BÁO CÁO CỦA HỘI ĐỒNG CHÍNH PHỦ VỀ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NĂM 1963 VÀ DỰ ÁN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NĂM 1964
(Do ông Nguyễn Thanh Sơn, Thứ trưởng Bộ Tài chính
trình bày tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá II ngày 30-3-1964)
Thưa các đồng chí đại biểu Quốc hội,
Tôi xin thay mặt Hội đồng Chính phủ báo cáo với Quốc hội về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 1963 và dự án ngân sách nhà nước năm 1964.
PHẦN THỨ NHẤT
TÌNH HÌNH THỰC HIỆN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
NĂM 1963
Năm 1963 là năm nhân dân ta đã dũng cảm đấu tranh chống thiên tai, khắc phục nhiều khó khăn to lớn, thực hiện có kết quả những nhiệm vụ của kế hoạch nhà nước và ngân sách nhà nước.
Ngân sách nhà nước năm 1963 được phê chuẩn với tổng số thu chi thăng bằng là 1.772 triệu, phần thu trong nước là 1.407 triệu. Đến nay, căn cứ vào tình hình thực hiện ngân sách, kết quả đạt được như sau:
Tổng số thu ngân sách nhà nước năm 1963 thực hiện là 1.839 triệu đạt 103,7% mức dự toán - trong đó phần thu trong nước thực hiện là 1.451 triệu đạt 103,1% mức dự toán, bằng 104,8% số thu 1962.
Tổng số chi ngân sách nhà nước năm 1963 thực hiện là 1.816 triệu đạt 102,4% mức dự toán, bằng 104,6% số chi năm 1962. Thu nhiều hơn chi 23 triệu 1, trong đó phần của ngân sách Trung ương là 10 triệu 8, phần của ngân sách địa phương là 12 triệu 3.
1- Số thu tài chính nhà nước trong 1963 đã tiếp tục tăng lên. Nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước là dựa vào nền kinh tế quốc doanh. Trong năm 1963, số thu của kinh tế quốc doanh tăng được 6,3% so với 1962.
Nhiều ngành kinh tế quốc doanh đã cố gắng hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch sản lượng, phấn đấu hạ giá thành, do đó mà thực hiện được vượt mức nhiệm vụ thu nộp cho ngân sách Nhà nước.
Ngành công nghiệp Trung ương tăng 9,9% về giá trị tổng sản lượng so với năm 1962, công nghiệp địa phương tăng 3,4%.
Bộ Công nghiệp nặng đạt 105% kế hoạch sản lượng, hạ được giá thành 1,2% (kế hoạch hạ giá thành là 0,7%) thực hiện được 108,4% kế hoạch nộp cho ngân sách.
Bộ Công nghiệp nhẹ đạt 104% kế hoạch sản lượng, hạ được giá thành 0,2% (kế hoạch là tăng 0,33%), thực hiện được 100,8% kế hoạch nộp cho ngân sách.
Bộ Giao thông vận tải đạt 104,3% kế hoạch khối lượng vận tải, hạ được giá thành hơn mức kế hoạch và thực hiện được 112,2% kế hoạch nộp cho ngân sách.
Mặc dầu gặp khó khăn trong việc thu mua nông sản và thực phẩm, Bộ Nội thương đã đạt được 101,1% kế hoạch doanh số, hạ phí lưu thông được 0,2%, và thực hiện được 108,9% kế hoạch nộp cho ngân sách.
Bộ Ngoại thương đã cố gắng nhiều trong việc thực hiện kế hoạch xuất nhập khẩu, đạt 101,8% kế hoạch xuất khẩu, và 105,3% kế hoạch nhập khẩu, và thực hiện được 102,9% kế hoạch nộp cho ngân sách nhà nước.
Nhiều ngành kinh tế quốc doanh khác ở trung ương và địa phương cũng đã cố gắng bảo đảm nhiệm vụ tích luỹ cho ngân sách nhà nước.
Cuộc vận động “3 xây 3 chống” tiến hành thí điểm trong các ngành kinh tế quốc doanh đã mang lại kết quả bước đầu, nâng cao tinh thần phấn đấu cách mạng cho cán bộ và công nhân, tăng cường ý thức trách nhiệm, nâng cao thêm nhận thức về nhiệm vụ tích luỹ xã hội chủ nghĩa, bước đầu chống tham ô, lãng phí, do đó mà một số xí nghiệp và đơn vị kinh tế đã tăng cường hạch toán kinh tế, quán triệt thêm một bước chế độ tiết kiệm, phấn đấu hạ giá thành, hạ phí lưu thông có kết quả. Chắc chắn rằng qua năm 1964, cuộc vận động “3 xây 3 chống” được mở rộng, thì việc tăng cường quản lý kinh tế tài chính của các ngành kinh tế quốc doanh sẽ giúp cho việc khai thác khả năng tiềm tàng của kinh tế quốc doanh được tốt hơn.
Số thu về thuế nông nghiệp.
Năm 1963, nền sản xuất nông nghiệp gặp nhiều khó khăn, nông dân lao động trong các hợp tác xã nông nghiệp đã dũng cảm đấu tranh chống thiên tai, bảo vệ sản xuất, cố gắng làm nghĩa vụ bán nông sản và chấp hành chính sách thuế nông nghiệp, nộp thuế nông nghiệp cho Nhà nước. Trong năm 1963, Nhà nước đã miễn giảm gần 10% số thuế nông nghiệp; ở những tỉnh có thiên tai nghiêm trọng đã miễn giảm trên 20% số thuế, có hàng trăm hợp tác xã thu hoạch kém đã được miễn toàn bộ số thuế nông nghiệp của năm 1963.
Việc thu thuế công thương nghiệp đối với kinh tế tập thể và cá thể trong năm 1963 đã bước đầu có tiến bộ, một mặt đã có tác dụng bước đầu thúc đẩy hợp tác xã thủ công nghiệp tăng cường quản lý tài vụ và tổ chức kế toán, mặt khác tham gia vào việc quản lý thị trường và bảo đảm số thu ngân sách Nhà nước.
