Tham dự buổi làm việc còn có Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội, Phó trưởng đoàn giám sát Nguyễn Thúy Anh; Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội; lãnh đạo Bộ ngành hữu quan cùng các thành viên Đoàn giám sát, chuyên gia, nhà khoa học.
Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội làm việc với Bộ Giáo dục và Đào tạo
Báo cáo trước Đoàn giám sát về tình hình thực hiện các chương trình, dự án ODA của Bộ Giáo dục- Đào tạo, Bộ trưởng Bộ Giáo dục- Đào tạo Phùng Xuân Nhạ cho biết, trong giai đoạn 2011-2016 Bộ chỉ đạo triển khai thực hiện 16 chương trình, dự án sử dụng vốn vay ODA và vay ưu đãi từ bậc học mầm non đến bậc giáo dục đại học. Trong đó, các chương trình, dự án ODA truyền thống không bao gồm các dự án thuộc chương trình chính sách phát triển giáo dục đại học có tỷ lệ giải ngân khá cao đạt 107% so với kinh phí phân bổ.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục- Đào tạo nhận định, việc phân bổ vốn hành chính sự nghiệp và đầu tư xây dựng cơ bản của Bộ được thực hiện đúng quy định của Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng và các nghị định hướng dẫn quản lý, sử dụng nguồn vốn ODA và vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ báo cáo tình hình thực hiện chương trình dự án ODA của Bộ giai đoạn 2011- 2016
Các chương trình, dự án ODA triển khai thực hiện kế hoạch vốn hành chính sự nghiệp và đầu tư xây dựng cơ bản được giao hàng năm theo đúng nội dung, địa điểm và cơ cấu vốn. Phần lớn các dự án thực hiện hết hoặc vượt kế hoạch vốn được giao, có rất ít dự án không thực hiện hết vốn do điều kiện khách quan. Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng thừa nhận, trong giai đoạn giám sát có một số dự án đầu tư lớn bị chậm tiến độ đáng kể, vì khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng, thi tuyển thiết kế.
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định, các dự án, chương trình triển khai trong giai đoạn giám sát đã giải quyết được một phần các mục tiêu, giải pháp chính sách đối với nhóm trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, cũng như chính sách phát triển mạng lưới trường hợp, phát triển đội ngũ giáo viên, cán bộ ở vùng khó khăn, điều kiện làm việc... mang lại kết quả đáng ghi nhận. Các nhà tài trợ đều hài lòng với kết quả thực hiện dự án, hiệu quả sử dụng kinh phí, và do đó, nhiều dự án được triển khai giai đoạn hai.
Toàn cảnh buổi làm việc
Ngoài ra, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng chỉ rõ, Luật Quản lý nợ công quy định vốn ODA vay bù đắp bội chi ngân sách chỉ sử dụng cho đầu tư phát triển, không sử dụng cho chi thường xuyên, song cũng có những mục tiêu đầu tư không nhất thiết phải thực hiện các hoạt động thường được hiểu mang tính chất đầu tư (xây dựng cơ bản, mua sắm trang thiết bị).
Đối với việc đăng ký các dự án ODA trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, Bộ trưởng nêu thực tế, khi Thủ tướng Chính phủ có quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án ODA, thì mức độ cam kết của nhà tài trợ đã khá chắc chắn, song các công tác ký kết, phê duyệt, phê chuẩn, tuyên bố hiệu lực hiệp định tài trợ thường tiêu tốn nhiều thời gian. Do đó, khi cơ quan chủ quản đăng ký dự án ODA vào kế hoạch đầu tư công trung hạn hầu như đều không kịp, phải chờ đến thời điểm rà soát, điều chỉnh kế hoạch này, thậm chí phải đợi đến thời điểm lập kế hoạch sau.
Trên cơ sở thực tiễn triển khai thi hành chính sách, pháp luật, Bộ trưởng đề nghị cần đưa giáo dục và đào tạo vào danh mục những lĩnh vực được ưu tiên tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi cũng như các nguồn tài trợ khác; cần đơn giản hóa quy trình về lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình đối với công trình xây dựng thuộc dự án đầu tư ODA; kiến nghị sửa đổi Luật Đầu tư công theo hướng cho phép đưa dự án ODA vào kế hoạch đầu tư công trung hạn ngay sau khi chủ trương đầu tư được phê duyệt.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách, Trưởng Đoàn giám sát Nguyễn Đức Hải phát biểu tại buổi làm việc
Phát biểu tại cuộc làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách, Trưởng đoàn Đoàn giám sát Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, trong nhiều văn kiện của Đảng, giáo dục và đào tạo luôn được xác định là quốc sách hàng đầu, cùng với khoa học công nghệ, được dành một khoản ngân sách “cứng” trong dự toán chi ngân sách hàng năm. Bộ cần làm rõ các vấn đề nổi lên trong thực tế quản lý, sử dụng vốn vay nước ngoài, qua đó xây dựng “bức tranh” đầy đủ và thực chất nhất về công tác này của ngành giáo dục và đào tạo. Bộ cũng cần làm rõ hơn có vướng mắc nào do quy định pháp luật, quá trình phối hợp triển khai giữa Trung ương và địa phương, nguyên nhân của những vướng mắc này, qua đó xác định giải pháp để sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay nước ngoài.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách Nguyễn Đức Hải lưu ý, phải bảo đảm hiệu quả ngay từ giai đoạn kế hoạch hóa nguồn vốn, đến quá trình sử dụng tại từng dự án, chương trình. Đặc biệt, chú ý đề xuất tháo gỡ vướng mắc, để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn, góp phần bảo đảm hiệu quả của từng dự án, chương trình đầu tư./.