KHẮC PHỤC TÌNH TRẠNG THIẾU GIÁO VIÊN: ĐẢM BẢO NGUYÊN TẮC "CÓ HỌC SINH THÌ PHẢI CÓ GIÁO VIÊN ĐỨNG LỚP"
Nghị quyết 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông quy định: "Thực hiện xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa; có một số sách giáo khoa cho mỗi môn học."; "Khuyến khích các tổ chức, cá nhân biên soạn sách giáo khoa trên cơ sở chương trình giáo dục phổ thông. Để chủ động triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) tổ chức việc biên soạn một bộ sách giáo khoa. Bộ sách giáo khoa này được thẩm định, phê duyệt công bằng với các sách giáo khoa do tổ chức, cá nhân biên soạn".
Không tuyển chọn được tác giả biên soạn sách giáo khoa.
Báo cáo về việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ GDĐT đã xây dựng, triển khai kế hoạch tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục theo chương trình giáo dục phổ thông mới từ lớp 1 đến lớp 12 (gồm 137 đầu sách giáo khoa) sử dụng kinh phí từ nguồn vốn vay ODA của Ngân hàng Thế giới thuộc Dự án Hỗ trợ đổi mới giáo dục phổ thông.
Nghị quyết 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông giao Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) tổ chức việc biên soạn một bộ sách giáo khoa.
Tháng 3 năm 2019, Bộ GDĐT đã tổ chức đấu thầu tuyển chọn tác giả để tổ chức biên soạn sách giáo khoa lớp 1. Tuy nhiên, việc tuyển chọn tác giả sách giáo khoa chưa thực hiện được do không có đủ tác giả tham gia thầu. Nguyên nhân là ngay từ khi Bộ GDĐT xây dựng chương trình mới, nắm bắt được tinh thần xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa theo Nghị quyết 88 của Quốc hội thì các nhà xuất bản đã chủ động hợp tác, hợp đồng với các nhóm tác giả có kinh nghiệm và nhiệt huyết tham gia biên soạn sách giáo khoa. Đến thời điểm Bộ GDĐT mời thầu các nhà xuất bản đã có một số mẫu sách giáo khoa lớp 1 được biên soạn và chuẩn bị trình Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa thẩm định.
Trước tình hình đó, Bộ GDĐT đã đề nghị các nhà xuất bản tổ chức biên soạn sách giáo khoa hoàn thiện các bản mẫu sách giáo khoa theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018; tổ chức thẩm định các bản mẫu sách giáo khoa lớp 1 đã được các nhà xuất bản biên soạn và đã quyết định phê duyệt đưa vào sử dụng 38 cuốn sách giáo khoa của các môn học, hoạt động giáo dục trong chương trình lớp 1.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo khẳng định, với việc chuẩn bị sách giáo khoa lớp 1 như trên đã bảo đảm yêu cầu triển khai chương trình mới từ năm học 2020 - 2021 đối với lớp 1. Bộ GDĐT đã ban hành Thông tư số 01/2020/TT-BGDĐT ngày 30/01/2020 hướng dẫn việc chọn sách giáo khoa trong các cơ sở giáo dục phổ thông để các cơ sở giáo dục phổ thông tổ chức lựa chọn sách giáo khoa lớp 1 kịp thời triển khai năm học 2020-2021.
Không có quy định về nhuận bút lâu dài trong quá trình sử dụng sách giáo khoa.
Tháng 02/2020, Bộ GDĐT tiếp tục tổ chức (lần 2) mời tác giả biên soạn sách giáo khoa. Vào thời điểm đó, ứng viên nộp hồ sơ đăng ký tham gia đã đáp ứng yêu cầu về số lượng chủ biên, tác giả, biên tập viên cần tuyển chọn để tổ chức biên soạn sách giáo khoa lớp 1, lớp 2 và lớp 6.
Tuy nhiên, khi Bộ GDĐT thương thảo để ký hợp đồng, các tác giả đã đưa ra yêu cầu về nhuận bút lâu dài trong quá trình sử dụng sách giáo khoa, điều này không phù hợp với quy định và dự toán của gói thầu (hợp đồng biên sọan sách giáo khoa đối với mỗi tác giả được thanh toán một lần kinh phí với định mức theo quy định, mà không trả nhuận bút hằng năm như các nhà xuất bản, tổ chức, cá nhân khác chi trả).
Ngoài ra, hầu hết các ứng viên nộp hồ sơ tuyển chọn tác giả đều đang thực hiện hợp đồng biên soạn sách giáo khoa với các nhà xuất bản và đã hoàn thành bản mẫu sách giáo khoa lớp 1, chuẩn bị hoàn thành bản mẫu sách giáo khoa các lớp tiếp theo.
Xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa đã bảo đảm đủ sách giáo khoa ở tất cả các lớp.
Trước tình hình này, Bộ GDĐT đã báo cáo Chính phủ để Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội và Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu Niên và Nhi đồng của Quốc hội đã có Báo cáo thẩm định, Quốc hội cho phép Bộ GDĐT chỉ tổ chức biên soạn sách giáo khoa sử dụng ngân sách nhà nước đối với các môn học không có sách giáo khoa được biên soạn theo phương thức xã hội hóa và đã được Quốc hội cho phép tại Nghị quyết số 122/2020/QH15 ngày 19/6/2020.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn
Nghị quyết nêu rõ: “Khi thực hiện biên soạn sách giáo khoa theo phương thức xã hội hóa, nếu mỗi môn học cụ thể đã hoàn thành ít nhất một sách giáo khoa được thẩm định, phê duyệt theo quy định của Luật Giáo dục số 43/2019/QH14 thì không triển khai biên soạn sách giáo khoa sử dụng ngân sách nhà nước của môn học đó”.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, hiện nay các tổ chức, cá nhân đang hoàn thành bản mẫu sách giáo khoa các lớp cuối cùng của mỗi cấp học (lớp 5, lớp 9 và lớp 12) trình Bộ GDĐT thẩm định và phê duyệt sách giáo khoa cho năm học 2024-2025. Như vậy, việc thực hiện xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa theo chủ trương của Quốc hội đến nay đã bảo đảm có đủ sách giáo khoa ở tất cả các lớp (từ lớp 1 đến lớp 12) để triển khai chương trình mới theo đúng lộ trình quy định của Quốc hội. Việc chọn sách giáo khoa và sử dụng sách giáo khoa mới của giáo viên, cơ sở giáo dục đã qua giai đoạn bỡ ngỡ, dần đi vào ổn định.
Bộ GDĐT đề nghị Quốc hội tiếp tục ổn định về chính sách để bảo đảm sự kiên định theo chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo đã được xác định tại Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo và Nghị quyết Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội; tiếp tục thực hiện xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa theo chủ trương đã được Quốc hội cho phép tại Nghị quyết số 122/2020/QH15 ngày 19/6/2020: “Khi thực hiện biên soạn sách giáo khoa theo phương thức xã hội hóa, nếu mỗi môn học cụ thể đã hoàn thành ít nhất một sách giáo khoa được thẩm định, phê duyệt theo quy định của Luật Giáo dục số 43/2019/QH14 thì không triển khai biên soạn sách giáo khoa sử dụng ngân sách nhà nước của môn học đó.”