So với năm 1962, giá trị sản lượng thủ công nghiệp năm 1963 tăng 2,1%, doanh số thương nghiệp cải tạo tăng 9,3%, tổng số thuế công thương nghiệp năm 1963 tăng 9,7% so với năm 1962.
Những tiến bộ trên đây mới là bước đầu - việc thu thuế công thương nghiệp và quản lý thị trường ở nhiều địa phương nói chung còn yếu.
2- Việc phân phối và sử dụng vốn ngân sách nhà nước năm 1963 đã tập trung hơn cho nhu cầu xây dựng cơ sở vật chất và kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, đã tăng cường sự giúp đỡ của Nhà nước cho nông nghiệp và các hợp tác xã nông nghiệp, đồng thời vẫn bảo đảm yêu cầu của các sự nghiệp văn hoá, giáo dục, y tế, xã hội, phục vụ đời sống của nhân dân.
Vốn chi về tích luỹ của ngân sách nhà nước năm 1963 đã tăng 7% so với năm 1962, trong khi tổng số thu trong nước tăng 4,8% so với năm 1962.
Số vốn đầu tư vào kiến thiết cơ bản về kinh tế và văn hoá chiếm 44,5% ngân sách nhà nước năm 1963, trong đó phần đầu tư vào sản xuất chiếm tỷ trọng là 87,5% (năm 1962 có 84,8%).
Số vốn đầu tư vào công nghiệp chiếm 43,5% tổng số vốn đầu tư, số vốn đầu tư vào nông nghiệp cũng tăng nhiều, chứng tỏ Nhà nước chúng ta quyết tâm dành lực lượng tài chính để đẩy mạnh công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa, quyết tâm đẩy mạnh việc xây dựng công nghiệp, đồng thời tăng cường giúp đỡ cho nông nghiệp.
Số vốn của Nhà nước đã được tập trung hơn cho các công trình trọng điểm chúng ta đã khởi công và tiếp tục xây dựng trong năm 1963: 139 công trình trên hạn ngạch - và đã hoàn thành 35 công trình, trong đó có 24 công trình sản xuất (10 công trình công nghiệp, chín công trình thuỷ lợi, ba công trình giao thông vận tải và hàng trăm cây số đường bộ, đường sắt…).
Vốn kiến thiết cơ bản của các địa phương trong năm 1963 tiếp tục tăng hơn năm 1962 (1963: 110 triệu - 1962: 96 triệu) và nhiều địa phương (như các tỉnh Hưng Yên, Hải Dương, Thái Bình, Vĩnh Phúc…) đã tập trung số vốn đầu tư phục vụ nông nghiệp, và đặc biệt là phục vụ thuỷ lợi.
Số vốn lưu động ngân sách nhà nước năm 1963 cấp phát thêm cho các ngành kinh tế quốc doanh đã tăng 80,7% so với năm 1962. Đây là một cố gắng của ngân sách nhà nước để bảo đảm cho các ngành, các xí nghiệp tăng cường dự trữ những nguyên liệu vật liệu phụ tùng cần thiết, đồng thời giúp đỡ các ngành các xí nghiệp đang có khó khăn vì dự trữ vượt quá mức một số hàng hoá và nguyên vật liệu khác đang bị ứ đọng. Lực lượng vật tư và hàng hoá dự trữ này đã hình thành lên trong những năm 1962, 1963, cần được quản lý và khai thác tốt trong năm 1964 và những năm sau này để có thể giải phóng một số vốn và vật tư quan trọng đem ra sử dụng cho công cuộc sản xuất và xây dựng.
Trong năm 1963 ngân sách nhà nước đã cố gắng tăng cường giúp đỡ nông nghiệp và các hợp tác xã nông nghiệp, hợp tác xã nghề muối, nghề cá v.v.. Ngoài số vốn ngân sách nhà nước đầu tư vào kiến thiết cơ bản nông nghiệp và thuỷ lợi, ngân sách nhà nước còn đầu tư giúp đỡ nông nghiệp và các hợp tác xã bằng hình thức cho vay dài hạn. Số vốn ngân sách cấp phát thêm trong năm 1963 cho Ngân hàng Nhà nước để cho vay dài hạn đã tăng gấp đôi so với năm 1962; ngoài ra, ngân sách nhà nước còn bảo đảm bù lỗ cho việc cung cấp phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc thú y, nông cụ, bù lỗ cho hoạt động của trạm máy kéo, máy bơm, trợ cấp cho các công việc chống hạn chống úng, tu sửa nông giang, bảo đảm các chi phí về cuộc vận động cải tiến quản lý hợp tác xã và việc cử mấy nghìn cán bộ nhà nước về ở xã giúp đỡ cho việc cải tiến quản lý các hợp tác xã, giúp đỡ nhân dân khai hoang, giúp đỡ việc đào tạo cán bộ quản lý và cán bộ kỹ thuật cho các hợp tác xã nông nghiệp, bảo đảm các hoạt động nghiên cứu và phổ biến khoa học - kỹ thuật nông nghiệp v.v..
Những cố gắng to lớn đó đã góp phần tiếp sức cho nông dân phấn đấu chống thiên tai có hiệu lực, tạo điều kiện cho nông nghiệp tiếp tục phát triển, và từng bước vững chắc củng cố các quan hệ sản xuất mới ở nông thôn.
Song song với việc đẩy mạnh công cuộc xây dựng kinh tế, các sự nghiệp giáo dục và đào tạo cán bộ, nghiên cứu khoa học, các hoạt động văn hoá y tế xã hội đều được phát triển trong năm 1963.
Số chi ngân sách nhà nước năm 1963 về sự nghiệp giáo dục huấn luyện cán bộ đã tăng 1,7% so với năm 1962, trong đó phần chi về đại học tăng 28,6%, phần chi về các trường trung cấp chuyên nghiệp tăng 22%.
Sự nghiệp giáo dục phổ thông vẫn được bảo đảm phát triển một phần bằng vốn ngân sách nhà nước, một phần dựa vào nhân dân. Một nửa số chi về ngân sách giáo dục là để cấp học bổng cho sinh viên học sinh và sinh hoạt phí cho cán bộ đi học.
