Về đào tạo Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã, tập huấn, bồi dưỡng các chức vụ chỉ huy; huấn luyện dân quân tự vệ (DQTV). Hoạt động của DQTV, báo cáo viên cho biết, đối với đào tạo, Luật quy định: Chỉ huy trưởng, Phó Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã phải được đào tạo Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã ngành quân sự cơ sở trình độ trung cấp, cao đẳng hoặc đại học tại nhà trường quân đội. Từ năm 2011 đến nay, Bộ Quốc phòng đã phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức đào tạo được trên 25.000 Chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp xã; trong đó, trình độ trung cấp gần 17.000, cao đẳng trên 5.600, đại học gần 2.600 ; đã có trên 3.000 đồng chí phát triển lên các chức vụ chủ chốt ở cấp xã góp phần củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở.
Về tập huấn, bồi dưỡng, huấn luyện của DQTV, Luật quy định khái quát nội dung cơ bản; đồng thời, quy định cụ thể thời gian huấn luyện; giao Bộ Quốc phòng quy định chi tiết chương trình, nội dung, thời gian, danh mục vật chất huấn luyện, phân cấp và cơ sở tập huấn, bồi dưỡng các chức vụ chỉ huy DQTV; huấn luyện quân sự, giáo dục chính trị, pháp luật, hội thi, hội thao, diễn tập cho DQTV.
Toàn cảnh buổi tập huấn về Luật Dân quân tự vệ do Văn phòng Quốc hội tổ chức
Về hoạt động của DQTV, Luật quy định những hoạt động chủ yếu của DQTV; giao Chính phủ quy định chi tiết về hoạt động phối hợp của DQTV (Ngày 30/6/2020 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 02/2020/NĐ-CP quy định vấn đề này. Các đồng chí sẽ được giới thiệt ở chuyên đề sau).
Về chế độ, chính sách của DQTV, Luật quy định chế độ, chính sách được hưởng, giao Chính phủ quy định chi tiết định mức DQTV được hưởng để phù hợp với thẩm quyền của Chính phủ và bổ sung 03 chính sách mới: Chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đối với dân quân thường trực; Phụ cấp đặc thù đi biển; Bảo đảm tiền ăn khi DQTV được huy động làm nhiệm vụ.
Về nguồn kinh phí, Luật đã quy định rõ nguồn kinh phí bảo đảm cho DQTV gồm: Ngân sách Nhà nước; Kinh phí của tổ chức kinh tế, đơn vị sự nghiệp ngoài công lập; Nguồn kinh phí khác (tài trợ, xã hội hóa...).
Về nhiệm vụ chi cho DQTV, Luật điều chỉnh, bổ sung một số nội dung để khắc phục chồng chéo nhiệm vụ chi của Bộ Quốc phòng, địa phương và cơ quan, tổ chức. Quy định đào tạo Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã ngành quân sự cơ sở thuộc nhiệm vụ chi của Bộ Quốc phòng do ngân sách Trung ương bảo đảm.
Về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức về DQTV, Luật điều chỉnh, bổ sung một số quy định mới để thống nhất với các luật có liên quan, bảo đảm tính minh bạch, quy định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành, cơ quan, tổ chức và chính quyền địa phương.
Về sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật có liên quan đến DQTV, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật về quốc phòng.
Báo cáo viên nêu rõ, Luật DQTV năm 2019 đã thể chế đầy đủ đường lối, quan điểm của Đảng về DQTV. Đồng thời, quy định đầy đủ hệ thống chính sách về DQTV, bảo đảm thống nhất với hệ thống pháp luật về quốc phòng và pháp luật có liên quan; tạo cơ sở pháp lý quan trọng để cơ quan, tổ chức, địa phương xây dựng lực lượng DQTV vững mạnh và rộng khắp, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, tăng cường tiềm lực và thực lực quốc phòng bảo vệ Tổ quốc. Sau chuyên đề này các đồng chí sẽ được giới thiệu 02 chuyên đề về các nghị định của Chính phủ quy định chi tiết thi hành luật. Để triển khai thi hành luật đạt kết quả thiết thực, đề nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương quán triệt và thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 140/QĐ-TTg phê duyệt Đề án tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật Dân quân tự vệ; chính quyền địa phương các cấp ban hành Đề án tổ chức lực lượng, huấn luyện, hoạt động và bảo đảm chế độ, chính sách cho DQTV giai đoạn 2021 - 2025 và những năm tiếp theo đúng quy định của luật; đồng thời triển khai xây dựng các mô hình điểm về DQTV theo chỉ đạo của Bộ Quốc phòng./.