Toàn cảnh phiên họp
Trình bày báo cáo một số vấn đề lớn về việc tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật tố cáo, đại diện Thường trực Ủy ban Pháp luật cho biết, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, Ủy ban Pháp luật đã phối hợp chặt chẽ với Cơ quan soạn thảo, các cơ quan tổ chức hữu quan để tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo luật với nhiều nội dung quan trọng về quyền, nghĩa vụ của người tố cáo, người bị tố cáo; hình thức tố cáo; thời hiệu tố cáo; trách nhiệm của người giải quyết tố cáo; bảo vệ người tố cáo…
Về hình thức tố cáo, Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận thấy việc tố cáo qua thư điện tử, fax, điện thoại thực chất cũng là các phương thức thể hiện khác nhau của 02 hình thức tố cáo mà dự thảo Luật đã quy định là tố cáo bằng đơn và tố cáo trực tiếp. Hơn nữa, hiện nay việc ứng dụng công nghệ thông tin đã trở nên phổ biến trong hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội và trong quản lý nhà nước. Do đó, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng bổ sung hình thức tố cáo bằng fax, thư điện tử, điện thoại.
Thành viên Ủy ban Pháp luật phát biểu
Về thời hiệu tố cáo, nếu quy định trong luật này một loại thời hiệu mới là thời hiệu tố cáo có thể sẽ gây ra xung đột với các luật có liên quan đã quy định về thời hiệu xử lý vi phạm, làm phát sinh vướng mắc khó xử lý trong thực tiễn khi thời hiệu tố cáo còn nhưng thời hiệu xử lý vi phạm đã hết hoặc ngược lại. Hơn nữa nếu dự thảo luật quy định về thời hiệu tốc cáo cũng sẽ không bảo đảm sự thống nhất với các luật có liên quan. Do đó, dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng bỏ quy định về thời hiệu tố cáo.
Về quy định rút tố cáo, nội dung này được chỉnh lý theo hướng người tố cáo có thể rút toàn bộ hoặc một phần nội dung tố cáo trước khi cơ quan có thẩm quyền ra kết luận nội dung tố cáo. Việc rút tố cáo không loại trừ trách nhiệm của người tố cáo trong trường hợp lợi dụng việc tố cáo để vu khống, xúc phạm, gây thiệt hại cho người bị tố cáo. Trường hợp xét thấy hành vi bị tố cáo có dấu hiệu vi phạm pháp luật hoặc có căn cứ cho rằng việc rút tố cáo do bị đe dọa, ép buộc, mua chuộc hoặc người tố cáo lợi dụng việc tố cáo để vu khống, xúc phạm, gây thiệt hại cho người bị tố cáo thì vụ việc tố có vẫn được người có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật.
Về cấp giải quyết tố cáo cuối cùng, theo quy định của Luật Tố cáo hiện hành, việc tố cáo tiếp và giải quyết tố cáo chỉ đặt ra khi quá thời hạn quy định mà tố cáo không được giải quyết hoặc có căn cứ cho rằng việc giải quyết tố cáo trước đó là không đúng pháp luật. Do đó, dự thảo luật đã được chỉnh lý theo hướng kế thừa luật hiện hành, không quy định giải quyết tố cáo ở 02 cấp mà bổ sung quy định cụ thể, chặt chẽ hơn về diều kiện thụ lý tố cáo, điều kiện giải quyết lại vụ việc tố cáo.
Về bảo vệ người tố cáo, quyền và lợi ích hợp pháp của người tố cao, người liên quan đến người tố cáo đều được pháp luật bảo vệ theo quy định của Hiến pháp và pháp luật; tuy nhiên trong một số trường hợp dặc biệt thì cần có những biện pháp tích cực, chủ động hơn để bảo vệ kịp thời, có hiệu quả quyền của người tố cáo. Để vừa thực hiện chủ trương của Đảng về tăng cường công tác bảo vệ người tố cáo, vừa đảm bảo tính khả thi, trên cơ sở kế thừa luật hiện hành, dựt thảo Luật quy định người được bảo vệ bao gồm: người tố cáo; vợ , chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi cảu người tố cáo. Bên cạnh đó, việc bảo vệ trong quá trình giải quyết tố cáo cần tập trung vào các biện pháp mang tính tức thời, khẩn cấp, chủ yếu là trong trường hợp tính mạng, sức khỏe.
Thành viên Ủy ban Pháp luật đưa ra quan điểm
Thảo luận tại phiên họp, đa số các thành viên Ủy ban Pháp luật cho rằng đây là một dự án Luật quan trọng, được cử tri và các đại biểu Quốc hội rất quan tâm, do đó các quy định của Luật tố cáo sửa đổi lần này phải đáp ứng được yêu cầu thể chế hóa chủ trương, nghị quyết của Đảng về tăng cường nâng cao hiệu quả công tác, đấu tranh phòng chống tham nhũng, giải quyết khiếu nại, tố cáo, đảm bảo cụ thể hóa được những quy định của Hiến pháp về quyền con người, quyền cơ bản của công dân, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật.
Bên cạnh đó, một số thành viên Ủy ban Pháp luật cũng đề nghị, về hình thức tố cáo, dự thảo Luật quy định có hình thức “trực tiếp” thì cần làm rõ trường hợp nào là “gián tiếp”, nếu quy định không rõ, không đầy đủ về hình thức tố cáo sẽ làm hạn chế quyền tố cáo của công dân. Ngoài ra, việc bảo vệ người tố cáo mặc dù thuộc trách nhiệm cơ quan nhà nước nhưng cũng phải quy định rõ ràng, phải có tính khả thi, cần có quy chế rõ ràng trong công tác phối hợp giữa các cơ quan bảo vệ người tố cáo./.