Số chi về sự nghiệp y tế, văn hoá, xã hội đã tăng trên 10% so với năm 1962, vượt tốc độ tăng thu của ngân sách nhà nước, chứng tỏ những cố gắng của Nhà nước trong việc phát triển các sự nghiệp y tế bảo vệ sức khoẻ của nhân dân và các hoạt động văn hoá xã hội công cộng, thể dục thể thao, phục vụ đời sống của nhân dân.
Công cuộc bảo hiểm xã hội trong năm 1963 đã được đẩy mạnh thêm, số chi của quỹ bảo hiểm xã hội do Tổng Công đoàn quản lý tăng 23,9% so với năm 1962, và đã bảo đảm các yêu cầu nghỉ ngơi, chữa bệnh, trợ cấp các tai nạn lao động và trợ cấp những người mất sức lao động, những người về hưu trí, v.v., sự giúp đỡ của Nhà nước đối với những gia đình đông con, đối với hoạt động của các vườn trẻ, đối với các vùng gặp thiên tai nặng đều được tăng cường.
Tài chính nhà nước năm 1963 cũng đã bảo đảm cung cấp cho nhu cầu hoạt động của bộ máy Nhà nước, củng cố quốc phòng, giữ vững trật tự trị an, bảo vệ công cuộc lao động hoà bình của nhân dân ta.
*
* *
Việc thực hiện ngân sách nhà nước năm 1963 đã đạt được kết quả tốt. Tình hình kinh tế nước ta trong năm 1963 có gặp khó khăn, nhưng số thu tài chính đã vượt mức dự toán, nhờ vậy đã bảo đảm các yêu cầu to lớn của việc thực hiện kế hoạch nhà nước, và các hoạt động khác của Nhà nước, và cuối năm còn có một số ít kết dư để tăng thêm nguồn vốn tín dụng cho Ngân hàng Nhà nước.
Đạt được những thành tích và tiến bộ trên đây là nhờ đường lối, phương hướng và các chính sách cụ thể của Đảng, của Chính phủ, nhất là nhờ nghị quyết của Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 8 đã dần dần thấm sâu vào các hoạt động của các ngành, các cấp, các đơn vị: ý chí phấn đấu cách mạng cũng như tinh thần cần kiệm xây dựng đất nước, ý thức tự lực cánh sinh được đề cao thêm, quan điểm về tích luỹ và tiêu dùng được xác định rõ ràng hơn, ý thức trách nhiệm đối với việc hoàn thành kế hoạch nhà nước một cách toàn diện cũng như đối với quản lý tài chính được củng cố thêm một bước.
Đạt được những thành tích trên đây là nhờ ý thức giác ngộ xã hội chủ nghĩa của nhân dân, đã hăng hái thi đua sản xuất tiết kiệm, và làm mọi nghĩa vụ đối với Nhà nước; là nhờ sự chỉ đạo thực hiện kế hoạch nhà nước và ngân sách nhà nước của các cấp, các ngành từ Trung ương đến cơ sở.
Tuy nhiên, những tiến bộ trên đây mới là bước đầu. Qua việc thực hiện ngân sách nhà nước năm 1963, chúng ta càng thấy rõ nhiều nhược điểm và khuyết điểm còn tồn tại trong công tác quản lý kinh tế tài chính của chúng ta.
Số thu ngân sách nhà nước năm 1963 tăng chậm so với những năm trước đây, cũng như so với yêu cầu của kế hoạch 5 năm - mức tăng thu năm 1963 chưa phản ảnh đúng khả năng tích luỹ của nền kinh tế của chúng ta. Rõ ràng là ngay trong điều kiện của năm 1963, nếu chúng ta cố gắng phấn đấu tốt hơn thì còn có thể tăng thu cho ngân sách nhà nước và chi tiêu tiết kiệm hơn.
Nhiều khả năng tiềm tàng của nền kinh tế quốc doanh chưa được khai thác tốt.
Một số ngành kinh tế, nhiều xí nghiệp quan trọng chưa thực hiện được tốt kế hoạch nhà nước. Nhiều chỉ tiêu chất lượng chưa được chú trọng đầy đủ: sản phẩm dở dang ở nhiều xí nghiệp vượt quá mức đã quy định, chất lượng sản phẩm chưa tốt, một số sản phẩm làm ra không tiêu thụ được, hoặc tiêu thụ chậm.
Năng suất lao động trong nhiều xí nghiệp không tăng lên, giá thành và phí lưu thông của nhiều ngành trong năm 1963 hạ ít hoặc không hạ hơn 1962.
Số chi của Nhà nước đối với các nhu cầu văn hoá - xã hội vẫn tiếp tục tăng vượt mức thu hàng năm của ngân sách nhà nước, việc đào tạo cán bộ còn có nhiều nơi vượt quá yêu cầu và vượt quá khả năng do đó mà chất lượng chưa đảm bảo; nhiều công tác sự nghiệp kinh tế và văn hoá… chất lượng còn thấp, hiệu lực còn ít, chi tiêu chưa tiết kiệm.
Công tác quản lý tài chính nhà nước còn chưa vươn lên kịp yêu cầu của công cuộc phát triển kinh tế và văn hoá, tổ chức quản lý tài chính nhà nước nhiều nơi chưa được tăng cường đúng mức, nhiều chính sách và chế độ tài chính chưa được chấp hành nghiêm chỉnh, tác dụng giám đốc của ngành tài chính đối với hoạt động của các ngành còn yếu.
Nhiệm vụ tài chính nhà nước ngày càng to lớn và phức tạp, chúng ta cần ra sức phát huy những thành tích đã đạt được, quyết tâm khắc phục khó khăn, sửa chữa khuyết điểm, giải quyết những vấn đề còn tồn tại trong hoạt động kinh tế tài chính của nước ta, để tiến lên hoàn thành kế hoạch 5 năm lần thứ nhất.
