm đến việc phát triển ổn định, bền vững thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội cho người dân. Giai đoạn 2015 - 2023, việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản, phát triển nhà ở xã hội đã mang lại nhiều kết quả tích cực, thay đổi bộ mặt đất nước, đô thị và nông thôn; thị trường bất động sản đã tạo ra một khối lượng lớn cơ sở vật chất cho xã hội, giúp cho các ngành sản xuất, dịch vụ phát triển, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, tăng trưởng kinh tế của đất nước vào quá trình xây dựng, phát triển đô thị, nông thôn bền vững theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Phát triển nhà ở xã hội cũng đã đáp ứng được một phần nhu cầu chỗ ở cho người có thu nhập thấp, công nhân tại các khu công nghiệp, các đối tượng chính sách, các hộ nghèo.
Bằng kinh nghiệm công tác của mình, từ lắng nghe ý kiến của cử tri, của nhân dân, các đại biểu đã đóng góp nhiều ý kiến quan trọng đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội. Các ý kiến tập trung phân tích kết quả đạt được, bất cập, hạn chế nguyên nhân, trách nhiệm, đồng thời đóng góp nhiều giải pháp để hoàn thiện chính sách, pháp luật, khắc phục bất cập, hạn chế trong tổ chức thực hiện với mục tiêu phát triển thị trường bất động sản, phát triển nhà ở xã hội an toàn, lành mạnh, bền vững, cân đối cung cầu, đáp ứng nhu cầu chỗ ở cho người dân, người lao động, đối tượng chính sách.
Qua thảo luận, Quốc hội đề nghị Chính phủ nghiêm túc rút kinh nghiệm về việc chậm ban hành và chỉ đạo việc ban hành các văn bản cụ thể hóa Luật Đất đai và các luật có liên quan theo Nghị quyết của Quốc hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội đã được ghi âm, ghi chép đầy đủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo Đoàn giám sát và các cơ quan có liên quan nghiên cứu, tiếp thu để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết giám sát trình Quốc hội xem xét, thông qua.