PHẦN THỨ HAI
NHIỆM VỤ TÀI CHÍNH NĂM 1964
VÀ DỰ ÁN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NĂM 1964
Thưa các đồng chí đại biểu Quốc hội,
Như Hồ Chủ tịch đã chỉ rõ trong Hội nghị Chính trị đặc biệt ngày 27/3 vừa qua, nhiệm vụ lớn trước mắt của chúng ta là:
1- Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã đoàn kết cần đoàn kết hơn nữa. Mọi người hãy nêu cao chí khí phấn đấu, tinh thần cách mạng, không sợ gian khổ khó khăn, phát huy ý thức làm chủ tập thể, dám nghĩ dám làm, hăng hái vươn lên làm tròn nhiệm vụ, hoàn thành thắng lợi kế hoạch nhà nước năm nay và kế hoạch 5 năm lần thứ nhất.
2- Phải làm tốt cuộc vận động “cải tiến quản lý, cải tiến kỹ thuật, đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp”; cuộc vận động “3 xây 3 chống” trong công nghiệp và các ngành kinh tế quốc dân.
Phải đẩy mạnh phong trào đồng bào miền xuôi lên tham gia phát triển kinh tế và văn hoá ở miền núi.
Phải ra sức thi đua yêu nước, phát triển tốt các tổ, đội lao động xã hội chủ nghĩa và các hợp tác xã nông nghiệp tiên tiến.
3- Tăng cường không ngừng chính quyền nhân dân. Nghiêm chỉnh thực hiện dân chủ với nhân dân, chuyên chính với kẻ địch. Triệt để chấp hành mọi chế độ và pháp luật nhà nước. Cần tiến hành tốt cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá III sắp tới.
Phải củng cố lực lượng quốc phòng, giữ gìn trật tự trị an, luôn luôn cảnh giác, sẵn sàng đập tan mọi hoạt động khiêu khích và phá hoại của đế quốc Mỹ và bọn tay sai của chúng.
4- Phải hết lòng ủng hộ cuộc đấu tranh yêu nước của đồng bào miền Nam. Mỗi người phải hăng hái lao động và công tác góp phần thiết thực vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và sự nghiệp đấu tranh thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà.
5- Phải nêu cao tinh thần quốc tế vô sản, giữ gìn và phát triển tình hữu nghị với các nước xã hội chủ nghĩa anh em; hết lòng ủng hộ phong trào giải phóng của các dân tộc; đoàn kết với giai cấp công nhân và nhân dân toàn thế giới trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc do Mỹ cầm đầu, đấu tranh cho hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.
Căn cứ vào những nhiệm vụ to lớn nói trên, trong năm 1964 toàn dân ta phải phát huy các thắng lợi đã giành được, ra sức khắc phục các khó khăn, phát huy cao độ tinh thần tự lực cánh sinh, cần kiệm xây dựng đất nước, để đẩy mạnh thêm một bước việc xây dựng cơ sở vật chất và kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, củng cố và hoàn thiện quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa.
Để quán triệt và bảo đảm hoàn thành các nhiệm vụ chính trị và kinh tế đó, tài chính nhà nước phải ra sức tăng cường tích luỹ vốn cho Nhà nước, bảo đảm nhu cầu vốn to lớn cho sự nghiệp công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa, đồng thời cố gắng tăng thêm dự trữ về các mặt lương thực, vật tư và tài chính. Phải tập trung vốn cho công cuộc xây dựng cơ bản phục vụ sản xuất, tăng cường giúp đỡ cho nông nghiệp phát triển mạnh mẽ, vững chắc và toàn diện, đồng thời phải bảo đảm các nhu cầu vốn khác của Nhà nước trên nguyên tắc triệt để tiết kiệm, cố gắng giảm bớt các chi phí có tính chất tiêu dùng, hạn chế các kinh phí quản lý hành chính. Phải góp phần củng cố quan hệ hợp tác xã, thúc đẩy việc hoàn thành cải tạo xã hội chủ nghĩa, tăng cường quản lý thị trường. Phải tăng cường giám đốc mọi hoạt động kinh tế, phát huy tác dụng thúc đẩy sản xuất và lưu thông hàng hoá, thúc đẩy chế độ tiết kiệm, góp phần cải tiến quản lý kinh tế tài chính, thiết thực chống tham ô lãng phí và phô trương hình thức.
Căn cứ vào các nhiệm vụ và chỉ tiêu của kế hoạch nhà nước năm 1964, ngân sách nhà nước năm 1964 dự trù thu: 1.874 triệu, tăng 1,9% so với năm 1963, dự trù chi: 1,874 triệu, tăng 3,2% so với năm 1963. Thu và chi thăng bằng, số dự bị phí là 50 triệu, bằng 2,7% tổng số thu ngân sách.
Dưới đây xin trình bày những nét lớn về thu, chi ngân sách nhà nước năm 1964.
Về thu:
Số thu trong nước của ngân sách là 1.530 triệu, tăng 5,4% so với năm 1963. Số dự thu bằng tiền viện trợ và tiền vay là 343 triệu, bằng 91,5% so với năm 1963.
Thu đối với khu vực kinh tế quốc doanh:
Năm 1964, kinh tế quốc doanh tiếp tục phát triển, giá trị sản lượng công nghiệp quốc doanh tăng 13,9%, khối lượng hàng hoá vận tải của xí nghiệp quốc doanh tăng 10,2%, khối lượng hàng hoá bán lẻ của thương nghiệp quốc doanh tăng 8,2%, khối lượng hàng hoá xuất khẩu tăng trên 20%… so với năm 1963. Các ngành và các xí nghiệp đều phấn đấu hạ giá thành và hạ phí lưu thông so với năm 1963, nên số thu của ngân sách nhà nước đối với khu vực kinh tế quốc doanh tăng 5,2% so với 1963.
Dưới đây xin trình bày số thu của một số Bộ:
- Thu của Bộ Công nghiệp nặng:
So với năm 1963, giá trị sản lượng năm 1964 tăng 12%, số thu (gồm cả thu xí nghiệp và thuế) ước tính tăng 10% vì giá thành của Bộ Công nghiệp nặng tăng 0,21% so với 1963 và hạ giá một số mặt hàng cơ khí, bù lỗ cho một số xí nghiệp mới bước vào sản xuất.
- Thu của Bộ Công nghiệp nhẹ:
So với năm 1963, giá trị sản lượng tăng 19%, tỷ lệ hạ giá thành 0,8%, số thu (gồm cả thu xí nghiệp và thuế) tăng trên 20%.
- Thu của Tổng cục Lâm nghiệp:
So với năm 1963, sản lượng khai thác tăng 13%, khối lượng hàng phân phối tăng 8,9%, và tỷ lệ hạ giá thành 8,7%, số thu xí nghiệp của Tổng cục Lâm nghiệp tăng trên 20%.
- Thu của Tổng cục Thuỷ sản:
Căn cứ vào chỉ tiêu sản lượng tăng 29%, và tỷ lệ hạ giá thành là 2%, hạ phí lưu thông là 10%, đồng thời căn cứ vào hướng phấn đấu giảm lỗ xí nghiệp đánh cá, số thu của Tổng cục Thủy sản năm 1964 tăng 18% so với năm 1963.
- Thu của Bộ Giao thông vận tải:
Căn cứ trên khối lượng vận chuyển đường sắt tăng 2,5%, đường bộ tăng 2,4%, và tỷ lệ hạ giá thành vận tải 1,5%, giá trị sản lượng công nghiệp tăng 9% và giá thành hạ 4%, số thu (gồm có thu xí nghiệp và thuế) tăng 8% so với năm 1963.
- Thu của Bộ Nội thương:
Căn cứ vào doanh số bán hàng tăng 12%, phí lưu thông hạ gần 5%; đồng thời do điều chỉnh một số giá hàng công nghiệp, hạ bớt tỷ lệ phí gia công của một số hàng thu mua, số thu (gồm cả thu xí nghiệp và thuế) của Bộ Nội thương tăng trên 20% so năm 1963.
- Bù lỗ của Tổng cục Lương thực:
Trong năm 1964 Chính phủ đã nâng giá thu mua lương thực và không nâng giá bán lương thực, nên ngân sách nhà nước phải bù lỗ cho Tổng cục Lương thực riêng về số lương thực thu mua trong 1964 là trên 15 triệu. Số thóc thuế nông nghiệp Nhà nước giao cho Tổng cục Lương thực vẫn theo giá cũ.
- Thu của Bộ Ngoại thương:
Doanh số xuất khẩu 1964 tăng trên 20% so với năm 1963, phí lưu thông hạ 3%, nhưng số nộp của ngoại thương chỉ bằng 80% năm 1963, vì thay đổi cơ cấu hàng xuất nhập khẩu.
Tóm lại số thu của kinh tế quốc doanh ở các khâu công nghiệp và vận tải 1964 có tăng lên, nhưng do chính sách giá cả lương thực và do cơ cấu mặt hàng xuất nhập có thay đổi nên số thu ở khâu lưu thông (bao gồm cả nội, ngoại thương) giảm đi 10% so với 1963.
Nhiều xí nghiệp nhiều ngành kinh tế quốc doanh còn có khả năng phấn đấu vượt mức sản lượng kế hoạch, hạ giá thành và phí lưu thông hơn mức kế hoạch, mặt khác cũng còn nhiều khó khăn về lương thực và về xuất nhập khẩu trong 1964 cần phải ra sức khắc phục; mức ghi thu ngân sách của kinh tế quốc doanh 1964 là có căn cứ tích cực và chắc chắn.
Thu về thuế công thương nghiệp đối với khu vực tập thể và cá thể:
Để động viên đúng mức khả năng tiềm tàng trong khu vực kinh tế công thương nghiệp tập thể và cá thể, tăng cường tích luỹ vốn cho Nhà nước phát huy tác dụng thuế công thương nghiệp, tham gia quản lý thị trường, ổn định giá cả và tiền tệ, trong năm 1964 cần chú ý tăng cường hơn nữa công tác thu thuế công thương nghiệp.
Trên tinh thần đó, thuế công thương nghiệp thu vào kinh tế tập thể và cá thể năm 1964 so với năm 1963 dự trù tăng trên 10%. So với năm 1963, giá trị tổng sản lượng thủ công nghiệp năm 1964 tăng 6,8%, doanh số thương nghiệp cải tạo xấp xỉ năm 1963, mức phấn đấu tăng thu thuế công thương nghiệp là trên 10%.
Đối với khu vực cá thể, việc tiếp tục cải tạo xã hội chủ nghĩa những người buôn bán nhỏ sẽ được đẩy mạnh. Với ý thức cố gắng chống thất thu, số thuế thu vào các hộ cá thể tăng 13% so với
năm 1963.
Thu về thuế nông nghiệp:
Số thu về thuế nông nghiệp căn cứ vào chính sách ổn định nghĩa vụ thuế nông nghiệp, nên dự trù trong ngân sách năm 1964 là 93 triệu, tăng 3,6% so với ngân sách năm 1963 vì năm 1963 đã phải miễn giảm nhiều. Số thu về thuế nông nghiệp trong ngân sách nhà nước vẫn tính theo giá thóc cũ.
Thu viện trợ và tiền vay:
Cũng như những năm trước đây, trong 1964 chúng ta được sự giúp đỡ quý báu của các nước xã hội chủ nghĩa anh em, bổ sung thêm nguồn vốn cho ngân sách nhà nước.
Số thu về viện trợ và tiền vay 1964 là 343 triệu, trong đó: về thiết bị và nguyên vật liệu xây dựng: 250 triệu, về nguyên vật liệu sản xuất, hàng tiêu dùng và các khoản khác 93 triệu.
Về chi:
Căn cứ vào mức dự thu trên đây, để bảo đảm thực hiện những nhiệm vụ chính trị và kinh tế của năm 1964, bảo đảm các chỉ tiêu của kế hoạch nhà nước năm 1964, phương hướng phân phối và sử dụng vốn ngân sách nhà nước năm 1964 là tập trung lực lượng tăng cường việc xây dựng cơ sở vật chất và kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, giúp đỡ nông nghiệp phát triển mạnh mẽ, vững chắc và toàn diện, củng cố quan hệ hợp tác xã ở nông thôn thêm một bước, bảo đảm các nhiệm vụ chính trị và quốc phòng, bảo đảm phát triển công tác văn hoá giáo dục y tế và các công tác xã hội khác với mức chi tiết kiệm, triệt để giảm chi tiêu về quản lý hành chính, đồng thời tăng cường lực lượng dự trữ tài chính, vật tư và lương thực của Nhà nước.
Căn cứ theo phương hướng trên đây, chúng tôi đề nghị phân phối vốn ngân sách năm 1964 như sau:
|
Tổng số
|
1.874 triệu
|
Tỷ trọng 100%
|
|
Chi về kiến thiết kinh tế
|
1.180
|
63
|
|
Chi về văn hoá giáo dục, y tế, xã hội
|
234
|
12,5
|
|
Chi về hành chính và quốc phòng
|
329
|
17,6
|
|
Chi khác
|
80
|
4,2
|
|
Tổng dự bị phí
|
50
|
2,7
|
Trong đó vốn xây dựng cơ bản là 933 triệu chiếm gần 50% ngân sách nhà nước và tăng 9,8% so với 1963.
Chúng ta vẫn cố gắng tập trung đến 75,5% vốn ngân sách nhà nước cho công cuộc kiến thiết kinh tế và văn hoá - và tiết kiệm chi tiêu về hành chính, đồng thời phải bảo đảm công cuộc củng cố quốc phòng.
Dưới dây xin trình bày một số vấn đề trong việc phân phối vốn ngân sách nhà nước năm 1964:
Vốn xây dựng cơ bản:
Số vốn trong nước để xây dựng cơ bản về kinh tế và văn hoá chiếm 40,7% tổng số thu trong nước, tăng hơn năm 1963 trên 15%, trong khi tổng số thu trong nước của ngân sách năm 1964 chỉ tăng hơn năm 1963 có 5,4% chứng tỏ là Đảng và Chính phủ ta hết sức quan tâm đến việc xây dựng cơ sở vật chất và kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội.
Để bảo đảm sử dụng tốt số vốn đầu tư cơ bản năm 1964, cần ra sức cải tiến việc quản lý kiến thiết cơ bản, nâng cao chất lượng kế hoạch, tăng cường công việc chuẩn bị, cải tiến công tác thiết kế và việc cung cấp vật tư, tăng nhanh tốc độ xây lắp, bảo đảm chất lượng công trình, và đưa công trình vào sản xuất đúng thời hạn.
Cần ra sức hạ giá thành trong xây dựng cơ bản, cải tiến quản lý lao động và tiền lương, quản lý tài vụ và kế toán, tích cực giải phóng vật tư ứ đọng để giảm vốn cấp phát của ngân sách nhà nước.
Ngân hàng kiến thiết cần phải cải tiến công tác đi sát hơn nữa các công trường mà phục vụ và giám đốc một cách có hiệu quả, kể cả về mặt chất lượng công trình.
Để tăng cường hơn nữa việc quản lý xây dựng cơ bản, nâng cao hiệu quả vốn xây dựng cơ bản ở địa phương, các Uỷ ban hành chính cần kiên quyết đưa công tác xây dựng cơ bản của địa phương từng bước đi vào trình tự.
Vốn lưu động: Số vật tư và hàng hoá ứ đọng ở các ngành còn tương đối nhiều.
Cần có kế hoạch và biện pháp tích cực huy động số vật tư và hàng hoá đó ra sử dụng, huy động số vốn lưu động còn thừa ở các ngành, các xí nghiệp để điều hoà cho nơi thiếu hoặc hoàn trả cho ngân sách và Ngân hàng Nhà nước. Mặt khác cần tăng cường quản lý vốn lưu động, xác định định mức vốn hợp lý, tăng cường số vòng luân chuyển vốn trong từng xí nghiệp, cải tiến công tác thanh toán qua Ngân hàng Nhà nước… và nâng cao ý thức kỷ luật tài chính, sử dụng vốn lưu động đúng mục đích và chế độ. Dựa trên các phương hướng trên đây trong năm 1964 chỉ dự trù cấp thêm vốn lưu động cho một số xí nghiệp mới, cho một số ngành phát triển sản xuất, đồng thời cũng chú ý tăng cường thêm nguồn vốn tín dụng ngắn hạn cho Ngân hàng Nhà nước. Số vốn lưu động dự trù cấp phát ra trong năm 1964 là 65 triệu.
Vốn cho vay dài hạn:
Trong năm 1964 ngân sách nhà nước tiếp tục bỏ thêm vốn để cho các hợp tác xã vay dài hạn, giúp đỡ việc xây dựng cơ sở vật chất và kỹ thuật của kinh tế tập thể. Năm 1964, Nhà nước có chính sách nâng giá thu mua lương thực, bán rẻ hàng tư liệu sản xuất cung cấp cho các hợp tác xã, khuyến khích bằng vật chất việc bán nông sản cho Nhà nước, cho nên các hợp tác xã có nhiều khả năng nâng cao quỹ tích luỹ của hợp tác xã.
Do đó cần kết hợp số vốn ngân sách nhà nước bỏ ra thêm để cho vay với số vốn thu hồi về, cần kết hợp vốn của Nhà nước và quỹ tích luỹ của hợp tác xã, để bảo đảm phát huy hiệu lực của tiền vốn.
Ngân sách nhà nước năm 1964 dự trù bỏ ra 35 triệu để cho vay dài hạn, nếu kể cả số nợ có thể thu hồi về, thì doanh số cho vay dài hạn của Ngân hàng Nhà nước năm 1964 sẽ là 70 triệu.
Cần cải tiến công tác cho vay, kết hợp vốn ngắn hạn và vốn dài hạn, vốn Nhà nước và vốn huy động, tập trung giúp đỡ các vùng trọng điểm để tăng cường sản xuất nông sản hàng hoá thêm cho xã hội, tập trung vào những việc có hiệu quả thiết thực thâm canh tăng vụ, tăng năng suất, đồng thời giúp đỡ khai hoang miền núi và khai hoang miền biển.
Ngân hàng Nhà nước cần phối hợp các ngành có liên quan trong mỗi địa phương để bảo đảm cho vay đúng mục đích và có hiệu quả tốt.
Vốn dự trữ vật tư:
Vốn dự trữ vật tư được tăng thêm 28 triệu, gấp hơn ba lần số cấp phát năm 1963, nhằm tăng cường dự trữ lương thực và một số vật tư cần thiết khác.
Chi về sự nghiệp kinh tế, thăm dò địa chất và kinh phíchuyên dùng:
Ngân sách nhà nước dự trù số kinh phí cần thiết để tăng cường hơn nữa giúp đỡ nông nghiệp bảo đảm bù lỗ cho các trạm máy kéo, bù lỗ cho việc bán phân, bán giống, bán thuốc trừ sâu, thuốc thú y và bảo đảm phát triển công việc nghiên cứu khoa học nông nghiệp, chi tiêu cho công cuộc khai hoang, cho việc cải tiến quản lý hợp tác xã v.v..
Nếu kể cả số vốn đầu tư vào thuỷ lợi, số vốn cho vay dài hạn thì số vốn Nhà nước bỏ ra giúp đỡ nông nghiệp trong năm 1964 tăng 14% so với năm 1963.
Số chi về sự nghiệp bảo vệ rừng năm 1964 được tăng thêm, chi tiêu về công việc thăm dò địa chất được bảo đảm phù hợp với yêu cầu của công cuộc phát triển kinh tế.
Số kinh phí chuyên dùng năm 1964 tăng hơn năm 1963 một ít. Điều quan trọng là cần sử dụng các kinh phí này cho đúng mục đích cải tiến kỹ thuật, chế thử sản phẩm mới, bảo vệ an toàn lao động, triệt để tránh chi tiêu để mua sắm các tài sản cố định linh tinh không thiết thực phục vụ sản xuất.
Sự nghiệp phí văn hoá, giáo dục, y tế, xã hội:
Số chi về giáo dục bảo đảm mức phát triển các sự nghiệp giáo dục phổ thông, giáo dục chuyên nghiệp và đại học, trên tinh thần phát triển cân đối với yêu cầu và khả năng kinh tế, nâng cao chất lượng đào tạo, và chi tiêu tiết kiệm.
Dự trù ngân sách căn cứ vào chỉ tiêu của kế hoạch nhà nước về số lượng học sinh trung cấp, đại học, có tính toán đến việc cải tiến chế độ cấp học bổng. Số chi về các lớp huấn luyện ngắn ngày ở trung ương và ở địa phương dự trù trên cơ sở sắp xếp hợp lý hơn các lớp huấn luyện.
Số chi về y tế bảo đảm mức phát triển của công tác y tế và công việc bảo vệ sức khoẻ của nhân dân.
Số dự trù chi về văn hoá, có tính đến khả năng tiết kiệm chi tiêu trong các ngành hoạt động văn hoá và tăng cường thu nhập để bảo đảm phát triển công tác văn hoá.
Ngân sách nhà nước năm 1964 đặc biệt chú ý các việc chi tiêu về bảo hiểm xã hội, bảo đảm xã hội, giải quyết thêm một bước vấn đề nhà giữ trẻ, vấn đề hưu trí, trợ cấp cho cán bộ và công nhân viên đông con, tiếp tục đầu tư gần 25 triệu làm vốn xây dựng nhà ở cho cán bộ công nhân, và dành một số vốn để cho cán bộ, công nhân đang làm việc hoặc đã về hưu vay tiền làm nhà ở.
Chi về hành chính:
Số chi về hành chính giảm 5% so với năm 1963 là tính toán trên tổng số biên chế tạm giữ mức chung của năm 1963 nhưng chi tiêu về công việc hành chính thì giảm 25 - 30% và triệt để tiết kiệm chi tiêu về mua sắm, đồng thời bảo đảm những số dự chi cần thiết về chính trị và ngoại giao của Nhà nước.
Tổng dự bị phí:
Dự trù 50 triệu bằng 2,7% tổng số thu ngân sách nhà nước. Năm nay có nhiều việc chưa dự tính hết trước trong lúc đầu năm, mặt khác, cũng cần xây dựng một số dự trữ tài chính làm nguồn vốn tín dụng ngắn hạn cho Ngân hàng Nhà nước, cho nên dành số dự bị phí như trên là còn tương đối ít, trong quá trình thực hiện ngân sách nhà nước, cần ra sức tăng thu, tiết kiệm chi để tăng thêm lực lượng dự bị của ngân sách.
NGÂN SÁCH ĐỊA PHƯƠNG
Ngân sách nhà nước năm 1964 phải bảo đảm phục vụ các nhiệm vụ chính trị và kinh tế chung của cả nước, đồng thời phải quán triệt các nhiệm vụ đó trong từng địa phương. Vì tốc độ tăng thu của toàn bộ ngân sách nhà nước có hạn mà phải tập trung vốn vào các công trình trọng điểm của Trung ương, cho nên tổng số chi của ngân sách địa phương năm 1964 phải giữ mức của năm 1963.
Dựa theo phương hướng chung của cả nước, các số chi về sự nghiệp kinh tế, sự nghiệp văn hoá xã hội và về quản lý hành chính đều giảm hơn năm 1963, số vốn kiến thiết cơ bản địa phương tính theo chỉ tiêu kế hoạch nhà nước 1964, xấp xỉ bằng năm 1963.
Vốn kiến thiết cơ bản của địa phương phải tập trung vào cho khu vực sản xuất ít nhất là 75%, trước hết là để phục vụ sản xuất nông nghiệp, ở miền núi phải chú ý cả vấn đề giao thông vận tải.
Chi về sự nghiệp kinh tế cũng phải tập trung vào giúp đỡ nông nghiệp, đồng thời bảo vệ rừng ở miền núi.
Chi về văn hoá và hành chính phải hết sức tiết kiệm.
Tổng số thu của ngân sách địa phương năm 1964 là 321,2 triệu phần thu cố định của địa phương tăng 7,9% phần thu điều tiết cho ngân sách địa phương tăng trên 11,2%.
Để bảo đảm tập trung vốn cho một số địa phương trọng điểm, cần điều tiết số thu của các thành phố và một vài tỉnh có nguồn thu lớn hỗ trợ cho các tỉnh ít nguồn thu vì kinh tế chưa phát triển. Để có thể phát huy hơn nữa tính tích cực và chủ động của chính quyền địa phương, đồng thời tăng cường sự lãnh đạo tập trung thống nhất của Trung ương, cần nghiên cứu cải tiến hơn nữa chế độ ngân sách địa phương và ngân sách xã.
Thưa các đồng chí đại biểu Quốc hội,
Kế hoạch nhà nước và ngân sách nhà nước năm 1964 là một bước tiến bộ mới của nhân dân ta trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc nước ta. Dưới ánh sáng của các Nghị quyết của Trung ương Đảng lần thứ 8 và lần thứ 9, dựa theo những chỉ thị của Hồ Chủ tịch ở Hội nghị Chính trị đặc biệt, nhân dân ta đang phấn khởi vươn lên với một khí thế cách mạng, khắc phục mọi khó khăn, quyết tâm hoàn thành những nhiệm vụ trước mắt. Cuộc vận động “3 xây 3 chống” đang mở rộng trong năm 1964 trong các ngành kinh tế quốc doanh, cuộc vận động cải tiến quản lý hợp tác xã nông nghiệp đang bước sang đợt ba, đang tạo ra những chuyển biến mới trong việc quản lý kinh tế tài chính ở nước ta.
Cuộc vận động đồng bào miền xuôi lên tham gia phát triển kinh tế miền núi đang thu được nhiều kết quả rực rỡ. Chúng ta hết sức phấn khởi trước những thắng lợi to lớn đã thu được trong mấy năm qua, và trước những triển vọng to lớn đang mở ra trước mắt chúng ta. Một mặt khác, chúng ta cũng thấy rằng nhiệm vụ xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và sự nghiệp đấu tranh để thực hiện thống nhất nước nhà còn nhiều khó khăn phức tạp. Chúng ta cần phải phát huy đến cao độ tinh thần yêu nước yêu xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta, nêu cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, ra sức lao động cần cù và tiết kiệm, quyết hoàn thành vượt mức kế hoạch nhà nước và ngân sách nhà nước năm 1964.
Để bảo đảm thực hiện vượt mức ngân sách nhà nước năm 1964 cần phải chú trọng những công tác chính sau đây:
1- Trước hết là phải ra sức phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch một cách toàn diện: không những phải bảo đảm hoàn thành và cố gắng vượt mức chỉ tiêu tổng giá trị sản lượng các ngành sản xuất vật chất, mà phải bảo đảm hoàn thành vượt mức giá trị sản lượng hàng hoá, giá trị các mặt hàng chủ yếu, bảo đảm chất lượng hàng hoá, bảo đảm hạ giá thành sản phẩm và hạ phí lưu thông, tổ chức việc tiêu thụ sản phẩm được tốt.
2- Các ngành quản lý kinh tế và các đơn vị cơ sở cần dựa vào cuộc vận động “3 xây 3 chống”, tăng cường các khâu quản lý lao động, quản lý vật tư, quản lý tiền vốn từ cơ sở cho đến các ngành, ra sức tăng cường hạch toán kinh tế ở các xí nghiệp, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, phát động quần chúng tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, tăng cường tích luỹ vốn cho ngân sách nhà nước.
3- Cần tăng cường quản lý thu chi tài chính và nâng cao chất lượng công tác kế toán cho phù hợp với yêu cầu quản lý kinh tế.
Cần bảo đảm việc chấp hành nghiêm chỉnh các chế độ tài chính và kế toán, tăng cường kỷ luật tài chính và tiến hành cải tiến một số chế độ cho phù hợp với tình hình mới.
Cần tăng cường hệ thống tài chính thống nhất của Nhà nước kiện toàn các tổ chức kế toán từ cơ sở cho đến các ngành theo đúng điều lệ tổ chức kế toán của Nhà nước. Cần phát huy chức năng giám đốc tài chính đối với các hoạt động kinh tế, đi sâu vào kinh tế, thúc đẩy sản xuất, thúc đẩy tiết kiệm. Công tác tài chính phải góp phần thúc đẩy cải tạo xã hội chủ nghĩa, củng cố quan hệ sản xuất mới, tăng cường quản lý thị trường.
4- Nhiệm vụ tài chính năm 1964 còn nhiều khó khăn - chúng ta phải ra sức hoàn thành tốt ngân sách nhà nước năm 1964 bảo đảm hoàn thành kế hoạch nhà nước, góp phần ổn định tiền tệ ổn định giá cả, từng bước cải thiện đời sống của nhân dân - cho nên cần tăng cường sự lãnh đạo toàn diện của các cấp, các ngành, các đơn vị đối với công tác tài chính. Thủ trưởng các ngành, các địa phương, các đơn vị phải thực sự phụ trách việc quản lý tài chính trong ngành, trong địa phương, trong đơn vị mình - phải đẩy mạnh việc giáo dục tư tưởng, nâng cao tinh thần trách nhiệm của mọi người, nâng cao ý thức tự lực cánh sinh, cần kiệm xây dựng nước nhà, tăng cường ý thức tích luỹ vốn cho Nhà nước, tiết kiệm từng đồng xu, hạt thóc vì sự nghiệp công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa, vì sự nghiệp đấu tranh hoà bình thống nhất Tổ quốc.
Thưa các đồng chí đại biểu Quốc hội,
Chúng tôi tin tưởng rằng dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chính phủ, nhân dân ta sẽ phấn đấu hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch nhà nước năm 1964, trên cơ sở đó, ngân sách nhà nước năm 1964 sẽ được hoàn thành thắng lợi tạo điều kiện tốt để bước vào năm thứ 5 của kế hoạch 5 năm lần thứ nhất.
Thay mặt Hội đồng Chính phủ, chúng tôi xin đề nghị Quốc hội xét và thông qua dự án ngân sách nhà nước năm 1964.